ΟΝΟΜΑ: Ευθυμία ΕΠΩΝΥΜΟ: Σουλτανίδου ΑΕΜ:7102 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Το απαρτχάιντ και το ρατσιστικό καθεστώς της Νότιας Αφρικής ΜΑΘΗΜΑ: Διδακτική της ιστορίας ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Μαρία Ρεπούση ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ:

Χαρακτηριστική εικόνα της βαναυσότητας των αστυνομικών κατά των μικρών μαθητών του Σοβέτου. Πηγή: η εξέγερση κατά του απαρτχάιντ στο Σοβέτο, www2.rizospastis.gr, (16 Ιουνίου 2000). 2

3

4

5

6

7

Στον 1 ο χάρτη αποικονίζεται όλη η Αφρική και στο 2 ο η Νότια Αφρική. 8

Πηγή: Διεθνής Αμνηστία (1986), Νότια Αφρική, σ. 3. Ανθρώπινα δικαιώματα: είναι «βασικά δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες που δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι», τα οποία περιλλαμβάνουν αστικά και πολιτικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στη ζωή και την ελευθερία, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, καθώς και την ισότητα ενώπιον του νόμου. Στα ανθρώπινα δικαιώματα, περιλλαμβάνονται, επίσης, καινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα της ζωής στον πολιτισμό, το δικαίωμα στη τροφή, την εργασία και την εκπαίδευση. Διεθνής Αμνηστία: είναι παγκόσμιο, ανεξάρτητο κίνημα εθελοντών που αγωνίζεται για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Κρατούμενοι συνείδησης: είναι αυτοί που κρατούνται (με φυλάκιση ή άλλο τρόπο) για τις αντιλήψεις τους, τα πολιτικά τους φρονήματα. 9

10

Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας(1986), Νότια Αφρική, «παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων στη Νότια Αφρική», σ. 3,4. Γιοχάνεσμπουργκ: βρίσκεται βοριοανατολικά της Νότιας Αφρικής. Συνταγματικές μεταρρυθμίσεις: είναι οι τροποποιήσεις/αλλαγές που γίνονται σε εκείνους τους κανόνες οι οποίοι οργανώνουν ένα κράτος. 11

Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων στη Νότια Αφρική», σ. 3,4. Οράγγη: είναι επαρχία της νοτιοαφρικανικής δημοκρατίας, είναι ελεύθερο κράτος, και βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Νότιας Αφρικής. 12

13

«Από τα μεσάνυχτα της 20 ής Ιουλίου 1985 μεγάλες περιοχές της Νότιας Αφρικής είχαν τεθεί σε κατάσταση έκτατης ανάγκης. Σύμφωνα με τις διατάξεις* έκτατης ανάγκης όλα τα όργανα επιβολής του νόμου, οποιοδήποτε βαθμό, έχουν την εξουσία να συλλαμβάνουν οποιονδήποτε χωρίς ένταλμα* και να τον κρατούν επί 14 ημέρες χωρίς κατηγορία. Η κράτηση μπορεί να παραταθεί επ΄ αόριστον με εξουσιοδότηση* του υπουργού Δημόσιας Τάξης.[..] Η αστυνομία δεν έχει υποχρέωση ν` απαγγείλει ή προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία στο δικαστήριο, ούτε υπάρχει κανένα ένδικο μέσο* για να εφεσιβληθεί η απόφαση για κράτηση. Οι αρχές δεν είναι υποχρεωμένες να αιτιολογήσουν τις κρατήσεις, ούτε να αποκαλύψουν τον τόπο της κράτησης. Η κοινοποίηση του ονόματος ενός κρατουμένου χωρίς εξουσιοδότηση αποτελεί αξιόποινο αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι και δέκα ετών. [..] Όλοι όσοι κρατούνται σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές μπορούν να υποβληθούν σε ανάκριση. Όλοι διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να υποστούν βασανιστήρια και κακομεταχείριση, εφόσον οι ανακριτές έχουν εξασφαλισμένη την ατιμωρησία, ενώ η νοτιοαφρικανική αστυνομία έχει ένα ιστορικό σωματικών και ψυχολογικών καταχρήσεων εις βάρος των κρατουμένων.[...]» Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «κατάσταση έκτατης ανάγκης», σ.4,5. Διάταξη: είναι τμήμα κειμένου νόμου που αφορά σε ορισμένα θέματα. Ένταλμα: είναι έγγραφο με το οποίο δίνεται εντολή για την εκτέλεση ορισμένης πράξεως. Εξουσιοδότηση: είναι η παραχώριση σε άλλον το δικαίωμα να προβεί σε ορισμένη ενέργεια για λογαριασμό άλλου. Ένδικα μέσα : είναι τα επιτρεπόμενα από το νόμο για την προσβολή δικαστικής αποφάσεως. 14

«Οι κρατούμενοι, σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας έκτατης ανάγκης, υπόκεινται σε διάφορες τιμωρίες για «πειθαρχικές παραβάσεις», όπως προσδιορίζονται σε απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης της 21 ης Ιουλίου Πειθαρχικές παραβάσεις είναι, μεταξύ άλλων, οι εσκεμμένες ψευδείς απαντήσεις του κρατουμένου προς το προσωπικό των φυλακών, ή ανυπακοή σε «νόμιμη συμπεριφορά» προς αστυνομικούς, ή άλλους αξιωματούχους. Ένας κρατούμενος που «τραγουδάει, σφυρίζει ή κάνει περιττό θόρυβο» μπορεί επίσης να τιμωρηθεί. Κρατούμενοι που παραπονούνται, είναι δυνατόν να επιδεινώσουν τη θέση τους, εάν τα παράπονά τους θεωρηθούν από τις αρχές «ψευδή, επιπόλαια και κακεντρεχή». Οι ποινές που προβάλλονται από τον πειθαρχικό κώδικα*, περιλαμβάνουν σωματικές τιμωρίες όπως ο ραβδισμός, μέχρι έξι χτυπήματα με ραβδί. Οι κρατούμενοι μπορούν επίσης να καταδικαστούν σε πλήρη απομόνωση επί 30 ημέρες κατ’ ανώτατο όριο, με «λιτή διατροφή» κατά τις πρώτες 18 ημέρες, «περιορισμένη διατροφή» κατά τις επόμενες έξι ημέρες και κανονική διατροφή των φυλακών κατά τις υπόλοιπες ημέρες.» Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «τιμωρίες», σ.5. Πειθαρχικός κώδικας: είναι μια σειρά απαγορευτικών διατάξεων. 15

«Σύμφωνα με τη νομοθεσία για την κατάσταση έκτατης ανάγκης, οι αστυνομικοί έχουν εξασφαλισμένη εκ των προτέρων την ατιμωρησία για κάθε αδίκημα που διαπράττουν «καλόπιστα» κατά την άσκηση των έκτακτων εξουσιών τους. Χιλιάδες άνθρωποι φυλακίστηκαν και πολλοί υπέστησαν κακομεταχείριση μετά τον Ιούλιο του 1985, όταν μεγάλες περιοχές της Νότιας Αφρικής κηρύχτηκαν σε κατάσταση έκτατης ανάγκης. Στη φωτογραφία, η αστυνομία διαλύει ένα πλήθος από φοιτητές που διαδηλώνουν στο Κέηπ Τάουν εναντίον της επιβολής του καθεστώτος έκτατης ανάγκης τον Αύγουστο του 1985.» Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, σ

κακομεταχείριση κίνδυνος κρατούνται έκτατη ανάγκη εξουσία πειθαρχώ δίκαιος τιμωρία 17

«Οι νοτιοαφρικανικές αρχές χρησιμοποιούν τον περιορισμό και την εκτόπιση* για να δεσμεύουν και να επιβάλουν σιωπή στους αντιπάλους τους χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να αιτιολογήσουν αυτές τις αποφάσεις στα δικαστήρια. Τα πρόσωπα που τίθενται υπό περιορισμό απαγορεύεται -να επικοινωνούν με οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο και με οποιοδήποτε τρόπο ˙ -να μιλούν δημόσια η κατ’ ιδίαν, να δημοσιεύουν οτιδήποτε, ή να δημοσιεύονται οι δηλώσεις τους ή τα γραπτά τους ˙ -να μετέχουν σε οποιαδήποτε συγκέντρωση πολιτικού ή κοινωνικού χαρακτήρα, δηλαδή σε οποιαδήποτε συνάθροιση μεγαλύτερη των δύο ατόμων ˙ -να μετακινούνται έξω από τα όρια της περιοχής στην οποία έχουν περιοριστεί ˙ -να εισέρχονται σε οποιοδήποτε εκπαιδευτικό ίδρυμα ή εργοστάσιο χωρίς ειδική άδεια ˙ Στην εκτόπιση, τα εκτοπιζόμενα πρόσωπα διατάσσονται να εγκατασταθούν σε ορισμένες περιοχές, οι οποίες συχνά βρίσκονται σε απόσταση εκατοντάδων χιλιομέτρων από τα σπίτια τους και τους προηγούμενους τόπους εργασίας τους.[..]» Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική «περιορισμός και εκτόπιση» σ. 8. Εκτόπιση: σημαίνει απομάκρυσνη κάποιου από τη θέση του, από τον τόπο διαμονής του. 18

φυσική μαθηματικά γλώσσα 19

«Επί πολλά χρόνια η Διεθνής Αμνηστία δεχόταν αναφορές για ευρύτατη και συστηματική χρήση βασανιστηρίων στη Νότια Αφρική. Σοβαρό κίνδυνο βασανισμού διατρέχουν οι πολιτικοί κρατούμενοι*, που κρατούνται σε αυστηρή απομόνωση(incommunicado) από τις υπηρεσίες ασφαλείας, αλλά και ύποπτοι για ποινικά αδικήματα* έχει επίσης αναφερθεί ότι βασανίστηκαν. Βασανιστήρια φαίνεται ότι χρησιμοποιούνται κυρίως για εκφοβισμό των κρατουμένων, και για τον εξαναγκασμό τους να «ομολογήσουν» και να ενοχοποιήσουν άλλους ως συνενόχους σε πολιτικά αδικήματα*.[..] Οι κρατούμενοι βάσει του άρθρου 29 του Νόμου για την Εσωτερική Ασφάλεια κρατούνται σε απομόνωση, συχνά επί πολλούς μήνες, χωρίς να τους επιτρέπεται επικοινωνία με δικηγόρους ή με τις οικογένειές τους. Σύμφωνα με αναφορές, πολλοί υποβάλλονται σε μακρές περιόδους συνεχών ανακρίσεων, κατά τη διάρκεια των όποιων βασανίζονται ή ξυλοκοπούνται. Σε πολλές περιπτώσεις κρατούμενοι χρειάστηκαν νοσοκομειακή περίθαλψη, προφανώς εξαιτίας της κακομεταχείρισης και των συνθηκών κάτω από τις οποίες κρατούνται. Οι συνθήκες κράτησης είναι τόσο σκληρές – ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την απομόνωση – ώστε κατά την άποψη της Διεθνής Αμνηστίας αποτελούν καθεαυτές κακομεταχείριση. Μερικοί κρατούμενοι βάσει των διατάξεων αυτών υπέστησαν ψυχολογικό αποπροσανατολισμό.[..] Κρατούμενοι σύμφωνα με τις διατάξεις έκτατης ανάγκης αναφέρθηκε επίσης ότι βασανίστηκαν και κακοποιήθηκαν.[..]» Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «Βασανιστήρια και Κακομεταχείριση», σ. 10,11. Πολιτικοί κρατούμενοι: θεωρούνται αυτοί οι οποίοι φυλακίστηκαν για τις πολιτικές τους απόψεις που είχαν. Ποινικά αδικήματα: είναι παραβιάσεις για τις οποίες τα δικαστήρια επιβάλλουν ποινές. Πολιτικά αδικήματα: είναι οι παραβιάσεις σχετικάμε την διοίκηση των κοινών, των ζητημάτων της πολιτικής. 20

«Κάλυψη της κεφαλής με κουκούλα, ξυλοδαρμοί και ηλεκτροσόκ είναι ανάμεσα στις μεθόδους βασανισμού των κρατουμένων που έχουν αναφερθεί στη Διεθνή Αμνηστία. Μερικοί κρατούμενοι έχουν απειληθεί με εκτέλεση από τους αστυνομικούς, που ακουμπάνε περίστροφα στους κροτάφους τους. Άλλοι έχουν υποστεί το λεγόμενο «ελικόπτερο», βασανιστήριο κατά το οποίο το θύμα δένεται με χειροπέδες στους καρπούς και στους αστραγάλους, κρεμιέται ανάποδα από μία μπάρα περασμένη ανάμεσα στα γόνατα και στριφογυρίζει ενώ ξυλοκοπείται. Άλλες συνηθισμένες μέθοδοι βασανισμού είναι η μερική ασφυξία, οι ξυλοδαρμοί με ραβδιά, με μαστίγια και άλλα όργανα, η μακροχρόνια ορθοστασία με βαριά αντικείμενα τοποθετημένα στο κεφάλι, έκθεση σε μεγάλο ψύχος και παρατεταμένη στέρηση ύπνου. Οι κρατούμενοι υποβάλλονται επίσης σε εσκεμμένες ταπεινώσεις και εξευτελισμούς, όπως η απαγόρευση να χρησιμοποιούν τουαλέτα και να πλυθούν και η ολική γύμνωση κατά την ανάκριση.[..]» Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «Μέθοδοι», σ.10 21

«Χρήση βασανιστηρίων αναφέρθηκε επίσης και στις τέσσερις αφρικανικές «πατρίδες» (homelands), τα εδάφη με μαύρο πληθυσμό που ανακηρύχτηκαν «ανεξάρτητα» από τη νοτιοαφρικανική κυβέρνηση αλλά δεν αναγνωρίστηκαν διεθνώς.[..]» «Πολυάριθμες καταγγελίες για βασανισμούς έχουν υποβληθεί στα δικαστήρια, τόσο από κατηγορούμενους όσο και από κρατούμενους που είχαν προσαχθεί ως μάρτυρες κατηγορίας σε πολιτικές δίκες*. Στη πλειονότητα των περιπτώσεων αυτών τα δικαστήρια φαίνονται να παίρνουν τας μετρητοίς την άρνηση των αστυνομικών να παραδεχτούν ότι έκαναν χρήση βασανιστηρίων, χωρίς να λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι κρατούμενοι προκειμένου ν’ αποδείξουν ότι βασανίστηκαν, ίσως πριν από πολλούς μήνες κι ενώ βρίσκονται σε αυστηρή απομόνωση και χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο.[..]» Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «Καταγγελίες βασανιστηρίων στο δικαστήριο», σ. 13. Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «Αφρικανικές «πατρίδες».», σ. 12. Πολιτικές δίκες: είναι αυτές που γίνονται σχετικά με την διοίκηση των κοινών, των ζητημάτων της πολιτικής. 22

23

«Οι θάνατοι κάτω από συνθήκες αστυνομικής κράτηση, που σύμφωνα με τις σχετικές καταγγελίες υπήρξαν αποτέλεσμα βασανιστηρίων ή κακομεταχείρισης, έχουν απασχολήσει τη Διεθνή Αμνηστία για πολλά χρόνια. Μεταξύ Ιανουαρίου 1981 και Νοεμβρίου 1985 αναφέρθηκε ότι τουλάχιστον δώδεκα πολιτικοί κρατούμενοι πέθαναν κατά τη διάρκεια της κράτησής τους από την αστυνομία.[..]» Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «θάνατοι στην φυλακή», σ

25

«[..]Περισσότεροι από 300 ύποπτοι για ποινικά αδικήματα πέθαναν επίσης στα αστυνομικά κρατητήρια από τις αρχές του 1980 ως τα τέλη του Δεν είναι γνωστό πόσοι από τους θανάτους αυτούς οφείλονται στα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση, αλλά πάντως ορισμένες υποθέσεις οδήγησαν στη δίωξη αστυνομικών, που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για κακοποίηση και δολοφονίες υπόπτων του κοινού ποινικού δικαίου* οι οποίες προφανώς διαπράχθηκαν στην προσπάθεια των αστυνομικών να τους αποσπάσουν ομολογίες.[..]» Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «Θάνατοι κρατουμένων στις «πατρίδες».», σ. 15. Ποινικό δίκαιο: είναι ο κλάδος του δικαίου που ρυθμίζει την εξουσία και τη δράση της πολιτικής για τον καθορισμό, τη βεβαίωση και τιμωρία των αδικημάτων. 26

27

ΈτοςΑφρικανοίΈγχρωμοιΑσιάτεςΛευκοίΣύνολο Οι εκτελέσεις στη Νότια Αφρική Στους αριθμούς αυτούς δεν περιλαμβάνονται οι εκτελέσεις στις αφρικανικές «πατρίδες» (homelands) που ανέρχονται σε 16 τουλάχιστον για το 1984, 22 για το 1983, 3 για το 1982, 2 για το 1981 και 7 για το Πηγή: Διεθνής Αμνηστίας (1986), Νότια Αφρική, «Οι εκτελέσεις στη Νότια Αφρική», σ

29

«[..]Ο δικηγόρος του Νέλσον Μαντέλα, ο Τζόρτζ Μπίζος, όπως είπε στα «Νέα» λίγες μέρες από την άφιξή του στην Αθήνα, «ήμουν τυχερός που υπήρξα φίλος του Νέλσον Μαντέλα, από το Ήμουν έτοιμος να θυσιάσω την ελευθερία μου ακόμα και την ζωή μου αν χρειαζόταν για την εδραίωση της δημοκρατίας και την ισότητα για όλους τους κατοίκους της Νότιας Αφρικής, μαύρους και λευκούς. Αυτό το πετύχαμε το 1994, όταν έγιναν οι πρώτες πολυφυλετικές δημοκρατικές εκλογές. Από τότε κάναμε προόδους, όμως δεν εξαλείψαμε τις ανισότητες ή τη φτώχεια, δεν ανακαλύψαμε τις άλλες βασικές ανάγκες της πλειονότητας των ανθρώπων σε τούτο τον τόπο. Το προσπαθούμε σκληρά, αλλά δεν είναι εύκολο μέσα σε μία δεκαπενταετία να ξεριζώσεις την κληρονομιά σχεδόν τεσσάρων αιώνων αποικιοκρατίας και αδικίας». Η ίδια εντιμότητα στα λόγια διακρίνει και την πολιτεία του. Ο Μπίζος δεν έκανε ποτέ κομματική προπαγάνδα υπέρ του ANC (Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο*) και έτσι δεν επέτρεψε στο ρατσιστικό καθεστώς να τον φιμώσει. Έδινε όμως διαλέξεις σε πανεπιστήμια όπου… τα έλεγε στην πεθερά για να τα ακούει η νύφη. Κι όταν έμπαινε στα δικαστήρια, γινόταν καταπέλτης.» Πηγή: Ο Έλληνας που νίκησε το Απαρτχάιντ, τα νέα ( ( 18 Σεπτεμβρίου 2010). Το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο: διακήρυξε το στόχο του να ενώσει όλους τους Αφρικανούς προκειμένου να υπερασπιστούν τα δικαιώματα και την ελευθερία τους. Αποτέλεσε ένα μαζικό κίνημα αντίστασης κατά το απαρτχαίντ το οποίο βάσιζε τις ιδέες του στον Αφρικανικό Εθνικισμό. 30

31

«Ο Έρνεστ Κόουλ γεννήθηκε το 1940 στο Εερσέρουστ της Νότιας Αφρικής. Παράτησε το σχολείο ήδη στις πρώτες τάξεις κι έγινε ανειδίκευτος εργάτης για να εξασφαλίσει τα προς το ζείν. Στα 18 του ξεκίνησε μία συνεργασία με το περιοδικό «Drum» ως βοηθός φωτογράφου κι έμαθε από πρώτο χέρι τι σημαίνει να είσαι μαύρος στους δρόμους του απαρτχάιντ. Τα μολυβένια χρόνια της πατρίδας του δεν επέτρεπαν να παρουσιάσει την αλήθεια γυμνή, γι` αυτό αποφάσισε να αποδράσει στο εξωτερικό. Τα πρώτα αρνητικά του έγιναν δεκτά με ενθουσιασμό από το πρακτορείο Magnum και το «Σπίτι με τους δεσμώτες» κυκλοφόρησε το Απαγορεύτηκε αμέσως στη Νότια Αφρική, ο ίδιος χαρακτηρίστηκε ανεπιθύμητο πρόσωπο και έζησε στην εξορία, μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου του 1990, οπότε τον χτύπησε ο καρκίνος. Η έκδοση της steidl «ξαναπαρουσιάζει» τον πρώτο μαύρο freelance φωτογράφο τοποθετώντας τον στο ευρύτερο πλαίσιο της διεθνούς φωτογραφίας. Όχι μόνο για το άρθρο του απέναντι σε ένα καταπιεστικό καθεστώς, αλλά και για τη διεισδυτικότητα του φακού του στην καρδιά του σκότους.» Πηγή: Το απαρτχάιντ χωρίς αναισθητικό. τα νέα ( ( 11 Δεκεμβρίου 2010). 32

33

«Τον Ιούνη 1976 η κυβέρνηση του απαρτχάιντ, του καθεστώτος των φυλετικών διακρίσεων της Νότιας Αφρικής, εκδίδει διαταγή, με την οποία στα γυμνάσια των μαύρων θα διδάσκεται υποχρεωτικά η γλώσσα των αφρικάνερς * (των αποίκων από την Ολλανδία). Η διαταγή προκαλεί την αντίδραση των μαύρων μαθητών, που ζητούν να διδάσκονται μόνο στα αγγλικά, καθώς πιστεύουν ότι έτσι εξασφαλίζουν καλύτερη επαγγελματική αποκατάσταση. Με αίτημα την ανάκληση της κυβερνητικής διαταγής, οι μαθητές του Σοβέτο – ένα τεράστιο γκέτο* με ένα εκατομμύριο μαύρο πληθυσμό κοντά στο Γιοχάνεσμπουργκ – πραγματοποιούν στις 16 Ιουνίου διαδήλωση. Η λευκή αστυνομία σπεύδει στο χώρο της διαδήλωσης και ανοίγει πυρ κατά των άοπλων μαθητών, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας 13χρονος μαθητής. Οι διαδηλωτές Χαρακτηριστική εικόνα την βαναυσότητας των αστυνομικών κατά των μικρών μαθητών του Σοβέτο. 34

πετούν πέτρες κατά των αστυνομικών και αυτοί απαντούν, πυροβολώντας στο ψαχνό και τραυματίζοντας άλλους εφτά μαύρους εφήβους. Οι νεαροί μαύροι αναποδογυρίζουν και πυρπολούν αυτοκίνητα, στήνουν οδοφράγματα και επιτίθενται στους αστυνομικούς με κλαδιά δέντρων και καδρόνια. Οι ταραχές επεκτείνονται σε όλο το Σοβέτο. Στρατιωτικά ελικόπτερα ρίχνουν δακρυγόνα, για να διαλύσουν τα πλήθη, ενώ 20 τουλάχιστον κτίρια πυρπολούνται. Μέχρι το βράδυ, το Σοβέτο, «σφραγίζεται» από πάνοπλους αστυνομικούς. Την επόμενη μέρα, οι διαδηλώσεις πνίγονται από την Αστυνομία στο αίμα. Οι ταραχές συνεχίστηκαν μέχρι τις 20 του Ιούνη. Η «τάξη» που επιβλήθηκε από το καθεστώς του απαρτχάιντ είναι πλασματική και προσωρινή. Ο μαύρος πληθυσμός θρηνεί 174 νεκρούς, κυρίως παιδιά, εφήβους και νέους. Οι τραυματίες ξεπερνούν τους 1200 και οι συλληφθέντες τους [..]» Πηγή: 1976: Η εξέγερση κατά του απαρτχάιντ στο Σοβέτο, Ριζοσπάστης ( (16 Ιούνη 2000). Αφρικάνερς: η γλώσσα των αποίκων από την Ολλανδία είναι η αφρικάανς. Γλώσσα που ομιλείται από το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων του κράτους της Νότιας Αφρικής. Είναι μία από τις επίσημες γλώσσες του κράτους (η άλλη είναι τα αγγλικά). Η αφρικάανς είναι η εξέληξη της ολλανδικής γλώσσας του 17 ου αι. που μιλούσαν οι πρώτοι Ολλανδοί άποικοι. Γκέτο: είναι μία περιοχή όπου άνθρωποι συγκεκριμένης εθνικότητας ή θρησκείας ή άλλου γνωρίσματος ζούν ομαδικά, εθελοντικά ή υποχρεωτικά, σε ήπια ή έντονη απομόνωση. 35

36

«[..]. The penalties imposed on political protest, even non-violent protest, were sever. During the states of emergency which continued intermittently until 1989, anyone could bedetuined without a hearing by a low-level police official for up to six months. Thousands of individuals after gruesome acts of torture. Those who were tried were sentenced to death, banished, or imprisoned for life, like Nelson Mandela.[..]» «[..]. Οι κυρώσεις που επιβάλλονται για την πολιτική διαμαρτυρία, ακόμα και μη βίαιη διαμαρτυρία, ήταν σοβαρές. Κατά τη διάρκεια της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που συνεχίστηκε κατά διαστήματα μέχρι το 1989, κάποιος θα μπορούσε να κρατηθεί χωρίς ακρόαση από έναν υπάλληλο της αστυνομίας χαμηλού επιπέδου για διάστημα μέχρι και έξι μήνες. Χιλιάδες άτομα έχασαν τη ζωή τους υπό κράτηση, συχνά μετά από αποτρόπαιες πράξεις βασανισμού. Αυτοί που δικάστηκαν καταδικάστηκαν σε θάνατο, εξορίστηκαν, ή έχουν φυλακιστεί για τη ζωή, όπως ο Νέλσον Μαντέλα.[..]» 37 Πηγή: Η ιστορία του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, www-cs- students.stauford.edu.

38

«[..]. Στις παραπομπές του πολέμου του 1914, οι γυναίκες του ελεύθερου κράτους της Οράγγης εξεγέρθηκαν εναντίον των ρυθμίσεων που απαιτούσαν από τους Αφρικανούς γραπτή άδεια κυκλοφορίας*. Η πρώτη απεργία Αφρικανών, η απεργία των εργαζόμενων στη δημόσια υγεία του Γιοχάνεσμπουργκ, ξέσπασε το Τον ίδιο χρόνο είχαμε το πρώτο κίνημα παθητικής αντίστασης ενάντια στις γραπτές άδειες κυκλοφορίας. Σαράντα χιλιάδες Αφρικανοί μεταλλωρύχοι έκαναν απεργία για καλύτερους μισθούς. Και το 1920 είχαμε νέες διαδηλώσεις γυναικών ενάντια στις γραπτές άδειες κυκλοφορίας.[..]» Πηγή: Νέλσον Μαντέλα (2006), Το απαρτχάιντ, μετάφ. Ελένη Αστερίου, Αθήνα: Ηρόδοτος, σ.16. Άδεια κυκλοφορίας: είναι έγραφο που αναφέρει ότι ο κάτοχός του μπορεί να κυκλοφορίσει. Χωρίς αυτό το έγραφο δεν μπορούσαν να κυκλοφορίσουν. Αν το έκαναν ήταν παράνομοι. 39

40

«[..]. Το 1955, ο Natives (Urban Areas) Amendment Act (νόμος που τροποποιεί τους νόμους που αφορούν τους ιθαγενείς οι οποίοι κατοικούν σε αστικές περιοχές) απαγορεύει σε πάνω από πέντε Αφρικανούς, οι οποίοι αναφέρονται στο εξής ως Μπαντού, να διαμένουν στο ίδιο κτίριο στο εσωτερικό μιας καθορισμένης ζώνης. Η τροπολογία του 1957 απαγορεύει όχι μόνο τη διαμονή αλλά και την παρουσία Αφρικανών σε χώρους που επιφυλάσσονται για λευκούς. Τέλος ο νόμος του 1964, που τέθηκε σε ισχύ την 1 η Ιανουαρίου 1965, απαγορεύει σε όλους τους Αφρικανούς να εισέρχονται και να μένουν σε αστική περιοχή για περισσότερο από εβδομήντα δύο ώρες αν δεν έμεναν σ` αυτή την περιοχή αδιαλείπτως από την γέννησή τους, αν δεν δούλευαν αδιαλείπτως για τον ίδιο εργοδότη επί δέκα χρόνια τουλάχιστον ή αν δεν έχουν την άδεια ενός υπαλλήλου της επιθεώρησης εργασίας.[..]» Πηγή: Νέλσον Μαντέλα (2006), Το απαρτχάιντ, μετάφ. Ελένη Αστερίου, Αθήνα: Ηρόδοτος, σ

«[..]. Αν και η ταξινόμηση σε φυλετικές ομάδες υπήρχε στη Νότια Αφρική από τις πρώτες ημέρες του ευρωπαϊκού αποικισμού, μόνο η Πράξη απογραφής* του πληθυσμού (Population Registration Act) του 1950 καθόρισε αυτή την αρχή ταξινόμησης και την κωδικοποίησε με αυστηρό τρόπο. Ο νόμος απογραφής του πληθυσμού καθόρησε την κατάσταση του κάθε ατόμου, όταν η εξωτερική εμφάνιση κάποιου του επέτρεπε να περνά από μια φυλετική ομάδα σε άλλη, και στόχος του ήταν να θέσει τις βάσεις μιας αυστηρής εφαρμογής του απαρτχάιντ. Ως «λευκό» θεωρούσε εκείνον του οποίου η εμφάνιση ήταν σαφώς η εμφάνιση ατόμου της λευκής φυλής ή που γενικά θεωρούνταν ως τέτοιο. Έτσι αυτός ο όρος δεν ίσχυε για άτομα τα οποία, αν και είχαν σαφώς την εμφάνιση ανθρώπων της λευκής φυλής, θεωρούνταν γενικά ως έγχρωμοι. Οι μη λευκοί ήταν οι Αφρικανοί (ιθαγενείς ή Μπαντού) και οι άλλοι «έγχρωμοι»: Ινδοί, Κινέζοι, Μαλτέζοι και Γκρίκα.[..]» Πηγή: Νέλσον Μαντέλα (2006), Το απαρτχάιντ, μετάφ. Ελένη Αστερίου, Αθήνα: Ηρόδοτος, σ.21. Απογραφή: χαρακτηρίζεται η οποιαδήποτε καταγραφή σε καταλόγους. 43

λευκοί………………………………………………………………… έγχρωμοι………………………………………………………………… ιθαγενείς Μπαντού Κινέζοι Μπαλτέζοι Γκρίκα 44

«[..]. Το Κογκρέσο του Λαού στις 23 Ιουνίου 1955 υπήρξε η κατάληξη μιας εξόρμησης που είχε ως στόχο να οδηγήσει το σύνολο των Αφρικανών να εκφράσουν την επιθυμία τους για ελευθερία. Έγιναν εκατοντάδες και εκατοντάδες συγκεντρώσεις, όπου αυτή η λαϊκή αντίληψη για την ελευθερία διευκρινίστηκε σε γραπτές αποφάσεις˙ εκλεγμένοι αντιπρόσωποι συμμετείχαν στην συνέλευση που υιοθέτησε μια Χάρτα της Ελευθερίας, όπου λέγεται ιδιαίτερα: «- Η Νότια Αφρική ανήκει σε όλους τους κατοίκους της, μαύρους και λευκούς. Καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να διαθέτει εξουσία που δεν στηρίζεται στην θέληση ολόκληρου του λαού. - Θα κυβερνά ο λαός. - Όλες οι εθνικές ομάδες θα απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα. - Όλοι οι κάτοικοί της θα επωφελούνται από τον πλουτοπαραγωγικό πλούτο της χώρας. - Η γη θα μοιραστεί σε όσους την δουλεύουν. - Όλοι θα είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. - Όλοι θα έχουν ίσα προσωπικά δικαιώματα. - Θα βασιλέψουν η εργασία και η ασφάλεια. - Οι δρόμοι της παιδείας και της κουλτούρας θα είναι ανοιχτή σε όλους. - Ο λαός θα απολαμβάνει δημόσια ευημερία και ασφάλεια καθώς και αξιοπρεπείς κατοικίες. - Θα επικρατήσουν η ειρήνη και η φιλία.»[..]» Πηγή: Νέλσον Μαντέλα (2006), Το απαρτχάιντ, μετάφ. Ελένη Αστερίου, Αθήνα: Ηρόδοτος, σ. 29,30. 45

46

«[..]. Αυτή την εποχή, ιδρύθηκαν δύο οργανώσεις λευκών οι οποίες ήταν αντίθετες με το απαρτχάιντ. Το Κογκρέσο των Δημοκρατών υποστήριζε την άποψη του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου. Το Φιλελεύθερο Κόμμα διακήρυσσε στο πρώτο του καταστατικό* την γενίκευση των δικαιωμάτων του πολίτη σε «σημαντικά πρόσωπα», δηλαδή την απελευθέρωση μέρους μόνο του αφρικανικού πληθυσμού, καταστατικό που σύντομα τροποποίησε.[..]» Πηγή: Νέλσον Μαντέλα (2006), Το απαρτχάιντ, μετάφ. Ελένη Αστερίου, Αθήνα: Ηρόδοτος, σ. 28. Καταστατικό: είναι οι θεμελιώδεις κανόνες που ρυθμίζουν τη δραστηριότητα δημόσιων και ιδιωτικών οργανώσεων, ιδρυμάτων και ενώσεων, οι οποίοι έχουν συμφωνηθεί από τα μέλη και έχουν καταγραφεί. 47

48

Πηγή: Nelson Mandela #2, (13 Οκτωβρίου 2008). 49

50

Δεκαετία 40΄ Ιουνίου

Πηγή: Nelson Mandela #3, (13 Οκτωβρίου 2008). 52

53

54

55 ΣΤΟΧΟΙΠΗΓΕΣΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΗΛΩΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ( ΤΙ, ΠΟΥ, ΠΟΤΕ, ΠΩΣ, ΓΙΑΤΙ) ΠΗΓΗ 1-ΔΙΑΦ. 9, ΠΗΓΗ 2 α -ΔΙΑΦ.11, ΠΗΓΗ 2β-ΔΙΑΦ.12, ΠΗΓΗ 3-ΔΙΑΦ.14, ΠΗΓΗ 4-ΔΙΑΦΑ.15, ΠΗΓΗ 5-ΔΙΑΦΑ.16, ΠΗΓΗ 6-ΔΙΑΦΑ. 18, ΠΗΓΗ11-ΔΙΑΦΑ.24, ΠΗΓΗ 12-ΔΙΑΦΑ.26, ΠΗΓΗ13-ΔΙΑΦΑ.18, ΠΗΓΗ14-ΔΙΑΦΑ.30, ΠΗΓΗ 15-ΔΙΑΦΑ.32, ΠΗΓΗ18-ΔΙΑΦΑ.39, ΠΗΓΗ 24-ΔΙΑΦΑ.52 ΔΡΑΣΤ.1 α -ΔΙΑΦΑ.10, ΔΡΑΣΤ.1β-ΔΙΑΦΑ.10, ΔΡΑΣΤ.2 α -ΔΙΑΦΑ.13, ΔΡΑΣΤ.2β-ΔΙΑΦΑ.13, ΔΡΑΣΤ.3α-ΔΙΑΦΑ.17, ΔΡΑΣΤ.4α-ΔΙΑΦΑ.19, ΔΡΑΣΤ.6-ΔΙΑΦΑ.25, ΔΡΑΣΤ.7-ΔΙΑΦΑ.27, ΔΡΑΣΤ.8 α -ΔΙΑΦΑ.29, ΔΡΑΣΤ.8β-ΔΙΑΦΑ.29, ΔΡΑΣΤ.9 α -ΔΙΑΦΑ.31, ΔΡΑΣΤ.10 α -ΔΙΑΦΑ.33, ΔΡΑΣΤ.10β-ΔΙΑΦΑ.33, ΔΡΑΣΤ.13β-ΔΙΑΦΑ.40, ΔΡΑΣΤ.19 α -ΔΙΑΦΑ.53, ΔΡΑΣΤ.19β-ΔΙΑΦΑ.53, ΔΡΑΣΤ.19γ-ΔΙΑΦΑ.53, ΔΡΑΣΤ.21-ΔΙΑΦΑ.54

56 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ (ΝΑ ΒΡΙΣΚΟΥΝ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ) ΠΗΓΗ16-ΔΙΑΦΑ.34 ΚΑΙ35, ΠΗΓΗ18-ΔΙΑΦΑ.39, ΠΗΓΗ19-ΔΙΑΦΑ.41, ΠΗΓΗ20-ΔΙΑΦΑ.43, ΠΗΓΗ21-ΔΙΑΦΑ.45, ΠΗΓΗ22-ΔΙΑΦΑ.47, ΠΗΓΗ23-ΔΙΑΦΑ.49 ΔΡΑΣΤ.11 α -ΔΙΑΦΑ.36, ΔΡΑΣΤ.11β-ΔΙΑΦΑ.36, ΔΡΑΣΤ.13 α -ΔΙΑΦΑ.40, ΔΡΑΣΤ.14-ΔΙΑΦΑ.42, ΔΡΑΣΤ.15 α -ΔΙΑΦΑ.44, ΔΡΑΣΤ.15β-ΔΙΑΦΑ.44, ΔΡΑΣΤ.16-ΔΙΑΦΑ.46, ΔΡΑΣΤ.17-ΔΙΑΦΑ.48, ΔΡΑΣΤ18γ-ΔΙΑΦΑ.51, ΔΡΑΣΤ.18δ-ΔΙΑΦΑ.51 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ (ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΝΟΥΝ ΠΗΓΕΣ) ΠΗΓΗ3-ΔΙΑΦΑ.14, ΠΗΓΗ4-ΔΙΑΦΑ.15, ΠΗΓΗ5-ΔΙΑΦΑ.16, ΠΗΓΗ7-ΔΙΑΦΑ.20, ΠΗΓΗ8-ΔΙΑΦΑ.21, ΠΗΓΗ9-ΔΙΑΦΑ.22, ΠΗΓΗ10-ΔΙΑΦΑ.22, ΠΗΓΗ23-ΔΙΑΦΑ.49, ΠΗΓΗ 24-ΔΙΑΦΑ.52 ΔΡΑΣΤ.3 α -ΔΙΑΦΑ.17, ΔΡΑΣΤ.5 α -ΔΙΑΦΑ.23, ΔΡΑΣΤ.5β-ΔΙΑΦΑ.23, ΔΡΑΣΤ.18 α -ΔΙΑΦΑ.50, ΔΡΑΣΤ.19γ-ΔΙΑΦΑ53, ΔΡΑΣΤ.23-ΔΙΑΦΑ.54

57 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ (ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΝΟΥΝ ΠΗΓΕΣ) ΠΗΓΗ3-ΔΙΑΦΑ.14, ΠΗΓΗ4-ΔΙΑΦΑ.15, ΠΗΓΗ5-ΔΙΑΦΑ.16, ΠΗΓΗ14-ΔΙΑΦΑ.30 ΔΡΑΣΤ.3β-ΔΙΑΦΑ.17, ΔΡΑΣΤ.9β-ΔΙΑΦΑ.31, ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ (ΝΑ ΔΟΥΝ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ) ΠΗΓΗ23-ΔΙΑΦΑ.49ΔΡΑΣΤ.18 α -ΔΙΑΦΑ.50, ΔΡΑΣΤ.18β-ΔΙΑΦΑ.50 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ (ΝΑ ΞΕΧΩΡΙΖΟΥΝ ΤΙΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ Κ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΠΗΓΕΣ) ΠΗΓΗ15-ΔΙΑΦΑ.32ΔΡΑΣΤ.10γ-ΔΙΑΦΑ.33

58 ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ (ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ,ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ) ΠΗΓΗ6-ΔΙΑΦΑ.18ΔΡΑΣΤ.4β-ΔΙΑΦΑ.19, ΔΡΑΣΤ.20-ΔΙΑΦΑ.54 ΜΕΤΑΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΠΗΓΗ7-ΔΙΑΦΑ.20, ΠΗΓΗ8-ΔΙΑΦΑ.21, ΠΗΓΗ9-ΔΙΑΦΑ.22, ΠΗΓΗ10-ΔΙΑΦΑ.22, ΠΗΓΗ17-ΔΙΑΦΑ.37 ΔΡΑΣΤ.5γ-ΔΙΑΦΑ.23γ, ΔΡΑΣΤ.12-ΔΙΑΦΑ.38, ΔΡΑΣΤ.22-ΔΙΑΦΑ.34