Αειφόρος Ανάπτυξη Περιβαλλοντική Πολιτική Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Κίμων Χατζημπίρος ΕΜΠ

Αρχές ως βάση περιβαλλοντικής πολιτικής Δημοκρατική αρχή: Αποφάσεις ενημερωμένης πλειοψηφίας (ανθρωποκεντρισμός, πληροφόρηση, πλειοψηφία συναρτήσει τόπου-χρόνου) Ανθρώπινα δικαιώματα (ιστορικές κατακτήσεις): Ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη (κράτος δικαίου) Αλληλεγγύη, πρόνοια (κράτος πρόνοιας για άνθρωπο) Διατήρηση περιβάλλοντος (κράτος πρόνοιας για περιβάλλον)

Ανάπτυξη και Περιβάλλον Διαρκής σύγκρουση Φάσμα απόψεων: Ακραία αναπτυξιακή (φιλελευθερισμός+τεχνολογία) Ακραία οικολογική (ένταξη στη φύση) Μετριοπαθής οικολογική (οικοανάπτυξη) Μετριοπαθής αναπτυξιακή (αειφορία/περιβαλλοντική πολιτική)

Περιβαλλοντική πολιτική Νομοθεσία, ρυθμίσεις Διοίκηση, μηχανισμοί Επιστήμη, τεχνολογία Οικονομία, πολιτικές ανά τομέα Ιδεολογία: εκπαίδευση, ενημέρωση, συμμετοχή

Οικονομικά εργαλεία Επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις Τέλη, φόροι Δικαιώματα (διαπραγματεύσιμες άδειες) ρύπανσης

Περιβαλλοντικές αρχές (Ε.Ε.) Υψηλό επίπεδο προστασίας Πρόληψη / Προφύλαξη Ευθύνη ρυπαίνοντος (ΡΡΡ) Αειφορία, νέα πολιτιστική προσέγγιση

Σύνταγμα 2001 – άρθρο 24 Παράγραφος 1: Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας....

Χαρακτηριστικά της αειφορίας Στόχος της αειφόρου ανάπτυξης είναι η ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, έτσι ώστε να ικανοποιούν τις ανθρώπινες ανάγκες του παρόντος χωρίς να υπονομεύουν τις δυνατότητες των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους Η έννοια προέρχεται από την αειφόρο εκμετάλλευση του δάσους Προτείνει μια λύση στη σύγκρουση μεταξύ περιβάλλοντος και ανάπτυξης Βασίζεται σε μια γόνιμη αντίφαση Αποτελεί ένα μοντέρνο πετυχημένο σύνθημα που υιοθετείται από επιστήμονες, περιβαλλοντιστές και πολιτικούς

Χαρακτηριστικά της αειφορίας Αφορά ένα πολύπλοκο σύστημα με φυσικοχημικές, βιολογικές, ψυχολογικές, κοινωνικές συνιστώσες Απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση Προβλήματα ορολογίας και επικοινωνίας συχνά δημιουργούν κάποια σύγχιση

Σχήμα DPSIR Περιβαλλοντικό-κοινωνικό-οικονομικό σύστημα Κινητήριες δυνάμεις Πιέσεις Κατάσταση Επίπτωση Απόκριση

Ιστορική ανασκόπιση Κινητήριες δυνάμεις-Επιπτώσεις Κυνηγοί-συλλέκτες~100000 years π.Χ. Αποψίλωση δασών, εξόντωση ειδών χλωρίδας-πανίδας Νεολιθική εποχή~10000 years π.Χ. Αποδάσωση, αφανισμοί ειδών Γεωργική περίοδος~6000 years π.Χ. Αποδάσωση, ερημοποίηση, μείωση βιοποικιλότητας, τοπική ρύπανση Βιομηχανική περίοδος: 1800-2000 Αποδάσωση, ερημοποίηση, μείωση βιοποικιλότητας, ρύπανση (πλανητική, τοπική), τοξικότητα, διαταραχή φυσικών κύκλων Μετα-βιομηχανική περίοδος: Πολιτιστική αλλαγή

Ιστορική απόκριση Ο άνθρωπος ανέκαθεν ανέπτυξε μια επιθετική στάση απέναντι στο περιβάλλον του (φυσικό και μη άμεσο ανθρώπινο) Η πρώτη πράξη του πολιτισμού ήταν η καταστροφή (κόψιμο ή κάψιμο) του γύρω δάσους Οι περιορισμένες τεχνολογικές δυνατότητες δεν επέτρεψαν περισσότερη περιβαλλοντική υποβάθμιση ανά τους αιώνες Αλλαγή (πολιτιστική) νοοτροπίας: ευημερία→αναζήτηση ποιότητας ζωής→περιβαλλοντική προστασία

Σύγχρονες αποκρίσεις Περιβαλλοντικές πολιτικές Πράσινα κόμματα Μη κυβερνητικές οργανώσεις Διεθνείς πρωτοβουλίες

Διεθνείς πρωτοβουλίες Τα όρια της ανάπτυξης: Club of Rome 1971 Διάσκεψη ΟΗΕ για το περιβάλλον, Stockholm 1972 Έκθεση Brundtland: Το Κοινό μας Μέλλον, 1987 Διάσκεψη της Γης: Rio 1992 Διάσκεψη Rio+10: Johannesburg 2002

Επιχειρήσεις και περιβάλλον Η ευρωπαϊκή προσέγγιση Επιχειρήσεις και περιβάλλον Η ευρωπαϊκή προσέγγιση Προχωρημένες περιβαλλοντικές προδιαγραφές, ανάλυση κύκλου ζωής προϊόντων-δραστηριοτήτων, πιστοποιήσεις Περιβαλλοντική νομοθεσία ως παράγων ανταγωνισμού Νέες τεχνολογίες Αποβολή από την ευρωπαϊκή αγορά των παλιών μεθόδων παραγωγής Χώρες επικεφαλής: Γερμανία, Δανία, Ολλανδία, Σουηδία, Φινλανδία

Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΙΑ) Εργαλείο συνδιαλλαγής / συμβιβασμού μεταξύ ανάπτυξης και περιβάλλοντος Συνιστώσες Ε.Π.Ε. Επιστημονική ανάλυση, σχεδιασμός, τεχνολογία (Μ.Π.Ε.) Διάλογος, επιδίωξη συναίνεσης (Δημοσιοποίηση) Επιβολή, έλεγχος τήρησης όρων (Παρακολούθηση)