Η ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΑΣΘΕΝΩΝ Η δυσλιπιδαιμία στις νεφροπάθειες Κ. Μαυροματίδης Νεφρολόγος

1. ΝΕΦΡΩΣΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ 2. ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ (ΧΝΑ) 3. ΑΙΜΟΚΑΘΑΡΣΗ (HD) 4. ΠΕΡΙΤΟΝΑΪΚΗ ΚΑΘΑΡΣΗ (ΣΦΠΚ) 5. ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ

ΝΕΦΡΩΣΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

Διαταραχές λιπιδίων σε νεφρωσικό σύνδρομο Αύξηση ολικής χοληστερόλης Αύξηση LDL-χοληστερόλης Αύξηση Lp(a) Αύξηση τριγλυκεριδίων 5. Μείωση της HDL-χοληστερόλης Appel et al, NEJM 1985 Wanner et al, Ann Intern Med 1993

Λιπίδια σε ΝΣ και λευκωματίνη ορού Υπάρχει σε ΝΣ αρνητική συσχέτιση μεταξύ επιπέδων λευκωματίνης ορού και ολικής χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων ορού Appel et al, NEJM 1985 Wheeler et al, Am J Nephrol 1989

Στο ΝΣ, η πρόοδος της νεφρικής βλάβης προς το τελικό στάδιο (που συνοδεύεται από μείωση της λευκωματουρίας) οδηγεί σε λιπιδαιμικό προφίλ ΧΝΑ

Διαταραχές λιπιδίων σε ΝΣ (μηχανισμοί) Μηχανισμοί: 1. Αυξημένη ηπατική παραγωγή πλούσιων σε τριγλυκερίδια λιποπρωτεϊνών 2. Μειωμένος καταβολισμός λιποπρωτεϊνών 3. Αυξημένη απώλεια λιποπρωτεϊνών (κυρίως HDL) στα ούρα (High Flux HD) Άλλα αίτια: Λήψη φαρμάκων (διουρητικά, β-αναστολείς) Συνυπάρχουσες πρωτοπαθείς διαταραχές μεταβολισμού λιπιδίων Συνοδά νοσήματα (Σ. Διαβήτης)

Lp(a) και νεφρωσικό σύνδρομο (σχέσεις)-I Appel et al 1985 Kronenberg, NDT 1995 De Sain-Van Der Velden et al, JASN 1998

Lp(a) και νεφρωσικό σύνδρομο (σχέσεις)-II 1. Ιστολογικό τύπο νεφρικής νόσου (Σ/Ν) Karadi 1989 Thomas et al 1992 Stevingel et al, Kidney Int 1993 2. Βαθμό λευκωματουρίας 3. Ρυθμό σπειραματικής διήθησης Wanner et al 1993 Stevingel et al 1993 Οι τιμές της Lp(a) μεταβάλλονται όταν η νεφρική νόσος είναι σε έξαρση ή σε ύφεση (μεταβολές λευκωματίνης ορού) Elisaf et al 1996

Επιπτώσεις διαταραχών λιπιδίων σε ΝΣ-I 1. Αθηρωμάτωση Αυξημένη επίπτωση πρώιμης στεφανιαίας νόσου Dairou, NDT 1998 Αυξημένη επίπτωση στεφανιαίας αθηροσκλήρωσης Mallick & Short, Nephron 1981 2. Εξέλιξη νεφρικής νόσου Η δυσλιπιδαιμία θεωρήθηκε επιπρόσθετος και ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για την επιδείνωση της νεφρικής βλάβης Harris et al, Am J Kidney Dis 1990 Mulec et al, Lancet 1990 Moorhead, Kidney Int 1991 Modi et al, J Lab Clin Med 1992 Samuelsson et al, Nephron 1993

Επιπτώσεις διαταραχών λιπιδίων σε ΝΣ-ΙΙ Ωστόσο, σήμερα στους ανθρώπους δεν υπάρχουν τυχαιοποιημένες control μελέτες, που να δείχνουν ότι η μείωση των λιπιδίων έχει νεφρο-προστατευτική επίδραση (αντικρουόμενα αποτελέσματα) Saweirs, J R Call Physicians Edinb 2007

Αντιμετώπιση υπερτριγλυκεριδαιμίας ΝΣ Μείωση σωματικού βάρους Μείωση προσλαμβανόμενων θερμίδων Προέλευση ενέργειας Υδατάνθρακες =55-60% Λευκώματα =15-20% Λίπη =30% (κεκορεσμένα<7%) Τροποποίηση δίαιτας Μείωση κεκορεσμένων και trans λιπών Άσκηση Αύξηση αεροβικής άσκησης ω-3 λιπαρά οξέα (μεσογειακή δίαιτα, μουρουνέλαιο Hall et al 1992 Gentile et al 1993 Τα τριγλυκερίδια μειώνονται κατά 25% με δίαιτα και ΣΒ

Αντιμετώπιση υπερτριγλυκεριδαιμίας ΝΣ (άλλα μέτρα) Μείωση λευκωματουρίας (κορτιζόνη, α-ΜΕΑ) Keilani et al, Ann Intern Med 1993 Ρητίνες δέσμευσης χολικών αλάτων (χολεστυραμίνη) Rabelink et al, Lancet 1988 Φιμπράτες (είναι αποτελεσματικές) Groggl et al, Kidney Int 1989 4. Στατίνες (μειώνουν κατά 25-40% την ολική και LDL-χοληστερόλη) και είναι τα φάρμακα εκλογής Prata et al, Clin Nephrol 1994 5. α-ΜΕΑ [μειώνουν τα επίπεδα της Lp(a)] Appel et al, NEJM 1985 Praga et al, Am J Kidney Dis 1992

Lp(a) ορού ασθενών με νεφρική νόσο και ΝΣ (n = 9) πριν και μετά την ύφεση του ΝΣ Wanner et al, Ann Intern Med 1993

Συγκριτική μελέτη λιπιδαφαίρεσης 20 ασθενών με ΝΣ, σε διάστημα 18 μηνών (12 συνεδρίες σε 6-12 εβδομάδες) σε σύγκριση με φαρμακευτική αγωγή Brunton et al, Kidney Int 1999

ΧΝΑ

Διαταραχές λιπιδίων σε ΧΝΑ Ολ. χοληστ. >240 mg/dl LDL-χοληστ. >130 mg/dl HDL-χοληστ. <35 mg/dl Τριγλυκερίδια >200 mg/dl Γενικός πληθυσμός 20% 40% 15% ΧΝΝ+ΝΣ 90% 85% 50% 60% ΧΝΝ χωρίς ΝΣ 30% 10% 35% Chan CM, Ann Acad Med Singapore 2005

Οι διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων αποτελούν συχνές επιπλοκές της ΧΝΑ και γίνονται έκδηλες όταν ο GFR είναι μικρότερος από 70 ml/min Norbeck et al 1981 Grutzmacher et al 1988 Attman & Alaupovic 1991

Οι μεταβολές των λιπιδίων του ορού σε ΧΝΑ περιλαμβάνουν χαρακτηριστικά υπερλιποπρωτεϊναιμίας τύπου IV κατά την ταξινόμηση Fredrickson Τριγλυκερίδια Συνήθως αυξημένα Ολική χοληστερόλη Συνήθως φυσιολογική LDL-χοληστερόλη Συνήθως φυσιολογική HDL-χοληστερόλη Συνήθως μειωμένη Lp(a) Συνήθως αυξημένη Περίπου στο 25% των περιπτώσεων είναι αυξημένες Chan et al, Kidney Int 1982 Grutzmacher et al, Nephron 1988 Attman & Alaupovic, Kidney Int 1991 Attman & Alaupovic, Nephron 1991 Cressman et al 1992 Siamopoulos et al 1995

Lp(a) Τα επίπεδά της είναι ανεξάρτητα από τα επίπεδα της λευκωματουρίας σε ασθενείς με ΧΝΑ Sechi et al 1999

Lp(a) (mg/dl) Ομάδες ασθενών με ΧΝΑ: C=Μάρτυρες, Ι=Cr(0,9), II=Cr(2), III=Cr (4,4), IV=Cr (8,1). Οι ομάδες Ι,ΙΙ και ΙΙΙ είχαν συμβατική δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε λευκώματα (0,6 gr/KgΣΒ) και η IV είχε δίαιτα με λαχανικά (vegeterian) + απαραίτητα αμινοξέα και κετοανάλογα αμινοξέων Monzani et al, J Nephrology 1997

Lp(a) (μηχανισμοί αύξησης) Webb et al, NTD 1995 Kronenberg et al, AJKD 1996 Ακόμη, η Lp(a) δρα και ως προϊόν οξείας φάσεως και άρα τα επίπεδά της αυξάνουν σε διέγερση από προφλεγμονώδεις κυτοκίνες Kario et al, Throm Haemostasis 1995

ΧΝΑ και τριγλυκερίδια Τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων αυξάνουν σε ΧΝΑ αναλογικά (όσο επιδεινώνεται η νεφρική λειτουργία, τόσο περισσότερο αυξάνονται) Chan et al, Kidney Int 1981 Grutzmacher et al, Nephron 1988 Attman & Alaupovic, Kidney Int 1991 Attman & Alaupovic, Nephron 1991

Υπερτριγλυκεριδαιμία ΧΝΑ (παθοφυσιολογία)-I Οφείλεται κυρίως σε: Μείωση του καταβολισμού των πλουσίων σε τριγλυκερίδια λιποπρωτεϊνών Αυξημένη σύνθεση τριγλυκεριδίων και λιποπρωτεϊνών από το ήπαρ

Υπερτριγλυκεριδαιμία ΧΝΑ (παθοφυσιολογία)-II Μείωση του καταβολισμού των πλουσίων σε τριγλυκερίδια λιποπρωτεϊνών: Μειωμένη δραστηριότητας της LPL Μεταβολή σύνθεσης λιποπρωτεϊνών (μείωση σχέσης Apo CII/Apo CIII) Δράση ουσιών της ΧΝΑ (PTH, …) Ηπαρίνη (εξάντληση αποθεμάτων λιπολυτικών ενζύμων, διότι διεγείρει τη δράση της LPL), Λειτουργική ανεπάρκεια και αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης Μείωση δραστηριότητας ηπατικής Τρ. λιπάσης Μείωση δραστηριότητας LCAT (Lecithin cholesterol Acyltransferase) Ibels et al 1976 Bagdade et al 1978 Bergesio et al 1992

Ιατρογενή αίτια υπερλιπιδαιμίας Φάρμακα Θειαζιδικά διουρητικά β-αναστολείς Κορτιζόνη

Επιπτώσεις υπερλιπιδαιμίας Την ύπαρξη κάποιας σχέσης μεταξύ λιπιδίων και νεφρικών νόσων, για πρώτη φορά διατύπωσε ο Virchow το 1860 και μάλιστα την χαρακτήρισε ως “fatty degeneration” του νεφρικού επιθηλίου Virchow, Cellular Pathology 1860

Σχέση νεφρικής λειτουργίας και υπερλιπιδαιμίας Η υπερχοληστερολαιμία είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση νεφροπάθειας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου-Ι Mulec et al 1990 2. Η επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας είναι ταχύτερη σε μη διαβητικούς με λευκωματουρία και δυσλιπιδαιμία, σε σύγκριση με νορμολιπιδαιμικούς Samuelsson et al 1993

Lp(a) (επιπτώσεις) Τα αυξημένα επίπεδα της Lp(a) αποτελούν εκτός των άλλων και σημαντικό παράγοντα κινδύνου για: Απόφραξη αγγειακού μοσχεύματος σε αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς (μικρότερη επιβίωση μοσχεύματος σε μοσχεύματα) Αυξημένη συχνότητα αθηροεμβολικών επιπλοκών Hermandez et al 1996

Θεραπεία υπερλιπιδαιμίας ΧΝΑ-I Μείωση σωματικού βάρους (παχυσαρκίας) Αποφυγή αλκοόλ Διακοπή καπνίσματος Αύξηση φυσικής δραστηριότητας (αεροβική) Καλή ρύθμιση σακχάρου Περιορισμός φαρμάκων που επιδεινώνουν την δυσλιπιδαιμία (β-αναστολείς, διουρητικά, κορτιζόνη, ανδρογόνα) Barton & Vaziri 2005

Θεραπεία υπερλιπιδαιμίας ΧΝΑ-II Δίαιτα φτωχή σε υδατάνθρακες και κεκορεσμένα λίπη και πλούσια σε μονο- και πολυ-ακόρεστα λιπαρά οξέα μειώνει τα τριγλυκερίδια του ορού Sanfelippo et al 1977 2. Χορήγηση ω-3 λιπαρών οξέων είναι αποτελεσματική στην ανθεκτική υπερτριγλυκεριδαιμία Hamazaki et al 1984

Θεραπεία υπερλιπιδαιμίας ΧΝΑ-III Τα παράγωγα του ινικού οξέος (κλοφιβράτη, βεζαφιβράτη, σιπροφιβράτη και γκεφιμπροζίλη) βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ των ασθενών με ΧΝΑ (αυξάνοντας την δραστηριότητα της LPL) Pasternack et al 1987 Elisaf et al 1993

Φάρμακα εκλογής στη θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας της ΧΝΑ είναι οι στατίνες Μειώνουν αποτελεσματικά και ασφαλώς τα επίπεδα της χοληστερόλης και λιγότερο των τριγλυκεριδίων του ορού 2. Διορθώνουν την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία 3. Σταθεροποιούν την ήδη σχηματισμένη αθηρωματική πλάκα 4. Τροποποιούν την πηκτικότητα (μειώνουν την πιθανότητα αιφνίδιων αγγειακών συμβαμάτων) 5. Ασκούν αντιφλεγμονώδη δράση Vaughan et al, Lancet 1996 Wheeles, Curr Opin Nephrol Hypertens 1998

Σχέση νεφρικής λειτουργίας και στατίνες Athyros et al, J Clin Pathol 2004

ΑΙΜΟΚΑΘΑΡΣΗ (HD)

Φυσιολογικά Αιμοκάθαρση Περιτοναϊκή κάθαρση Φυσιολογικά Αιμοκάθαρση Περιτοναϊκή κάθαρση LDL LDL LDL HDL HDL HDL VLDL VLDL VLDL Lp(a) Lp(a) Lp(a) Sniderman & Cianflone 1991 Avram et al, AJKD 1992 Elisaf et al, J Drug Dev Clin Pract 1996 Prichard et al, Semin Dial 1999

Η HD αν και δεν διορθώνει (τείνει να βελτιώσει ελαφρά) τις διαταραχές των λιπιδίων των ουραιμικών ασθενών, ωστόσο μάλλον τροποποιεί το είδος τους Lacour et al, J Clin Chem Clin Biochem 1985

Διαταραχές λιπιδίων σε HD ασθενείς Αύξηση ολικής χοληστερόλης Αύξηση LDL-χοληστερόλης Μείωση HDL-χοληστερόλης 4. Αύξηση της Lp(a) Wheeler, Kidney Int 1996 Fytili et al, Ren Fail 2002 Barton & Vaziri 2003 Haffner et al 1992 Auguet et al 1993 Hirata et al 1993 Dieplinger el 1993 Kronenberg et al 1995 Siamopoulos et al 1995 Majumdar & Wheeler, J R Soc Med 2000 Fytili et al, Ren Fail 2002

Lp(a) σε HD ασθενείς-ΙΙ Πιθανά να ευθύνονται τα επίπεδα λευκωματίνης του ορού (υπολευκωματιναιμία) Δεν ευθύνεται η πρωτοπαθής νεφρική νόσος Takegoshi et al 1990 Makino et al 1993 Klahr et al 1994 Η θυροξίνη φαίνεται να επηρεάζει τα επίπεδα της Lp(a) αιμοκαθαιρόμενων ασθενών θετικά (τα μειώνει) Bommer et al 1998

Αυξημένη πρόσληψη γλυκόζης και υδατανθράκων Η αυξημένη σύνθεση τριγλυκεριδίων και λιποπρωτεϊνών από το ήπαρ ασθενών υπό HD οφείλεται: Αυξημένη πρόσληψη γλυκόζης και υδατανθράκων 2. Αντίσταση ιστών στην ινσουλίνη 3. Αυξημένη λιπόλυση (λόγω αυξημένων επιπέδων γλουκαγόνης και GH) Chan et al 1981

HDL-χοληστερόλη Τα επίπεδά της είναι περισσότερο μειωμένα σε ασθενείς που υποβάλλονται σε High Flux HD

National Kidney Foundation, K/DOQI, AJKD 2003

823 HD ασθενείς από 79 ΜΤΝ των ΗΠΑ Craig et al, JAMA 2004

823 HD ασθενείς από 79 ΜΤΝ των ΗΠΑ Craig et al, JAMA 2004

Θεραπεία Στατίνες ω-3 λιπαρά οξέα (αν και μειώνουν τα τριγλυκερίδια, η χρήση τους δεν μπορεί να συσταθεί προς το παρόν) Φιμπράτες- γεμφιμπροζίλη (με προσοχή) Elisaf et al, Scand J Urol Nephrol 1993 Masterson et al, Am J Kidney Dis 2002 Friedman & Moe, JASN 2006

Seliger et al, Kidney Int 2002 Mason et al, Am J Kidney Dis 2005

Τέλος Επίδραση της ημερήσιας λήψης υδροχλωρικής σεβελαμέρης (Renagel) στο λιπιδαιμικό προφίλ 200 HD ασθενών (*P < 0,0001 Vs δεσμευτικών φωσφόρου ενώσεων ασβεστίου) Prichard, JASN 2003

Αίτια μη εφαρμογής ικανής θεραπείας στην υπερλιπιδαιμία ασθενών υπό HD Πολυφαρμακία Κόστος Μη καλή συμμόρφωση Παρενέργειες Rrichard, JASN 2003

Θεραπεία υπερλιπιδαιμίας ΧΝΑ (άλλα μέσα) L-καρνιτίνη Βιταμίνη D3 ΧΜΒ ηπαρίνη Ερυθροποιητίνη Schrader et al 1988 Pollock et al, Kidney Int 1994 Elisaf et al, Am J Nephrol 1997

ΠΕΡΙΤΟΝΑΪΚΗ ΚΑΘΑΡΣΗ

Νεώτερες μελέτες δεν απέδειξαν κάτι τέτοιο Ενώ η αιμοκάθαρση τείνει να βελτιώσει ελαφρά τις διαταραχές των λιπιδίων των ουραιμικών ασθενών, η περιτοναϊκή κάθαρση τις επιδεινώνει Haas et al, Nephron 1983 Amos et al, Nephron 1983 Lacour et al, J Clin Chem Clin Biochem 1985 Kagan et al, Kindey Int 1990 Νεώτερες μελέτες δεν απέδειξαν κάτι τέτοιο Avram et al, AJKD 1992

Λιπιδαιμικό προφίλ φυσιολογικών ατόμων, ΧΝΑ και ΣΦΠΚ Λιποπρωτεϊνη Φυσιολογικά άτομα ΧΝΑ/ΣΦΠΚ Τριγλυκερίδια 1,25 (mmol/L) Αύξηση x2-x3 Χοληστερόλη 5,90 (mmol/L) Αύξηση κατά 1-2 LDL-χοληστερόλη 4 (mmol/L) HDL-χοληστερόλη 1,3 (mmol/L) Μείωση κατά 0,2-0,4 Lp(a) 10 (mg/dl) Αύξηση κατά 50-100% Corboy et al, J Clin Invest 1986

Περιτοναϊκή κάθαρση (δυσλιπιδαιμία) Αύξηση τριγλυκεριδίων Αύξηση ολικής χοληστερόλης Αύξηση LDL-χοληστερόλης Αύξηση Lp(a) Μείωση της HDL-χολ (μικρότερη αυτής των HD ασθενών) Chan et al, Clin Nephrol 1982 Otha et al, Metabolism 1989 Cassadev et al, 1989 Shoji et al, Kidney Int 1992 Kandoussi et al, NTD 1992 Η αύξηση των λιπιδίων στη ΣΦΠΚ φαίνεται να σχετίζεται σε κάποιο βαθμό με τις ποσότητες γλυκόζης που απορροφώνται από το περιτόναιο Lindholm & Norbeck, Acta Med Scand 1986 Lamier et al, Clin Nephrol 1988

Lp(a) σε ασθενείς υπό ΣΦΠΚ (συχνότητα) Πολλές μελέτες έδειξαν ότι τα επίπεδα της Lp(a) είναι σημαντικά αυξημένα σε σχέση με τα φυσιολογικά άτομα, αλλά και σε σχέση με τους HD ασθενείς Shoji et al 1992 Kandoussi et al 1992 Kronenberg et al 1995 Siamopoulos et al 1995 Majumdar & Wheeler, J R Soc Med 2000

Lp(a) και τριγλυκερίδια σε ασθενείς υπό ΣΦΠΚ (παθογένεια) Απώλεια λευκωμάτων από περιτόναιο και υπολευκωματιναιμία (ηπατική διέγερση σύνθεσης απολιποπρωτεϊνών) (δυσλιπιδαιμία του ΝΣ) Appel et al 1985 Αυξημένη απορρόφηση γλυκόζης από περιτόναιο, διέγερση έκκρισης ινσουλίνης με επακόλουθο την αυξημένη ηπατική σύνθεση VLDL και άλλων λιποπρωτεϊνών Heinburger et al 1996 Η υπολειπόμενη νεφρική λειτουργία επηρεάζει τα επίπεδα της Lp(a) του ορού Kagan et al 1997

Κάθε ασθενής υπό ΣΦΠΚ που βρεθεί να έχει καλό λιπιδαιμικό προφίλ, πρέπει να εκτιμάται με προσοχή μήπως έχει υποθρεψία Avram et al, AJKD 1992

National Kidney Foundation, K/DOQI, Am J Kidney Dis 2003

Θεραπεία υπερλιπιδαιμίας ασθενών υπό ΣΦΠΚ-I Στατίνες Τα παράγωγα του ινικού οξέος Η δίαιτα δεν φαίνεται να βοηθά Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η βελτίωση των επιπέδων των λιπιδίων οδηγεί σε μείωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων σε περιτοναϊκούς ασθενείς Fried et al, ISPD Guidelines/Recommendations Massi et al, Kidney Int 1995 Masterson et al, Am J Kidney Dis 2002

Θεραπεία υπερλιπιδαιμίας ασθενών υπό ΣΦΠΚ-II Αντικατάσταση ενός σάκου διαλύματος γλυκόζης (μιας αλλαγής) με διάλυμα αμινοξέων μειώνει μέτρια την ολική χοληστερόλη, την LDL-χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια Bruno et al, kidney Int 1989

Μεταμόσχευση (M/X)

Μεταβολές λιπιδίων ορού σε νεφρικά νοσήματα Χοληστερόλη Τριγλυκερ. VLDL LDL HDL Νεφρωσικό σύνδρομο Νεφρική ανεπάρκεια Μεταμόσχευση + μέτρια αύξηση, ++ σημαντική αύξηση

Υπερλιπιδαιμία M/X ασθενών Αύξηση: Ολικής χοληστερόλης LDL-χοληστερόλης VLDL-χοληστερόλης

Υπερλιπιδαιμία M/X ασθενών Η υπερλιπιδαιμία των Μ/Χ ασθενών αφορά στο 16-72% των περιπτώσεων και εξαρτάται από τον χρόνο που μεσολάβησε μετά από τη μεταμόσχευση Η υπερχοληστερολαιμία εμφανίζεται μέσα σε 6 μήνες από την μεταμόσχευση στους περισσότερους ασθενείς (82%), ενώ η υπερτριγλυκεριδαιμία στους 12 μήνες μετά τη μεταμόσχευση Vathsala et al, Ann Intern Med 1989 Wanner & Quaschning, Curr Opin Nephrol Hypertens 2001

Lp(a) σε M/X ασθενείς (συχνότητα-παθογένεια) Webb et al 1993

Υπερλιπιδαιμία Μ/Χ ασθενών (αίτια-Ι) Υπερχοληστερολαιμία Φαρμακευτικά αίτια Κυκλοσπορίνη De Croen 1988 Raine & Morris 1988 Τακρόλιμους Πρεδνιζολόνη Hricik et al 1991 Curtis et al 1982

Υπερλιπιδαιμία Μ/Χ ασθενών (αίτια-ΙΙ) Αύξηση σωματικού βάρους Παρουσία σακχαρώδους διαβήτη Παρουσία λευκωματουρίας Άλλα φάρμακα (φουροσεμίδη, β-αποκλειστές) Ibels et al 1978 Chan et al 1981 Kasiske & Umen 1987 Lowry et al 1987

Σημασία υπερλιπιδαιμίας πριν… Υπάρχουν πολλές ενδείξεις που υποστηρίζουν ότι η δυσλιπιδαιμία πριν την Μ/Χ συμβάλλει στην εμφάνιση νεφρικής ανεπάρκειας στο μόσχευμα Dimeney et al, Eur J Clin Invest 1995 Ann Saudi Med 2001

Σημασία υπερχοληστερολαιμίας μετά… Υπάρχουν εξ άλλου ενδείξεις, ότι η υπερχοληστερολαιμία μετά τη Μ/Χ, αποτελεί προγνωστικό δείκτη απώλειας του νεφρικού μοσχεύματος Isoniemi et al, Transplantation 1994 Castello, Kidney Int 2002

Θεραπεία Δίαιτα: Η δίαιτα πρέπει να περιέχει χοληστερόλη<250-300 mg/24h Φάρμακα: Στατίνες (προσοχή στη ραβδομυόλυση από τον συνδυασμό με κυκλοσπορίνη) Τροποποιήσεις ανοσοκαταστολής: Κορτιζόνη κάθε δεύτερη ημέρα, αντικατάσταση κυκλοσπορίνης με αζαθειοπρίνη Amadottir et al 1994 Renders et al, NTD 2001

Συμπεράσματα Οι νεφροπάθειες συνοδεύονται από δισλιπιδαιμίες Οι ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιπιδίων σε νεφροπαθείς διαδραματίζουν ρόλο στην εμφάνιση και εξέλιξη της καρδιαγγειακής νόσου Η δυσλιπιδαιμία σχετίζεται με την εξέλιξη της νεφρικής νόσου Η δίαιτα αποτελεί το πρώτο θεραπευτικό βήμα αντιμετώπισης της δυσλιπιδαιμίας Οι στατίνες αποτελούν τα φάρμακα πρώτης επιλογής για την υπερλιπιδαιμία κάθε νεφροπαθούς

Σας ευχαριστώ