ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΑΘΗΝΩΝ « Ανήλικοι σε υψηλό κίνδυνο – Ευθύνη όλων » 8 Απριλίου 2009 «Η ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΥΠΟΒΟΗΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗ ΣΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ» «Η ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΥΠΟΒΟΗΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗ ΣΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ» Αναστασία Παρασκευοπούλου – Rush, Ph.D. Κλινική Ψυχολόγος Πραγματογνώμων Δικαστικής Ψυχολογίας Πιστοποιημένη Διαμεσολαβητής Οικογενειακό Δίκαιο & Δίκαιο Ανηλίκων Fl, USA

Το καλύτερο συμφέρον του παιδιού  Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να αγαπούν και τους δυο γονείς και να επικοινωνούν με τον κάθε ένα χωρίς την παρεμβολή του άλλου  Τα παιδιά ωφελούνται από το ειρηνικό κλίμα επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ των γονέων  Τα παιδιά πρέπει να είναι ασφαλή και προστατευμένα και να μην εκτίθενται σε κινδύνους σωματικής, ψυχικής ή σεξουαλικής κακοποίησης  Οι ανάγκες των παιδιών διαφέρουν σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο  Τα παιδιά χρειάζονται συνέπεια λόγων και πράξεων από τον κάθε γονέα  Τα παιδιά βιώνουν καλύτερα τις δυσκολίες όταν ο κάθε γονέας υποστηρίζει και ενθαρρύνει τη σχέση του παιδιού με τον άλλο γονέα

Επιπτώσεις διαζυγίου στα παιδιά Βραχυπρόθεσμα, ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο: –Δυσκολία αποχωρισμού με οικεία πρόσωπα –Πτώση της σχολικής επίδοσης –Επιθετική συμπεριφορά & ευερεθιστότητα –Παλινδρομήσεις (π.χ. ενούρηση, τραυλισμός, κ.α.) –Ψυχοσωματικά συμπτώματα –Κοινωνική απομόνωση & αποστασιοποίηση –Άγχος, ανασφάλεια & θυμός –Χαμηλή αυτοεκτίμηση –Καταθλιπτικό συναίσθημα (αυτομομφές, ενοχές κ.α.) –Χρήση ουσιών, παραβατικότητα Μακροπρόθεσμα, στην ενήλικη ζωή: –Κρίσεις πανικού & ψυχοσωματικά συμπτώματα –Παραβατική συμπεριφορά –Δυσκολίες στη σχέση με το άλλο φύλο –Χαμηλή αυτοεκτίμηση –Δημιουργία επιφανειακών διαπροσωπικών σχέσεων –Δυσλειτουργίες στην οικογενειακή ζωή

Στόχος της πραγματογνωμοσύνης: Να αξιολογηθεί το καλύτερο συμφέρον του παιδιού Παροχή στο δικαστήριο αντικειμενικών στοιχείων σχετικά με καταλληλότητα γονέων ή άλλων αιτούντων να αναλάβουν την επιμέλεια Πρόταση καταλληλότερου διακανονισμού επισκέψεων από τον γονέα – μη έχοντα την επιμέλεια Διασφάλιση της ψυχικής υγείας του παιδιού Αξιολόγηση ψυχολογικών και αναπτυξιακών αναγκών του παιδιού Δικαστικές Υποθέσεις Επιμέλειας

Το προφίλ του Πραγματογνώμονα  Εξειδίκευση στη Δικαστική Ψυχιατρική ή κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στην Κλινική ή Δικαστική Ψυχολογία  Πιστοποίηση σε συγκεκριμένο Δίκαιο  Γνώστης Νομοθεσίας της χώρας που εκδικάζεται η υπόθεση  Συνεχής επιμόρφωση από έγκριτους φορείς  Τήρηση Κώδικα Δεοντολογίας από αντίστοιχους επαγγελματικούς συλλόγους  Απουσία καταγγελιών για παράβαση επαγγελματικής δεοντολογίας  Συνεργασία με Διεπιστημονική Ομάδα

Ρόλος Πραγματογνώμονα  Διαγνωστικός ΌΧΙ θεραπευτικός  Αξιολογεί με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού  Διατηρεί αντικειμενική και αμερόληπτη στάση  Ενημερώνει τους ενήλικες για τα περιορισμένα όρια του απορρήτου και την αποκάλυψη των δεδομένων της αξιολόγησης  Παραδίδει έκθεση με το πόρισμα της εξέτασης που διεξήγαγε και όχι αποφάσεις για την υπόθεση  Δεν εκφέρει γνώμη για άτομα τα οποία δεν έχει αξιολογήσει και αναφέρονται στην υπόθεση (συγγενικό, φιλικό περιβάλλον, κα)  Δεν διατηρεί διπλό ρόλο στην υπόθεση: αξιολογητή - θεραπευτή

Προετοιμασία πραγματογνωμοσύνης  Συλλογή & μελέτη: Δικογραφίας Σχετικού νομοθετικού πλαισίου Αντιγράφων καταγγελιών & προηγούμενων δικαστικών αποφάσεων  Αξιολόγηση των ευρημάτων της κοινωνικής έρευνας  Επικοινωνία με ειδικούς ψυχολόγους ή ψυχιάτρους που έχουν ασχοληθεί με την περίπτωση  Επιλογή μεθοδολογίας  Προετοιμασία του παιδιού

Παράγοντες Αξιολόγησης  Ποιότητα σχέσης μεταξύ κάθε γονέα – παιδιού /παιδιών  Ποιότητα σχέσης μεταξύ γονέων  Γονική Ικανότητα για επιμέλεια  Ψυχική κατάσταση παιδιού/ παιδιών  Ψυχική κατάσταση κάθε γονέα

Δυσκολίες πραγματογνωμοσύνης  Αξιολόγηση τουλάχιστον 3 ατόμων  Αξιολόγηση κάθε μέλους χωριστά & σε σχέση με το παιδί/ παιδιά  Πολύπλευρη αξιολόγηση: Ψυχολογική, κοινωνική, οικογενειακή  Απομόνωση των προσωπικών συγκρούσεων των γονέων και επικέντρωση στη διαδικασία επιμέλειας προς το καλύτερο συμφέρον του παιδιού vs  Διεθνείς δομές & Πρωτόκολλα Πραγματογνωμοσύνης vs Εφαρμογή Πραγματογνωμοσύνης βάσει προσωπικής εκτίμησης των αξιολογητών

Οφέλη πραγματογνωμοσύνης  Συλλογή αντικειμενικών δεδομένων  Ανάδυση παραγόντων επικινδυνότητας  Ανάδυση παραγόντων ψυχοπαθολογίας γονέα  Εντοπισμός στοιχείων για: Υποβολιμότητα Γονική Αποξένωση Ψυχοπαθολογία παιδιού/ παιδιών Φαντασιώσεις Μυθοπλασία  Αξιολόγηση και των δυο γονέων σε κοινά πεδία  Το πόρισμα της πραγματογνωμοσύνης δεν υποδεικνύει τον «καλύτερο» γονέα αλλά το καλύτερο συμφέρον του παιδιού

Συμπεράσματα Η πραγματογνωμοσύνη υποβοηθά και διαφωτίζει τις δικαστικές αρχές στη λήψη της καλύτερης απόφασης προς το συμφέρον του παιδιού, ως ολοκληρωμένο, επιστημονικό & αμερόληπτο εργαλείο.

Προτάσεις  Ίδρυση οργανισμού εξειδίκευσης & πιστοποίησης πραγματογνωμόνων, εκπαίδευσης δικαστικών λειτουργών & αστυνομικών αρχών  Στάθμιση & προσαρμογή επιπρόσθετων ψυχομετρικών εργαλείων στον Ελλαδικό χώρο  Θεσμοθέτηση ασυλίας πραγματογνώμονα  Δημιουργία ειδικού κλάδου πιστοποιημένων διαμεσολαβητών σε Οικογενειακό Δίκαιο & Δίκαιο Ανηλίκων:  Μείωση αριθμού οικογενειών που προσέρχονται στα Δικαστήρια για να επιλύσουν ζητήματα επιμέλειας  Ελαχιστοποίηση οικονομικής επιβάρυνσης κράτους & αιτούντων  Περιορισμός του άγχους και του ψυχικού τραύματος στην οικογένεια – κυρίως στο παιδί – που βρίσκεται σε χρόνιες νομικές διαμάχες  Ειδικά σεμινάρια γονέων πριν τη δικαστική διαδικασία

…για το καλύτερο συμφέρον του παιδιού “Mediate do not Litigate” Σας ευχαριστώ…