John Everett Millais, 1852

ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΕ ΚΡΙΣΗ - Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΕ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΓΕΝΝΗΣΗ,ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ,ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ Όπως και όλα τα πλάσματα στη Γη, έτσι και η ίδια η Γη, κάποτε γεννήθηκε. Κάποτε ξεκίνησε η δημιουργία της φύσης, μέσα στην οποία ζει ο άνθρωπος εκατομμύρια τώρα χρόνια. Πολλοί, Έλληνες και μη, έγραψαν και σχηματοποίησαν την Αρχή των πάντων, τη Γένεση… Ιστορίες, ζωγραφιές κι αγάλματα γεννήθηκαν στην προσπάθεια αποτύπωσης της άγνωστης ιστορίας του Κόσμου. Κοινός παρονομαστής όλων των ιστοριών, ο Άνθρωπος: το πλάσμα που κατέληξε να κυριαρχεί στη Γη. Όπως αναφέρει και ο Ησίοδος στη "Θεογονία" του για την αρχή του κόσμου και την καταγωγή των θεών, στην αρχή ήταν το Χάος, η Γη και ο Έρωτας. Αυτές οι τρεις πρωταρχικές θεότητες δεν είχαν συγγενική σχέση μεταξύ τους, απλώς εμφανίστηκαν η μία μετά την άλλη. Το Χάος ήταν θεοσκότεινο, μαύρο και άραχνο χωρίς κανένα ίχνος ζωής. Απόλυτη σιωπή βασίλευε παντού. Αυτό το τρομακτικό, αρχικό ον ήταν απέραντο· δεν είχε αρχή μήτε τέλος. Gustave Moreau, 1891, Ο Ησίοδος και η Μούσα Γαία Χάος

Μέσα στην απεραντοσύνη του κοσμικού χρόνου προήλθαν κάποτε από το Χάος, χωρίς να μεσολαβήσει κάποιο ερωτικό σμίξιμο, δύο παράξενα όντα, το Έρεβος και η Νύχτα. Ήταν και αυτά τα όντα κατάμαυρα και σκοτεινά με τεράστιες φτερούγες. Θεόρατα και αλλοπρόσαλλα στέκονταν το ένα απέναντι από το άλλο ανοιγοκλείνοντας τα μαύρα μάτια τους, χωρίς να ανταλλάσσουν μεταξύ τους ούτε κουβέντα. Η απόλυτη ησυχία και η μοναξιά συνέχισε να κυριεύει το σύμπαν. Νύχτα Όλο αυτό το σκοτάδι και η σιωπή βασίλευαν μέχρι τη στιγμή που ο Έρωτας, η τελευταία από τις τρεις πρωταρχικές θεότητες, μπήκε ανάμεσα στα δύο φοβερά όντα. Με την επίδραση του Έρωτα άρχισε η απόλυτη ψυχρότητα να εγκαταλείπει τις δύο μυστήριες υπάρξεις. Αντάλλαξαν τις πρώτες τους κουβέντες και κατάφεραν έτσι να διώξουν την ατέλειωτη μοναξιά που τους κυρίευε τόσους αιώνες. Νύχτα

Λένε πως πολύ αργότερα προήλθαν μέσα από τα σκοτεινά σπλάχνα της Νύχτας ο Ύπνος και ο Θάνατος, δυο αδέρφια που τόσο στενή σχέση έχουν μεταξύ τους και με τους ανθρώπους… Η Γη (Γαία) που κείτονταν μέσα στο απέραντο Χάος, μετά τη γέννηση του Αιθέρα και της Ημέρας, γέννησε κι αυτή, χωρίς να μεσολαβήσει κάποιος ερωτικός πόθος, τον Ουρανό, τα Όρη και τον Πόντο ... Και η ιστορία συνεχίζεται, με Τιτάνες και Ολύμπιους Θεούς, που έδωσαν έμπνευση για τόσα έργα τέχνης από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα… Από τους αρχαίους χρόνους μέχρι και σήμερα, οι άνθρωποι δεν έχουν πάψει φαντάζονται πώς ξεκίνησαν τα πάντα. Αιθέρας  Και να σε λίγο που από την παράξενη αυτή σχέση ξεπετάχτηκε ο Αιθέρας. Αστραφτερός και λαμπερός, με διάφανες φτερούγες, ακτινοβολούσε το θείο φως του προς όλες τις κατευθύνσεις. Ήταν χαμογελαστός και πανέμορφος με τεράστιο σώμα, μα με αρμονικά μέλη και κατάλευκο δέρμα. Άπλωσε τα τεράστια σκέλη του σ' ολόκληρο το σύμπαν και σκόρπισε τη λάμψη του στο θεοσκότεινο Χάος. Αλλά να που εμφανίζεται και μια άλλη παρόμοια θηλυκή θεότητα, η Ημέρα. Θάνατος Ουρανός

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Στην Ιταλία, την εποχή της Αναγέννησης, πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από την ιστορία της «Γέννησης». Ένας από αυτούς ήταν ο Σάντρο Μποτιτσέλι… Σύμφωνα με έναν αρχαίο ελληνικό μύθο, όταν ο Κρόνος πήρε τη βασιλεία από τον πατέρα του, τον Ουρανό, έκοψε τα γεννητικά του όργανα και τα πέταξε στη θάλασσα. Από τους αφρούς της θάλασσας, αναδύθηκε (σύμφωνα με την επικρατέστερη παράδοση) κοντά στην Κύπρο η θεά Αφροδίτη. Στον πίνακα, η θεά Αφροδίτη αναδύεται από το νερό μέσα σε ένα όστρακο που φυσούν ο Ζέφυρος και η Αύρα προς την ακτή της Κύπρου ή των Κυθήρων. Στην ακτή την υποδέχεται μια από τις Ώρες, θεότητες των εποχών, που της προσφέρει έναν μανδύα. Σύμφωνα με ορισμένους ερμηνευτές, η γυμνή θεά είναι σύμβολο πνευματικής και όχι γήινης αγάπης. Η Γέννηση της Αφροδίτης – Σάντρο Μποτιτσέλι, π. 1485 (Ουφίτσι)

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μια άλλη «Γέννηση» που ενέπνευσε μεγάλους ζωγράφους στο Βυζάντιο, αλλά και στην Ιταλική Αναγέννηση ήταν η Γέννηση του Ιησού Χριστού… Ο Μποτιτσέλι, το 1500 μ.Χ. μας δίνει τη «Μυστική Γέννηση»…

Αλλά δεν ήταν ο μόνος… Η Γέννηση του Χριστού (1465-1470) του Fra Diamante Η Γέννηση του Χριστού,1529-1530, Κορέτζιο

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Η Καπέλα Σιξτίνα είναι ένα παρεκκλήσι του Αποστολικού Μεγάρου, της επίσημης κατοικίας του Πάπα, στην πόλη του Βατικανού. Ανεγέρθηκε από τον Πάπα Σίξτο Δ’ στον οποίο οφείλεται και το όνομα αυτού. Η φήμη του όμως βασίζεται στην αρχιτεκτονική του, η οποία ακολουθεί το Ναό της Παλαιάς Διαθήκης, και ιδιαίτερα για το διάκοσμό του. Είναι ζωγραφισμένο εξ ολοκλήρου με τοιχογραφίες μεγάλων καλλιτεχνών της Αναγέννησης, μεταξύ των οποίων ο Μιχαήλ Άγγελος, ο οποίος φιλοτέχνησε τη θρυλική οροφή του ανάμεσα στο 1508 και το 1512. Εκεί βρίσκεται και η περίφημη τοιχογραφία της Γέννησης του Αδάμ.. Η «Γέννηση του Αδάμ»

Πολλοί λαοί αναρωτήθηκαν για την αρχή του κόσμου, δίνοντας τις δικές τους απαντήσεις. Αιτίες των αναζητήσεων αυτών είναι ίσως ο φόβος και η ανασφάλεια για τη ζωή, αλλά και η ελπίδα και η έλξη από το Θεό. Να τι λέει, για παράδειγμα, το Βαβυλωνιακό έπος για τη Δημιουργία του Κόσμου… Πριν τη δημιουργία της γης και του ουρανού υπήρχαν οι θεοί δράκοι Απσού, το γλυκό νερό, και η θεά και μητέρα πολλών θεοτήτων Τιαμάτ, η άγρια θάλασσα και το αλμυρό νερό. Τα παιδιά των θεών αυτών θέλοντας να σφετεριστούν τη δύναμη των γονιών τους σκότωσαν τον πατέρα τους, με σκοπό αργότερα να εξολοθρέψουν και την Τιαμάτ. Όταν κατάλαβε τι είχε γίνει η Τιαμάτ έβγαλε μέσα από τα κύματά της πληθώρα τερατόμορφων πλασμάτων. Τεράστια ερπετά με μάτια που σπινθηροβολούσαν από φωτιά και πλάσματα του βυθού, μαζεύτηκαν να την υπερασπιστούν. Το πιο τρομερό από όλα όμως ήταν η ίδια η Δράκαινα. Με δύο δυνατά πόδια που κατέληγαν σε νύχια κοφτερά σαν στιλέτα, μακρύ λαιμό με δύο κέρατα στην κορυφή του κεφαλιού της και σώμα καλυμμένο με αδιαπέραστα λέπια, ήθελε να πάρει εκδίκηση για το χαμό του συντρόφου της. Τιαμάτ, by kategod

Στη θέα αυτή οι θεοί τράπηκαν σε φυγή ψάχνοντας κάποιον να αντιμετωπίσει το πλάσμα αυτό. Ο ήρωάς τους ήταν ο Μαρντούκ, γιος του θεού ήλιου, που πήρε την απόφαση να αντιμετωπίσει τον φοβερό αυτό δράκοντα, με αντάλλαγμα να γίνει ο βασιλιάς τον θεών, αν κατάφερνε να βγει νικητής. Ο Μαρντούκ έκοψε στα δύο το σώμα της και από το ένα κομμάτι έφτιαξε τον ουρανό και από το άλλο τη γη. Δημιούργησε τα αστέρια και τα ουράνια σώματα και γέμισε τη γη με πεδιάδες, δάση ποτάμια και βουνά. Στο τέλος από τις φλέβες του Κίνγκου, ενός από τους στρατηγούς της Τιαμάτ, έφτιαξε το ανθρώπινο είδος. Μία φυλή γεννημένη από αίμα και καταδικασμένη να το χύνει σε μεγάλες ποσότητες στους αιώνες που θα ακολουθήσουν.

Άλλες μυθικές ερμηνείες Κάθε πολιτισμός έχει να παρουσιάσει μια ιστορία δημιουργίας. Αρχέγονα πλάσματα ξεπηδούν από το αρχαίο διάστημα, θεότητες και συχνά τέρατα, που άλλοτε μαλώνουν μεταξύ τους και άλλοτε ενώνονται για να δημιουργήσουν στρατιές αθάνατων πλασμάτων. Σε άλλους μύθους ο άνθρωπος μοιάζει σαν ένα παραπροϊόν αυτής της διαδικασίας, ενώ σε κάποιους φαίνεται πως ο κόσμος δημιουργήθηκε μόνο και μόνο για τον άνθρωπο. Στην Κίνα, πιστευόταν ότι ένα κοσμικό αυγό επέπλεε στο άχρονο διάστημα και περιείχε τις αντίθετες δυνάμεις του ying και του yang. Μετά από αιώνες επώασης το πρώτο ον, ο Pan Gu ήρθε στη ζωή. Τα βαριά τμήματα του αυγού (ying) παρασύρθηκαν προς τα κάτω σχηματίζοντας τη Γη. Τα ελαφρύτερα τμήματα (yang) υψώθηκαν και σχημάτισαν τον ουρανό. ΄Αλλους μύθους επινόησαν στην Ιαπωνία, όπου είδαν τη η Γη ως νησί, διαφορετική ήταν η Ινδική Κοσμολογία, με τον Brahma, ενώ η Νορβηγική Μυθολογία με το «Το σφυρί των Θεών», την αφθονία της σε ρωμαλέους και εύρωστους θεούς παρέα με καλόβολες θεές, προσφέρει τον ιδανικό δημιουργικό μύθο για τους λάτρεις των αγώνων πάλης αλλά και της μουσικής Heavy Metal. Μύθους δημιουργίας παρουσιάζει και ο Ζωροαστρισμός, η θρησκεία της αρχαίας Περσίας, σύμφωνα με τις δοξασίες της οποίας ο κόσμος δημιουργήθηκε από τη θεότητα Ahura Mazda. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι επίσης πίστευαν σε μύθους δημιουργίας, ενώ στο Μεξικό, η γήινη μητέρα των Αζτέκων, η Coatlicue ('φούστα από φίδια') απεικονίζεται με τρόπο που προκαλεί τρόμο, να φοράει ένα περιδέραιο από ανθρώπινες καρδιές και χέρια και μια φούστα από φίδια, όπως υποδηλώνει και το όνομά της. ying και yang

Αλλά ας πάμε και σε σύγχρονες απεικονίσεις της Δημιουργίας, από άγνωστους, νέους δημιουργούς που έχουν φρέσκια ματιά πάνω στο μυστήριο αυτό… Creation, by Apile

Βirth of Space 5 Creation by *RadiusZero

Βέβαια, οι νέοι δημιουργοί, παίρνουν έμπνευση κι από αριστουργήματα του παρελθόντος… Σας θυμίζει κάτι αυτό; Creation, by Zixon

Mother Earth, by Yuleen75 Η Θεά Γη είναι αγαπημένο θέμα σύγχρονων δημιουργών, που έχει πάντα τη μορφή μιας γυναίκας… Οι δημιουργοί αυτοί, όμως, που ζουν και σκέφτονται τον 21ον αιώνα, βλέπουν ότι η Γη κινδυνεύει… Earth Mother, by armawolf

Και οι άνθρωποι κοιτούν, ανήμποροι…. The End, by Redeemer-of-Light

την ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ… End, by Elaeoth

… το θάνατο της Γης, του πλανήτη, της ζωής…

Γιατί μπορεί η ιστορία να είναι γεμάτη καταστροφές, από φυσικά φαινόμενα… ΚΑΡΛ ΜΠΡΙΟΥΛΟΦ: Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΠΟΜΠΗΙΑΣ, 1830-33

Ή από ανθρώπινο χέρι… ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΝΤΕΛΑΚΡΟΥΑ: Η ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΧΙΟΥ, 1824

Peter Paul Rubens, Οι Συνέπειες του Πολέμου, 1638 (Palazzo Pitti, Galleria Palatina, Φλωρεντία, Ιταλία) Peter Paul Rubens, Η Αλληγορία του Πολέμου, 1692

…Ή με την πιο τρομακτική μορφή της σύγχρονης τεχνολογίας…τον πυρηνικό όλεθρο…

Αλλά μία φορά χρειάζεται να καταστραφεί ολοσχερώς…. Και ο κόσμος δε θα μάθει τίποτα, γιατί δε θα υπάρχει κανείς για να ρωτήσει… Nature Bleeds, by KatiBear Όπως λέει και ο ποιητής Λειβαδίτης…. «Λοιπόν, τι κάνουμε εδώ και πότε θα αλλάξει ο κόσμος» Και είναι αλήθεια ότι πολλοί ποιητές αναρωτήθηκαν για τον κόσμο αυτό, την αρχή και το τέλος του…

Και ο T.S Eliot έγραφε το 1925 για τους «κούφιους ανθρώπους» του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου, και όχι μόνο (και από δίπλα το ποίημα να δίνει έμπνευση σε νέους καλλιτέχνες…) Είμαστε οι κούφιοι άνθρωποι Είμαστε οι βαλσαμωμένοι άνθρωποι Που γέρνουν μαζί. Περικεφαλαία γεμάτη μ’ άχυρα, αλίμονο! Οι στεγνές φωνές μας Όταν ψιθυρίζουμε μαζί Είναι ήσυχες κι άσκοπες Όπως ο αέρας σε ξερό χορτάρι Ή πόδια ποντικών σε σπασμένο γυαλί Μορφή δίχως φόρμα, σκιά δίχως χρώμα, Δύναμη παραλυμένη, χειρονομία δίχως κίνηση. Εκείνοι που διέσχισαν Με το βλέμμα ευθύ, στου θανάτου την άλλη Βασιλεία Μας θυμούνται -αν καθόλου μας θυμούνται- όχι ως χαμένες λυσσαλέες ψυχές, αλλά μοναχά ως τους κούφιους ανθρώπους Τους βαλσαμωμένους ανθρώπους. … The Hollow Men, by evilinnocence

Σ' αυτή την κοιλάδα των άστρων που πεθαίνουν Αυτή είναι η νεκρή χώρα Αυτή είναι του κάκτου η χώρα Εδώ τα λίθινα ειδώλια Υψώνονται, εδώ δέχονται Την ικεσία από το χέρι ενός νεκρού ανθρώπου Κάτω από το σπίθισμα του αστεριού που σβήνει. … Τα μάτια δεν είναι εδώ Δεν είναι μάτια εδώ. Σ' αυτή την κοιλάδα των άστρων που πεθαίνουν Σ' αυτή την κούφια κοιλάδα Το σπασμένο αυτό σαγόνι των χαμένων Βασιλείων μας Σε αυτόν τον ύστατο τόπο συνάντησης Μαζί ψηλαφούμε Και αποφεύγουμε τα λόγια Μαζεμένοι στην όχθη του ξεχειλισμένου ποταμού Αόμματοι, εκτός κι αν Τα μάτια μας ξαναφανούν Όπως το αιώνιο άστρο Πολύφυλλο ρόδο Του θανάτου το Βασίλειο του λυκόφωτος Η ελπίδα μόνο Των κενών ανθρώπων. The Hollow Men, by Sive

Έτσι τελειώνει ο κόσμος Μεταξύ της ιδέας Και της πραγματικότητας Μεταξύ της κίνησης Και της πράξης Πέφτει η Σκιά Ότι Σου εστίν η Βασιλεία Μεταξύ της σύλληψης Και της δημιουργίας Μεταξύ του αισθήματος Και της ανταπόκρισης Η ζωή είναι μακριά πολύ Μεταξύ του πόθου Και του σπασμού Μεταξύ της ισχύος Και της ύπαρξης Μεταξύ της ουσίας Και της καθόδου This is the way the world ends, by MyNameIsSwann Ότι Σου εστίν η Βασιλεία Ότι Σου εστίν εστίν η ζωή Έτσι τελειώνει ο κόσμος Όχι μ’ ένα βρόντο μα μ’ ένα λυγμό

Και η αναγέννηση; Μέσα από τις στάχτες της θα ξαναγεννηθεί η Γη; Μετά το Θάνατο, ξαναγεννιέται ο Θεός στην άυλη μορφή του… Όμως η Γη; Rebirth, by Cutteroz

Μάλλον δεν μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτήν την ερώτηση… The Mother Earth, by Dedgirl72 Γι’ αυτό ξαναγυρνάμε στη Γη, που γέννησε τον Ουρανό, τα Βουνά και τη Θάλασσα, και βάζουμε στο μυαλό μας, αν δεν είναι ήδη γεμάτο με άχυρα, ότι ο Κόσμος θα καταστραφεί, αν το επιτρέψουμε, και, μάλλον, δε θα ‘χει επιστροφή….

Σας ευχαριστούμε!

Μέλη της ομάδας Γρηγοριάδης Κωνσταντίνος Ελευθεριάδης Αλέξανδρος Κεραμιδιώτης Πέτρος Κυριακού Γιώργος Μπουρνάκα Αθηνά Νάκα- Σιώντα Άννα