Δρ Ι.Π.Αμπελάς Ορισμός, αίτια, συνέπειες, τρόποι αντιμετώπισης Ο αναλφαβητισμός Ορισμός, αίτια, συνέπειες, τρόποι αντιμετώπισης

Ορισμός Οργανικός αναλφαβητισμός: Η παντελής ή σε μεγάλο βαθμό άγνοια γραφής κι ανάγνωσης. Λειτουργικός αναλφαβητισμός: Η ελλιπής γνώση της μητρικής γλώσσας (λεξιλογίου, γραμματικής κλπ.) που μειώνει την ικανότητα κι αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας.

Γενική διαπίστωση Σε μια εποχή, όπου παρατηρείται μια διαρκώς επιταχυνόμενη τεχνολογική κι επιστημονική εξέλιξη υπάρχουν πολλοί άνθρωποι για τους οποίους ο κόσμος της γραφής είναι ουσιαστικά ξένος. Το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα απέτυχε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες, γιατί δεν συνέβαλε όσο αναμενόταν στη δημιουργία μιας πεπαιδευμένης δημοκρατίας και μιας κοινωνίας στηριγμένης στην ισότητα. Ο βαθμός εξοικείωσης με τον γραπτό λόγο αποτελεί έναν από τους ισχυρότερους διαφοροποιητικούς παράγοντες των ατόμων και των κοινωνιών.

Αίτια 1) Η απόσταση ανάμεσα στα αλφαβητικά συστήματα και στον προφορικό λόγο. 2) Η κριτική ανάγνωση ενός κειμένου, καθώς η γραπτή έκφραση είναι επίκτητες ιδιότητες και όχι έμφυτες, όπως ο προφορικός λόγος. 3) Ο όγκος των γραπτών κειμένων είναι τεράστιος σε συνδυασμό με την ατελείωτη ποικιλία των απόψεων για διάφορα θέματα. ↓

↓ - θαυμασμός του απλού ανθρώπου, αλλά και δυσπιστία για τον κόσμο της γραφής - παρόμοια αισθήματα και για το σχολείο - έλλειψη συμμετοχής της πλειονότητας στην πολιτιστική εξέλιξη 4) Η προφορική παράδοση, η πρόσωπο με πρόσωπο μετάδοση αξιών και πεποιθήσεων παραμένει ο κύριος τρόπος κοινωνικού προσανατολισμού και στις πολιτισμένες κοινωνίες και δεν συμβαδίζει πάντοτε με τις αξίες της γραπτής παράδοσης.

Συνέπειες Σε ατομικό επίπεδο: Σε ατομικό επίπεδο: Εμπόδιο στη συμμετοχή των πολιτών στη δημόσια ζωή, στην ανάπτυξη των συμμετοχικών θεσμών. Περιορισμένη δυνατότητα κριτικής.

Σε επίπεδο κρατών: Ανασταλτικός παράγοντας για την κοινωνική και τεχνολογική χειραφέτηση των λαών του Τρίτου Κόσμου. Διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα στις βιομηχανικά και τεχνολογικά αναπτυγμένες χώρες με τις υπό ανάπτυξη. Πολιτισμική απομόνωση· αδυναμία κατανόησης του δικού σου πολιτισμού και των άλλων πολιτισμών. Αποκλεισμός των κοινωνικών στρωμάτων που μειονεκτούν.

Τρόποι αντιμετώπισης Η εκμάθηση της γλώσσας να φορτίζεται με το νόημα της εμπειρίας της δικής τους ζωής και όχι του δασκάλου. Η γλωσσική διδασκαλία, για να είναι επιτυχής, πρέπει να αποτελεί και μέσο εξοικείωσης του μαθητή με τον πολιτισμό του. Ο γραπτός λόγος είναι το όργανο διεύρυνσης του περιβάλλοντος του. Αναπροσαρμογή του υλικού από τα θέματα που απασχολούν την κοινωνία.

Το γλωσσικό μάθημα δεν μπορεί να περιοριστεί στη γραμματική, το συντακτικό και τη λογοτεχνία μας. Να εξοικειωθεί με την ανταλλαγή απόψεων σε απλή γλώσσα πάνω σε θέματα που συναντά κανείς στον ημερήσιο και γραπτό τύπο. Αξιοποίηση του έντυπου υλικού των μη γλωσσικών μαθημάτων. Αξιοποίηση των γλωσσικών ικανοτήτων του μαθητή κατ’ αντίστοιχο τρόπο με την περίπτωση του προφορικού λόγου.

Καθήκον του σχολείου να εγκύψει στα χαρακτηριστικά των γλωσσικών και πολιτιστικών βιωμάτων του μαθητή και να κάνει χρήση της περιοχής όπου οι δύο πολιτισμοί, ο γραπτός και ο προφορικός, επικαλύπτονται. Επίλογος «νιώθει κανείς σαν να ξαναγεννιέται ή σαν να ήταν τυφλός και να βρήκε το φως του.»