 Οι αυτοκράτορες επιβάλλονται πότε από την παράταξη των πολιτικών και πότε από την στρατιωτική αριστοκρατία. Η Εκκλησία επίσης αναμειγνύεται ( Μιχαήλ Κηρουλάριος )  Σοβαρές συνέπειες στην οικονομία, εφαρμογή του συστήματος εκμίσθωσης των φόρων, εξαγορά αξιωμάτων, περικοπή στρατιωτικών δαπανών και αύξηση των παροχών στην Αυλή, την Εκκλησία, τους γειτονικούς λαούς  Η κρατική οικονομία οδηγείται σε πτώχευση

 Προβλήματα άμυνας στην Ιταλία, αλλά κυρίως στην Ανατολή με την εξάπλωση των Σελτζούκων Τούρκων  Μάχη του Ματζικέρτ, ήττα και αιχμαλωσία του Ρωμανού Α ’ Διογένη  Σύναψη ειρήνης και απελευθέρωση του Ρωμανού  Οι πολιτικοί αντίπαλοί του τον εξοντώνουν  Οι Σελτζούκοι ακυρώνουν τη συνθήκη και κατακτούν το μεγαλύτερο μέρος της Μ. Ασίας

 Στην Ιταλία κατάληψη των τελευταίων κτήσεων από τους Νορμανδούς  Ακτές Αδριατικής και Δούναβης : κλονίζεται η επικυριαρχία  Οικονομική κρίση : βασικά είδη σε κατακόρυφη αύξηση  Αιματηρή λαϊκή εξέγερση  Τέλος στην κρίση η ενθρόνιση του Αλέξιου Α ’ Κομνηνού

 Αύξηση αριθμού αξιωμάτων και αριθμού θεμάτων, άρα περιορισμός γραφειοκρατίας και μείωση σημασίας των θεμάτων  Υποτίμηση του νομίσματος λόγω νόθευσης αλλά καταβολή φόρων σε πλήρες νόμισμα, άρα αύξηση φόρων  Υποχρεωτική προσφορά εργασίας  Απληστία των ιδιωτών

 Μισθοφόροι και προνοιάριοι ( πρόνοια = παροχή αγροτικών εκτάσεων από τον αυτοκράτορα ή δικαίωμα είσπραξης φόρων με αντάλλαγμα τη στρατιωτική υπηρεσία )  Είναι έφιπποι πολεμιστές  Ομοιότητες με τη φεουδαρχία  Κυρίαρχη τάξη ο στρατός  Πρώτη προτίμηση για επάγγελμα

 Ανδρόνικος Α ’ ενδιαφέρθηκε για τους αγρότες  Προσπάθησε να εξαλείψει τη διαφθορά  Όμως η βασιλεία του ήταν τυραννική  Επιδείνωση σχέσεων με τη Δύση λόγω βίας εναντίον όλων των Λατίνων κατοίκων της Πόλης

Το 1162 ο σουλτάνος των Σελτζούκων ( Κιλιτσαρσλάν Β ’) υπογράφει συνθήκη ( απελευθέρωση πόλεων Μ. Ασίας και στρατιωτική βοήθεια στο Βυζάντιο ) Την αθετεί και συγκρούεται με τον βυζαντινό στρατό υπό τον Μανουήλ Α ’ το 1176 στο Μυριοκέφαλο, ο οποίος καταστρέφεται τελείως

Απώλεια Μ. Ασίας ( τουλάχιστον 60 πόλεις καταστράφηκαν ) και εξισλαμισμός του πληθυσμού της Τραγικές πόλεις : Δορύλαιο και Έδεσσα, καταστροφή, πείνα και πανούκλα Οι πληθυσμοί καταφεύγουν στα ορεινά, σε οχυρωμένες πόλεις, σε γειτονικές χριστιανικές χώρες, στα δυτικά παράλια της Μ. Ασίας και τα νησιά του Αιγαίου Εποικισμοί από Τούρκους

Χρυσόβουλο του 1082 του Αλέξιου Α ’: εμπόριο χωρίς δασμούς στη Βυζαντινή αυτοκρατορία για τους Βενετούς σε αντάλλαγμα της βοήθειάς τους εναντίον των Νορμανδών, καταστήματα στην Κωνσταντινούπολη και 3 αποβάθρες Συνέπειες : θεμελιώνεται το αποικιακό κράτος της Βενετίας στην Ανατολή - για το Βυζάντιο : απώλεια του ρόλου του μεσάζοντα στην Ανατολή

Ιωάννης Β ’: προσπαθεί να ανατρέψει την κατάσταση και αποτυγχάνει Μανουήλ Α΄ : κλείνει συνθήκες με Γένοβα και Πίζα Βενετία : αντιδρά, ξεσπά διαμάχη, διωγμοί εναντίον των Βενετών της Πόλης το 1171 και το 1182 Στη Βενετία κυριαρχεί η άποψη της εξάλειψης του Βυζαντίου ( δόγης Ερρίκος Δάνδολος )

Αλέξιος Α ’: αντιμετωπίζει Πατζινάκες και Κομάνους ( τουρκικής καταγωγής ) Ιωάννης Β ’: ανάμειξη στη διαδοχή του ουγγρικού θρόνου με θετική εξέλιξη για το Βυζάντιο 1164 συνθήκη με προσάρτηση Δαλματίας, Κροατίας, Βοσνίας και Σιρμίου Επιτυχίες με τη Σερβία Στο τέλος του 12 ου αιώνα χάθηκε η επιρροή του Βυζαντίου και ανασυστάθηκε το Βουλγαρικό κράτος Οριστικό τέλος της Βυζαντινής κυριαρχίας στα Βαλκάνια

Μέσα 11 ου αι. δυτική Ευρώπη και βόρεια Ιταλία : αύξηση πληθυσμού, επέκταση καλλιεργούμενων εκτάσεων με εκχερσώσεις και αποξηράνσεις. Ζωντανεύει το εμπόριο και η βιοτεχνία, ίδρυση νέων πόλεων, χρησιμοποίηση χρημάτων στις συναλλαγές. Γεωργική επανάσταση, τεχνολογικές καινοτομίες στη συγκομιδή ( τροχοφόρο άροτρο, τετράτροχη άμαξα, τριζωνική καλλιέργεια Πραγματοποίηση αγροτικού εποικισμού, σχηματισμός αστικών κοινοτήτων

Ίδρυση νέων πόλεων, επέκταση παλαιών οικιστικών πυρήνων, ανέγερση φρουρίων Χρήση νερόμυλου στη δύση ως κύριας πηγής ενέργειας, τέλη 12 ου αι.: ανεμόμυλος Πόλεις κέντρα εντατικής οικοδόμησης, συναλλαγών, κινητήριες δυνάμεις παραγωγής

Μέσα 11 ου -12 ου αι. ανάπτυξη εμπορικής δραστηριότητας Μεγάλα εμπορικά κέντρα ( ιταλικές ναυτικές πόλεις, στον βορρά Μπρυζ, Βρέμη ). Εβραίοι και χριστιανοί έμποροι από Βενετία και Πράγα διακινούν δούλους, προϊόντα πολυτελείας, καταναλωτικά αγαθά

Μεταφορά με τετράτροχες άμαξες ή καραβάνια ημιόνων και στη θάλασσα με γαλέρες και κόγκες

1200: καθιέρωση πυξίδας και πρυμναίου πηδαλίου. Τέλη 12 ου αι. εμποροπανηγύρεις ( στην Φλάνδρα και γαλλική Καμπανία ) διαρκής αγορά με ανταλλαγές νομισμάτων, χορήγηση πιστώσεων από εβραίους επιχειρηματίες και μονές. 12 ος αι. γενίκευση πρακτικής συγκρότησης ναυτικών εταιριών που επενδύουν στο θαλάσσιο εμπόριο αποκομίζοντας μεγάλα κέρδη, κυρίως στη Βενετία και Γένοβα.

Ανώτερη αριστοκρατία ( άμεσοι υποτελείς του βασιλιά ) Από τον 11 ο αι. δημιουργείται μια νέα κατηγορία κατώτερων υποτελών, οι ιππότες.

Οι ιππότες εκπαιδεύονταν σκληρά από την παιδική τους ηλικία. Στα έπαιρναν χρίσμα σε ειδική τελετή, όπου συνειδητοποιούσαν πως δεν είχαν μόνο δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις : να υπερασπίζονται την πίστη, τη δικαιοσύνη, να βοηθούν τους αδυνάτους και τους καταπιεσμένους. Αγροτική τάξη ( σημαντική βελτίωση, ορισμένοι μεταπηδούν στην τάξη των ιπποτών, αγρότες δραπετεύουν στις πόλεις ή άλλες αγροτικές περιοχές για να αποκτήσουν την ελευθερία τους ).

Ομάδες που ασχολούνται με το εμπόριο και την βιοτεχνία 11 ο αι. απόκτηση ελευθεριών και προνομιών, συμμαχίες με κατώτερα στρώματα αριστοκρατών ενάντια στους ισχυρούς φεουδάρχες Τέλη 12 ου αι. νέα κοινωνία αστών με διαφορετική δομή, που αντιπαρατίθεται στην κοινωνική διάρθρωση της φεουδαρχικής υπαίθρου

Μεταρρύθμιση Καθολικής εκκλησίας ( πάπας Γρηγόριος Ζ ’ ) προέβλεπε την κατάργηση της σιμωνίας ( εξαγοράς αξιωμάτων ), την επιβολή της αγαμίας του κλήρου και την απαγόρευση της περιβολής, του διορισμού των επισκόπων από τον αυτοκράτορα ( διαμάχη για την περιβολή )

Dictatus Papae, 1075, βασικές αρχές της παπικής κυριαρχίας Ο αυτοκράτορας Ερρίκος Δ΄ απαντά με καθαίρεση του πάπα κι ο πάπας με αναθεματισμό του αυτοκράτορα Οι Γερμανοί ηγεμόνες εξέλεξαν δικό τους βασιλιά και κάλεσαν τον πάπα στη Γερμανία Ο Ερρίκος υπέκυψε Η σύγκρουση τερματίστηκε με τη συμφωνία της Βορμς (1122) με νίκη της Εκκλησίας

Παράγοντες που συντέλεσαν στην ιδέα των Σταυροφοριών : Αναβίωση της παράδοσης προσκύνησης στους Αγίους Τόπους Ωμότητες σε βάρος των προσκυνητών από Άραβες και Τούρκους Οι Δυτικοί αναφέρουν ως κύρια αιτία : Τον φανατισμό των Τούρκων

Προσφέρεται στους πάπες η δυνατότητα να ενισχύσουν τη θέση τους έναντι των Γερμανών ηγεμόνων Επιδιώκουν την υποστήριξη των βυζαντινών αυτοκρατόρων Ο Αλέξιος Α΄ είχε ζητήσει βοήθεια από τον πάπα, που όμως δεν ήρθε

Πάπας Ουρβανός Β΄ κηρύσσει την Α΄ Σταυροφορία κατά των Αράβων ( Ο Θεός το θέλει )

Ευκαιρία για Αιώνια σωτηρία και Βελτίωση δεινής οικονομικής θέσης Στρατιές από Φλάνδρα, Προβηγκία, Ν. Ιταλία ( αύξηση πληθυσμού, πείνα, επιδημίες ) Η ( ανοργάνωτη ) Λαϊκή Σταυροφορία Οι Φεουδάρχες, υποσχέθηκαν πίστη στον Αλέξιο Νίκησαν τους Τούρκους στο Δορύλαιο Κατέλαβαν τα Ιεροσόλυμα που έγιναν Φραγκικό βασίλειο

Προκλήθηκαν από τις επιτυχίες των Μουσουλμάνων και τέλειωσαν με ήττες των Σταυροφόρων και απώλειες για το Βυζάντιο Η Κύπρος πουλήθηκε στους Φράγκους από τον κατακτητή της Ριχάρδο Λεοντόκαρδο

Κανένας στόχος δεν επετεύχθη ( κατάκτηση Αγίων Τόπων, βοήθεια στους Βυζαντινούς, συνένωση της Χριστιανοσύνης ) Το μίσος μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων αναζωπυρώθηκε Αυξήθηκε η έχθρα μεταξύ Λατίνων και Βυζαντινών Στο πλαίσιο των κοινών εκστρατειών οξύνθηκαν οι αντιπαλότητες Μικρά οικονομικά οφέλη για τους Δυτικούς Ενισχύθηκε η παρουσία των ναυτικών Ιταλικών πόλεων στην Ανατολή

Απειλή του Βυζαντίου από τους Νορμανδούς Οξυμένες σχέσεις με τους Βενετούς Πολιτική, στρατιωτική και οικονομική αδυναμία της Αυτοκρατορίας Τόπος συγκέντρωσης Σταυροφόρων η Βενετία Προορισμός η Αίγυπτος ή η Συρία Η Βενετία αναλαμβάνει τη μεταφορά και τον εφοδιασμό των στρατευμάτων Πρόσκληση από τον έκπτωτο Ισαάκιο Β΄ για βοήθεια, απόφαση επίθεσης στην Κωνσταντινούπολη

Αποκατάσταση του Ισαάκιου στον θρόνο Αλαζονική συμπεριφορά Λατίνων και βαριά φορολογία Ο Αλέξιος Ε΄ Δούκας καταλαμβάνει τον θρόνο πραξικοπηματικά Διανομή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ( Ρωμανίας ) Σφαγές, λεηλασίες, καταστροφές Αρχίζει η περίοδος της Φραγκοκρατίας