Ένα καλό και κακό στεροειδές Κυριάκος Χατζηδάκης Χοληστερόλη Ένα καλό και κακό στεροειδές Κυριάκος Χατζηδάκης

Τι είναι η χοληστερόλη; Η χοληστερόλη είναι ένα λιπίδιο και παράγεται στον οργανισμό μας από το ήπαρ (συκώτι). Διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη σωστή λειτουργία του αποτελεί δομικό συστατικό όλων των κυττάρων του οργανισμού, χρησιμοποιείται για τη σύνθεση ορμονών (π.χ. τεστοστερόνης, οιστρογόνων) και της βιταμίνης D, και αποτελεί συστατικό των χολικών αλάτων, τα οποία συμμετέχουν στην πέψη των λιπιδίων.  Υψηλά, όμως, επίπεδα χοληστερόλης (και συγκεκριμένα της LDL-χοληστερόλης) αυξάνουν τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο. Για αυτό, και η διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα αποτελεί κύριο στόχο πρόληψης και θεραπείας των καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Επίπεδα στον οργανισμό: Η «καλή» και η «κακή» χοληστερόλη Η χοληστερόλη δεν κυκλοφορεί ελεύθερη στο αίμα, αλλά συνδεδεμένη με πρωτεΐνες, σχηματίζοντας τις λιποπρωτεΐνες. Οι πιο γνωστές λιποπρωτεΐνες είναι η λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL) και η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL). Η χοληστερόλη που μεταφέρουν οι λιποπρωτεΐνες αυτές είναι κοινώς γνωστή με τις ονομασίες η «καλή» και η «κακή» χοληστερόλη, αντιστοίχως. Η λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL) μεταφέρει τη χοληστερόλη από τους ιστούς στο ήπαρ. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η εναπόθεση χοληστερόλης στα αγγεία κι έτσι μειώνεται ο κίνδυνος δημιουργίας αθηρωματικής πλάκας και, συνεπώς, απόφραξης των αγγείων.

Για αυτό η χοληστερόλη που μεταφέρεται μέσω της HDL είναι γνωστή ως «καλή» χοληστερόλη. Η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL) μεταφέρει τη χοληστερόλη από το ήπαρ προς τους ιστούς. Όταν η LDL-χοληστερόλη στο αίμα είναι αυξημένη, η περίσσια χοληστερόλης εναποτίθεται στα τοιχώματα των αγγείων, συμβάλλοντας στη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας. Έτσι, η χοληστερόλη που μεταφέρει η LDL είναι γνωστή ως «κακή» χοληστερόλη. Συνεπώς, δεν πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μόνο τα συνολικά επίπεδα χοληστερόλης του αίματος, αλλά και την αναλογία HDL-χοληστερόλης προς LDL-χοληστερόλη.

Επιθυμητά επίπεδα στον οργανισμό Ολική χοληστερόλη <200 Επιθυμητή 200-239 Οριακά υψηλή >= 240 Υψηλή LDL-χοληστερόλη <100 Ιδανική 100-129 Σχεδόν φυσιολογική 130-159 Οριακά υψηλή 160-189 Υψηλή >=190 Πολύ υψηλή HDL-χοληστερόλη HDL-χοληστερόλη <40 Χαμηλή >=60 Υψηλή

Παθήσεις-Αίτια Υπερλιπιδαιμία (ΥΛΠ) είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία αυξάνονται ένα ή περισσότερα λιπίδια του αίματος. Στα κύρια λιπίδια του αίματος περιλαμβάνονται: Η χοληστερίνη Τα τριγλυκερίδια Τα λιπίδια του οργανισμού προέρχονται αφενός από την εξωγενή πρόληψη αυτών μέσω των τροφών και αφετέρου από την ενδογενή σύνθεση αυτών από το ήπαρ. Ο μεταβολισμός και η μεταφορά στους ιστούς γίνεται μέσω της εξωγενούς και ενδογενούς οδού.

Αρτηριοσκλήρυνση Η αρτηριοσκλήρυνση ή αθηρωμάτωση είναι εκφυλιστική πάθηση των μεγάλου και μεσαίου μεγέθους αρτηριών, η οποία προσβάλλει μεγάλες αλλά και μικρές ηλικίες. Προκαλείται λόγω δημιουργίας μιας πλάκας, του λεγόμενου αθηρώματος, στο εσωτερικό τοίχωμα των αγγείων.

Στεφανιαία νόσος και οξύ έμφραγμα της καρδιάς  Στεφανιαία νόσος και οξύ έμφραγμα της καρδιάς Η αθηροσκλήρυνση των στεφανιαίων αρτηριών είναι μια νόσος της αρχαιότητος, όπως τεκμηριώνονται από νεκροψία σε μια 50 ετών μούμια από την 21η Αιγυπτιακή δυναστεία του 1000 π.Χ. περίπου, όπου βλέπουμε σε τομές των στεφανιαίων αρτηριών πάχυνση και εναπόθεση ασβεστίου. Από τους Αρχαίους Αιγυπτιακούς πάπυρους υπάρχουν περιγραφές στεφανιαίας νόσου και αιφνίδιου θανάτου. Η στεφανιαία νόσος επιμένει να είναι ένα μέγιστο πρόβλημα υγείας και είναι η υπ’ αριθμόν μία αιτία θανάτου στο σύγχρονο κόσμο.

Υπερχοληστεριναιμία Αρρυθμία Φυσιολογικά η καρδιά διεγείρεται από το φλεβόκομβο που βρίσκεται στο δεξιό κόλπο σε περιοχή μεταξύ της εκβολής της άνω και κάτω κοίλης φλέβας. Στην περίπτωση αυτή λέμε ότι ο ρυθμός είναι φλεβοκομβικός και με τον όρο αυτό εννοούμε ότι δεν υπάρχει αρρυθμία από προσωρινή ή μονιμότερη επικράτηση κέντρου εκπομπής ερεθισμάτων έξω από τον φλεβόκομβο. Ακόμη με τον όρο «φλεβοκομικός ρυθμός» οι περισσότεροι γιατροί στην καθημερινή πράξη εννοούν ότι δεν υπάρχει αρρυθμία. Σε φλεβοκομβικό ρυθμό με φυσιολογική αγωγή του ερεθίσματος το ηλεκτροκαρδιογράφημα δείχνει φυσιολογικό έπαρμα Ρ, διάστημα PR 0,12-0,20 sec και στενό σύμπλεγμα QRS εύρους μικρότερου των 0,11 sec.

Αίτια και μηχανισμοί αρρυθμιών Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των αρρυθμιών πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν πιο επιστημονική αξιολόγηση αυτών. Για το σκοπό αυτό πέρα από τους κλινικούς και τους ηλεκτροκαρδιογραφικούς χαρακτήρες απαραίτητη είναι η γνώση: των αιτιών τους των μηχανισμών αρρυθμιογέννεσης και της σχέσης τους με τα υπόλοιπα καρδιακά σύνδρομα

1. Aυτοματισμός Αυτοματισμός είναι η ικανότητα των καρδιακών κυττάρων να παράγουν από μόνα τους ερεθίσματα. Φυσιολογικά αυτή την ικανότητα έχουν μόνο τα κύτταρα του ερεθισματαγωγού συστήματος. Ο αυτοματισμός είναι μεγαλύτερος στον φλεβόκομβο (70-80 /min) και μειώνεται σταδιακά μέχρι τις ίνες Purkinje (30-40/min). Έτσι ο φλεβόκομβος με τον μεγαλύτερο αυτοματισμό καταστέλλει τα υπόλοιπα κέντρα και αναλαμβάνει υπό φυσιολογικές συvθήκες την βηματοδότηση της καρδιάς.

2. Διεγερσιμότητα Διεγερσιμότητα είναι η ιδιότητα του μυοκαρδίου να εκπολώνεται όταν δέχεται ένα ερέθισμα που έχει επαρκή ένταση. Το διεγερμένο μυοκάρδιο δεν μπορεί να ξαναδιεγερθεί πριν περάσει κάποιο χρονικό διάστημα. Το διάστημα αυτό ονομάζεται ανερέθιστη περίοδος. Η ανερέθιστη περίοδος μπορεί να είναι απόλυτη όταν κανένα ερέθισμα δεν μπορεί να προκαλέσει διέγερση και σχετική όταν ένα ισχυρό ερέθισμα μπορεί να προκαλέσει μικρή διέγερση.

Αντιμετώπιση Η σημερινή αντιμετώπιση της αρτηριοσκλήρυνσης περιλαμβάνει χειρουργικές τεχνικές αγγειοχειρουργικές με τοποθέτηση αρτηριακών, βιολογικών ή συνθετικών μοσχευμάτων.Όπως για παράδειγμα το μπαλονάκι.

Πρόληψη χοληστερόλης 10 + 1 'τρικ' για υγιεινή νοστιμιά Να προτιμάτε άπαχα κρέατα και τυριά και να αφαιρείτε τα ορατά λίπη πριν από το μαγείρεμα. Να αφαιρείτε την πέτσα από τα πουλερικά και να προτιμάτε τα ψάρια από το κόκκινο κρέας, που πρέπει να καταναλώνεται μία φόρα την εβδομάδα. Να προτιμάτε γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά, όπως άπαχο γάλα, τυρί χαμηλών λιπαρών - Να αποφεύγετε βούτυρα, μαργαρίνες, πλήρες γάλα και λιπαρά τυριά. Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και δημητριακών ολικής αλέσεως, που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Να προτιμάτε τα αλλαντικά με λιγότερα λιπαρά. Να προτιμάτε τα φρέσκα ψάρια και να αποφεύγετε τα παστά κα τα τηγανισμένα. Από τα αβγά να προτιμάτε τα ασπράδια από τον κρόκο, που είναι πλούσιος σε χοληστερίνη. Να αποφεύγετε τα κρουασάν βουτύρου, τα μπριός, τα ψωμιά που περιέχουν αβγά, τις σοκολάτες, τα μπισκότα, τη μαγιονέζα, τα κέικ, την πλήρη κρέμα γάλακτος, τα τηγανιτά, τα παγωτά. Αυξήστε τη φυσική δραστηριότητα ώστε να φτάσετε το ιδανικό σας βάρος. Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.

Ψάρι αντί για κρέας! Να τρώτε περισσότερα ψάρια για να περιορίσετε την ποσότητα του λίπους της καθημερινής διατροφής σας και για να αποτρέψετε τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Τα ψάρια έχουν περίπου την ίδια ποσότητα λίπους με το κοτόπουλο. Η διαφορά έγκειται στο ότι τα ψάρια του ψυχρού νερού, όπως ο τόνος και ο σολομός, περιέχουν μεγαλύτερη ποσότητα ακόρεστων λιπών που ονομάζονται Ω3 λιπαρά οξέα, τα οποία δρουν προστατευτικά στο ενδοθήλιο των αγγείων.

Η κατανάλωση κορεσμένων λιπών που βρίσκονται στο κρέας και στα γαλακτοκομικά αυξάνει σημαντικά τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα. Η αντικατάσταση των κορεσμένων λιπών με ακόρεστα λίπη Ω3 μειώνει σημαντικά τη χοληστερίνη.

Βιβλιογραφία www.el.wikipedia.org www.incardiology.gr www.nutridiet.gr www.eufic.org

ΤΕΛΟΣ