Το «Θέατρο» του Ρεαλισμού: από τον Balzac στον Márquez Ο ρεαλισμός στην παγκόσμια πεζογραφία (19ος – 20ός αιώνας)

Εισαγωγή Βιομηχανική κοινωνία Θετικισμός (πίστη στην αέναη βελτίωση των γενικών όρων ζωής δια του ορθού λόγου) Ο Άνθρωπος μέσα και απέναντι στον Κόσμο: τάση για κατανόηση του κόσμου στην ολότητά του, ερμηνεία του, καθυπόταξη και εκμετάλλευση αυτού Ο Άνθρωπος μέσα στον άνθρωπο και απέναντί του: τάση για κατανόηση του Ανθρώπου στην ολότητά του, ερμηνεία του και εμπέδωση της ανωτερότητάς του

Προεκτάσεις Υποκατηγορίες: -ιστορικός ρεαλισμός -κοινωνικός ρεαλισμός -ψυχολογικός ρεαλισμός -ηθογραφικός ρεαλισμός (ελληνική ιδιαιτερότητα) -νατουραλισμός

Χαρακτηριστικά Καταγραφή θεμάτων της αντικειμενικής πραγματικότητας, όπως αυτή προσλαμβάνεται από τρίτο πρόσωπο, χωρίς υποκειμενική προσέγγιση, αλλά, αντικειμενικά, υπό το πρίσμα του εμπειρισμού (κυριαρχία των αισθήσεων: πραγματικότητα είναι ό,τι καταγράφουν και αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις, τίποτε άλλο)

Χαρακτηριστικά 2 Η πραγματικότητα προσλαμβάνεται ως οντολογικώς ανεξάρτητη από τα γνωστικά σχήματα, τη γλωσσική λειτουργία, τις πεποιθήσεις του ανθρώπου και έτσι την αναπαράγει ο λογοτέχνης με πιστότητα. Ο ρεαλισμός θεωρεί ότι η πραγματικότητα νοείται μόνο μέσω των αισθήσεων (Thomas Reid, συνεχιστής Descartes, Locke – Διαφωτισμού)

Χαρακτηριστικά 3 Ο ρεαλισμός ξεκίνησε από τη Γαλλία μετά την Επανάσταση του 1848. Οι πρώτοι ρεαλιστές λογοτέχνες στράφηκαν εναντίον του Ρομαντισμού που κυριαρχούσε στην καλλιτεχνική ζωή της Γαλλίας και της Ευρώπης στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο Ρε αντιτάχθηκε στον υπερβολικό συναισθηματισμό του Ρο. Αλήθεια και ακρίβεια ήταν οι πρωτεύοντες στόχοι του. Στη ζωγραφική έγιναν δημοφιλή θέματα που αναπαριστούν το πλαίσιο ζωής στη Βιομηχανική Εποχή, υπό την επίδραση της νέας τέχνης της φωτογραφίας References Morris, Pam (2003). Realism. London: Routledge. ISBN [[Special:BookSources/04152229383|04152229383]]. Watt, Ian (1957). The Rise of the Novel: Studies in Defoe, Richardson and Fielding. Berkeley: University of California Press.

Α. Honoré de Balzac (1799-1850)

Πρωτοπόρος του Ρεαλισμού Επίδραση ρομαντικής πεζογραφίας (sir Walter Scott) Εμμονή στην εξονυχιστική λεπτομέρεια για την αναπαράσταση εμψύχων (ανθρώπων) και αψύχων (πραγμάτων), διότι δι’ αυτής εκείνα γίνονται πληρέστερα κατανοητά (Στον Πρόλογο του Scènes de la Vie privée, edn. 1, γράφει: «Ο συγγραφέας ακλόνητα πιστεύει ότι οι λεπτομέρειες αναδεικνύουν την αξία των πραγμάτων») Πληθώρα λεπτομερειών τοπίων, σκηνικού, ενδυμασίας, πραγμάτων δίνουν πνοή ζωής στους χαρακτήρες (εκτεινόμενη για πολλές σσ.) Προάγγελος Νατουραλισμού

Ήρωες Οι ήρωές του είναι κάθε είδους καθημερινοί τύποι: ο ευγενής στρατιώτης, ο απατεώνας επιχειρηματίας, ο περήφανος εργάτης, ο ατρόμητος κατάσκοπος, η πλανεύτρα ερωμένη (συχνά με την πιο σκοτεινή πλευρά τους) Ο Balzac εξισορροπούσε την απόσταση μεταξύ αληθινού ανθρώπου και ανθρώπινου τύπου Οι ήρωές του είναι ακατάβλητοι μαχητές της ζωής, οι οποίοι συχνά νικιούνται, αλλά ποτέ δεν παραδίνονται. Επιδεικνύουν αδάμαστη μαχητικότητα (ο Balzac εβίωσε μία ζωή συνεχών κοινωνικών, οικογενειακών, προσωπικών αγώνων) Κινητήριοι άξονες της ζωής είναι το χρήμα, η κοινωνική θέση και η προσωπική φιλοδοξία Συνέγραψε πλήθος μυθιστορημάτων με τίτλους τα ονόματα των πρωταγωνιστών (π.χ. Eugénie Grandet, Louis Lambert, Le Père Goriot κ.ά.) και τα συμπεριέλαβε σε μία ενιαία εκδοτική προσπάθεια υπό τον τίτλο Ανθρώπινη Κωμωδία.

Χώρος Πόλη (Παρίσι): κυριαρχεί στην πεζογραφία του ως ο κύριος χώρος δράσης του ανθρώπου. Οι λεπτομέρειες είναι εξαντλητικές, πληθωρικές και εμφατικές. Μοτίβο στο έργο του αποτελεί ο νέος που καταφθάνει στο Π. για να φτιάξει την τύχη του (ο B. κινούνταν incognito ανάμεσα στα πλήθη της πρωτεύουσας για να πραγματοποιήσει τις παρατηρήσεις του επί της ανθρωπίνης φύσεως και του αστικού τοπίου) Ύπαιθρος: ταξίδευε συχνά σε μέρη που ήθελε να περιγράψει, παρατηρώντας τα αυτοπροσώπως και κρατώντας αναλυτικές σημειώσεις

Legacy Εισηγητής αναδρομικής αφήγησης (illumination retrospective κατά Poust) Επιδράσεις σε Flaubert, Henry James, Proust Αποδοχή από κριτικούς όλων των τάσεων Μεταφορά πολλών έργων του στο θέατρο και στο σινεμά

References Bertault, Philippe (1963). Balzac and The Human Comedy. English version by Richard Monges. New York: NYU Press. OCLC 344556 Brooks, Peter (2005). Realist Vision. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-10680-7 Helm, W. H. (1905). Aspects of Balzac. London: Eveleigh Nash. OCLC 2321317 James, Henry (1878). French Poets and Novelists. New York: Grosset & Dunlap. OCLC 339000 James, Henry (1914). Notes on Novelists. New York: Charles Scribner's Sons. OCLC 679102 Lehan, Richard (2005). Realism and Naturalism. Madison: The University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-20870-2 Leone, Giuseppe (1999). "Honoré de Balzac, una creatività "sempre recidiva, mai stanca" - Con lui il romanzo s'è fatto uomo", su "Ricorditi di me...", in "Lecco 2000", Lecco, febbraio 1999 (French) Lotte, Fernand (1952). Dictionnaire biographique des personnages fictifs de la comédie humaine. Paris: Corti. ISBN 0-320-05184-6 Prendergast, Christopher (1978). Balzac: Fiction and Melodrama. London: Edward Arnold Ltd. ISBN 0-7131-5969-3 Pritchett, V. S. (1973). Balzac. New York: Alfred A. Knopf Inc. ISBN 0-394-48357-X Proust, Marcel (1994). Against Sainte-Beuve and Other Essays. Harmondsworth: Penguin Books. ISBN 0-14-018525-9 Robb, Graham (1994). Balzac: A Biography. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-03679-0 Rogers, Samuel (1953). Balzac & The Novel. New York: Octagon Books. LCCN 75-76005 Saintsbury, George (1901). "Honoré de Balzac". The Works of Honoré de Balzac (Vol. I, pp. vii–xivi). Philadelphia: Avil Publishing Company. OCLC 6314807 Saintsbury, George Edward Bateman (1911). "Balzac, Honore de." The Encyclopædia Britannica (11th ed., Vol. 3). New York: Encyclopædia Britannica, Inc. Wikisource Stowe, William W (1983). "Systematic Realism". In Honoré de Balzac. Edited by Harold Bloom. Philadelphia: Chelsea House Publishers. ISBN 0-7910-7042-5 Zweig, Stefan (1946). Balzac New York, Viking Press. OCLC 342322