Γλώσσα ΙστορίαΓεωγραφία Φυσική Γυμναστική

Καλλιεργούνται κυρίως οι αρσενικοί, επειδή είναι πιο παραγωγικοί. Στην αποδοτικότητα παίζει ακόμα ρόλο το πόσο μακριά είναι φυτεμένο το ένα δένδρο από το άλλο, το σκάψιμο. Ο σχίνος είναι φυτό ανθεκτικό με ελάχιστες απαιτήσεις, γι’ αυτό ευδοκιμεί σε άγονα, πετρώδη και φτωχά εδάφη. Επειδή οι ρίζες του απλώνονται στην επιφάνεια του εδάφους, επιβιώνει σε συνθήκες απόλυτης ξηρασίας, εν αντιθέσει με το ψύχος και τον παγετό στα οποία είναι ιδιαιτέρως ευάλωτο. Νέες φυτείες προέρχονται από κλαδιά παλιών δένδρων (μοσχεύματα) και οι παλιές ανανεώνονται με καταβολάδες ή παραφυάδες. Το μαστιχόδενδρο ή σχίνος – επιστημονικά Pistacia Lentiscus var. Chia (οικογένεια Anacardaceae), είναι θάμνος αειθαλής ύψους 2-3 μέτρων που αναπτύσσεται αργά και παίρνει την πλήρη ανάπτυξή του μετά από χρόνια φτάνοντας μέχρι και τα 5 μέτρα στα ηλικιωμένα φυτά. Ζει πάνω από 100 χρόνια και η παραγωγή της μαστίχας δεν είναι δυνατή παρά μόνο μετά τον πέμπτο ή έκτο χρόνο φύτευσής του. Η απόδοση του φτάνει στο μέγιστο μετά τον δέκατο πέμπτο χρόνο. Από τα 70 χρόνια και μετά η απόδοσή του πέφτει σημαντικά. Η μέση ετήσια απόδοση ανά δένδρο είναι γραμμάρια μαστίχας ενώ υπάρχουν και σπάνιες περιπτώσεις δένδρων που παράγουν δύο κιλά αλλά και δένδρα που βγάζουν μόνο 10 γραμμάρια.

Λίγα έχουν αλλάξει στον τρόπο παραγωγής της μαστίχας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η εκμετάλλευση των δέντρων για την εξαγωγή της ρητίνης τους, της μαστίχας, ξεκινά από το πέμπτο έτος της ζωής τους. Η περίοδος της καλλιέργειας είναι από τον Ιούλιο μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου. Το πρώτο στάδιο είναι η ισοπέδωση και καθαρισμός της περιοχής γύρω από τον κορμό του δέντρου, της περιοχής δηλαδή που θα πέσει η μαστίχα.

Αφού καθαριστεί η περιοχή απλώνεται το πάνω της το ασπρόχωμα (σκόνη καθαρού ανθρακικού ασβεστίου), ουσία που δεν επηρεάζει τη χημική σύσταση της μαστίχας ενώ διευκολύνει το μάζεμα και το καθάρισμά της. Στη συνέχεια ξεκινάει το «κέντημα», οι τομές δηλαδή στο φλοιό του δέντρου. Οι τομές αυτές γίνονται με συστηματικό τρόπο: 5 έως 10 σε κάθε δέντρο κάθε 4 έως 5 ημέρες. Η ρητίνη τρέχει αργά από τις τομές και καταλήγει στο έδαφος όπου και στερεοποιείται με πολύ αργούς ρυθμούς σχηματίζοντας μεγάλα κομμάτια (πίττες) ή πιο μικρά (ψιλό).

Τα κομμάτια αυτά, αφού μαζευτούν μεταφέρονται στα χωριά όπου ξεκινάει το καθάρισμά τους, μια χρονοβόρα διαδικασία που απασχολεί τους μαστιχοπαραγωγούς και τις οικογένειές τους κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Η αρχαιότερη πληροφορία για την Μαστίχα, έρχεται από τον Ηρόδοτο, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Η Μαστίχα από τον δέκατο αιώνα και μετά γίνεται διάσημη από τους περιηγητές που επισκέφθηκαν την Χίο. Στα μετέπειτα χρόνια η Μαστίχα άρχισε να συσχετίζεται άμεσα με την ιστορία της Χίου. Οι φαρμακευτικές της ιδιότητες της ήταν γνωστές και στον Ιπποκράτη και οι δε κυρίες της Ρώμης χρησιμοποιούσαν οδοντογλυφίδες από Μαστιχόδενδρα λόγω της ιδιότητας που είχαν να λευκαίνουν τα δόντια.

Η Χίος υπήρξε, κατά τη βυζαντινή περίοδο, έδρα του Ναυτικού Θέματος (διοικητικής περιφέρειας) του Αιγαίου Πελάγους, αλλά κι ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά κέντρα της αυτοκρατορίας. Ήταν σημαντικός σταθμός (πόλη - εμπορείο) εισαγωγικού, εξαγωγικού και διαμετακομιστικού εμπορίου κι ανεφοδιασμού πλοίων, όπως και καταφύγιο τους. Το 992 αποτελεί επίσης έτος ορόσημο για την οικονομική ζωή της Χίου, όπως και όλης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και για το λόγο ότι παραχωρήθηκαν,για πρώτη φορά, εμπορικά προνόμια στις ιταλικές πόλεις.

Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν τη Χίο αμαχητί με τον Πιαλή Πασά το Το πολίτευμα στη Χίο ήταν αυτοδιοίκηση με βάση την αρχή των Δεσποτάτων, που ασκούσαν την ανώτατη αρχή κάτω από την Τουρκική κυριαρχία. Επί Τουρκοκρατίας οι Μαστιχοπαραγωγοί είχαν πολλά προνόμια. Η Χίος ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη. Τα Μαστιχοχώρια είχαν δική τους ξεχωριστή από το υπόλοιπο νησί διοίκηση. Διοικούνταν από τον Σακίζ-Εμινί (φοροεισπράκτορα Μαστίχης) και αυτός πάλι είχε τους Σακίζ-Βεκιλερί (επιτρόπους της Μαστίχης) οι οποίοι εκλέγονταν από τους Δημογέροντες των 21 Μαστιχοχωριών. Ο φόρος που πλήρωναν οι κάτοικοι των Μαστιχοχώρων ήταν 20,000 οκάδες Μαστίχη και δεν πλήρωναν κανέναν άλλο φόρο εκτός από τον κεφαλικό (χαράτσι). Άλλο προνόμιο που είχαν τα Μαστιχοχώρια ήταν ότι επιτρεπόταν να χτυπούν τις καμπάνες των εκκλησιών. Η αγοραπωλησία της μαστίχας από ιδιώτες ήταν απαγορευμένη, όπως κι επί Γενουατοκρατίας και οι ποινές εναντίον των πωλητών, αγοραστών, κλεπτών κ.λ.π ήταν πολύ αυστηρές.

Κεφτεδάκια με μαστίχα και ούζο Υλικά: * 500 γρ. μοσχαρίσιο κιμά * 2 αβγά * 1 κρεμμύδι τριμμένο * 2 κουταλιές ούζο * 1-2 κρυσταλλάκια κοπανισμένη μαστίχα (μισό κοφτό κουταλάκι σκόνη μαστίχας) * 1 κουταλιά ξίδι * αλάτι, πιπέρι * 1 φλιτζάνι μουλιασμένο και στιμμένο ψωμί * αλεύρι * ελαιόλαδο για το τηγάνισμα Εκτέλεση: Βάζουμε όλα τα υλικά σ' ένα μπολ εκτός από το αλεύρι και ελαιόλαδο και τα πλάθουμε με τα χέρια για 10 λεπτά. Σκεπάζουμε και βάζουμε το μπολ στο ψυγείο για 1 ώρα. Ζεσταίνουμε το λάδι, πλάθουμε κεφτεδάκια, αλευρώνουμε, τινάζουμε και τηγανίζουμε μέχρι να ροδοκοκινίσουν. Διάρκεια: 1 ώρα και 30 λεπτά

Γαρίδες με μαστίχα Υλικά: 8 γαρίδες Νο1 2 φρέσκα κρεμμυδάκια 1 ποτήρι κρασιού λικέρ μαστίχα ½ κουτ. γλυκού μαστίχα σε σκόνη χυμό από 1 λάιμ αλάτι πιπέρι ελαιόλαδο Εκτέλεση: Bάζουμε λάδι στο τηγάνι. Αλευρώνουμε τις γαρίδες, τις τινάζουμε καλά και ψιλοκόβουμε τα κρεμμυδάκια. Αφού κάψει το λάδι σοτάρουμε τις γαρίδες και από τις δύο μεριές και προσθέτουμε τα κρεμμυδάκια μας. Αλατοπιπερώνουμε και σβήνουμε με το λικέρ μαστίχας. Περιμένουμε να εξατμιστεί η αλκοόλη. Κατόπιν ρίχνουμε τη σκόνη μαστίχας και τον χυμό μοσχολέμονου. Περιμένουμε να πάρει μια βράση και να δέσει η σάλτσα. Το φαγητό μας είναι έτοιμο.

Κρέμα μαστίχα Υλικά * 1 λίτρο γάλα * 1/2 λίτρο κρέμα γάλακτος * 4 κουταλιές σούπας ζάχαρη * 6 κουταλιές σούπας κορν φλαουρ * 1 κουταλάκι μαστίχα κοπανισμένη Εκτέλεση * Διαλύουμε το κορν φλάουρ στο γάλα και το βάζουμε σε χαμηλή φωτιά μαζί με τη ζάχαρη. * Μόλις πάρει βράση και αρχίσει να πήζει το κατεβάζουμε και ρίχνουμε -καθώς ανακατεύουμε- τη μαστίχα. * Την αφήνουμε να κρυώνει και χτυπάμε την κρέμα γάλακτος σε σαντιγί. * Όταν η πρώτη κρέμα έχει κρυώσει ρίχνουμε και την σαντιγί και ανακατεύουμε ελαφρά να ενωθούν. * Τοποθετούμε στο ψυγείο για τουλάχιστον 5-6 ώρες πριν την σερβίρουμε.

Δίπλες με μαστίχα Υλικά 5-6 φλιτζάνια σιμιγδάλι 8 αβγά Χυμός από 2-3 πορτοκάλια, λίγο αλάτι 1 κουταλιά γλυκού σόδα 2-3 γραμ. κοπανισμένη μαστίχα Χίου Ανάλατο φιστίκι Αιγίνης Λικέρ μαστίχα Εκτέλεση Βάζουμε το σιμιγδάλι σε μία λεκάνη και ρίχνουμε τα αβγά, το χυμό πορτοκαλιού, το αλάτι, τη μαστίχα και τη σόδα. Τα ζυμώνουμε καλά να γίνει μια σφιχτή ζύμη. (Αν η ζύμη γίνει πολύ σφιχτή τη ραντίζουμε με λίγο νερό). Ανοίγουμε τη ζύμη σε φύλλα με τον πλάστη και την κόβουμε σε μικρά ή μεγάλα κομμάτια με ρόδα, σε διάφορα σχέδια. Τηγανίζουμε σε καυτό λάδι τις δίπλες και όταν ροδίσουν τις στραγγίζουμε. Τις σιροπιάζουμε αφού έχουμε ρίξει το λικέρ μαστίχα. Σερβίρουμε αφού τις πασπαλίσουμε με φιστίκι Αιγίνης.

Ήδη από την αρχαιότητα η μαστίχα Χίου ήταν γνωστή, για τις ιατροφαρμακευτικές της ιδιότητες. Στις μέρες μας, με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σε επιστημονικά εργαστήρια επιβεβαιώνουν, ότι η Μαστίχα έχει θεραπευτικές και ευεργετικές ιδιότητες στον ανθρώπινο οργανισμό.

Πιο συγκεκριμένα το αιθέριο λάδι της έχει μια πολύ ισχυρή αντιμικροβιακή δράση, τα αντιοξειδωτικά της βοηθούν στην απομάκρυνση της αθηροσκλήρωση, καθώς επίσης η μάσηση της μαστίχας βοηθάει στην καλή στοματική υγιεινή. Από ότι ενημερώνουν οδοντιατρικές έρευνες, βοηθάει στην πρόληψη και θεραπεία παθήσεων του πεπτικού συστήματος,όπως γαστρικές διαταραχές, προβλήματα δυσπεψίας, γαστραλγίες, καθώς και πεπτικά έλκη. Και τέλος χρησιμοποιείται και ως συστατικό σε επουλωτικά έμπλαστρα τραυμάτων και ως αναπλαστικός παράγοντας της επιδερμίδας

Η αρχαία πεποίθηση, ότι η μαστίχα έχει και καλλυντικές ιδιότητες, υποστηρίζεται σήμερα από σύγχρονες επιστημονικές έρευνες. Η σύνθεση της μαστίχας Χίου είναι ένας μοναδικός συνδυασμός 80 και πλέον συστατικών.

Αντιμικροβιακή δράση του αιθέριου ελαίου Ισχυρή αντιοξειδωτική δράση τόσο του αιθέριου ελαίου όσο και των κλασμάτων της ρητίνης της. Επουλωτική δράση της μαστίχας μέσω της επαγωγής της σύνθεσης του κολλαγόνου στους ανθρώπινους δερματικούς ινοβλάστες. εξαιρετικές αναπλαστικές ιδιότητες για το δέρμα & ενυδατική δράση που παράλληλα με την υψηλή αντιβακτηριδιακή του δράση, δημιουργεί ένα υμένιο (φίλμ) προστασίας και λάμψης στην επιδερμίδα.

«Μετρημένο τόπο έχουν οι σοφοί, και στα παιδιά δοσμένος είναι ο ίδιος αλλ’ απέραντος» Οδ. Ελύτης

Είναι χορός τύπου “στα τρία” και αποτελεί μέρος του χορευτικού ρεπερτορίου τόσο του βόρειου τμήματος του νησιού όσο και του νότιου, με μικρές διαφορές στις κινήσεις του ανά περιοχή. Τα παλαιότερα χρόνια αποτελούσε έναν από τους πιο αγαπητούς χορούς και αυτό για δύο λόγους: πρώτον γιατί ήταν χορός που δεν χορεύονταν με μαντήλι, αλλά χέρι με χέρι και με τους χορευτές - άντρες και γυναίκες - τοποθετημένους ανάμεικτα, δηλαδή, πρόκειται για χορό στον οποίο έρχονται σε άμεση επαφή άντρες και γυναίκες και δεύτερον, γιατί δινόταν αφορμή, με τα ερωτικά, κυρίως, δίστιχα που τραγουδούσαν, να εκφράσουν οι νέοι και οι νέες τα συναισθήματά τους