Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Ένας Παγκόσμιος Ανθρωπιστικός Οργανισμός

Γενικά Η κυριότερη αρμοδιότητα της Υ.Α., γνωστή ως "διεθνής προστασία", είναι να διασφαλίζει το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων των προσφύγων, περιλαμβανομένης της δυνατότητάς τους να αιτούνται άσυλο, και το δικαίωμά τους να μην επιστρέφονται χωρίς τη θέλησή τους σε χώρα όπου έχουν λόγους να φοβούνται δίωξη. Ο οργανισμός προάγει τις διεθνείς συμφωνίες για τους πρόσφυγες, παρακολουθεί τη συμμόρφωση των κυβερνήσεων με το διεθνές δίκαιο και παρέχει υλική βοήθεια όπως τροφή, νερό, στέγη και ιατρική περίθαλψη σε κατατρεγμένους αμάχους.

Η Υ.Α. αναζητά, επίσης, μία από τις τρεις μόνιμες λύσεις για τους πρόσφυγες. Ο εθελοντικός επαναπατρισμός είναι η προτιμότερη λύση για τους περισσότερους πρόσφυγες του κόσμου. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, και σε αυτές τις περιπτώσεις, η Υ.Α. βοηθά τους ανθρώπους να ξαναχτίσουν τη ζωή τους κάπου αλλού - είτε σε χώρες όπου αναζήτησαν αρχικά άσυλο, είτε σε τρίτες χώρες που είναι διατεθειμένες να τους δεχτούν.

Η ιστορία Η Ύπατη Αρμοστεία δημιουργήθηκε μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου για να βοηθήσει τους Ευρωπαίους που είχαν εκτοπιστεί εξαιτίας αυτού του πολέμου. Το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ιδρύθηκε στις 14 Δεκεμβρίου του 1950, από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, αρχικά για τρία χρόνια. Στις 28 Ιουλίου της επόμενης χρονιάς, υιοθετήθηκε η Σύμβαση του ΟΗΕ σχετικά με το Καθεστώς των Προσφύγων, που αποτελεί τον θεμέλιο λίθο για τη νομική κατοχύρωση της παροχής βοήθειας προς τους πρόσφυγες , καθώς και το βασικό κείμενο που καθοδηγεί το έργο της Ύπατης Αρμοστείας.

Ήδη από το 1956, η Ύπατη Αρμοστεία αντιμετώπισε την πρώτη της μεγάλη κρίση: τα προσφυγικά ρεύματα που ακολούθησαν τη συντριβή της Ουγγρικής Επανάστασης από τις σοβιετικές δυνάμεις. Οποιαδήποτε πρόβλεψη ότι η Ύπατη Αρμοστεία δεν θα είχε λόγο ύπαρξης δεν προέκυψε ποτέ ξανά. Κατά τη δεκαετία του ‘60, το τέλος της αποικιοκρατίας στην Αφρική προκάλεσε την πρώτη από τις πολλές προσφυγικές κρίσεις στη συγκεκριμένη ήπειρο, που χρειάστηκαν την παρέμβαση της Ύπατης Αρμοστείας.

Μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες, η Ύπατη Αρμοστεία βοήθησε σε κρίσεις εκτοπισμού στην Ασία και τη Λατινική Αμερική. Μέχρι τα τέλη του αιώνα, προέκυψαν νέα προσφυγικά προβλήματα στην Αφρική και καινούρια κύματα προσφύγων στην Ευρώπη εξαιτίας των πολέμων στα Βαλκάνια.  Στις αρχές του 21ου αιώνα, η Ύπατη Αρμοστεία βοήθησε σε μεγάλες προσφυγικές κρίσεις στην Αφρική, όπως στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη Σομαλία, καθώς και στην Ασία, ιδιαίτερα σε σχέση με το διάρκειας 30 ετών  προσφυγικό πρόβλημα στο Αφγανιστάν. Την ίδια στιγμή, ζητήθηκε από την Ύπατη Αρμοστεία, λόγω της τεχνογνωσίας και της εμπειρίας της, να βοηθήσει και πολλούς ανθρώπους που είχαν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας τους εξαιτίας συγκρούσεων.

Χωρίς μεγάλη προβολή, η Ύπατη Αρμοστεία διεύρυνε το ρόλο της βοηθώντας και ανιθαγενείς, μια ομάδα που περνάει συχνά απαρατήρητη και που απαριθμεί εκατομμύρια ανθρώπους οι οποίοι κινδυνεύουν να στερηθούν βασικά δικαιώματα επειδή δεν έχουν υπηκοότητα. Σε μερικά μέρη του κόσμου, όπως στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική, η αρχική εντολή της Ύπατης Αρμοστείας, όπως διαμορφώθηκε το 1951, ενισχύθηκε μέσω περιφερειακών νομικών κειμένων. Το 2011, η Ύπατη Αρμοστεία γιορτάζει επίσης τα 50 χρόνια από τη Σύμβαση του 1961 για την Εξάλειψη της Ανιθαγένειας.

Γιάννης Εισαγγελέας ΝΙΚΟΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΑΙΟΣ 2011-2012