Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ επιμέλεια: Πέννυ Δ.

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΝΤΑΔΑ (Επτάνησα) ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ (ηπειρωτική Ελλάδα) ΜΑΝΤΙΝΑΔΑ (Κρήτη) ΝΗΣΙΩΤΙΚΑ (Αιγαίο)

ΚΑΝΤΑΔΑ: μελωδικό, ευχάριστο τραγούδι επηρεασμένο από την ιταλική μουσική. Τραγουδιέται με τη συνοδεία κιθάρας. Υμνεί τη ζωή και τον έρωτα. Η έκφραση «θα σου κάνω καντάδα» προέρχεται από τη συνήθεια των νέων εκείνης της εποχής να τραγουδούν κάτω από το μπαλκόνι της αγαπημένης τους. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ Ξεκινάει από τα χρόνια του Βυζαντίου. Οι συνθέτες και οι στιχουργοί αυτών των τραγουδιών είναι πολλοί, αλλά άγνωστοι. Τραγούδια ποικίλου περιεχομένου που εμπνέονται από την ελληνική εξοχή. Κύριοι χοροί, ο Τσάμικος και ο Καλαματιανός.

Νησιώτικα: Δημοτικά τραγούδια του Αιγαίου Νησιώτικα: Δημοτικά τραγούδια του Αιγαίου. Είναι όμως πιο γρήγορα, πιο μελωδικά, πιο ευχάριστα, και πιο σύντομα από αυτά που τραγουδιούνται στην ηπειρωτική Ελλάδα. Βασικοί χοροί: o Mπάλλος και η Σούστα (Δωδεκάνησα)

Δίστιχο ποίημα (ποίημα με δύο στίχους), όπως η παρακάτω: ΜΑΝΤΙΝΑΔΑ Δίστιχο ποίημα (ποίημα με δύο στίχους), όπως η παρακάτω: Αγάπη δίχως πείσματα, δίχως καημό και πόνο Είναι αγάπη ψεύτικη, ψευθιάς αγάπη μόνο Οι κρητικοί χοροί (Το Πεντοζάλι και ο Μαλεβιζιώτης είναι γρήγοροι και πολύ δυναμικοί.

ΚΑΦΕ-ΣΑΝΤΑΝ Ή ΚΑΦΕ-ΑΜΑΝ; Στην Αθήνα του 19ου αιώνα, ο κόσμος είναι διχασμένος ανάμεσα στη δυτική και την ανατολίτικη μουσική. Όσοι προτιμούν την πρώτη πηγαίνουν στα καφέ-σαντάν για να ακούσουν τραγούδια που μιμούνταν τα ευρωπαϊκά και ιδιαίτερα τα ιταλικά.

Όσοι πάλι προτιμούσαν τα ανατολίτικα (σμυρναίικα , αμανέδες κ. λπ Όσοι πάλι προτιμούσαν τα ανατολίτικα (σμυρναίικα , αμανέδες κ.λπ.) πήγαιναν στα καφέ-αμάν “Στα 1880 η Αθήνα είχε χωριστεί στα δύο. Από τη μια μεριά βρίσκονταν οι "εραστές της ασιάτιδος μούσης" και από την άλλη όσοι πίστευαν πως οι αμανέδες δεν είχαν τίποτε το ελληνικό”.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ http://www.youtube.com/watch?v=vpB9BuzV0I0

Πρόγονοι των ρεμπέτικων είναι τα «τραγούδια των φυλακών» Πρόγονοι των ρεμπέτικων είναι τα «τραγούδια των φυλακών». Ο πρώτος που κάνει λόγο για αυτά είναι ο Γάλλος Benjamin Appert. Τραγουδιούνται σε κλειστούς κύκλους κυρίως σε τεκέδες (καπνιστήρια χασισιού). Με τον ερχομό των προσφύγων όμως, όλα θα αλλάξουν

Οι πρόσφυγες φέρνουν στην Ελλάδα τα τραγούδια τους. Φτιάχνουν κι άλλα με τα οποία θρηνούν για το «χαμό της Σμύρνης». Σιγά-σιγά όμως, θρηνούν και για τη δυστυχισμένη τους ζωή στην Ελλάδα. Δεν είναι οι μόνοι. Οι φωνές τους ενώνονται με εκείνες των ντόπιων «Αθλίων». Κι έτσι γεννιέται το ρεμπέτικο όπως το γνωρίζουμε στις μέρες μας.

«Μητροπόλεις του ρεμπέτικου»: ο Πειραιάς, η Σύρος και η Θεσσαλονίκη. Μέρη όπου παίζεται: ταβέρνες, καφενεία, τεκέδες (η χρήση χασισιού εξαπλώνεται με τον ερχομό των προσφύγων). Προβλήματα με την αστυνομία. Οι ρεμπέτες κρύβουν τους μπαγλαμάδες τους κάτω από τα σακάκια τους όταν περπατούν στο δρόμο

Μέγας διώκτης τους, ο Ιωάννης Μεταξάς που οραματιζόταν να εγκαθιδρύσει στην Ελλάδα τον «3ο ελληνικό πολιτισμό». Σ’αυτόν τον πολιτισμό, οτιδήποτε θύμιζε την Ανατολή ήταν απαγορευμένο

Το ρεμπέτικο εξελίσσεται Το ρεμπέτικο εξελίσσεται. Τη «Σχολή της Σμύρνης» διαδέχεται η «Σχολή του Πειραιά», με τον Βαμβακάρη και τον Τσιτσάνη. Σπουδαία και τραγική μορφή του ρεμπέτικου είναι η τραγουδίστρια Σωτηρία Μπέλλου που στο τέλος της ζωής της, χάνει τη φωνή της.

Οι ρεμπέτικοι χοροί ΧΑΣΑΠΙΚΟ (ο χορός του Χασάπη/ Κωνσταντινούπολη) Προέρχεται από τον χορό των «Μακελάρηδων» (χασάπηδων του Βυζαντίου). Απαιτεί τέλειο συγχρονισμό, για αυτό και θεωρείται ο «χορός των φίλων». Οι Σέρβοι τον υιοθέτησαν, δημιουργώντας μια πιο γρήγορη παραλλαγή του (το χασαποσέρβικο) ΖΕÏΜΠΕΚΙΚΟ (ο χορός του Δία / Σμύρνη) Μοναχικός και αντρικός. Χορός με τον οποίον, ο άντρας εκφράζει τον πόνο του με αξιοπρέπεια. Δεν έχει συγκεκριμένα βήματα. Χορεύεται περισσότερο με τη ψυχή παρά με τα πόδια. Για αυτό και αποφεύγονται οι πολλές φιγούρες

Από το ρεμπέτικο στο λαϊκό http://www.youtube.com/watch?v=L5QiYoNIG30

Πριν από τη δεκαετία του ’50, τα μπουζούκια ήταν τόποι διασκέδασης του «λαουτζίκου» Από τα μέσα όμως αυτής της δεκαετίας, τα μπουζούκια θα προσελκύσουν και τις κοινωνικά ανώτερες τάξεις. Οι τεκέδες παραχωρούν τις θέσεις τους σε μεγάλα κέντρα διασκέδασης.

Ο Στέλιος Καζαντζίδης τραγουδά την ξενιτιά Ο Στέλιος Καζαντζίδης τραγουδά την ξενιτιά. Ο Μανώλης Χιώτης συνδυάζει το μπουζούκι με τη λάτιν μουσική. Ο Γιώργος Ζαμπέτας γράφει τραγούδια γεμάτα λυρισμό αλλά και χιούμορ

ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΣΥΝΘΕΤΕΣ http://www.youtube.com/watch?v=eLT8NSGCNQU

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ (1925-1994) Γεννιέται στη Ξάνθη, αλλά σε ηλικία 7 χρονών έρχεται στην Αθήνα. Ανήσυχο πνεύμα, διαβάζει ποίηση, και σπουδάζει μουσική και φιλοσοφία. Έγραψε μουσική τόσο για το θέατρο όσο και για τον κινηματογράφο. Πάντα, όμως υποτιμούσε τα τραγούδια που έγραφε για το σινεμά. Το 1960, κερδίζει το Όσκαρ για «Τα παιδιά του Πειραιά», τη μουσική της ταινίας «Ποτέ την Κυριακή». Όλη του τη ζωή υπηρέτησε μια ιδέα: την πνευματική ανύψωση των Ελλήνων μέσω μιας ποιοτικής μουσικής.

Σταύρος Ξαρχάκος (1939 -…) http://www.youtube.com/watch?v=BJG4_qnjnXM Γεννιέται στην Αθήνα, και σπουδάζει σε Ελλάδα, Γαλλία και Αμερική. Γράφει μουσική τόσο για το θέατρο όσο και για τον κινηματογράφο. Το άστρο του θα λάμψει το 1963 με τη μουσική που έγραψε για την ταινία «Τα κόκκινα φανάρια». Ανακαλύπτει τη σπουδαία φωνή της Βίκυς Μοσχολιού. Οι διασκευές που έκανε για την ταινία «Ρεμπέτικο», έκαναν το είδος αυτό πολύ δημοφιλές στην Ελλάδα. Ο ίδιος ασχολήθηκε τόσο με το λαϊκό τραγούδι όσο και με την κλασσική μουσική.

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ (1925-…) http://www.youtube.com/watch?v=wZtc-sqIVhI Από πολύ νέος γνωρίζει τη φυλακή και τις διώξεις. Λόγω των αριστερών του ιδεών, θα εξοριστεί στη Μακρόνησο και την Ικαρία. Αρχικά ασχολείται με την κλασική μουσική και αργότερα με τη λαϊκή. Θα μελοποιήσει ποιήματα του Ρίτσου και του Ελύτη. Νέες διώξεις την περίοδο της Δικτατορίας. Τα τραγούδια του τα στέλνει στο εξωτερικό και από εκεί χτυπάει τη «Χούντα». Έντονη πολιτική δράση με διεθνείς πρωτοβουλίες.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ (1939 - …) http://www. youtube. com/watch ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ (1939 - …) http://www.youtube.com/watch?v=w5tunTxtjbQ Τα τραγούδια του συνδέθηκαν με τους Αγώνες της Αριστεράς. Χρησιμοποιεί συχνά παραδοσιακά όργανα στις συνθέσεις του. Βασική του αρχή είναι «η επιστροφή στις ρίζες». Έχει μελοποιήσει τόσο ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη όσο και Ορφικούς ύμνους. Έκανε διεθνή επιτυχία με το «Ποιος πληρώνει το Βαρκάρη».

ΜΑΝΟΣ ΛΟÏΖΟΣ (1937 – 1982) http://www.youtube.com/watch?v=35HjCNFLTC4 Είναι κυπριακής καταγωγής. Όταν έρχεται να σπουδάσει στην Αθήνα, θα ασπαστεί τη μαρξιστική ιδεολογία. Υπερασπίζεται τη μουσική του Θεοδωράκη. Κυνηγιέται από τη Δικτατορία. Πολλά τραγούδια του λογοκρίνονται. Αλλά θα κυκλοφορήσουν κανονικά μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Πέρα από το λαϊκό τραγούδι, ενδιαφέρθηκε επίσης και για τον σύγχρονο ηλεκτρονικό ήχο.