ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ Εργαστήριο Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος ΙΠΤ-Α , ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος” Ετος ιδρύσεως: 1960 Δραστηριότητες: 1. Έλεγχος ραδιενέργειας περιβάλλοντος 2. Μελέτες περιοχών αυξημένης φυσικής ραδιενέργειας 3. Ραδιοοικολογικές μελέτες στο θαλάσσιο περιβάλλον 4. Ερευνητική υποδομή μελέτης ατμοσφαιρικού αερολύματος

Δειγματοληψία: Α - αέρας W - νερό D - εναπόθεση Μ - γάλα, μικτή δίαιτα ΔΙΚΤΥΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δειγματοληψία: Α - αέρας W - νερό D - εναπόθεση Μ - γάλα, μικτή δίαιτα

Εργαστήριο Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος ΕΚΕΦΕ “ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ”, ΙΠΤ-Α, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ Εργαστήριο Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος ΙΠΤ-Α , ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος” Φορητό σύστημα γ-φασματομετρίας

Εργαστήριο Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος ΕΚΕΦΕ “ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ”, ΙΠΤ-Α, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ Εργαστήριο Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος ΙΠΤ-Α , ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος” Εκτίμηση ραδιολογικής κατάστασης Μεσογείου και Μαύρης Θάλασσας με την χρήση βιοδεικτών

Pu239

Ρύπανση χερσαίου οικοσυστήματος Ραδιενεργός ρύπανση Α Ρύπανση χερσαίου οικοσυστήματος Πηγή Εισπνοή Εξωτερική ακτινοβόληση Αμεση ρύπανση Τρόφιμα Αέρας Εδαφος Φυτά Ζώα ΑΝΘΡΩΠΟΣ Ρύπανση από και προς ύδατα

Ρύπανση υδάτηνων οικοσυστημάτων Ραδιενεργός ρύπανση Β Ρύπανση υδάτηνων οικοσυστημάτων Εδάφιες οδοί προς άνθρωπο Εδαφος Αμεση ρύπανση Εκπλυση, άρδευση Ποτάμια Ψάρια Φυτά ΑΝΘΡΩΠΟΣ Λήμνες, Θάλασσα Αέρας Τροφή Ψάρια ΠΗΓΗ

Φάσεις της ραδιενεργού ρύπανσης 1. Περίοδος επιφυλακής Από την εκδήλωση του πυρηνικού ατυχήματος ως την εμφάνιση ραδιενεργού νέφους στη Χώρα 2. Πρωτογενής ρύπανση του περιβάλλοντος Συμπίπτει με την παρουσία ραδιενεργού νέφους Μεταφορά ραδιενεργών ρύπων στο χερσαίο και θαλάσσιο περιβάλλον 3. Μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις Απουσία ραδιενεργου νέφους Διακίνηση ραδιενεργών ρύπων μέσω φυσικών και τροφικών οδών Αξιόλογες συγκεντρώσεις ραδιενέργειας στα τρόφιμα 4. Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις Σημαντική μείωση ραδιενέργειας τροφίμων Περιοχές με εναπομένουσα ραδιενέργεια του εδάφους

Περίοδος επιφυλακής Αρχίζει με την εκδήλωση του πυρηνικού ατυχήματος και διαρκεί ως την εμφάνιση ραδιενεργού νέφους στη Χώρα Γνωστοποίηση πυρηνικού ατυχήματος Πληροφορίες για την σοβαρότητα και την εξέλιξή του Πρώτες εκτιμήσεις μεγέθους εκλύσεων ραδιενέργειας Ενεργοποίηση μοντέλων ατμοσφαιρικής διασποράς Εξέταση άλλων πιθανών οδών ρύπανσης (π.χ. μέσω ποταμών) Πρώτες πληροφορίες για ραδιενεργό ρύπανση από άλλες χώρες Ενεργοποίηση ελέγχων εισαγωμένων τροφίμων ● ΕΦΕΤ > ΕΡΠ, ΕΕΑΕ Ενεργοποίηση ελέγχων επιβατών στα αεροδρόμια ● ΕΕΑΕ Ενεργοποίηση σχεδίου έκτακτης ανάγκης (εάν κριθεί αναγκαίο)

Περίοδος επιφυλακής

Πρωτογενής ρύπανση του περιβάλλοντος. Έκθεση του πληθυσμού. Η περίοδος συμπίπτει με την παρουσία του ραδιενεργού νέφους στην ατμόσφαιρα της Χώρας ● ΕΡΠ, ΕΕΑΕ, άλλα εργαστήρια Μεταφορά ραδιενεργών ρύπων στο έδαφος, στα επιφανειακά ύδατα και στη θάλασσα. ● ΕΡΠ Επιφανειακή ρύπανση των φυτών (χλόη, σιτηρά, ζωοτροφές, φρούτα, λαχανικά). Η ρύπανση είναι σημαντικά υψηλότερη σε περιοχές με βροχόπτωση. Πρόσθετες δόσεις λόγω εισπνοής, εξωτερικής ακτινοβόλησης, κατανάλωσης νερού και ορισμένων τροφίμων. ● ΕΡΠ Δυνητικά μέτρα ακτινοπροστασίας: εκκένωση πληθυσμού, περιορισμός στις κατοικίες, διανομή παρασκευασμάτων σταθερού ιωδίου, συστάσεις και περιορισμοί σε σχέση με ορισμένα τρόφιμα.

Μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις Έκθεση του πληθυσμού. Η πρωτογενής ρύπανση έχει ολοκληρωθεί. Συνεχίζεται όμως η διακίνηση των ρύπων μέσω διαφόρων φυσικών, τεχνολογικών και τροφικών οδών. Παραδείγματα φυσικών οδών: έκπλυση ραδιενεργών ρύπων προς ποτάμια, λίμνες και θάλασσα. Παραδείγματα τεχνολογικών οδών: μεταφορά ραδιενεργών ρύπων από τα σιτηρά στο αλεύρι, στο ψωμί και στα ζυμαρικά. Παραδείγματα τροφικών οδών: μεταφορά ραδιενεργών ρύπων στα ζώα ελεύθερης βοσκής - γάλα, γαλακτοκομικά, κρέας , μεταφορά ραδιενεργών ρύπων στα ζώα μέσω ζωοτροφών - γάλα, γαλακτοκομικά, κρέας Δυνητικά μέτρα ακτινοπροστασίας: μετακίνηση πληθυσμού, περιορισμοί και απαγορεύσεις σε σχέση με ορισμένα τρόφιμα. Έλεγχος εισαγωγών από ορισμένες χώρες.

Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις Έκθεση του πληθυσμού. Αφορούν την περίοδο μετά το πρώτο έτος Τα επίπεδα ραδιενέργειας στα τρόφιμα έχουν μειωθεί σημαντικά. Στο έδαφος περιοχών υψηλής ραδιενεργού εναπόθεσης παραμένουν δεσμευμένα ορισμένα μακρόβια ραδιενεργά ισότοπα ( κυρίως Cs137 )

Ελεγχος Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος ΕΚΕΦΕ “ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ”, ΙΠΤ-Α, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ Ελεγχος Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος Φουκουσίμα - τιμές ΕΡΠ Ρυθμός εξωτερικής γ-δόσης Δεν ανιχνεύεται αύξηση Μετρητής γ-ακτινοβολίας με ανιχνευτή NaI Ραδιενέργεια αέρα/αερολύματος Ι131: 60 - 250 μBq/m3 (1/10000) Δειγματολήπτης υψηλού όγκου για σωματίδια < 2.5 μm (PM2.5) Σύστημα γ-φασματομετρίας με ανιχνευτή Ge (απόδοση 30%) Ραδιενεργός εναπόθεση Δεν ανιχνεύεται αύξηση Δειγματολήπτες 0.075 και 1 m2 Σύστημα total beta counting Ραδιενέργεια ελληνικών τροφίμων Διεξάγονται μετρήσεις Σύστημα γ-φασματομετρίας με ανιχνευτή Ge (απόδοση 20%) Ραδιενέργεια ιαπωνικών προϊόντων Δεν ανιχνεύεται

Έλεγχος Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος Φουκουσίμα - τιμές ΕΡΠ Ρυθμός εξωτερικής γ-δόσης Δεν ανιχνεύεται αύξηση Μετρητής γ-ακτινοβολίας με ανιχνευτή NaI Ραδιενέργεια αέρα/αερολύματος Ι131: 60 - 250 μBq/m3 (1/10000) Δειγματολήπτης υψηλού όγκου για σωματίδια < 2.5 μm (PM2.5) Σύστημα γ-φασματομετρίας με ανιχνευτή Ge (απόδοση 30%) Ραδιενεργός εναπόθεση Δεν ανιχνεύεται αύξηση Δειγματολήπτες 0.075 και 1 m2 Σύστημα total beta counting Ραδιενέργεια ελληνικών τροφίμων Διεξάγονται μετρήσεις Σύστημα γ-φασματομετρίας με ανιχνευτή Ge (απόδοση 20%) Ραδιενέργεια ιαπωνικών προϊόντων Δεν ανιχνεύεται

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τεχνολογικά στοιχεία & χρονολογική εξέλιξη του ατυχήματος στην Fukushima Ατμοσφαιρική διασπορά ραδιενέργειας Μεταφορά ραδιενέργειας στο οικοσύστημα Ακτινοπροστασία : Μέτρα Ραδιολογικής προστασίας Ραδιενέργεια και επιπτώσεις στην υγεία : Μύθοι και πραγματικότητα Άλλες πηγές ενέργειας