ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΘΕΜΑΤΑ 1. Υπεύθυνος Τμήματος. Αξιοποίηση του θεσμού. 2. α. Δημιουργικότητα και καινοτομία . β. Εφαρμογές στα φιλολογικά μαθήματα. 3. Αξιοποίηση φύλλων εργασίας. 4. Παρουσίαση δημιουργικών-καινοτόμων διδακτικών προσεγγίσεων από καθηγητές.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Γραφειοκράτης ή Παιδαγωγός Το όραμα του Υπουργείου Παιδείας για τον Υπεύθυνο Τμήματος Τυπικά καθήκοντα και υποχρεώσεις Ο αποτελεσματικός Υπεύθυνος Τμήματος Υπεύθυνος Τμήματος και παιδαγωγικές ομάδες Η ώρα του Υπεύθυνου Τμήματος Ο θεσμός του Υπεύθυνου Τμήματος - Μια πρόκληση

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΗΣ Ή ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΗΣ Ή ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ Ο Υπεύθυνος Τμήματος Δεν είναι διεκπεραιωτής γραφειοκρατικών διαδικασιών. Είναι αυτός που έχει : τη μεγαλύτερη παιδαγωγική ευθύνη για κάθε μαθητή του τμήματός του την πιο άμεση διοικητική ευθύνη για τη σωστή οργάνωση και λειτουργία του τμήματός του.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΗΣ Ή ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΗΣ Ή ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ Ο αληθινός Υπεύθυνος Τμήματος είναι: ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ και ΗΓΕΤΗΣ. Δεν αντιλαμβάνεται τις προβλεπόμενες από τους κανονισμούς γραφειοκρατικές διαδικασίες ως αυτοσκοπό, αλλά ως μέσο για την επιτέλεση του παιδαγωγικού του ρόλου.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΗΣ Ή ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ: ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΗΣ Ή ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ Αληθινός Υπεύθυνος Τμήματος δεν είναι όποιος απλώς ορίζεται από το σχολείο αλλά αυτός που επιτυγχάνει με τη δραστηριότητα και την όλη συμπεριφορά του να επικυρωθεί ο ορισμός του στις καρδιές και στις συνειδήσεις των μαθητών του.

2. ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ Υ.Π.Π. ΓΙΑ ΤΟΝ Υ.Τ. Είναι , ο Υ.Τ να συμβάλει: Στην ομαλή μετάβαση των μαθητών από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο και από το Γυμνάσιο στο Λύκειο. Στην ενίσχυση των διαπροσωπικών σχέσεων στη σχολική μονάδα. Στην επίλυση προβλημάτων που, όταν συσσωρεύονται, μετατρέπονται σε θυμό, ματαίωση, απόγνωση και βία.

ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ Υ.Π.Π. ΓΙΑ ΤΟΝ Υ.Τ. Είναι, ο Υ.Τ να συμβάλει: Στη βελτίωση των σχέσεων εκπαιδευτικών και των μαθητών. Στη βελτίωση της επικοινωνίας σχολείου – οικογένειας. Στην ανάπτυξη δεσμών σχολείου και κοινότητας - κοινωνίας. Στην αντιμετώπιση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς των μαθητών.

ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ Υ.Π.Π. ΓΙΑ ΤΟΝ Υ.Τ. Είναι, ο Υ.Τ να συμβάλει: Στην ανάπτυξη του σχολικού ήθους και στην προώθηση νέων στάσεων και δεξιοτήτων των μαθητών. Στο συντονισμό και στη συνεργασία των διδασκόντων όλων των ειδικοτήτων. Στη βελτίωση της επίδοσης του τμήματος και κάθε μαθητή ξεχωριστά. (Ανακοίνωση ΥΠΠ,24/7/2008 και Καθηγητής Υ.Τ. , 2001)

ΤΥΠΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ Υ.Τ. Αναφέρονται Στους Κανονισμούς περί Λειτουργίας των Δημοσίων Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης [του 1990 – Κ.Δ.Π. 310/90 (30.11.1990) έως Κ.Δ.Π. 591/2005 (23.12.2005)] (Ο.Ε.Λ.Μ.Ε.Κ., Λευκωσία 2005)

ΤΥΠΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ Υ.Τ. Κανονισμός 16(4) – Διαγωγή μαθητών (ομαλή προσαρμογή στο νέο σχολείο) (σσ 149.0.1 – 149.1.1.) Κανονισμός 17(5) – Παιδαγωγικά μέτρα – Παιδαγωγική Ομάδα (σ 149.2.1) Κανονισμός 23 (9)(13) – Καθήκοντα και αρμοδιότητες Β.Δ. (σ.159) Κανονισμός 15(3)(8)(11)(13)(16)- Μαθητικά Συμβούλια (σσ 143.0.1 – 145.0.1)

ΤΥΠΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ Υ.Τ. Συγκεκριμένα: Κανονισμός 25 (1)(2) – Καθηγητές Υπεύθυνοι Τμημάτων (σσ 161 – 163) Κανονισμός 18 (1) – Πειθαρχικό Συμβούλιο (σ 150.4.1) Κανονισμός 7Α – Δράση ΔΔΚ (σσ 117 -118) Κανονισμός 20 (13)(α) – Καθηγητικός Σύλλογος (σ.153)

ΤΥΠΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ Υ.Τ. Αναφέρονται και στις οδηγίες για τη λειτουργία του Ενιαίου Λυκείου (2000 - 2001), σε εγκυκλίους και ανακοινώσεις του Υπουργείου, στους εσωτερικούς κανονισμούς των σχολικών μονάδων.

Όπως προκύπτει από το πνεύμα των κανονισμών, 4. Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. Όπως προκύπτει από το πνεύμα των κανονισμών, ο Υ.Τ. αναμένεται να λειτουργεί ως ένας μεγαλύτερος φίλος που επαγρυπνεί για : την πρόοδο, την ασφάλεια, τη συμπεριφορά κάθε μαθητή του τμήματός του.

Για να πετύχει τους στόχους του: Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. Για να πετύχει τους στόχους του: Ενημερώνεται διακριτικά για όλους και για όλα. προνοεί, προβλέπει, προλαμβάνει. Ετοιμάζει τις δραστηριότητές του που απορρέουν από το ρόλο του ως Υ.Τ. με την ίδια τουλάχιστον προσοχή που επιμελείται και το διδακτικό του έργο.

Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. Πηγές ενημέρωσης για τους μαθητές του Καθηγητής Συμβουλευτικής Επαγγελματικής Αγωγής (Σ.Ε.Α.) Σχολικό Αρχείο (ενδεικτικά, κάρτες εγγραφής, φάκελος επιτευγμάτων, σχολικό περιοδικό ή εφημερίδα ...) Υ.Τ. και καθηγητές προηγούμενου έτους Μαθητές (ο ίδιος ο μαθητής ή συμμαθητές του) Οι γονείς ή άλλοι οικείοι του μαθητή Οποιαδήποτε άλλη πηγή

Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. Η καλύτερη και αμεσότερη πηγή ενημέρωσης είναι η προσωπική παρατήρηση και η επαφή του Υ.Τ. με τον κάθε μαθητή του τμήματος κατά τη διδασκαλία, κατά το διάλειμμα (μπορεί να αξιοποιηθεί η εφημέρευση), κατά την ώρα προσέλευσης ή αποχώρησης του μαθητή από το σχολείο, κατά τις εκδρομές, σε μη διδακτικό χρόνο, κατά την ώρα του Υ.Τ.

ως εργαλείο για κατανόηση των αναγκών του κάθε μαθητή Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. ΠΡΟΣΟΧΗ: Η ενημέρωση δεν πρέπει να δημιουργεί προκατάληψη που να λειτουργεί ως «αυτοεπιβεβαιωνόμενη προφητεία» αλλά ως εργαλείο για κατανόηση των αναγκών του κάθε μαθητή και του τμήματος ως συνόλου.

Τις πληροφορίες που συγκεντρώνει ο Υ.Τ. τις χειρίζεται Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. Τις πληροφορίες που συγκεντρώνει ο Υ.Τ. τις χειρίζεται με απόλυτη εχεμύθεια, με σεβασμό προς τον κάθε μαθητή και την οικογένειά του, χωρίς να παραβιάζει οποιαδήποτε προσωπικά δεδομένα, μόνο για το καλώς νοούμενο συμφέρον του μαθητή.

Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. Πώς χρησιμοποιεί την προνοητικότητα και την πρόληψη: 1. Στο θέμα των απουσιών Δεν αναμένει να συμπληρώσει ένας μαθητής τον αριθμό των απουσιών που δικαιούται και μετά να επικοινωνήσει με τους γονείς. Φροντίζει να ενημερώνεται καθημερινά για το λόγο της απουσίας του μαθητή και, όταν μπορεί, την ίδια ώρα που απουσιάζει ο μαθητής, ενημερώνει αμέσως τους γονείς.

Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν ο Υ.Τ. επικοινωνεί για θέματα απουσιών με τους γονείς, δεν το κάνει για να “καταγγείλει” το μαθητή, ούτε για να εξασφαλίσει άλλοθι για τυχόν παιδαγωγικά μέτρα αλλά για να συνεργαστεί με την οικογένεια για το καλό του μαθητή και του τμήματός του.

Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ: Βραχυπρόθεσμα η άμεση ενημέρωση των γονιών για το θέμα των απουσιών προϋποθέτει κάποια εργασία πέραν από αυτήν που επιβάλλει το γράμμα των κανονισμών. Όμως, μακροπρόθεσμα η εργασία αυτή εξαργυρώνεται στο πολλαπλάσιο, γιατί μειώνονται δραματικά οι απουσίες των μαθητών του τμήματος , επομένως και η εργασία του Υ.Τ.

Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. Πώς χρησιμοποιεί την προνοητικότητα και την πρόληψη : 2. στο θέμα των σχέσεων με τους γονείς Επιδιώκει, η πρωτοβουλία για την πρώτη συνάντηση με τους γονείς να ανήκει στον ίδιο. Μόλις γνωρίσει κάπως τους μαθητές και οργανώσει το τμήμα του, σε συνεννόηση με τη Διεύθυνση οργανώνει συνάντησή του με τους γονείς του τμήματός (Κανονισμός 25(στ΄) Προσκαλεί και άλλους διδάσκοντες , ώστε όσοι μπορούν, να παρευρεθούν.

Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. Η συνάντηση έχει φιλικό χαρακτήρα και στοχεύει στη γνωριμία του κάθε γονιού με τον Υ.Τ. και των γονιών μεταξύ τους. Καλό είναι να επιδιώκεται η παρουσία και των δύο γονιών. Μπορεί να περιλαμβάνεται μια πολύ σύντομη εισαγωγή από τον Υ.Τ., συζήτηση στην ολομέλεια και κατ’ ιδίαν συζητήσεις του Υ.Τ με κάθε γονιό Όταν η πρώτη συνάντηση με τους γονείς γίνει νωρίς, περιορίζεται το ενδεχόμενο κάποιοι να οδηγηθούν στη βαθμοθηρία.

Ο ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ Υ.Τ. Κάθε επαφή του Υ.Τ. με γονιό θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από: ευγένεια, διακριτικότητα, λεπτότητα, υπομονή, ακόμη και ανοχή. Ως ικανός συνομιλητής , ο Υ.Τ δείχνει προθυμία να ακούει. Διαφορετικά θα φέρει αρνητικά αποτελέσματα.

ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ Ο Υ.Τ. στη συμπεριφορά του σε σχέση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς θα πρέπει να μπαίνει στη θέση του καθενός, ώστε όχι μόνο να ενεργεί με τρόπο που να αποφεύγονται εντάσεις και παρεξηγήσεις, αλλά και να επιτυγχάνει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

5. Ο Υ.Τ. ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ 5. Ο Υ.Τ. ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ Γνωρίζει ότι ο ρόλος του δεν είναι μόνο ούτε κυρίως ο συντονισμός της βαθμολογίας, αλλά να παρακολουθεί την πορεία μάθησης και συμπεριφοράς του τμήματος και του κάθε μαθητή ξεχωριστά και να εισηγείται ή να λαμβάνει στηρικτικά ή διορθωτικά μέτρα, συνεργαζόμενος με τον οικείο εκπαιδευτικό ψυχολόγο ή άλλο ειδικό ή αρμόδια αρχή [Κανον. 17(5)].

5. Ο Υ.Τ ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ Σε συνεννόηση με τη Διεύθυνση επιδιώκει έγκαιρη σύγκληση της Π.Ο. Ο ίδιος διεξάγει προπαρασκευαστική εργασία, ώστε οι εργασίες της ομάδας να είναι αποτελεσματικές. Διεξάγει άτυπες επαφές με τα άλλα μέλη της ομάδας και μεταφέρει σ’ αυτήν τις θέσεις όσων δεν μπορούν να παραστούν, τους οποίους και ενημερώνει μετά τη συνάντηση.

6. Η ΩΡΑ ΤΟΥ Υ.Τ. Ο Υ.Τ. δεν αναμένει να του δοθεί υλικό από τη Διεύθυνση για αξιοποίησή του στην ώρα της συνάντησής του με το τμήμα του αλλά με βάση τις ανάγκες του τμήματος προγραμματίζει ο ίδιος τα θέματα των συναντήσεών με τους μαθητές του. Ασφαλώς αξιοποιεί και όποιο υλικό του δοθεί από τη Διεύθυνση.

7. Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΟΥ Υ.Τ. ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ Κάθε Υ.Τ. πρέπει να αντιμετωπίζει το ρόλο του ως ευκαιρία για καταξίωσή του ως ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥ και ως ΗΓΕΤΗ και ως ΠΡΟΚΛΗΣΗ για να αποδείξει τις ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ και ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ του ικανότητες.