Επιδημιολογικά στοιχεία και επιπτώσεις της αρτηριακής υπέρτασης Τουλκερίδης Γεώργιος Ειδικευόμενος Νεφρολογίας

Ορισμός Αρτηριακής Υπέρτασης Παλαιός – Πρακτικός ορισμός της υπέρτασης: Εκείνη η αύξηση της αρτηριακής πίεσης της οποίας η μείωση µε φαρμακευτική ή άλλη θεραπεία επιφέρει όφελος που ξεπερνά τον κίνδυνο της θεραπείας Evans & Rose,1971 Νέος ορισμός υπέρτασης: Εξελικτικό καρδιαγγειακό σύνδρομο προερχόμενο από περίπλοκα διαπλεκόµενες αιτιολογίες. Πρώιµοι δείκτες του συνδρόµου προηγούνται συχνά προτού παρατηρηθεί αύξηση της ΑΠ. Η εξέλιξη σχετίζεται ισχυρά µε λειτουργικές και οργανικές καρδιακές και αγγειακές ανωμαλίες οι οποίες βλάπτουν την καρδιά, τους νεφρούς, τον εγκέφαλο, τα αγγεία και άλλα όργανα και οδηγούν σε πρώιµη νοσηρότητα και θάνατο J Clin Hypertension 2005; 7: 505-512

Ορισμός Αρτηριακής Υπέρτασης JNC 7, JAMA, 2003;289:2560-2572

Επιδημιολογία

Συχνότητα εμφάνισης με βάση: Ηλικία Φύλο Φυλή/Εθνότητ α BMI Συχνότητα επίγνωσης – Θεραπείας - Ρύθμισης της αρτηριακής υπέρτασης

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) υπολογίζει ότι σε παγκόσμιο επίπεδο ο επιπολασμός της υπέρτασης υπερβαίνει το 1 δισεκατομμύριο πληθυσμού και ενοχοποιείται για 7.1 εκατομμύρια πρόωρων θανάτων The global burden of disease. 2004 update. Part 4 Burden of disease: DALYs;16 Leading causes of burden of disease:42-46.

Συχνότητα εμφάνισης της αρτηριακής υπέρτασης στις ΗΠΑ προσαρμοσμένης με την ηλικία:1999-2006 Ostchega et al, Hypertension Awareness, Treatment, and Control-Continued Disparities in Adults: United States, 2005–2006

Συχνότητα εμφάνισης της αρτηριακής υπέρτασης στις ΗΠΑ προσαρμοσμένης με την ηλικία, ενηλίκων με βάση τη φυλή/εθνότητα:1999-2008 Sung Sug (Sarah) Yoon;et al,Recent Trends in the Prevalence of High Blood Pressure and its Treatment and Control, 1999–2008

Συχνότητα εμφάνισης της αρτηριακής υπέρτασης στις ΗΠΑ προσαρμοσμένης με την ηλικία και για συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες:1999-2008 Sung Sug (Sarah) Yoon;et al,Recent Trends in the Prevalence of High Blood Pressure and its Treatment and Control, 1999–2008

Συχνότητα εμφάνισης της αρτηριακής υπέρτασης στις ΗΠΑ προσαρμοσμένης με την ηλικία και για συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες:2005-2006 Ostchega et al, Hypertension Awareness, Treatment, and Control-Continued Disparities in Adults: United States, 2005–2006

Μεταβολή της συστολικής και της διαστολικής αρτηριακής πίεσης με την αύξηση της ηλικίας, σε άνδρες και γυναίκες

NHANES III επιπολασμός της αρτηριακής υπέρτασης με βάση το BMI 41,9% 37,8% 14,9% 15,2% Brown et al, Obes Res 2000; 8:605-619

NHANES III επιπολασμός της αρτηριακής υπέρτασης με βάση το BMI και το φύλο Brown et al, Obes Res 2000; 8:605-619

NHANES III επιπολασμός της αρτηριακής υπέρτασης με βάση το BMI και την ηλικία, για τους άνδρες Brown et al, Obes Res 2000; 8:605-619

NHANES III επιπολασμός της αρτηριακής υπέρτασης με βάση το BMI και την ηλικία, για τις γυναίκες Brown et al, Obes Res 2000; 8:605-619

Συχνότητα επίγνωσης ότι πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση στις ΗΠΑ προσαρμοσμένης με την ηλικία και για συγκεκριμένες ηλικιακές και φυλετικές ομάδες:1999-2008 Ostchega et al,Hypertension Awareness, Treatment, and Control-Continued Disparities in Adults: US, 2005–2006, Sung Sug (Sarah) Yoon;et al,Recent Trends in the Prevalence of High Blood Pressure and its Treatment and Control, 1999–2008

Συχνότητα εμφάνισης αρτηριακής υπέρτασης σε 6 Ευρωπαϊκές χώρες, τον Καναδά και τις ΗΠΑ Wolf-Maier et al, JAMA 2003; 289 (18)

Επιδημιολογικά δεδομένα σε παγκόσμια βάση από το 1980 έως το 2003 Η χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης ΑΥ παρουσιάζεται στην Ινδία με ποσοστό 3,4% στους άνδρες και 6,8% στις γυναίκες, ενώ η υψηλότερη στην Πολωνία με ποσοστά 68,9% και 72,5% αντίστοιχα Η συχνότητα επίγνωσης της ύπαρξης ΑΥ φαίνεται να είναι 46% με βάση τις μελέτες, με διακυμάνσεις από 25,2% στην Κορέα σε 75% στα νησιά Barbados Kearney et al, J Hypertens 2004; 22: 11-19

Επιδημιολογικά δεδομένα ΑΥ από την Ελλάδα 33.6% 31.1% 28.4% Efstratopoulos et al, Am J Hypertens 2006; 19: 53-60

Επιδημιολογικά δεδομένα από την Ελλάδα Από τους υπερτασικούς 39,8% 60,2% Άνω των 65 ετών 34,6% 65,4% Efstratopoulos et al, Am J Hypertens 2006; 19: 53-60

Επιδημιολογικά δεδομένα από την Ελλάδα Ενήλικες άνω των 65 ετών (κάτοικοι Παλιουρίου Χαλκιδικής) εξετάστηκαν ως προς τη συχνότητα εμφάνισης, την επίγνωση, τη θεραπεία και τον έλεγχο της ΑΠ Triantafyllou et al, Rural Remote Health, 2010 Apr-Jun;10(2):1225

Ορισμός Αρτηριακής Υπέρτασης JNC 7, JAMA, 2003;289:2560-2572.

Προϋπέρταση Δεν είναι πάθηση Δεν είναι ''υπέρταση'' Δεν αποτελεί ένδειξη για χορήγηση αντιϋπερτασικής αγωγής Δεν έχει συγκεκριμένη αρτηριακή πίεση στόχο Αποτελεί προγνωστικό δείκτη αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου Αποτελεί προγνωστικό δείκτη αυξημένου κινδύνου εμφάνισης αρτηριακής υπέρτασης Θα έπρεπε να αποτελεί κίνητρο για τη βελτίωση του τρόπου ζωής και για την πρόληψη εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβαμάτων και αρτηριακής υπέρτασης Cushman, the JNC 7 Designation of “Prehypertension” may result in overtreatment, 02/02/2005 symposium “Update on the management of hypertension”

Προϋπέρταση Επιδημιολογικά στοιχεία για την προϋπέρταση σε σχέση με το φύλο, τη φυλή και την ηλικία Yechiam Ostchega, Ph.D.,RN;et al,Hypertension Awareness, Treatment, and Control-Continued Disparities in Adults: United States, 2005–2006,

Επιπτώσεις της υπέρτασης: Βλάβες οργάνων-στόχου Υπέρταση Αιμορραγία, ΑΕΕ ΥΑΚ, ΣΝ, ΣΚΑ Περιφερική αγγειακή νόσος Νεφρική ανεπάρκεια, πρωτεϊνουρία Αμφιβληστροειδοπάθεια ΣΝ = στεφανιαία νόσος ΣΚΑ = συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ΥΑΚ = υπερτροφία αριστεράς κοιλίας Chobanian et al, JAMA 2003,289:2560-2572

Διαβάθμιση καρδιαγγειακού κινδύνου στον υπερτασικό ασθενή Στάδιο ΑΥ Παράγοντες κινδύνου Βλάβες οργάνων στόχων ΣΔ Σχετιζόμενες κλινικές καταστάσεις 2007 ESH-ESC Practice Guidelines for the Management of Arterial Hypertension,Journal of Hypertension 2007, 25:1751–1762

Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση Παράγοντες κινδύνου Επίπεδα συστολικής και διαστολικής ΑΠ Επίπεδα της πίεσης σφυγμού (σε ηλικιωμένους) Ηλικία (Α>55 ετών, Γ>65 ετών) Κάπνισμα Δυσλιπιδαιμία - Χοληστερίνη>190mg% ή - LDL>115mg% ή - HDL άνδρες<40mg% γυναίκες<46mg% ή - Τριγλυκερίδια>150mg% Γλυκόζη νηστείας στο πλάσμα 102-125mg% Παθολογική δοκιμασία γλυκόζης Κεντρική παχυσαρκία (μέση >102cm A, >88cm Γ) Οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου σε νεαρή ηλικία ( Α<55 ετών, Γ<65 ετών) Υποκλινική βλάβη οργάνου Υπερτροφία ΑΡ κοιλίας -ΗΚΓ Sokolow-Lyon>38mm Cornell>2440mm/ms ή -Υπερηχοκαρδιογράφημα LVMI Α>125g/m2 Γ>110g/m2 Πάχυνση τοιχώματος καρωτίδας (IMT >0,9mm) ή αθηρωματική πλάκα Ταχύτητα σφυγμικού παλμικού κύματος καρωτίδας-μηριαίας >12m/sec Μέτρηση ΑΠ σφυρό/βραχίονα με δείκτη <0,9 Μικρή αύξηση κρεατινίνης πλάσματος Α 1,3-1,5mg% Γ 1,2-1,4mg% Χαμηλά εκτιμώμενο GFR<60ml/min/1.73m2 ή κάθαρση κρεατινίνης <60ml/min Μικρολευκωματουρία 30-300mg/24h ή αλβουμίνη/κρεατινίνη >22 Α ή >31 Γ mg/g κρεατινίνης Σακχαρώδης Διαβήτης Γλυκόζη νηστείας πλάσματος >126mg% σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις Μεταγευματική γλυκόζη πλάσματος >198mg% 2007 ESH-ESC Practice Guidelines for the Management of Arterial Hypertension,Journal of Hypertension 2007, 25:1751–1762

Υπέρταση και καρδιά Υπερτροφία ΑΡ Κοιλίας Στεφανιαία νόσος Ισχαιμία Έμφραγμα Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια Αρρυθμίες (κολπική μαρμαρυγή)

Υπερτροφία ΑΡ Κοιλίας

Είναι το πρωιμότερο σημείο προσβολής του καρδιαγγειακού από την ΑΥ Η υπερτροφία του τοιχώματος της ΑΡ κοιλίας προκαλείται από τη χρόνια αύξηση του μεταφορτίου σ’ αυτή, λόγω της υπέρτασης, αν και υπάρχει επίσης και μία γενετική συνιστώσα. Μία σημαντική αύξηση του αριθμού ή/και του μεγέθους των σαρκομερίων μέσα σε κάθε κύτταρο του μυοκαρδίου αποτελεί το παθοφυσιολογικό μηχανισμό. UpToDate Η υπερτροφία σχετίζεται άμεσα με τη διάρκεια και το βαθμό της υπέρτασης. Newling et al, Clin Exp Pharmacol Physiology, Vol 11, 4,1984 Είναι το πρωιμότερο σημείο προσβολής του καρδιαγγειακού από την ΑΥ Laplace Law Wall Stress = Pressure * Radius / Wall Thickness Αντωνακούδης, Αρτηριακή υπέρταση 13,3:75-83,2004

Συχνότητα εμφάνισης υπερτροφίας ΑΡ κοιλίας στην υπέρταση Στάδιο ΑΥ 10 20 30 80 90 100 Υπερτασικοί ασθενείς (%) Tedesco et al, Clin Cardiol 2001;24:603–7 Schmieder et al, J Hum Hypertens 2000;14:597–604 Kahan, J Hypertens 1998;16(suppl 7):23–29

Μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων μελετών υποστροφής ΥΑΚ στην ΑΥ Ca- antagonist ACE- inhibitors Diuretics -blockers ARBs -8% -6% -11% -10% -13% -2 -4 Μείωση μάζας ΑΚ (%) -6 -8 -10 -12 -14 80 Τυχαιοποιημένες μελέτες 4,113 ασθενείς -16 Schmieder et al, Am J Med 2003; 115:41-6.

Υπέρταση και στεφανιαία νόσος

Η εμφάνιση στεφανιαίας νόσου στους υπερτασικούς είναι πολυπαραγοντική ΑΥ Αύξηση μεταφορτίου Αύξηση τάσης και πάχους στο καρδιακό τοίχωμα Αύξηση των μεταβολικών αναγκών και απαιτήσεων σε O2 Βλάβη στο ενδοθήλιο των αγγείων Μειωμένη παραγωγή NO-Μειωμένο αγγειοδιασταλτικό αποτέλεσμα Πρόκληση αθηρωμάτωσης Στεφανιαία νόσος

Υπέρταση και κίνδυνος για στεφανιαία νόσο Ηλικία 65-94 Ηλικία 65-94 Προσαρμοσμένη για την ηλικία ετήσια επίπτωση της στεφανιαίας νόσου ανά 1000 Ηλικία 35-64 Ηλικία 35-64 Συστολική ΑΠ (mmHg) Διαστολική ΑΠ (mmHg) Based on 30 year follow-up of Framingham Heart Study subjects free of coronary heart disease (CHD) at baseline Framingham Heart Study, 30-year Follow-up. NHLBI, 1987

Στεφανιαίος κίνδυνος ως προς τη συστολική & διαστολική ΑΠ : «MRFIT» Συστολική αρτηριακή πίεση (SBP) Διαστολική αρτηριακή πίεση (DBP) Σχετικός κίνδυνος θνητότητας στεφανιαίας νόσου 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (χαμηλότερο 10%) (υψηλότερο 10%) Συστολική αρτηριακή πίεση <112 112- 118- 121- 125- 129- 132- 137- 142- >151 Διαστολική αρτηριακή πίεση <71 71- 76- 79- 81- 84- 86- 89- 92- >98 He et at, Am Heart J 1999;138:211-219

Υπέρταση και συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

Καρδιαγγειακά συμβάντα αρρύθμιστης ΑΠ (n=500) 45 40 35 30 Ποσοστό επεισοδίων (%) 25 20 18 16 15 12 10 8 5 2 Νεφρική ανεπάρκεια ΑΕΕ Εγκεφαλοπάθεια ΟΕΜ Στηθάγχη Καρδιακή ανεπάρκεια Perera, J Chron Dis 1955;1:33-42

Επιπολασμός κινδύνου ανάπτυξης ΧΚΑ ΣΘ 5% Άνδρες Γυναίκες ΣΘ 5% ΣΔ 6% ΑΥ 39% ΣΔ 12% ΑΥ 59% ΥΑΚ 4% ΒΑΛΒ 7% ΥΑΚ 5% ΒΑΛΒ 8% ΕΜ 34% ΕΜ 12% ΧΚΑ:χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, ΣΘ:στηθάγχη, ΣΔ:σακχαρώδης διαβήτης, ΥΑΚ:υπερτροφία ΑΡ κοιλίας, ΒΑΛΒ: βαλβιδοπάθεια, ΑΥ: αρτηριακή υπέρταση, ΕΜ: έμφραγμα μυοκαρδίου Levy et al, JAMA 1996;275:1557-1562

Το 91% των ασθενών με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια έχουν υπέρταση Η υπέρταση αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα ανάπτυξης καρδιακής ανεπάρκειας συγκριτικά με το έμφραγμα του μυοκαρδίου, γιατί αφορά πολύ μεγαλύτερη ομάδα πληθυσμού Το 91% των ασθενών με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια έχουν υπέρταση Η υπέρταση αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα ανάπτυξης καρδιακής ανεπάρκειας και δύναται να προληφθεί Circulation 2002;106:3068-3072

Εξέλιξη από την ΑΥ στην καρδιακή ανεπάρκεια Διαστολική δυσλειτουργία Παχυσαρκία Διαβήτης Κάπνισμα Δυσλιπιδαιμία ΥΑΚ Θάνατος ΣΚΑ Υπέρταση Συστολική δυσλειτουργία ΟΕΜ Αναδιαμόρφωση (Remodeling) ΑΡ κοιλίας Υποκλινική δυσλειτουργία ΑΡ κοιλίας Έκδηλη καρδιακή ανεπάρκεια Χρόνος, δεκαετίες Χρόνος, μήνες Vasan, Arch Intern Med 1996;156:1789-1796

Προτεινόμενα φάρμακα Υπερτροφία ΑΡ κοιλίας Αθηροσκλήρωση Ανταγωνιστές διαύλων Ca++ Ανταγωνιστές αλδοστερόνης AT-II blockers Προτεινόμενα φάρμακα Θειαζιδικά διουρητικά Διουρητικά αγκύλης β-blockers α-MEA Υπερτροφία ΑΡ κοιλίας Αθηροσκλήρωση Μικροαλβουμινουρία Νεφρική δυσλειτουργία ΑΕΕ Έμφραγμα μυοκαρδίου Καρδιακή ανεπάρκεια Κολπική μαρμαρυγή Περιφερική αγγειοπάθεια Συστολική υπέρταση Μεταβολικό σύνδρομο Σακχαρώδης διαβήτης J Hypertens 2007;25:1105-1187

Κολπική μαρμαρυγή και υπέρταση Verdecchia, Hypertension 2003; 41: 218-223

Η πιθανότητα εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής αυξάνεται: -Επίπεδα ΑΠ Η υπέρταση αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής Y-F Lau, J Hum Hypertens 12/2011 Η πιθανότητα εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής αυξάνεται: -Επίπεδα ΑΠ -Μάζα ΑΡ κοιλίας -Ηλικία -Διάμετρο ΑΡ κόλπου Αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα περίπου κατά 2-5 φορές (ιδιαίτερα τον κίνδυνο για ΑΕΕ) Ο κίνδυνος της κολπικής μαρμαρυγής μειώθηκε >60% σε ασθενείς με ΑΠ <120/80 mmHg Verdecchia, Hypertension 2003; 41: 218-223

Υπέρταση και περιφερική αγγειακή νόσος Έξω χιτώνας Μέσος χιτώνας Ενδοθήλιο Υπενδοθηλιακός συνδετικός ιστός Έσω ελαστική μεμβράνη Λεία μυϊκά κύτταρα Ελαστικές/κολλαγόνες ίνες Έξω ελαστική μεμβράνη

Ανευρίσκεται στο 4,3% των ενηλίκων ασθενών >40 έτη στις ΗΠΑ Συχνότερα εμφανίζεται σε: -Υπερτασικούς -Ηλικιωμένους -Μαύρους -Διαβητικούς -Καπνιστές Circulation 2004: 110;738-743

Παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακής και περιφερικής αγγειακής νόσου Υπέρταση Δυσλιπιδαιμία Ενδοθηλιακή δυσλειτουργία Ross. N Engl J Med. 1999;340:115-126 Οξειδωτικό Στρες Φλεγμονή Ενδοθηλιακή Δυσλειτουργία Ross. N Engl J Med. 1999;340:115-126 Οξειδωτικό στρες και φλεγμονή Καρδιαγγειακή νόσος SLIDE 47 Διαβήτης Κάπνισμα Ross R. Atherosclerosis—An inflammatory disease. N Engl J Med. 1999;340:115-126

↑ ΑΠ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΒΛΑΒΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΤΟΧΟΥ Αύξηση Αng-II Μείωση ΝΟ Ενεργό ρόλο του NF-kΒ Υποκλινική φλεγμονώδη αντίδραση ΒΛΑΒΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΣΤΟΧΟΥ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ↑ ΑΠ

Αγγειοτενσίνη ΙΙ, κατεχολαμίνες Λευκοκύτταρα αίματος Αρτηριακή υπέρταση Χοληστερόλη Ενδοθηλιακή βλάβη Αγγειοτενσίνη ΙΙ, κατεχολαμίνες Λευκοκύτταρα αίματος Αυξητικοί παράγοντες Υπερπλασία και μετανάστευση λείων μυϊκών ινών Υπερπλασία έσω και μέσου χιτώνα Αύξηση παραγωγής θεμέλιας ουσίας Υαλοειδής αθηροσκλήρυνση

Θνησιμότητα (Κυμαινόμενος απόλυτος κίνδυνος ) Θνητότητα από ΑΕΕ και ΙΚΝ σε σχέση με τη συνήθη για την ηλικία συστολική ΑΠ Συστολική ΑΠ (mm Hg) 50-59 ετών 60-69 ετών 70-79 ετών 80-89 ετών ΑΕΕ Ηλικία κινδύνου: 256 128 64 32 16 8 4 2 1 120 140 160 180 ΙΚΝ Συστολική ΑΠ (mm Hg) 50-59 ετών 60-69 ετών 70-79 ετών 80-89 ετών Ηλικία κινδύνου: 40-49 ετών 256 128 64 32 16 8 4 2 1 120 140 160 180 Θνησιμότητα (Κυμαινόμενος απόλυτος κίνδυνος ) ΙΚΝ=Ισχαιμική καρδιακή νόσος Lancet 2002;360:1903-1913

Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής Η επίπτωση των ανευρυσμάτων κοιλιακής αορτής ολοένα αυξάνεται, λόγω της αύξησης του αριθμού των ηλικιωμένων Παράγοντες κινδύνου: -Στεφανιαία νόσος -Υπέρταση -Υπερχοληστεριναιμία -Υπερομοκυστεϊναιμία -Υψηλή CRP -Κάπνισμα -Περιφερική αγγειακή νόσος -Σύνδρομο Marfan -Ehlers-Danlos IV Το υπερηχογράφημα αποκαλύπτει: - Μόνο στο 3% των ασθενών ηλικίας 60-75 έτη με ήπια υπέρταση - 11% των ασθενών με συστολική πίεση >195 mmHg

Υπέρταση και νεφρός

Υπέρταση και χρόνια νεφρική νόσος 332.544 άντρες για MRFIT <80 80-84 85-89 90-99 100-109 110 Προσαρμοσμένο στην ηλικία ΧΝΑ τελικού σταδίου Ανά 100.000 άτομα-έτη 180 160-179 140-159 130-139 120-129 <120 Συστολική ΑΠ (mm Hg) Διαστολική ΑΠ (mm Hg) Klag et al, N Engl J Med, 1996;334(1):13-18

ΧΝΑ τελικού σταδίου στη MRFIT μελέτη (Προσαρμοσμένος σχετικός κίνδυνος) Προσαρμοσμένος Σχετικός Κίνδυνος Στάδιο 1 Στάδιο 2 Στάδιο 3 Στάδιο 4 Υψηλή Φυσιολογική Βέλτιστη Φυσιολογική Υπέρταση Klag et al, N Engl J Med 1996;334(1):13-18

Διαβήτης & Υπέρταση: Οι συχνότερες αιτίες νεφροπάθειας τελικού σταδίου Διάγνωση ασθενών που άρχισαν αιμοκάθαρση Διαβήτης 50.1% Υπέρταση 27% Σπειραματονεφρίτιδα 13% Άλλα 10% Αριθμός ασθενών Σχεδιασμός 95% Δείγμα εμπιστοσύνης 700 600 500 Αριθμός αιμοκαθαιρόμενων ασθενών (χιλιάδες) 400 300 520,240 281,355 200 243,524 100 r2=99.8% 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 United States Renal Data System. Annual data report, 2000

Υπέρταση Η μακροχρόνια ύπαρξη της υπέρτασης προκαλεί αγγειακές βλάβες: στένωση στο προσαγωγό αρτηρίδιο Ενδοσπειραματική Υπέρταση Υπερδιήθηση Ελάττωση RBF Σπειραματοσκλήρυνση Σπειραματοσκλήρυνση ΧΝΝ

Φυσιολογικός νεφρώνας Αρτηριακή υπέρταση Υπερπλασία μεσαγγειακών κυττάρων Ενδονεφρική φλεγμονώδης διεργασία Ενδοθηλιακή δυσλειτουργία Συγκέντρωση λείων μυϊκών κυττάρων Σπειραματική υπέρταση: - Υπερδιήθηση Δυσλειτουργία σπειραματικού ηθμού: - Πρωτεινουρία

Νεφρική ανεπάρκεια Λειτουργικές Δομικές Μείωση GFR Πρωτεϊνουρία Δομικές Αλλαγές σπειραματικής μεμβράνης Διεύρυνση μεσαγγειακού χώρου Σπειραματοσκλήρυνση Διαμεσοσωληναριακή ίνωση

Διάγνωση νεφρικής βλάβης στον υπερτασικό ασθενή Δεν αρκούν τα επίπεδα κρεατινίνης ορού Χρειάζονται : GFR & Αποβαλλομένη αλβουμίνη: [140-Ηλικία] x [Βάρος (Kg)] [ 72 ή 85 ] x [Κρεατ. Ορού (mg%)] Formula Cockcroft-Gault GFR= Παράμετροι Φυσιολογικά Μικροαλβουμινουρία Μακροαλβουμινουρία Ρυθμός απέκκρισης λευκωματίνης στα ούρα (mg/24h) < 30 30-300 >300 Κλάσμα αλβουμίνης/κρεατινίνη ούρων (mg/g)

Υπέρταση και εγκέφαλος

Εγκεφαλικές βλάβες Ασυμπτωματικές Συμπτωματικές - Έμφρακτα - Μικροαιμορραγίες - Λευκοεγκεφαλοπάθεια Συμπτωματικές - Εγκεφαλικά επεισόδια - Πολυεμφρακτική άνοια

Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια Η υπέρταση αποτελεί την κυριότερη αιτία (50% των ΑΕΕ αποδίδεται στην υπέρταση) - Οι υπερτασικοί βρίσκονται 3-4 φορές σε μεγαλύτερο κίνδυνο για ΑΕΕ από ότι οι νορμοτασικοί - Τα άτομα με ΑΠ>130/85 mmHg βρίσκονται 1,5 φορά περισσότερο σε κίνδυνο από ότι οι νορμοτασικοί - Στους ασθενείς με υπέρταση τα ΑΕΕ οφείλονται: - 80% σε ισχαιμία (αρτηριακή θρόμβωση ή εμβολή) - 15% σε ενδοεγκεφαλική αιμορραγία - 5% υπαραχνοειδή αιμορραγία Stroke 2002: 33;862-875 Lancet 2003:363;1211-1224

Σχετικός κίνδυνος εγκεφαλικού θανάτου Κίνδυνος εγκεφαλικού θανάτου σε σχέση με την αρτηριακή πίεση (mm Hg): MRFIT † Συστολική ΑΠ (ΣΑΠ) Διαστολική ΑΠ (ΔΑΠ) † Σχετικός κίνδυνος εγκεφαλικού θανάτου † † † * * * * * 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Χαμηλότερο 10%) Δεκατημόρια (Υψηλότερο 10%) ΣΑΠ <112 <71 112 71 118 76 121 79 125 81 129 84 132 86 137 89 142 92 ≥151 ≥98 ΔΑΠ *P < 0.01, †P < 0.001 Stamler et al, Arch Intern Med 1993;153:598-615 He, Am Heart J 1999;138(Pt 2):211-219

Θνησιμότητα από ΑΕΕ σε σχέση με την ΑΠ κατά ηλικία Ηλικία κινδύνου: Ηλικία κινδύνου: Συστολική ΑΠ Διαστολική ΑΠ 256 128 64 32 16 8 4 2 1 80-89 256 128 64 32 16 8 4 2 1 80-89 70-79 70-79 60-69 60-69 50-59 50-59 Θνησιμότητα από ΑΕΕ (Σχετικός απόλυτος κίνδυνος και 95% CI) 120 140 160 180 70 80 90 100 110 Συνήθης συστολική ΑΠ (mm Hg) Συνήθης διαστολική ΑΠ (mm Hg) Prospective Studies Collaboration. Lancet 2002;360:1903-1913

Πτώση της ΣΑΠ κατά 2 mmHg μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από ΑΕΕ κατά 10% - Μείωση του κινδύνου για εμφάνιση ΑΕΕ: Κατά 40-50% σε άτομα <60 ετών Κατά 30-40% σε άτομα 60-69 ετών Κατά 20-30% σε άτομα >70 ετών Stroke 2004;35:776-785

Αγγειακή άνοια και υπέρταση Είδη αγγειακής άνοιας Πολυεμφρακτική Άνοια Άνοια από πολλαπλά μικροέμφρακτα (lacunes) Άνοια από μικρά αλλά στρατηγικά τοποθετημένα έμφρακτα Άνοια από διάχυτη ισχαιμική βλάβη της λευκής ουσίας(>25%): λευκοαραίωση Ηλικιωμένοι με σιωπηλά εγκεφαλικά έμφρακτα έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν άνοια N Engl J Med 2003;348:1215-22 Αύξηση της ΑΠ αυξάνει τον κίνδυνο αγγειακής άνοιας μέσω της ανάπτυξης κενοτοπιωδών εμφράκτων και λευκοεγκεφαλοπάθειας σε διάρκεια 15 ετών Lancet 1996; 347:1141–1145 Συστολική ΑΠ είναι ο ισχυρότερος προγνωστικός δείκτης για την ανάπτυξη αγγειακής άνοιας Stroke 2006;37:33-37

Υπέρταση και οφθαλμοί

Στάδια υπερτασικής αμφιβληστροειδοπάθειας

Υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια Ο κίνδυνος για εμφάνιση θανατηφόρου ή μη ΑΕΕ είναι 2-3 φορές ψηλότερος σε άτομα με σημεία αμφιβληστροειδοπάθειας από ότι σε άτομα χωρίς σημεία αυτής Λιγότερα δεδομένα συσχέτισης της υπερτασικής αμφιβληστροειδοπάθειας και κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου Σε μελέτη 560 ανδρών με υπέρταση και υπερλιπιδαιμία, η παρουσία αμφιβληστροειδοπάθειας προβλέπει διπλασιασμό του κινδύνου στεφανιαίας νόσου Ophthalmology 2003;110:933-940 Stroke 1997;28:45-52 Br J Ophthalmol 2002;86:1002-1006

Υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια Η Υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια χαρακτηρίζεται από μεταβολές στη δομή των αγγείων του αμφιβληστροειδή σε ασθενείς με υπέρταση Σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες (JNC) αποτελεί ένδειξη προσβολής του οργάνου-στόχου θέτοντας έτσι την ένδειξη έναρξης αντιυπερτασικής αγωγής ακόμα και στο στάδιο Ι της υπέρτασης Η σταδιοποίηση της αμφιβληστροειδοπάθειας βοηθά στην εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου (ΑΕΕ,ΣΝ) Τα πρώτα δύο στάδια σχετίζονται με τη χρονιότητα της υπέρτασης και τα επόμενα δύο με την βαρύτητά της

Συμπεράσματα-Ι Η συχνότητα εμφάνισης ΑΥ δεν διαφέρει σημαντικά σε σχέση με το φύλο Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και η συχνότητα εμφάνισης ΑΥ Η συχνότητα εμφάνισης ΑΥ αυξάνει προοδευτικά με την αύξηση του BMI Από τους υπερτασικούς μόνο το 60,2% γνωρίζει ότι έχει υπέρταση στην Ελλάδα 71

Συμπεράσματα-ΙΙ Η υπέρταση αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα ανάπτυξης καρδιακής ανεπάρκειας Η υπέρταση αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής Η ΑΥ αποτελεί το 2ο αίτιο ΧΝΑ τελικού σταδίου Η ΑΥ αποτελεί την κυριότερη αιτία ΑΕΕ Η ΑΥ αποτελεί την 2η αιτία άνοιας Οι υπερτασικοί ασθενείς βρίσκονται σε αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο

Ευχαριστώ για την προσοχή σας

Ευχαριστώ για την προσοχή σας