MANTOUX KAI QUANTIFERON Μέντη Άννα, Πνευμονολόγος

MANTOUX & QUANTIFERON Μυκοβακτηρίδιο φυματίωσης είναι Gram + , αερόβιο μικρόβιο

Τύποι μυκοβακτηριδίων φυματίωσης Ανθρώπειος Βόειος Αφρικάνικος Άλλοι σπάνιοι τύποι ( άτυπα)

Mantoux: διαγνωστική δοκιμασία εντόπισης ατόμων μολυνθέντων από μυκοβακτηρίδιο Φυματίωσης Μόλυνση από Μ.Φ. : 90% ελεύθεροι νόσου εφ΄ όρου ζωής 5% νόσος τα 2 πρώτα χρόνια μετά τη μόλυνση 5% νόσος τα επόμενα χρόνια της ζωής τους  

Mantoux περιέχει πρωτεϊνικά συστατικά ανθρώπινων μυκοβακτηριδίων και προϊόντα από το θρεπτικό υλικό και όχι ζώντα μυκοβακτηρίδια

Πρώτη φυματίνη είναι η παλαιά φυματίνη του Koch (old tuberculin O.T.). Παρασκευάστηκε πρώτα από τον Koch το 1890 και χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως θεραπεία για την ΤΒ. Αργότερα αναγνωρίστηκε η διαγνωστική χρησιμότητά της.

Robert Koch

Βαθμιαία αντικατάσταση από την κεκαθαρμένη PPD (Purified Protein Derivative). Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται φυματίνη PPD-RT23 (2TU /0,1ml) (καθαρά πρωτεϊνικά παράγωγα από M. Tuberculosis χωρίς να περιέχει στέλεχος M. Bovis).

Διατίθεται από το Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγιεινής (Αθήνα) στις Νομαρχίες σε φιαλίδια 1,5 ml. Διατηρείται σε θερμοκρασία 2-8 οC σε σκοτεινό χώρο. Δεν πρέπει να παραμένει πάνω από 30 min στη σύριγγα και να μη γίνεται χρήση πάνω από 3 μήνες μετά το άνοιγμά της.

Εκτέλεση Mantoux: Με βελόνα Νο 26g εισαγωγή 0,1 ml φυματίνης αυστηρά ενδοδερμικά στη μεσότητα της καμπτικής επιφάνειας του αντιβραχίου. Επιτυχής δοκιμασία:δημιουργία πομφού περίπου 6mm Αν χορηγηθεί υποδορίως πρέπει να γίνει επανάληψη στο άλλο χέρι ΠΡΟΣΟΧΗ: iv χρήση →καταπληξία στα ευαισθητοποιημένα άτομα.  

Μέτρηση Mantoux: Σε χιλιοστά σε 48 ή 72 ώρες   Εκτίμηση Mantoux: δ: 0-4 mm→(-) δ: 5-9 mm→ αμφίβολη (άτυπα ή BCG) δ: > 10mm (+)

Μετά τη μόλυνση από Μ.Φ. η Mantoux αναπτύσεται σε 2-10 εβδομάδες (προαλλεργική περίοδος) και παραμένει εφ΄όρου ζωής Βρέφη: μετά την ηλικία 6 μηνών εμφανίζουν φυματινική αντίδραση. Έγκυες: από την αρχή μέχρι τον τοκετό δεν υπάρχει καμιά αντέδειξη να γίνει η Mantoux. Επίσης δεν παρατηρείται καμιά μεταβολή του μεγέθους της Μ. κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη.

Booster effect: Σε άτομα πάνω από 50 χρόνων όταν η Mantoux είναι (-) πρέπει μετά 7 ημέρες να επαναληφθεί η Μ. Αν τότε αυξηθεί 10 mm ή περισσότερο τότε χαρακτηρίζεται ως θετική.

Άτομα που πρέπει να υποβάλλονται σε δερμοαντίδραση Mantoux 1.Άτομα με σημεία (ακτ/κά) ή και συμπτώματα ενεργού TBC. 2.Άτομα που ήρθαν πρόσφατα σε στενή επαφή με πάσχοντες από μεταδοτική μορφή TBC. 3.Άτομα με παθολογική ακτ/φία θώρακα συμβατή με παλαιά TBC. 4.Άτομα με ιατρικό ιστορικό που αυξάνει τον κίνδυνο νόσησης απο TBC (πυριτίαση, γαστρεκτομή, σακχαρώδης διαβήτης, ανοσοκατασταλτική θεραπεία. 5. Άτομα με HIV μόλυνση. 6. Άτομα με αυξημένο κίνδυνο πρόσφατης μόλυνσης με Μ.φυματίωσης, π.χ. μετανάστες από χώρες με ψηλό ποσοστό νόσησης (Ασία, Αφρική κ.λ.π), πληθυσμοί που ζουν εξαθλιωμένοι σε μεγάλες πόλεις, προσωπικό και τρόφιμοι διαφόρων ιδρυμάτων (φυλακές, ψυχιατρεία, γηροκομεία, στρατώνες) 7.Άτομα με αιμόφυρτα πτύελα. Παιδιά σε ηλικία 15 μηνών,4-6 ετών 12ετών.

Ψευδώς (+) Mantoux: 1. αντιδράσεις σε προϊόντα φυματίνης (θρεπτ. υλικό ,φαινόλη) 2. μολύνσεις από άτυπα μυκοβακτηρίδια 3. πρόσφατη μετάγγιση αίματος 4. μεταμόσχευση νεφρού 5. εγχύσεις BCG στην ουροδόχο κύστη.

Αιτία ψευδώς αρνητικής φυματινοαντίδρασης Ι. Παράγοντες που σχετίζονται με τη φυματίνη • Ακατάλληλη φύλαξη (φως,θερμότητα) • Μόλυνση, ακατάλληλο διάλυμα, προσκόλληση στο τοίχωμα του φιαλιδίου φύλαξης, χημική μετουσίωση. ΙΙ. Παράγοντες που σχετίζονται με την τεχνική χορήγησης. α. Μικρή ποσότητα αντιγόνου. β. Παραμονή στην πλαστική σύριγγα. γ. Βαθιά έγχυση. ΙΙΙ. Παράγοντες που σχετίζονται με το «διάβασμα» της Mantoux. • Απειρία του εξεταστή. • Λανθασμένη μέτρηση. • Συνειδητή ή μη προκατάληψη

IV. Παράγοντες που σχετίζονται με το άτομο που υποβάλλεται στην εξέταση Η φυματινοαντίδραση να γίνει κατά την προαλλεργική περίοδο της φυματικής μολύνσεως. Βαριές μορφές φυματίωσης ( μηνιγγίτιδα,οξεία ή κρυπτογενής κεχροειδής, εκτεταμένη νόσος), φυματική πλευρίτις. Λοιμώξεις: Από ιούς ( ιλαρά,παρωτίτις,ανεμοευλογιά,ευλογία, ερυθρά, λοιμώδης μονοπυρήνωση,γρίππη). Από βακτηρίδια (τυφοειδής πυρετός, βρουκέλλωση, κοκκύτης) και μύκητες. Εμβολιασμός με ζώντες ιούς (ιλαράς, παρωτίτιδας). Από HIV μόλυνση ή νόσηση. Συστηματικά νοσήματα (νοσήματα κολλαγόνου, καρκινωνάτωση, πολλαπλούν μυέλωμα) Μεταβολικά νοσήματα (νεφρική, ηπατική ανεπάρκεια) Κακή διατροφή ( υποσιτισμός, ασιτία, αφυδάτωση, υπολευκωματιναιμία, καχεξία) Φάρμακα (λήψη κορτικοστεροειδών ή ανοσοκατασταλτικών) Ηλικία (νεογέννητα, ηλικιωμένοι) Διάφορες αιτίες (κατάγματα μακρών οστών, εγχειρήσεις, εγκαύματα, καταστάσεις εντάσεως και καταπόνησης σωματική ή ψυχική).

Διήθηση δέρματος ≥5 mm θεωρείται ως θετική στις ακόλουθες περιπτώσεις: Άτομα τα οποία ευρίσκοντο πρόσφατα σε στενή επαφή με ασθενείς που είχαν ενεργό ΤΒ (ιδίως μικρά παιδιά). Άτομα που έχουν γνωστή HIV μόλυνση ή έχουν τους παράγοντες κινδύνου για μόλυνση HIV, χωρίς να είναι γνωστή η ορολογική τους κατάσταση Άτομα που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση οργάνων .

Εμβόλιο BCG   Γνήσιο στέλεχος ζώντων αλλά και ατοξικών μυκοβακτηριδίων φυματίωσης Βοείου τύπου (τεχνητή πρόκληση πρωτοπαθούς εξωπνευμονικής μόλυνσης)

Αν ο ασθενής έχει Mantoux (+) και γίνει BCG τότε έχουμε έντονες τοπικές αντιδράσεις (φαινόμενο Koch) Αν είναι Μ (-) αλλά είναι στην προαλλεργική περίοδο τότε έχουμε ηπιότερες τοπικές αντιδράσεις

Μετά 10 εβδομάδες από BCG γίνεται η Mantoux (+) Μετά 10 εβδομάδες από BCG γίνεται η Mantoux (+). Η διάμετρος της Mantoux μετά το BCG είναι μέχρι 10 mm Aν είναι >14 mm υπάρχει και φυσική μόλυνση. Αντίδραση στη φυματίνη εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου και παρέρχεται μετά 5-10 χρόνια από τον εμβολιασμό

ΠΡΟΣΟΧΗ Όχι BCG: Σε εγκύους, ανοσοκατεσταλμένους, ΗIV(+) ασθενείς. Προστασία μόνο από κεχροειδή ΤΒ και φυματιώδη μηνιγγίτιδα.

Quantiferon- TB Gold in Tube   Διαγνωστική εξέταση μόλυνσης από το μυκοβακτηρίδιο φυματίωσης. Η ανοσοενζυμική αυτή μέθοδος ανιχνεύει in vitro την παρουσία Ιντερφερόνης –γ (INF-γ) μετά από διέγερση από τα συσχετιζόμενα με λοίμωξη Mycobact. tuberculosis πεπτιδικά αντιγόνα ESAT-6, CFP-10, TB7.7 (p4) IGRA: INF-γ Release Assays a) T-Spot TB b) Quantiferon

Οι πρωτεϊνες που διεγείρουν INF- γ απουσιάζουν από το BGG Παράγεται INF-γ (Q+) σε άτομα που έχουν μολυνθεί από M. turbeculosis και όχι σε άτομα που δεν έχουν μολυνθεί ή έχουν εμβολιαστεί με BCG

Παθήσεις που εμποδίζουν λειτουργία ανοσοποιητικού συστήματος: Q(-) ΠΡΟΣΟΧΗ. Η Mantoux μπορεί να μεταβάλλει το αποτέλεσμα της Quantiferon σε (+), εφ΄όσον γίνει η Quantiferon 3 ημέρες μετά τη Mantoux   .

Μέθοδος: Ειδικά 3 φιαλίδια συλλογής πλήρους αίματος ( Θ: 22 ±5 οC) To αργότερο εντός 16 ωρών από τη συλλογή πρέπει να μεταφερθούν σε κλίβανο 37 οC για επώαση (16-24 ώρες). Γίνεται μετά φυγοκέντρηση και αφαίρεση πλάσματος για εντοπισμό INF-γ που παράχθηκε σε ανταπόκριση στα αντιγονικά πεπτίδια.

ΠΡΟΣΟΧΗ Το ύψος της μετρούμενης INF-γ δε σχετίζεται με το βαθμό μόλυνσης ή με πιθανότητα ανάπτυξης ενεργού νόσου.

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ