Δημοτικά Σχολεία: Εθνάρχη Μακαρίου Γ΄ και Αγίων Αναργύρων Λάρνακα Δημοτικά Σχολεία: Εθνάρχη Μακαρίου Γ΄ και Αγίων Αναργύρων Λάρνακα Θέμα: Ψηφιδωτά με κεραμικά πλακάκια σε τοίχους των σχολείων Υπεύθυνος εκπαιδευτικός: Στέλιος Παπαμάρκου Διευθύντριες: Μάρθα Ερωτοκρίτου Χριστίνα Χατζηπαναγή Σχολική Χρονιά: 2005-2006

Σκεπτικό: Η δημιουργία ψηφιδωτών με κεραμικά πλακάκια σε τοίχους των σχολείων εντασσόταν στα πλαίσια εφαρμογής της ενότητας «Ψηφιδωτά» στο μάθημα της Εικαστικής Αγωγής. Τα παιδιά αφού έκαναν ψηφιδωτά μέσα στην τάξη με άλλα υλικά (π.χ. χοντρά χρωματιστά χαρτονάκια, βότσαλα, ψηφιδωτά σε Η/Υ) εργάστηκαν εκτός αίθουσας για να δημιουργήσουν με ένα διαφορετικό υλικό (κεραμικά πλακάκια). Η τοποθέτηση των ψηφίδων - οι οποίες είχαν ακανόνιστο σχήμα - έγινε με τυχαίο τρόπο απ’ ευθείας πάνω στον τοίχο.

Τρόπος και στάδια δημιουργίας ψηφιδωτού 1. Επιλογή του θέματος: Στην περίπτωση του σχολείου των Αγίων Αναργύρων το θέμα «Γη που περιμένει..» επιλέγηκε σε σχέση και με την ιστορία ίδρυσης του σχολείου από τον Μιχάλη Κακογιάννη μετά την εισβολή του ‘74 αλλά και από το γεγονός ότι η πλειονότητα των κατοίκων της περιοχής του συνοικισμού Κόκκινες προέρχονται από την επαρχία Αμμοχώστου και την Καρπασία. Τα παιδιά στα πλαίσια του μαθήματος έκαναν σχέδια-εισηγήσεις για το τι θα μπορούσε να απεικονίζει ένα ψηφιδωτό με θέμα τα κατεχόμενα μας μέρη. Στο τέλος αυτής της διαδικασίας και έχοντας μπροστά μας όλα τα σκίτσα, καταλήξαμε στην απεικόνιση ενός ανεμόμυλου – σύμβολο της γης της Αμμοχώστου.

Στην περίπτωση του σχολείου Εθνάρχης Μακάριος Γ΄ η επιλογή του θέματος «Πουλιά και ψάρια» έγινε μέσα από μια ενότητα που είχαν δουλέψει τα παιδιά στο μάθημα των Εικαστικών. Αφού τα παιδιά έκαναν έργα - με κεντρικό άξονα το πιο πάνω θέμα - χρησιμοποιώντας διάφορα υλικά και τεχνικές (κολλάζ, σχέδια με φλομάστερ, ψηφιδωτά), εργάστηκαν με κεραμικά πλακάκια δημιουργώντας το ψηφιδωτό στους εξωτερικούς τοίχους του εργαστηρίου Τέχνης. 4

Τρόπος και στάδια δημιουργίας ψηφιδωτού 2. Σχέδιο: Το σχέδιο έγινε απ’ ευθείας πάνω στον τοίχο αφού πρώτα αφαιρέθηκε από αυτόν μέρος από την μπογιά και το τρίτο χέρι για να υπάρχει καλύτερη πρόσφυση της γόμας πλακιδίων σ’ αυτόν. 5

3. Κατασκευή ψηφιδωτού: Οι Στ΄ τάξεις που ενεπλάκησαν στη δημιουργία του ψηφιδωτού και στα δύο σχολεία χωρίστηκαν σε ομάδες των τεσσάρων έως έξι παιδιών. Στην κάθε ομάδα ορίστηκαν υπευθυνότητες (υπεύθυνη υποομάδα για το σπάσιμο των πλακιδίων, υπεύθυνη υποομάδα για την ταξινόμησή τους κατά χρώμα-απόχρωση, υπεύθυνη υποομάδα για την τοποθέτησή τους με γόμα στον τοίχο) οι οποίες εναλλάσσονταν στην πορεία του χρόνου μεταξύ τους. ● Το σπάσιμο των πλακιδίων γινόταν με τη χρήση σφυριού και τα κεραμικά τοποθετούνταν μέσα σε μια παλιά πετσέτα για λόγους ασφαλείας (να μην πετάγονται μικρά θραύσματα στα παιδιά).

● Η γόμα πλακιδίων ετοιμαζόταν από τον εκπαιδευτικό και τοποθετείτο με σπάτουλα απ’ ευθείας στον τοίχο (όπου το επέτρεπε το σχέδιο), ή, όπου όχι, τα παιδιά με πλαστικά κουταλάκια τοποθετούσαν λίγη ποσότητα γόμας πίσω από κάθε ψηφίδα και μετά την κολλούσαν στον τοίχο.

3. Στάδια κατασκευής ψηφιδωτού: Δημοτικό Δημοτικό Αγίων Αναργύρων Εθνάρχη Μακαρίου Γ΄

● Η εργασία της ψηφοθέτησης απ’ ευθείας στον τοίχο προσφέρει το πλεονέκτημα σε μαθητές και εκπαιδευτικό να βλέπουν κι από απόσταση την εξέλιξη της σύνθεσης και να κά- νουν τις αναγκαίες κάθε φορά προσθαφαιρέσεις. ● Στο σχολείο των Αγίων Αναργύρων οι συνάδελφοι ενεπλάκησαν με μεγάλη προθυμία στην ολοκλήρωση του ψηφιδωτού στα σημεία εκείνα που δεν μπορούσαν να φτάσουν να δουλέψουν τα παιδιά.

5. Εμπλοκή Συνδέσμου Γονέων : 4. Υλικά: κεραμικά πλακάκια, γόμα πλακιδίων (από Υλικά Οικοδομής), σφυρί, πετσέτα παλιά, πλαστικά δοχεία για την ανάδευση της γόμας με νερό, οδοντωτή σπάτουλα, πλαστικά κουταλάκια, αρμόστοκος. Σημ: (1) Η ετοιμασία της γόμας πρέπει να γίνεται λίγο πριν τοποθετηθούν τα πλακάκια στον τοίχο γιατί στεγνώνει σχετικά γρήγορα. (2) Ο αρμός τοποθετείται στο τέλος, κι αφού έχει τελειώσει η τοποθέτηση των ψηφίδων, με σπάτουλα και καθαρίζεται με ένα σφουγγάρι και νερό (η διαδικασία επαναλαμβάνεται 2-3 φορές μέχρι να καθαρίσουν οι ψηφίδες). 5. Εμπλοκή Συνδέσμου Γονέων : Η εμπλοκή του Συνδέσμου Γονέων ήταν πολύ υποβοηθητική και στα δύο σχολεία ιδιαίτερα όσον αφορά την οικονομική βοήθεια για αγορά των διαφόρων υλικών για τη δημιουργία των ψηφιδωτών.

6. Στάση μαθητών και εξωσχολικών – Δημιουργία κουλτούρας: Οι μαθητές εργάστηκαν με μεγάλη όρεξη για την δημιουργία και ολοκλήρωση του ψηφιδωτού. Ιδιαίτερα όταν αυτό τελείωσε ένιωθαν ότι άφησαν τη δική τους σφραγίδα στον χώρο του σχολείου. Το γεγονός ότι οι ίδιοι οι μαθητές δημιούργησαν το ψηφιδωτό αυτό είχε σαν αποτέλεσμα το έργο τους να τύχει ιδιαίτερου σεβασμού κι από άτομα του εξωσχολικού χώρου που συνήθως επισκέπτονταν το σχολείο τα απογεύματα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στα συγκεκριμένα έργα (αλλά και σ’ αυτά που ακολούθησαν τις επόμενες χρονιές από τους επόμενους εκταίους) δεν παρατηρήθηκε κανένα κρούσμα καταστροφικής επέμβασης ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον όπου παρατηρούνταν συχνά παραβατικά κρούσματα στο χώρο του σχολείου. Η συγκεκριμένη δράση δημιούργησε στο σχολείο μια κουλτούρα όπου οι απόφοιτοι κάθε χρονιάς ήθελαν να δημιουργούν μεγάλα έργα στους εξωτερικούς τοίχους του σχολείου. Έτσι οι πιο μικροί μαθητές περίμεναν να μεγαλώσουν για να έρθει η σειρά τους.