ΙσραηλΙτικεΣ ΚοινΟτητεΣ στην ΕλλΑδα κατΑ τον Β’ ΠαγκΟσμιο πΟλεμο

Αθήνα Οι Γερμανοί διεκδίκησαν από τους Ιταλούς στις 27 Απριλίου 1941 την διαχείριση των εβραϊκών υποθέσεων. Το Μάιο του 1941 οι Ναζί κατάσχεσαν τα αρχεία της Ισραηλιτικής Κοινότητας. Την 1η Σεπτεμβρίου 1941, οι Ιταλοί διόρισαν με επίσημη ανακοίνωσή τους τον Ραββίνο Μπαρτζιλάι πρόεδρο της Κοινότητας.

Αθήνα Ενεργή στάση υπέρ των Εβραίων κράτησε η Ορθόδοξη Εκκλησία, κάτω από την φωτισμένη καθοδήγηση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Δαμασκηνού. Οι ενέργειες του Αρχιεπισκόπου κορυφώθηκαν με τα δύο περίφημα Μνημόνια: Το πρώτο, με ημερομηνία 23 Μαρτίου 1943, προς τον Πρωθυπουργό της Ελληνικής Κατοχικής Κυβέρνησης, Κων. Λογοθετόπουλο, του ζητούσε να μεσολαβήσει στις Γερμανικές Αρχές, ώστε να σταματήσουν οι διώξεις των Ελλήνων Εβραίων.

Αθήνα Το δεύτερο μνημόνιο, με ημερομηνία 24 Μαρτίου 1943, και παρόμοιο περιεχόμενο στάλθηκε απευθείας στον Πληρεξούσιο του Γ΄ Ράιχ για την Ελλάδα, Altenburg. Η μοιραία μέρα υπήρξε η Παρασκευή 23 Μαρτίου 1944: Η Γκεστάπο, με ένα αιφνιδιαστικό μπλόκο στη Συναγωγή της Αθήνας, συνέλαβε όλους τους παρόντες, περίπου 350 άτομα, κυρίως άνδρες. Ταυτόχρονα, γερμανικά καμιόνια άρπαξαν τις γυναίκες και τα παιδιά από τις κατοικίες τους και τους μετέφεραν στη Συναγωγή. Έτσι συγκεντρώθηκαν 800 περίπου άτομα.

Θεσσαλονίκη Οι Γερμανοί μπαίνουν στη Θεσσαλονίκη , έδρα της μεγαλύτερης Ισραηλιτικής Κοινότητας της Ελλάδας, στις 9 Απριλίου 1941. Στις 11 Ιουλίου 1942 οι άνδρες Εβραίοι ηλικίας 18-45 ετών διατάζονται να παρουσιαστούν στην πλατεία Ελευθερίας. Εκεί υφίστανται απερίγραπτα μαρτύρια, μένοντας ασκεπείς και εκτελούν ταπεινωτικές γυμναστικές ασκήσεις μέχρι εξαντλήσεως. Οι Χριστιανοί παρακολουθούσαν σιωπηλοί!

Θεσσαλονίκη Στις 6 Φεβρουαρίου 1943 φτάνει στη Θεσσαλονίκη μια επιτροπή των SS με επικεφαλής τους Ντήτερ Βισλιτσένι και Αλόις Μπρύνερ και βάζει σε κίνηση τον μηχανισμό για το οριστικό ξεκλήρισμα των Εβραίων Έτσι στήνεται το σκηνικό για την τελευταία πράξη της τραγωδίας, όπου οι Εβραίοι ως ανθρώπινο κοπάδι είναι έτοιμο να παραδοθεί στη σφαγή. Στις 15 Μαρτίου 1943 αναχωρεί ο πρώτος συρμός για την Πολωνία με προορισμό τα στρατόπεδα του θανάτου Άουσβιτς και Μπιρκενάου, με 2.800 άτομα, στοιβαγμένα μέσα σε βαγόνια μεταφοράς ζώων, υπό αθλιότατες συνθήκες.

Αλεξανδρούπολη Στις αρχές της τραγικής δεκαετίας του 1940, οι Εβραίοι της Αλεξανδρούπολης ήταν περίπου 150. Οι Εβραίοι της Αλεξανδρούπολης, μαζί με τους ομοθρήσκους τους όλων των περιοχών της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας, συνελήφθησαν το βράδυ της 3ης Μαρτίου 1943 από τις Γερμανο-Βουλγαρικές Αρχές Κατοχής και εστάλησαν στα ναζιστικά στρατόπεδα του θανάτου, όπου και εξοντώθηκαν. Μόνο 4 Εβραίοι της Αλεξανδρούπολης επέζησαν του Ολοκαυτώματος. 

Διδυμότειχο Τον Απρίλιο του 1941, εισβάλλουν στην πόλη οι Γερμανοί. Κάποιες εβραϊκές οικογένειες έχουν προλάβει να διαφύγουν σε συγγενικά σπίτια στη Τουρκία. Οι υπόλοιπες επαναπροωθούνται από τους Τούρκους σε ελληνικά νησιά, για να συναντήσουν τη μοίρα των άλλων ελληνοεβραίων. Τα επόμενα δυο χρόνια, λεηλατούνται οι περιουσίες των Εβραίων, επιτάσσονται τα σπίτια τους και οι Γερμανοί αποκοιμίζουν τον εβραϊκό πληθυσμό. Στις 4 Μαϊου του 1943, συλλαμβάνονται και μεταφέρονται, στοιβαγμένοι σε βαγόνια για ζώα, στη Θεσσαλονίκη 731 Εβραίοι από το Διδυμότειχο. Από εκεί στην Πολωνία, στο ταξίδι χωρίς γυρισμό. Το 1985, στο Διδυμότειχο, δεν υπάρχει κανένας Εβραίος και το 1987 διαλύεται και επίσημα η Ισραηλιτική Κοινότητα Διδυμοτείχου.

Δράμα Από τον Απρίλιο του 1941 οι Γερμανοί κατακτητές παραχωρούν τον έλεγχο της περιοχής από τις Σέρρες μέχρι την Αλεξανδρούπολη στους Βούλγαρους συμμάχους τους. Οι Εβραίοι της Δράμας συγκεντρώνονται στις καπναποθήκες της περιοχής της Αγίας Βαρβάρας και μεταφέρονται με τρένο, ύστερα από τρεις ημέρες, στη Νότια Βουλγαρία σε προσωρινά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τελικός προορισμός είναι το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρεμπλίνκα στην Πολωνία, όπου φτάνουν αρχές Απριλίου και βρίσκουν τραγικό θάνατο.

Καβάλα Στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη, βρέθηκαν υπό βουλγαρική Κατοχή. Οι Καβαλιώτες Εβραίοι, αρνήθηκαν κάθε συνεργασία με τους Βουλγάρους και γι΄ αυτό υπέστησαν διώξεις και οδηγήθηκαν, τελικά, στη μεγάλη θυσία, στο Ολοκαύτωμα. Στις 3 Μαρτίου 1943, οι Βούλγαροι συγκέντρωσαν σε καπναποθήκες, τους Εβραίους και τους μετέφεραν στη Δράμα και από εκεί οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο και στα κρεματόρια της Τρεμπλίνκα.

Ξάνθη Οι εβραίοι της Ξάνθης αιφνιδιάστηκαν στη μέση της νύχτας, συνελήφθησαν από τους βούλγαρους συμμάχους των Γερμανών και οδηγήθηκαν σε μια άδεια καπναποθήκη, όπου και κρατήθηκαν μερικές μέρες. Έπειτα στοιβάχτηκαν σε τρένα που τους μετέφεραν στην παραδουνάβια πόλη Λομ. Εκεί επιβιβάστηκαν σε ποταμόπλοια και ανέβηκαν τον ποταμό ως τη Βιέννη. Ακολούθησε ακόμη ένα δυσκολότερο και μακρύτερο σιδηροδρομικό ταξίδι διά μέσου της Πολωνίας με κατεύθυνση το στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα και το θάνατο.

Σέρρες Από το απόγευμα της 3ης Μαρτίου, στην εβραϊκή συνοικία, στάθηκε μπροστά σε κάθε πόρτα, με την ένδειξη «εβραϊκό σπίτι», ένας Βούλγαρος στρατιώτης. Οι δρόμοι της πόλης είχαν φωταγωγηθεί, για να μη μπορεί κανείς να δραπετέψει, ενώ, πολυβόλα είχαν στηθεί στις πλατείες της συνοικίας. Οι Σερραίοι, διωγμένοι από τις λόγχες των στρατιωτών, ακολουθούσαν από μακριά τη φάλαγγα, που τη συγκροτούσαν άνθρωποι απελπισμένοι. Στο σταθμό, οι εβραϊκής καταγωγής Σερραίοι, φορτώθηκαν σε βαγόνια μαζί με 19 ομόθρησκούς τους από τη Ζίχνη και ξεκίνησαν 495 ψυχές, για το μεγάλο και χωρίς επιστροφή ταξίδι τους προς τα γερμανικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως.

ΙσραηλΙτικεΣ ΚοινΟτητεΣ στην ΕλλΑδα κατΑ τον Β’ ΠαγκΟσμιο πΟλεμο ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ