ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ - ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ - ΜΟΝΤΕΡΝΑ

Συνοπτικό διάγραμμα της ιστορικής εξέλιξης της νεοελληνικής ποίησης Συνοπτικό διάγραμμα  της ιστορικής εξέλιξης της νεοελληνικής ποίησης  Η προεπαναστατική ποίηση (18ος αιώνας) Κρητική Λογοτεχνία Η επτανησιακή ποίηση (19ος αιώνας) Ευρωπαϊκός Ρομαντισμός Η μετεπαναστατική ποίηση (1830-1880) Αθηναϊκός Ρομαντισμός Παρνασσισμός Η ποίηση στο μεταίχμιο δύο αιώνων (1880-1918) Συμβολισμός Η μεσοπολεμική ποίηση (1919-1944) Μοντερνισμός Υπερρεαλισμός Η μεταπολεμική ποίηση (1945-2000) Μετα-συμβολισμός, Μετα-υπερρεαλισμός

Η χρονολογική εξέλιξη των ρευμάτων στην ποίηση σε Ευρώπη και Ελλάδα

Συγκριτικός πίνακας χαρακτηριστικών Παραδοσιακής και Μοντέρνας ποίησης Παραδοσιακή ποίηση Έμμετρος στίχος Ποιητικό λεξιλόγιο  Στίξη κανονική  Διατήρηση των κοινών νοημάτων  των λέξεων  Λογική ανάπτυξη του θέματος  Έλλογη νοηματική αλληλουχία  Τίτλος προϊδεαστικός, δηλωτικός του περιεχομένου  Λυρισμός Μοντέρνα ποίηση  Ελεύθερος στίχος  Καθημερινό λεξιλόγιο  Ακανόνιστη στίξη  Πολυσημία, νέα νοηματική φόρτιση λέξεων- πρωτότυπη χρήση συμβόλων  Υποδήλωση ή απόκρυψη του θεματικού κέντρου  Δυσνόητη ποίηση-άλογο στοιχείο  Τίτλος προβληματικός, νοηματικά ανενεργός  Δραματικότητα

Γνωρίσματα κλασικισμού «Kλασικισμό» ή «κλασικιστική περίοδο» ονομάζουμε κάθε περίοδο κατά την οποία κυριαρχεί η προσπάθεια μίμησης ή επιστροφής σε παλαιοτέρα πρότυπα, που θεωρούνται κλασικά. Θεωρεί ως ιδανικό την ελληνική ρωμαϊκή αρχαιότητα. Κλασικισμός είναι η τάση για μίμηση και προσέγγιση του κλασικού. Αυτή η μίμηση μπορεί τελικά να αποδειχθεί δουλική αντιγραφή, ενδέχεται όμως να είναι ιδιαίτερα δημιουργική και να οδηγήσει σε πολύ σημαντικά έργα. Θέλει να ξαναγυρίσουμε στα αρχαία πρότυπα και ιδανικά, την τελειότητα. Η λογική κυριαρχεί πάνω στο συναίσθημα και τη φαντασία. Η έκφραση έχει πάντα την πληρότητα την αρτιότητα, την κυριολεξία, το φυσικό και το απέριττο. Επιδιώκεται το τέλειο, το αρμονικό, το πλαστικό και η ισορροπία. Το κλασικό έργο διαθέτει ανεξάντλητη δύναμη αντίστασης στην πάροδο και την καταλυτική επίδραση του χρόνου, που αντέχει στην κριτική όλων των ανθρώπων και αναγνωρίζεται ως τέλειο, έξοχο και πρότυπο, άξιο μεγάλης προσοχής και βαθύτατου σεβασμού, όπως π.χ. ο Παρθενώνας, τα αγάλματα του Φειδία, του Πραξιτέλη κ.α., αλλά και η μουσική του Μπετόβεν, τα έργα του Σαίξπηρ κ.α.

Γνωρίσματα του Ρομαντισμού Η αποθέωση της ελευθερωτικής δύναμης της φαντασίας και του συναισθήματος. Το πάθος και ο λυρισμός. Η τάση προς τον οραματισμό, την αναπόληση, τη νοσταλγία, Η τάση προς την εξιδανίκευση. Η ροπή προς το παράδοξο, το υπερφυσικό και το μεταφυσικό στοιχείο. Βαθιά εκτίμηση της ομορφιάς της φύσης και θέασή της ως  πνευματικής δύναμης που παρακινεί σε υψηλές υπερβάσεις. Η προτίμηση ορισμένων «σκηνικών», όπως φεγγαρόλουστων τόπων και θαλασσινών τοπίων κ.ά. Η στροφή στο λαϊκό πολιτισμό (παραμύθια, παραδόσεις, δημοτικά τραγούδια) και στη μεσαιωνική και νεότερη ιστορία. Ο χειμαρρώδης λόγος και ο πλούτος των εκφραστικών μέσων, ιδιαίτερα των εικόνων.

Γνωρίσματα του Παρνασσισμού Η ονομασία «παρνασσισμός» οφείλεται σε μια ποιητική ανθολογία που εκδόθηκε στη Γαλλία με τον τίτλο «Σύγχρονος Παρνασσός», Η πίστη στην απελευθερωτική και δημιουργική δύναμη της φαντασίας και του συναισθήματος Η στροφή προς τον αρχαίο κόσμο (αντλούν τα θέματα και τις εικόνες τους απ' τη μυθολογία και την ιστορία) Η χαλιναγώγηση του πάθους και του συναισθήματος. δημιούργησαν μια ποίηση χωρίς αληθινή ζωή ή ανθρώπινη παρουσία, μακριά από κάθε συναίσθημα. Η έντεχνη επεξεργασία των στίχων, η προσεγμένη ομοιοκαταληξία και την ακρίβεια στην έκφραση (προσπάθεια ποιητών να δώσουν στα ποιήματά τους την ομορφιά ενός αρχαίου αγάλματος)   Ο ηχηρός και ρωμαλέος στίχος Η προσπάθεια αποτύπωσης του εξωτερικού κόσμου Η συμπύκνωση των νοημάτων.  Ελλάδα: εμφανίζεται το 1880

Γνωρίσματα του Συμβολισμού   Γνωρίσματα του Συμβολισμού Διακριτική και υποβλητική έκφραση συναισθημάτων Ποιητικός ρεμβασμός, που επιτυγχάνεται με θολές και ακαθόριστες εικόνες, Συχνή χρήση συμβόλων που καλλιεργούν ένα κλίμα ρευστότητας, ασάφειας και μελαγχολίας. Μουσικότητα του στίχου.  Χαλάρωση της μορφής από τους αυστηρούς κανόνες της παραδοσιακής ποίησης,

Γνωρίσματα του Μοντερνισμού Η επιθυμία για απελευθέρωση της ατομικότητας του ανθρώπου Η συνειρμική λειτουργία της μνήμης Η ερμητικότητα, η σκοτεινότητα, η αφαίρεση και το δραματικό στοιχείο της γραφής. Η ενσωμάτωση στο μοντέρνο ποιητικό λόγο ζωντανών στοιχείων της παράδοσης (ποιητικού ρυθμού, υιοθέτηση της γλώσσας της δημοτικής ποίησης κ.ά.) Η συμφιλίωση του θέματος με την απόλυτη καθαρότητα της εικόνας. Μια εγγενής μουσικότητα, που αναβρύζει απ’ ευθείας από τον ποιητικό λόγο. Η χρήση μυθικών υπαινιγμών και αναφορών στο αρχαίο παρελθόν. Η έμφαση στο τοπίο και στο φως Η αναπόληση του παρελθόντος με ένα αίσθημα μελαγχολίας, που οφείλεται στο βάθεμα της αυτογνωσίας και στην αναζήτηση μιας αυθεντικής ζωής. Η κυριαρχία της έννοιας του τραγικού, της τραγικής θεώρησης της ιστορίας. Η επιλογή μορφικών ελευθεριών.

Γνωρίσματα του Υπερρεαλισμού Συνειρμική σύνθεση σκηνών, όπως ακριβώς γίνεται στην κατάσταση του ονείρου. Απουσία αισθητικής επεξεργασίας του στίχου Απρόοπτο και ειρωνικό στοιχείο Γλωσσικές ανατροπές Καταγραφή μιας ψυχικής πραγματικότητας. Οι λέξεις αποκτούν μια δική τους ακριβολογία και αυτοδυναμία και παραπέμπουν στο μυστικό  κόσμο του ασυνειδήτου. Εικονοπλαστική φαντασία Υποτυπώδης στίξη Αποθέωση των αισθήσεων

Πάει και το Λίγο Φως… Παλαμάς Kωστής Πάει και το λίγο φως, δετός, άνεργος, νύχτα, τρέμω, καίω. Xέρι απλωμένο, λυτρωμός, ή χέρι που θα με συντρίψης, σαρκική γλύκα μυστική, μόνο μ' εσέ αναπνέω, δεν ξέρω ποιό σου τ' όνομα, σου δέομαι, μη μου λείψης. Λακωνικόν - Ελύτης Oδυσσέας    O καημός του θανάτου τόσο με πυρπόλησε, που η λάμψη     μου επέστρεψε στον ήλιο. Kείνος με πέμπει τώρα μέσα στην τέλεια σύνταξη της     πέτρας και του αιθέρος, Λοιπόν, αυτός που γύρευα, ε ί μ α ι. Ω λινό καλοκαίρι, συνετό φθινόπωρο, Xειμώνα ελάχιστε, H ζωή καταβάλλει τον οβολό του φύλλου της ελιάς Kαι στη νύχτα μέσα των αφρόνων μ' ένα μικρό τριζόνι  κατακυρώνει πάλι το νόμιμο του Aνέλπιστου.         

Παραδοσιακή ποίηση Δημοτικά τραγούδια Κορνάρος Χορτάτσης Βηλαράς Κάλβος Σολωμός Μαβίλης Χατζόπουλος Πορφύρας Παλαμάς Μεταβατικοί ποιητές Καβάφης Σικελιανός Καρυωτάκης Μοντέρνα ποίηση Σεφέρης Ρίτσος Ελύτης Βαφόπουλος Καββαδίας Εγγονόπουλος Βαλαωρίτης Σαχτούρης Βρεττάκος Εμπειρίκος Γκάτσος Δημουλά

Σας ευχαριστώ