Βάση δεδομένων με μελέτες, έρευνες, μελετήματα, βιβλία, περιοδικά και ψηφιακούς δίσκους για τους τοπικούς πολιτισμούς της Ηπείρου Ε. Μιχαηλίδου, Γεωπόνος, ΜSc «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» του Ε.Μ.Π. Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) του Ε.Μ.Π. Ίδρυμα Ανάπτυξης του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π.

Εισαγωγή Το Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) του Ε.Μ.Π. σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ανάπτυξης του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π., προχώρησε στη δημιουργία βάσης δεδομένων με μελέτες, έρευνες, μελετήματα, βιβλία, περιοδικά και ψηφιακούς δίσκους για τους τοπικούς πολιτισμούς της Ηπείρου, η οποία διαρκώς ενημερώνεται, στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης η οποία υπογράφηκε στις 19 Φεβρουαρίου του 2003 ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού και στο Ίδρυμα Ανάπτυξης του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π.

Αντικείμενο της Προγραμματικής Σύμβασης Αντικείμενο της Προγραμματικής Σύμβασης ήταν ο σχεδιασμός και η δημιουργία βάσης δεδομένων με μελέτες, έρευνες, μελετήματα, βιβλία, περιοδικά και φορείς που ασχολούνται με την ανάδειξη, την προστασία και τη δημιουργική αλληλεπίδραση και ανάπτυξη των τοπικών ευρωπαϊκών πολιτισμών.

Αντικείμενο της Βάσης Δεδομένων Αντικείμενο της Βάσης Δεδομένων είναι η δημιουργία αρχείου βιβλιογραφίας για τους τοπικούς πολιτισμούς της Ηπείρου, το οποίο μπορεί να είναι χρήσιμο σε σπουδαστές, φοιτητές, ερευνητές, επιστήμονες, ιδρύματα, τοπικές οργανώσεις, κοινωνικούς και πολιτισμικούς φορείς, αλλά και σε κάθε άνθρωπο ο οποίος ενδιαφέρεται ή/και ασχολείται με την Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη και την προστασία του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος της Ηπείρου.

Στόχος της Βάσης Δεδομένων Στόχος της Βάσης Δεδομένων είναι να αποτελέσει βιβλιογραφικό βοήθημα για τους μελετητές και ερευνητές οι οποίοι ασχολούνται με τη διαφύλαξη των τοπικών πολιτισμών της Ηπείρου σε σχέση με τον περιβαλλοντικό πλούτο της περιοχής, προκειμένου αυτοί να συμβάλουν ουσιαστικά σε θεωρητικό ή/και πρακτικό επίπεδο στην Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου.

Γενικές πληροφορίες για τη Βάση Δεδομένων Λειτουργικό Πρόγραμμα: Microsoft Access 2002 Αριθμός Εγγραφών: Περίπου 400 (συνεχής ενημέρωση) On line δημοσίευση:

Περιεχόμενο Βάσης – Εγγραφές Στη Βάση καταχωρίστηκαν πληροφορίες για: Βιβλία Άρθρα Περιοδικά Μελέτες CDs, CD-Rom, DVDs Πρακτικά Συνεδρίων Φωτογραφικά Λευκώματα με αντικείμενο σχετικό με τους τοπικούς πολιτισμούς της Ηπείρου.

Οι πληροφορίες αναζητήθηκαν σε: Καταλόγους βιβλιοθηκών των σημαντικότερων ακαδημαϊκών, εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας. Στο Διαδίκτυο. Σε εφημερίδες, περιοδικά κ.λπ.

Οι θεματικές κατηγορίες στις οποίες κατατάχτηκε κάθε εγγραφή ανάλογα με το περιεχόμενό της είναι: Παράδοση και πολιτισμική κληρονομιά της Ηπείρου Ιστορικές και λαογραφικές μελέτες Γλώσσα – Ντοπιολαλιά Κοινωνική ζωή, έθιμα, παραδόσεις, μύθοι, θρύλοι, παραμύθια Παραδοσιακές τεχνικές, γνώσεις και δεξιότητες

Επιστήμες – Εκπαίδευση Παραδοσιακή αρχιτεκτονική: Κατοικίες – Οικισμοί – Γεφύρια – Βρύσες κ.λπ. Παραδοσιακή αρχιτεκτονική: Εκκλησίες – Μοναστήρια Παραδοσιακή ποίηση, μουσική, χοροί, τέχνη, ενδυμασία, καλές τέχνες Φυσικό περιβάλλον σε σχέση με την πολιτισμική κληρονομιά Πρακτικά συνεδρίων Φωτογραφικά λευκώματα

Για κάθε εγγραφή στη βάση καταχωρίζονται και δημοσιεύονται πληροφορίες που αφορούν στα εξής: συγγραφέας τίτλος έτος κυκλοφορίας εκδότης γεωγραφική περιοχή στην οποία αναφέρεται η μελέτη βιβλιοθήκες στις οποίες διατίθεται

Αναζήτηση εγγραφών στη Βάση Δεδομένων Οι χρήστες μπορούν να αναζητήσουν τη βιβλιογραφία που τους ενδιαφέρει στις εγγραφές της Βάσης Δεδομένων για τους τοπικούς πολιτισμούς της Ηπείρου, είτε στο σύνολο των εγγραφών είτε ανά θεματική κατηγορία

Παράδειγμα Απόσπασμα εγγραφών που εντάσσονται στη θεματική κατηγορία «Παραδοσιακή αρχιτεκτονική: Κατοικίες – Οικισμοί – Γεφύρια – Βρύσες κ.λπ.»

ΣΥΓΓΡΑ- ΦΕΑΣ ΤΙΤΛΟΣΕΤΟΣΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΕΩΓΡΑ- ΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΙΔΟΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗ- ΚΗ 1 ΒΙΒΛΙΟΘΗ- ΚΗ 2 Διαμαντο- πούλου, Α. Αρχιτεκτονική των αρχοντικών της ηπειρωτικής Ελλάδας(18ου-αρχών 19ου) 1995ΑθήναΉπειροςΜελέτηΒιβλιοθήκη ΤΕΕ Κοσμάς Νίκος Β. Το ηπειρώτικο λαϊκό σπίτι 1956Ιωάννινα: Ηπειρωτικ ή Εστία [Ανάτυπα] σελ 3-12 ΉπειροςΆρθροΑκαδημία Αθηνών Παν. Πατρών Μαμμό- πουλος Αλέξανδρος Λαϊκή Αρχιτεκτονική: Ηπειρώτες Μάστοροι και Γεφύρια 1973Αθήναι: Ηπειρωτικ ή Εταιρεία Αθηνών ΉπειροςΆρθροΠανεπιστή μιο Θεσσαλίας Μαντάς Σπύρος Ηπειρώτικα γεφύρια1984Αθήνα: Τεχνικές Εκδόσεις ΉπειροςΒιβλίοΒιβλιοθήκη ΤΕΕ Αριστοτέ- λειο Παν. Θεσσαλο- νίκης Μαντάς Σπύρος Ι. Τα Ηπειρώτικα γεφύρια: για να καλύψουν μια ανάγκη προέκτειναν τη φύση 1984Αθήνα: Λαϊκό Πολύπτυχο ΉπειροςΒιβλίοΠανεπι- στήμιο Θεσσαλίας Μπαλαμώ- της Φάνης Οι βρύσες του Μετσόβου (από το 18ο αι. μέχρι σήμερα) Εκδ. Β. Κυριακί- δης ΜέτσοβοΜελέτη

Συμπεράσματα - Συζήτηση Για ορισμένες περιοχές της Ηπείρου όπως τα Ζαγοροχώρια, το Μέτσοβο και τα Τζουμέρκα έχει εκπονηθεί πληθώρα μελετών σε τοπικό επίπεδο ενώ για άλλες δεν έχουν βρεθεί στοιχεία. Αυτό σχετίζεται: 1. Με το βαθμό ανάπτυξης των περιοχών αυτών. 2. Με τη συστηματική ενασχόληση συγκεκριμένων συγγραφέων με τις συγκεκριμένες περιοχές πιθανόν λόγω καταγωγής (π.χ. Κ. Λαζαρίδης ο οποίος έχει εκπονήσει πολλές λαογραφικές μελέτες για χωριά του Ζαγορίου)

Υπάρχουν ορισμένοι συγγραφείς οι οποίοι (πιθανόν λόγω καταγωγής) έχουν αφήσει ιδιαίτερα πλούσιο έργο για τους τοπικούς πολιτισμούς της Ηπείρου. Παραδείγματα τέτοιων συγγραφέων, έργα των οποίων υπάρχουν καταχωρημένα στη βάση, είναι: - Αραβαντινός Παναγιώτης (γλωσσικά ιδιώματα της Ηπείρου) - Λαζαρίδης Κώστας (κυρίως λαογραφικές μελέτες για τα Ζαγοροχώρια) - Μάργαρης Βασίλης (Ηπειρώτικη αρχιτεκτονική)

Περίπου το ¼ των εγγραφών κατατάσσεται στη θεματική κατηγορία «Ιστορικές και λαογραφικές μελέτες», η πλειοψηφία μάλιστα των οποίων αφορούν σε ορεινά χωριά του Νομού Ιωαννίνων. Επίσης υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Ηπείρου (με έμφαση στα Ηπειρώτικα γεφύρια), καθώς και για τα έθιμα της περιοχής.

Σε μια περιοχή όπως η Ήπειρος με τόσο ιδιαίτερο και σημαντικό περιβαλλοντικό πλούτο, θα περίμενε κανείς πολύ περισσότερες μελέτες για την αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση του φυσικού περιβάλλοντος με τους τοπικούς πολιτισμούς. Επίσης η βιβλιογραφία που καταγράφεται στη Βάση είναι ιδιαίτερα φτωχή όσον αφορά τη θεματική ενότητα «Επιστήμες – Εκπαίδευση» σε σχέση πάντοτε με τους τοπικούς πολιτισμούς της περιοχής.

Προτείνουμε λοιπόν οι ερευνητές, μελετητές και επιστήμονες που ενδιαφέρονται για τη διαφύλαξη των τοπικών πολιτισμών της Ηπείρου, να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την κάλυψη αυτών των κενών, καθώς τόσο η επιστήμη και η εκπαίδευση, όσο και η διερεύνηση, καταγραφή, κατανόηση και προβολή της αλληλεπίδρασης και αλληλεξάρτησης του φυσικού περιβάλλοντος με τους τοπικούς πολιτισμούς, αποτελούν βασικά συστατικά για την Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Ηπείρου.