ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Συνεδρίαση 10 Ιανουαρίου 2006 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η : ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ Ι.Μ. Φραντζεσκάκης, Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ. Πολυτεχνείου DENCO Σύμβουλοι Μηχανικοί Α.Ε.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ – ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ 1.1Περιεχόμενα Εισήγησης Το Κυκλοφοριακό Πρόβλημα των Πόλεων με Έμφαση στις Ελληνικές Ιδιαιτερότητες. Αίτια και Επιπτώσεις Κύριοι Στόχοι και Ενέργειες Αντιμετώπισης Επιτυχημένα Παραδείγματα Παραδείγματα για Αποφυγή 1.2Σκοπός Εισήγησης Παρουσίαση της Ελληνικής Πραγματικότητας σε Σύγκριση με τις Διεθνείς Εξελίξεις. Που υστερούμε αδικαιολόγητα. Προτάσεις για Συζήτηση και Προώθηση ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 2

2. ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ (1 από 2) Οι Πόλεις Σχεδιάστηκαν και Αναπτύχθηκαν πριν από την Εξάπλωση του Αυτοκινήτου Συνεχής Αύξηση του Προβλήματος λόγω: –Αύξησης Πληθυσμού και Δραστηριοτήτων –Αύξησης Επιφάνειας Αστικής Περιοχής και Μήκους Μετακινήσεων –Αύξησης Ιδιοκτησίας και Χρήσης Επιβατικών Αυτοκινήτων –Μείωσης Χρήσης Μαζικών Μέσων Μεταφοράς (ΜΜΜ). (Σχήμα 1) ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 3

ΣΧΗΜΑ 1 – Εξέλιξη Μέσων Μαζικής Μεταφοράς Πρωτεύουσας και Δείκτη Ιδιοκτησίας Ι.Χ., Πηγή: (1) ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 4

Αδικαιολόγητα Αίτια Επιδείνωσης του Προβλήματος στην Ελλάδα: –Κακή Χρησιμοποίηση Υποδομής (Ανεπαρκής Διαχείριση Κυκλοφορίας και Ζήτησης) π.χ.: Παράνομα Σταθμευμένα Οχήματα σε Κρίσιμες Θέσεις (Κόμβοι, Στροφές, Στάσεις Λεωφορείων κλπ.) Ελλιπής Ρύθμιση της Κυκλοφορίας (Σήμανση, Συντονισμός Φώτων, Μονοδρομήσεις κλπ.) Έλλειψη Χώρων Μετεπιβίβασης σε ΜΜΜ –Ανεπάρκεια Σχεδιασμού – Προγραμματισμού Μεταφορών και Συντονισμού με επίσης Ανεπαρκή Χωροταξικό Σχεδιασμό –Ατελείς και Ασυντόνιστες Μελέτες Εφαρμογής –Μεγάλος Αριθμός Ανεπαρκών και Ασυντόνιστων Φορέων ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π ΚΥΡΙΑ ΑΙΤΙΑ (2 από 2)

3. ΚΥΡΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Αύξηση Ατυχημάτων. (Σχήμα 2) (2) Ελλάδα Πρώτη σε ΕΕ των 15 Απώλεια Χρόνου και Συνέπειες Ατμοσφαιρική, Ακουστική Ρύπανση Παραδείγματα Επιπτώσεων Παράνομης Στάθμευσης (3) –Αποτελέσματα Κατάργησης Παράνομης Στάθμευσης σε Προσβάσεις Σηματοδοτούμενων Κόμβων: Αύξηση Κυκλοφοριακής Ικανότητας 14% - 145% Μείωση Καθυστερήσεων Στάσης 33% - 88% Μείωση Εκπομπών CO 39% - 77% –Επιπτώσεις Παράνομης Στάθμευσης σε Στάσεις Λεωφορείων (Λεωφόρος Παπάγου) Μέση Αύξηση Χρόνου όλων των Οχημάτων 30% (Υπερδιπλασιασμός για Εμποδιζόμενα) Μέση Αύξηση Εκπομπών CO 100% (Πενταπλασιασμός για Εμποδιζόμενα) ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 6

ΣΧΗΜΑ 2 – Εφταπλασιασμός Ατυχημάτων Λόγω Λανθασμένης Διάταξης Κόμβου. Κόμβος Λεωφ. Βουλιαγμένης – Βενιζέλου. Πηγή: (2) ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 7

4.1ΑΜΕΣΑ. Πλήρης Εκμετάλλευση Υφιστάμενης Υποδομής και Αξιοποίηση της Ολυμπιακής Κληρονομιάς (4), (8) Χαμηλού Κόστους Μέτρα Διαχείρισης Κυκλοφορίας, π.χ. Συστηματική Αστυνόμευση Στάθμευσης, Απαγόρευση Κινήσεων, Αξιοποίηση Υφιστάμενων Χώρων Μετεπιβίβασης (ΟΑΚΑ) Ανταποδοτικά Μέτρα, π.χ. Εφαρμογή Ελεγχόμενης Στάθμευσης Τοπικές Βελτιώσεις, π.χ. Κόμβοι (όπως Αμπελοκήπων) 4.2ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ. Περιορισμός Χρήσης επιβατικών Ι.Χ. Αναδιοργάνωση, Ευνόιση ΜΜΜ, π.χ. Προτεραιότητα στη Σηματοδότηση Επικαιροποίηση και Εφαρμογή Προγράμματος Συστηματικής Αντιμετώπισης του Προβλήματος της Στάθμευσης (5) Κατασκευή Νέων Χώρων Στάθμευσης Μετεπιβίβασης Αργότερα Επιβολή Κατάλληλων Διοδίων Σύγχρονης Τεχνικής 4. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ (1 από 2) ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 8

4. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ (2 από 2) 4.3ΜΕΣΟ-ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ. Συμπλήρωση Υποδομής, Γενικός Σχεδιασμός, Οργάνωση Φορέων Επικαιροποίηση Χωροταξικού-Συγκοινωνιακού Σχεδιασμού Προγραμματισμένη Συμπλήρωση Υποδομής Οδικής και ΜΜΜ –Ε.Ο. Ελευσίνας – Θήβας. (Σχήμα 3) –Ολοκλήρωση Περιφερειακής Αιγάλεω –Επέκταση Λ. Κύμης –Επεκτάσεις Αττικής Οδού προς Ραφήνα, Λαύριο –Σήραγγα Υμηττού και Συνδέσεις Οργάνωση Μητροπολιτικών Φορέων Πρωτεύουσας, Θεσ/νίκης (6) (Σε πρώτη Φάση μόνο για Χωροταξία-Μεταφορές) ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 9

ΣΧΗΜΑ 3 – Συμπλήρωση Οδικής Υποδομής. Ε.Ο. Ελευσίνας – Θήβας ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 10

5.1ΑΘΗΝΑ. Η Κυκλοφορία κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες Κύριοι Λόγοι Επιτυχίας (4): Σαφής Γενικός Σχεδιασμός και μη Αμφισβητήσιμες Δεσμεύσεις (Φάκελος Υποψηφιότητας, Στρατηγικό/Επιχειρησιακό Σχέδιο Μεταφορών) Ανελαστικά Χρονικά Όρια Εφαρμογής Λεπτομερής Υπολογισμός και Μελέτες Εφαρμογής Συντονιστικός Φορέας «ΑΘΗΝΑ 2004» Συνεχής και Επιτυχής Συνεργασία Ειδικών ΑΘΗΝΑ 2004 και Υπουργείων Συνεχής Ενημέρωση/Πληροφόρηση Κοινού Ανταπόκριση Κοινού και Σεβασμός Απαγορεύσεων 5.2ΛΑΡΙΣΑ. Συντονισμένος Χωροταξικός – Συγκοινωνιακός Σχεδιασμός και Εφαρμογή βάσει Κατάλληλων Μελετών Αποτελέσματα: Βελτίωση Επιπέδου Ζωής. Μείωση Ατυχημάτων Πεζών 30% (7) 5.3ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ. Ελεγχόμενη Στάθμευση 5. ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 11

6. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΠΟΦΥΓΗ 6.1ΘΕΣ/ΝΙΚΗ. Συντονισμένος Χωροταξικός-Συγκοινωνιακός Σχεδιασμός αλλά Ανεπαρκής και με Λανθασμένες Προτεραιότητες Εφαρμογή π.χ.: Καθυστέρηση Εφαρμογής Προτεινόμενων Απαραίτητων Έργων Χαμηλού Κόστους (Βελτιώσεις Κόμβων, Απομάκρυνση Παράνομης Στάθμευσης σε Κρίσιμα Σημεία, κλπ.) Πρόωρη Προώθηση ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ, ενός Δαπανηρού Έργου με Αμφισβητούμενη Αποτελεσματικότητα και Οικονομική Απόδοση 6.2ΑΘΗΝΑ. Λανθασμένες Προσπάθειες Μείωσης Χρήσης Ι.Χ. Η Παγκόσμια Πρωτοτυπία των Μονών-Ζυγών (9) Η Άκαιρη Προσπάθεια Εφαρμογής Διοδίων ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΕΙΣΗΓΗΣΗ 1 η. «ΑΙΤΙΑ, ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ». Ι. Φραντζεσκάκης, Συγκοινωνιολόγος, Ομότ. Καθηγητής Ε.Μ.Π. 12