ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ Η Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι ΑΗ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι ΑΗ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι ΑΗ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι Α ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2008 Ελληνική Εκκλησία Ευαγγελική Κατερίνης

Κυριακή, 13 Ιανουαρίου 2008 Η εκκλησία: η φύση της

Τι είναι η εκκλησία; Ένα λατρευτικό κτίριο; Οποιαδήποτε θρησκευτική ομάδα; Ένας χριστιανικός θρησκευτικός οργανισμός; Ο ναός του Θεού, όπως ο ναός της Παλαιάς Διαθήκης;

Τι είναι η εκκλησία; Ο λαός του Θεού σε όλες τις εποχές; Οι πιστοί του Χριστού μετά την Πεντηκοστή; Ένα αόρατο σώμα ανθρώπων, ζώντων και τεθνεώτων, που πιστεύουν ορθά στον Χριστό; Ένα ορατό σώμα ανθρώπων που δρουν από κοινού δείχνοντας το έλεος του Χριστού; Η ενεργός παρουσία του Χριστού στον κόσμο;

Τι σημαίνει η λέξη «εκκλησία»; Η λέξη προέρχεται από το ΕΚ + ΚΑΛΩ. Στην αρχαία Ελλάδα η λέξη εκκλησία σήμαινε τη συνάθροιση όλων των πολιτών μιας πόλης- κράτους, την «εκκλησία του δήμου». Τι σημαίνει όμως η λέξη στην Καινή Διαθήκη;

Ορισμός Η εκκλησία είναι η κοινωνία όλων των αληθινών πιστών όλων των εποχών.

Α. Η φύση της εκκλησίας

Η εκκλησία αποτελείται από τους πραγματικά σωσμένους «ο Χριστός ηγάπησε την εκκλησίαν και παρέδωκεν εαυτόν υπέρ αυτής». Εφεσ. ε’ 25 «και πάντα υπέταξεν υπό τους πόδας αυτού, και έδωκεν αυτόν κεφαλήν υπεράνω πάντων εις την εκκλησίαν, ήτις είναι το σώμα αυτού, το πλήρωμα του τα πάντα εν πάσι πληρούντος». Εφεσ. α’ 22-23

Πώς οικοδομείται η εκκλησία; Η εκκλησία οικοδομείται καθώς ο Χριστός καλεί ανθρώπους από τον κόσμο στον εαυτό Του. «Και εγώ δε σοι λέγω ότι συ είσαι Πέτρος, και επί ταύτης της πέτρας θέλω οικοδομήσει την εκκλησίαν μου, και πύλαι άδου δεν θέλουσιν ισχύσει κατ' αυτής». Ματθ. ις’ 18 «Ο δε Κύριος προσέθετε καθ' ημέραν εις την εκκλησίαν τους σωζομένους». Πράξ. β’ 47

Υπήρχε η εκκλησία στην Παλαιά Διαθήκη; Η ελληνική μετάφραση των Εβδομήκοντα της Παλαιάς Διαθήκης χρησιμοποιεί τον όρο «εκκλησιάζω», για να αποδώσει το εβραϊκό ρήμα ΚΑΧΑΛ = συνάζω. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΒΑΜΒΑ: «είπε προς εμέ Κύριος, ΣΥΝΑΞΟΝ μοι τον λαόν». ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ: «είπεν κύριος προς με, ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΟΝ προς με τον λαον». Δευτ. δ’ 10

Η Καινή Διαθήκη δανείζεται τον όρο από την Παλαιά Η Καινή Διαθήκη αναφέρεται στον λαό Ισραήλ στην έρημο ως εκκλησία: «Ούτος είναι όστις εν τη εκκλησία εν τη ερήμω εστάθη μετά του αγγέλου του λαλούντος προς αυτόν εν τω όρει Σινά». Πράξεις ζ’ 38. Η προς Εβραίους επιστολή παραθέτει τον Ψαλμό κβ’ 22 από τους Εβδομήκοντα, χρησιμοποιώντας για τη σύναξη του Ισραήλ τον όρο «εκκλησία: «Θέλω απαγγείλει το όνομά σου προς τους αδελφούς μου, εν μέσω εκκλησίας θέλω σε υμνήσει·» Εβρ. β’ 12

Οι πιστοί της Παλαιάς και της Καινής σε μία σύναξη «Λοιπόν και ημείς, περικυκλωμένοι όντες υπό τοσούτου νέφους μαρτύρων, ας απορρίψωμεν παν βάρος και την ευκόλως εμπεριπλέκουσαν ημάς αμαρτίαν, και ας τρέχωμεν μεθ' υπομονής τον προκείμενον εις ημάς αγώνα,». Εβρ. ιβ’ 1 «αλλά προσήλθετε εις όρος Σιών και εις πόλιν Θεού ζώντος, την επουράνιον Ιερουσαλήμ, και εις μυριάδας αγγέλων, εις πανήγυριν και εκκλησίαν πρωτοτόκων καταγεγραμμένων εν τοις ουρανοίς». Εβρ. ιβ’ 22

B. Διαφορετικές αντιλήψεις για τη φύση της εκκλησίας

Η εκκλησία σύμφωνα με τις παραδοσιακές εκκλησίες Η Ορθόδοξη και η Καθολική Εκκλησία θεωρούν πως η εκκλησία είναι ο επίγειος ορατός οργανισμός, διά του οποίου ο Θεός παρέχει τη χάρη Του. Ιδρύθηκε από τους αποστόλους και συνεχίζει με αδιάσπαστη διαδοχή μέσω των διαδόχων τους μέχρι σήμερα. Καθένας από τους δύο αυτούς ορατούς εκκλησιαστικούς οργανισμούς θεωρεί πως ταυτίζεται με την εκκλησία του Χριστού και θεωρούν πως εκτός της ορατής εκκλησίας δεν υπάρχει –ασφαλής– οδός σωτηρίας.

Η εκκλησία σύμφωνα με τις παραδοσιακές εκκλησίες Θετικά: Η άποψη αυτή βλέπει την ορατή εκκλησία ως σημαντικό παράγοντα στο έργο του Θεού. Δημιουργεί ενότητα πίστης και πράξης. Αρνητικά: Η άποψη αυτή τονίζει την εξωτερική, όχι την πνευματική ενότητα. Δίνει στην εκκλησία παραπάνω εξουσία, από όση δίνει ο Θεός. Η εκκλησία σώζει. Δεν αναγνωρίζει την ποικιλία των χριστιανικών απόψεων.

Η εκκλησία σύμφωνα με τη φιλελεύθερη θεολογία Η φιλελεύθερη θεολογία (ξεκινά λίγο πριν το 1900) θεωρεί πως η εκκλησία οφείλει να είναι ένα ορατό σώμα που οικοδομείται όχι επάνω σε μια κοινή ομολογία πίστης, αλλά στη βάση της κοινής πράξης. Η κοινή πράξη αφορά τις διακονίες ελέους προς εκείνους που βρίσκονται σε ανάγκη. Έμφαση στο «κοινωνικό ευαγγέλιο». Θεωρούν πως η θεολογία διχάζει, η υπηρεσία ενώνει. Εκφραστές: Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, διάφορες φιλελεύθερες εκκλησίες.

Η εκκλησία σύμφωνα με τη φιλελεύθερη θεολογία Θετικά: Έμφαση στις διακονίες ελέους Έμφαση στη χριστιανική ενότητα. Αναγνωρίζει την ποικιλία των χριστιανικών απόψεων. Αρνητικά Η δογματική αλήθεια δεν θεωρείται σημα- ντική για την ενότητα. «Ένας Θεός χωρίς ορ- γή οδηγεί έναν ανθρω- πο χωρίς αμαρτία σε μία βασιλεία χωρίς κρίση διαμέσου ενός Χριστού χωρίς σταυ- ρό». R. Niebuhr για τη φιλελεύθερη θεολογία.

Η εκκλησία σύμφωνα με τη θεολογία της απελευθέρωσης Η θεολογία της απελευθέρωσης (ξεκινά λίγο μετά το 1900) θεωρεί πως η εκκλησία οφείλει να είναι ένα ορατό σώμα που εκφράζει την απε- λευθερωτική παρουσία του Χριστού επί γης. Η απελευθερωτική παρουσία του Χριστού πρέπει να εκφράζεται μέσω του αγώνα υπέρ των καταπιεσμένων και κατά της κοινωνικής αδικίας και της κυβερνητικής εκμετάλλευσης. Εκφραστές: Gustavo Gutierrez, Καθολικοί στη Λατινική Αμερική.

Η εκκλησία σύμφωνα με τη θεολογία της απελευθέρωσης Θετικά: Η άποψη αυτή κατανοεί την επιρροή που μπορεί να έχει η εκκλησία επάνω στον πολιτισμό. Αναγνωρίζει την κοινωνική αδικία και την ανάγκη οι χριστιανοί να πάρουν θέση ενάντια σε αυτήν. Αρνητικά Η δογματική αλήθεια δεν θεωρείται σημα- ντική για την ενότητα. Η εκκλησία δεν μπορεί να είναι ενωμένη χωρίς την κατανόηση του ποιος είναι ο Χριστός και ποια η σημασία του θανάτου Του.

Η εκκλησία σύμφωνα με την Ευαγγελική Θεολογία Η ευαγγελική θεολογία θεωρεί πως εκκλησία είναι το σώμα του Χριστού, που αποτελείται από όλους όσοι δικαιώθηκαν διά της πίστεως. Υπό αυτή την έννοια, όμως, η εκκλησία δεν ταυτίζεται με κανέναν ορατό εκκλησιαστικό οργανισμό. Είναι αόρατη. Η έμφαση λοιπόν δίνεται στην αόρατη εκκλησία, δηλαδή την εκκλησία, όπως ο Θεός τη βλέπει. Η αποστολικότητα της εκκλησίας δεν κρίνεται με βάση εξωτερικά κριτήρια – με την αποστολική διαδοχή των επισκόπων- αλλά με εσωτερικά-πνευματικά κριτήρια: τη διδασκαλία των αποστόλων.

Αόρατη είναι η εκκλησία, όπως ο Θεός τη βλέπει «Το στερεόν όμως θεμέλιον του Θεού μένει, έχον την σφραγίδα ταύτην· Γνωρίζει ο Κύριος τους όντας αυτού». Α’ Πέτρ. β’ 4-5 Η αόρατη εκκλησία αποτελείται από όλους τους γνήσιους πιστούς του Κυρίου, ζώντες και νεκρούς, οι οποίοι είναι ενωμένοι εν Αγίω Πνεύματι στο σώμα του Χριστού. Μόνον ο Θεός γνωρίζει την αόρατη εκκλησία.

Τι πιστεύουν οι ευαγγελικοί για την ορατή εκκλησία; Ορατή εκκλησία είναι ο οργανισμός όλων εκείνων που ομολογούν πίστη στον Χριστό και είναι μέλη κάποιας τοπικής συνάθροισης (συχνά αναφερόμαστε σε αυτήν ως «τοπική εκκλησία»). Ορατή δεν εννοούμε την εκκλησία, όπως τη βλέπουν οι άπιστοι ή οι αιρετικοί. Εκκλησία δεν είναι οποιοσδήποτε οργανισμός αυτοαποκαλείται εκκλησία. Υπάρχουν κριτήρια γνησιότητας και για την ορατή εκκλησία, σύμφωνα με τη διδασκαλία του ευαγγελίου. Με αυτά θα ασχοληθούμε σε άλλο μάθημα.

Η ορατή εκκλησία αποτελείται από τους καθ’ ομολογίαν πιστούς Οι απόστολοι έγραφαν επιστολές σε ορατές εκκλησίες, π.χ. στην Κόρινθο, στην Έφεσο κ.λπ. Σε αυτές τις εκκλησίες ανήκαν άνθρωποι που είχαν ομολογήσει πίστη στον Ιησού Χριστό. Ωστόσο, όλοι όσοι ομολογούν πίστη στον Χριστό, δεν είναι απαραιτήτως γνήσιοι πιστοί. «Προσέχετε δε από των ψευδοπροφητών, οίτινες έρχονται προς εσάς με ενδύματα προβάτων, έσωθεν όμως είναι λύκοι άρπαγες. Από των καρπών αυτών θέλετε γνωρίσει αυτούς». Ματθ. ζ’

Ποια σχέση υπάρχει μεταξύ της αόρατης εκκλησίας και των ορατών εκκλησιών; Μπορεί να εκφραστεί με το σχήμα των τεμνόμενων κύκλων. Ο ένας κύκλος είναι η αόρατη εκκλησία και ο άλλος η ορατή.

Προσοχή!!! Υπάρχει ο κίνδυνος να γίνουμε πολύ καχύποπτοι και να αμφισβητούμε με μεγάλη ευκολία την ομολογία πίστης κάποιων ανθρώπων. Ο Καλβίνος λέει ότι πρέπει να αναγνωρίζουμε ως μέλη της ορατής εκκλησίας όλους όσοι με την ομολογία της πίστης τους, με το παράδειγμα της ζωής τους και με τη συμμετοχή τους στις ιερές τελετές, ομολογούν τον ίδιο Θεό και Χριστό με εμάς. Από την άλλη πλευρά, η εκκλησία δεν μπορεί να θεωρεί μέλη της ανθρώπους που είτε με την ομολογία τους είτε με τη ζωή τους φανερώνουν ότι είναι μη πιστοί.

Θετικά σημεία της ευαγγελικής θεολογίας Κατανοεί σωστά την ενότητας του Πνεύματος που συνιστά την αόρατη εκκλησία. Δημιουργεί ενότητα δόγματος επάνω στο πρόσωπο και το έργο του Χριστού. Πιστεύει στο ιερατείο όλων των πιστών. Όλοι οι πιστοί έχουν πρόσβαση στον Θεό, χωρίς να μεσολαβεί κάποιος θεσμός (ειδικό ιερατείο, εξομολόγοι κ.λπ.) Πιστεύει ότι κεφαλή της εκκλησίας είναι ο Χριστός, και όχι π.χ. ο Πάπας.

Αρνητικά σημεία της ευαγγελικής θεολογίας Η υπερβολική έμφαση που δίνουν οι ευαγγελικοί στην αόρατη εκκλησία καθιστά ευκολότερη την παραμέληση της ενότητας της ορατής εκκλησίας, αλλά και τη σημασία της. Η έλλειψη αυθεντίας, όπως ο Πάπας ή οι Σύνοδοι, δίνει πρόσφορο έδαφος για διαιρέσεις. Συχνά καλλιεργείται ο ατομικισμός και παραγνωρίζεται η κοινωνία των αδελφών. Η έμφαση στον αόρατο χαρακτήρα της εκκλησίας οδηγεί και σε έλλειψη έμφασης στην κοινωνική αποστολή της εκκλησίας.

Γ. Η εκκλησία είναι τοπική και παγκόσμια

Ο όρος εκκλησία Στην Καινή Διαθήκη ο όρος εκκλησία περιγράφει διάφορες ομάδες πιστών: Μικρές κατ’ οίκον συναθροίσεις (Ρωμ. ις’ 5, Α’ Κορ. ις’ 19). Τους πιστούς που ζουν σε μια ολόκληρη πόλη (Α’ Κορ. α’ 2, Β’ Κορ. α’ 1, Α’ Θεσ. α’ 1).

Ο όρος εκκλησία Στην Καινή Διαθήκη ο όρος εκκλησία περιγράφει διάφορες ομάδες πιστών: Τους πιστούς μιας ολόκληρης περιοχής (Πράξεις θ’ 31): –« Ἡ μ ὲ ν ο ὖ ν ἐ κκλησία καθ' ὅ λης τ ῆ ς Ἰ ουδαίας κα ὶ Γαλιλαίας κα ὶ Σαμαρείας ε ἶ χεν ε ἰ ρήνην» (κριτικό κείμενο) Τους πιστούς σε όλο τον κόσμο: –«ο Χριστός ηγάπησε την εκκλησίαν και παρέδωκεν εαυτόν υπέρ αυτής». Εφεσ. ε’ 25

Συμπέρασμα Η κοινότητα του λαού του Θεού σε οποιοδήποτε επίπεδο μπορεί να χαρακτηριστεί εκκλησία.

Βιβλιογραφία Wayne Grudem, Systematic Theology, κεφ (TTP courses)