Στοιχεία Παιδιατρικής Τμήμα Προσχολικής Αγωγής, Δραστηριοτήτων Δημιουργίας και Έκφρασης ΙΕΚ Ρεθύμνου, 2012 Στοιχεία Παιδιατρικής Δαμιανάκη Ειρήνη, Ειδικευόμενη Παιδιατρικής Γενικό Νοσοκομείο Ρεθύμνου

Εμβόλια Ανοσοποίηση ονομάζεται η διαδικασία με την οποία καθιστούμε έναν οργανισμό ανθεκτικό σε μία λοιμώδη νόσο (μόνιμα ή προσωρινά) Η ανοσοποίηση διακρίνεται σε ενεργητική και παθητική Η παθητική ανοσοποίηση επιτυγχάνεται με την χορήγηση έτοιμων αντισωμάτων στον οργανισμό μετά από την (πιθανή) επαφή με το λοιμώδη παράγοντα πχ αντιτετανικός ορός Η ενεργητική ανοσία επιτυγχάνεται με τα εμβόλια

Εμβόλια Τα εμβόλια είναι σκευάσματα που περιέχουν ένα ή περισσότερα αντιγόνα, ουσίες δηλαδή που μπορούν να ενεργοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να προκαλέσουν ανοσία για τον ειδικό λοιμογόνο παράγοντα κατά του οποίου διενεργείται ο εμβολιασμός Συνοδά στο σκεύασμα του εμβολίου εμπεριέχονται και άλλες ουσίες, όπως ανοσοενισχυντές,σταθεροποιητές,συντηρητικά...

Εμβόλια Τα εμβόλια διακρίνονται σε: ολοκυτταρικά (περιέχουν ολόκληρο τον παθογόνο οργανισμό νεκρό ή εξασθενημένο) ακυτταρικά (περιέχουν ένα τμήμα του παθογόνου μικροοργανισμού) συνδυασμένα ή πολυδύναμα (περιέχουν περισσότερα του ενός αντιγόνα και προσφέρουν ανοσία για περισσότερους από έναν λοιμογόνους παράγοντες

Εμβόλια Βασικές ιδιότητες εμβολίου για να είναι κατάλληλο για χρήση: Ανοσογονικότητα (ικανοποιητική άυξηση των ειδικών αντισωμάτων στο αίμα μετά από κάθε δόση του εμβολίου KAI μακροπρόθεσμη προστατευτική ανοσία σε ποσοστό>90% εμβολιασθέντων) Αποτελεσματικότητα (μείωση συχνότητας, βαρύτητας και διάρκειας ενός νοσήματος στα επόμενα του εμβολιασμού χρόνια) Ασφάλεια (χαμηλό ποσοστό ανεπιθύμητων αντιδράσεων)

Εμβόλια Βασικός εμβολιασμός ορίζεται ο αριθμός δόσεων του εμβολίου που απαιτείται για να εξασφαλισθεί μακροπρόθεσμη προστατευτική ανοσία (για 5-10 έτη). Επαναληπτικές δόσεις ενός εμβολίου είναι αυτές που γίνονται επιπλέον του βασικού εμβολιασμού(κάθε 4-10 έτη) για να διατηρηθεί η προστατευτική ανοσία δια βίου

Εμβόλια Μεταξύ δύο δόσεων ενός εμβολίου πρέπει να μεσολαβήσουν τουλάχιστον 4 εβδομάδες (ιδανικά 8 εβδομάδες) Καμία δόση του εμβολιασμού δεν πρέπει να παραλείπεται ακόμα κι αν έχει περάσει μεγαλύτερο του προτεινόμενου διαστήματος μεταξύ των δόσεων

Εμβόλια Η ηλικία έναρξης του εμβολιασμού καθορίζεται με βάση το χρόνο ζωής των μητρικών αντισωμάτων που απέκτησε το βρέφος κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής. (πχ για διφθερίτιδα, τέτανο, κοκκύτη και πολιομυελίτιδα έναρξη στο τέλος του 2ου μήνα ενώ για ιλαρά, ερυθρά και παρωτίτιδα έναρξη τον 15ο μήνα) Οσο νωρίτερα αρχίσει ο εμβολιασμός και όσο μικρότερα τα μεσοδιαστήματα των δόσεων, τόσο γρηγορότερα προστατεύεται το βρέφος.

Εμβόλια Το χρονοδιάγραμμα των εμβολιασμών καθορίζεται από κάθε χώρα σύμφωνα με τις τρέχουσες συνθήκες και τις διεθνείς οδηγίες και αναβαθμίζεται τακτικά ακολουθώντας τα νεώτερα δεδομένα (πχ κατάργηση ή προσθήκη νέων εμβολίων)

HPV κορίτσια 12-15 ετ 3 δόσεις Εικόνα 1 : ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ - Χρονοδιάγραμμα Εμβολιασμών για Παιδιά και Εφήβους Ηλικία Εμβόλιο Γέννηση 1 μην 2μην 4μην 6μην 12μην 15μην 18μην 24μην 4-6 ετ 11-12 ετ 13-18 ετ Ηπατίτιδας Β (Hep B)1 Hep B1α Hep B1β (1-2 δόσεις) Hep B Hep B1γ Hep B (όλες οι δόσεις) Διφθερίτιδας, Τετάνου, Κοκκύτη (DTaP)2 DTaP TdaP2α,2β Πολιομυελίτιδας (IPV)3 IPV Αιμόφιλου τύπου Β4 Hib Μηνιγγιτιδόκοκκου C (MCC)5 MCC Πνευμονιόκοκκου (PCV)6 * PCV PCV (PPV)6α Ιλαράς, Παρωτίτιδας, Ερυθράς (ΜΜR)7 MMR Ανεμευλογιάς (Var)8 Var Ιός Ανθρώπινων Θηλωμάτων (ΗPV)9 HPV κορίτσια 12-15 ετ 3 δόσεις Ηπατίτιδας Α (Hep Α)10 Hep A (2 δόσεις) Φυματίωσης (BCG)11 Mantoux Mantoux11α BCG Mantoux11β Γρίππης (INFL)12 INFL (ετησίως)

Εμβόλια Ανεπιθυμητες ενέργειες εμβολίων: τοπικές αντίδρασεις(στο σημείο της ένεσης): διόγκωση, ερυθρότητα, πόνος γενικές αντιδράσεις: πυρετός, ανησυχία, υποτονία, σπασμοί αλλεργικές αντιδράσεις σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου Παρά τις σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων, ο μαζικός εμβολιασμός υποστηρίζεται σθεναρά, καθώς σε αυτόν οφείλουμε την εξαφάνιση σοβαρών μεταδοτικών νοσημάτων που σχετίζονταν με βαριές επιπλοκές έως και θάνατο...

Εμβόλια Αντενδείξεις εμβολιασμού: νόσος με πυρετό > 38οC έως αναρρώσεως του παιδιού αλλεργικές καταστάσεις κατά την οξεία τους φάση σοβαρές αντιδράσεις σε προηγούμενο εμβολιασμό εγκυμοσύνη για ζώντα εμβόλια ανοσοκαταστολή, ανοσοανεπάρκεια

Λοιμώδη Νοσήματα Ορισμός:

Λοιμώδη Νοσήματα Οφειλόμενα σε ιούς: ανεμευλογιά ιλαρά ερυθρά αιφνίδιο εξάνθημα παρωτίτιδα λοιμώδης μονοπυρήνωση πολιομυελίτιδα ηπατίτιδες

Λοιμώδη Νοσήματα Ανεμευλογιά: Πρόκειται για το συχνότερο εξανθηματικό (= με σπυράκια) λοιμώδες νόσημα Οφείλεται στον ιό της ανεμευλογιάς Μεταδίδεται πολύ εύκολα είτε με άμεση επαφή είτε με σταγονίδια σιέλου Ο άρρωστος μεταδίδει τη νόσο 2 μέρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος έως και 7 ημέρες μετά, όταν εφελκιδοποιηθούν (= ξεραθούν) πλήρως οι βλάβες Η περίοδος επώασης (= χρόνος από την επαφή με τον ιό μέχρι την εμφάνιση της νόσου) είναι 11 με 21 μέρες

Λοιμώδη Νοσήματα Ανεμευλογιά: Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό και χαρακτηριστικό κνησμώδες εξάνθημα, με κόκκινες κηλίδες, φυσαλίδες (φουσκαλίτσες με υγρό) και εφελκίδες (βλάβες με κρούστα), που διασπείρεται από το κέντρο (κορμό) προς την περιφέρεια (άκρα) και καταλαμβάνει και το τριχωτο της κεφαλής Η βαρύτητα της νόσου ποικίλλει και είναι μεγαλύτερη σε ανοσοκατασταλμένους, σε νεογνά και εφήβους

Λοιμώδη Νοσήματα Ανεμευλογιά: Θεραπεία: Στις ήπιες περιπτώσεις η θεραπεία στοχεύει μόνο στην ανακούφιση από τα συμπτώματα και περιλαμβάνει: αντιπυρετικά:παρακεταμολη (depon)και όχι ασπιρίνη! αντιισταμινικά (για τον κνησμό) σχολαστική καθαριότητα του δέρματος για την αποφυγή μόλυνσης των δερματικών βλαβών Πρόληψη: εμβολιασμός Να θυμόμαστε: αν στο περιβάλλον εργασίας μας υπάρχει ένα παιδί με ανεμευλογιά, πρέπει να απομακρύνουμε απο αυτό πιθανά ανοσοκατασταλμένα παιδιά( λευχαιμια, AIDS), καθώς σε αυτά η ανεμευλογιά μπορεί να είναι θανατηφόρος

Λοιμώδη Νοσήματα Ιλαρά: Πρόκειται για λοιμώδες εξανθηματικό νόσημα που οφείλεται στον ιό της ιλαράς Μεταδίδεται με τα σταγονίδια του αναπνευστικού συστήματος Ο άρρωστος μεταδίδει τη νόσο 3-5 ημέρες πριν έως και 4 ημέρες μετά την εμφανιση του εξανθήματος Ο χρόνος επώασης είναι 10-14 ημέρες.

Λοιμώδη Νοσήματα Ιλαρά: Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει ένα αρχικό πρόδρομο στάδιο, διάρκειας 3-4 ημερών, με πυρετό, βήχα, ρινική καταρροή και επιπεφυκίτιδα (κόκκινα υγρά μάτια) Στη συνέχεια εμφανίζεται το χαρακτηριστικό εξάνθημα, ερυθρό, αρχικά στο πρόσωπο και έπειτα στο υπόλοιπο σώμα, που διαρκεί 7-10 μέρες.

Λοιμώδη Νοσήματα Ιλαρά: Επιπλοκές (σπάνιες): πνευμονία, οξεία μέση ωτίτιδα, εγκεφαλίτιδα, μυοκαρδίτιδα Θεραπεία: Συνήθως απευθύνεται στα συμπτώματα της νόσου (αντιπυρετικά). Το παιδί θα πρέπει να παραμένει στο σπίτι μέχρι να αναρρώσει Πρόληψη: εμβολιασμός

Λοιμώδη Νοσήματα Ερυθρά: Πρόκειται για ήπιο εξανθηματικό λοιμώδες νόσημα που οφείλεται στον ιό της ερυθράς. Μεταδίδεται με σταγονίδια ή δια μέσου του πλακούντα από τη μητέρα στο έμβρυο Ο άρρωστος μεταδίδει τη νόσο 1 εβδομάδα πρίν έως και 1 εβδομάδα μετά την εμφάνιση του εξανθήματος Ο χρόνος επώασης είναι 14-21 μέρες

Λοιμώδη Νοσήματα Ερυθρά: Στην κλινική εικόνα περιλαμβάνεται διόγκωση λεμφαδένων στον τράχηλο και πίσω από τα αυτιά, με χαμηλό πυρετό και εξάνθημα, με μικρές κόκκινες κηλίδες, αρχικά στο πρόσωπο και γρήγορα προς τον κορμό. Επιπλοκές: αρθρίτιδα, εγκεφαλίτιδα Σύνδρομο συγγενούς ερυθράς: Καταρράκτης, κώφωση,καρδιοπάθεια Θεραπεία: αντιπυρετικά Πρόληψη: εμβολιασμός

Λοιμώδη Νοσήματα Αιφνίδιο εξάνθημα: Οφείλεται στον ερπητοϊό τύπου 6 Εμφανίζεται αρχικά με πυρετό που διαρκεί 3-4 ημέρες και, όταν ο πυρετός υποχωρεί, ακολουθεί εξάνθημα που διαρκεί 1-2 ημέρες. Μπορεί να προκαλέσει πυρετικούς σπασμούς Θεραπεία: αντιπυρετικά

Λοιμώδη Νοσήματα Παρωτίτιδα: Οφείλεται στον ιό της παρωτίτιδας Μεταδίδεται με σταγονίδια ή με άμεση επαφή λίγο πριν κατά τη διάρκεια διόγκωσης των παρωτίδων Ο χρόνος επώασης είναι 14- 21 μέρες Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει αρχικά πυρετό, πονοκέφαλο και αδιαθεσία, και στη συνέχεια διόγκωση των παρωτίδων(= σιελογόνοι αδένες), συνήθως και των δύο. Συνοδά εμφανίζεται πόνος στο αυτί και κατά τη λήψη τροφής και υγρών Επιπλοκές: μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, παγκρεατίτιδα, ορχίτιδα, ωοθηκίτιδα Θεραπεία: συμπτωματική Πρόληψη: εμβολιασμός