Μάθημα 2ο Τα τραπεζικά στοιχεία

Στο μάθημα αυτό θα εξετάσουμε Ένα απλοποιημένο τραπεζικό ισολογισμό Κάποιους βασικούς τραπεζικούς δείκτες Έναν ισολογισμό μιας ελληνικής τράπεζας Για τη διευκόλυνση της ανάλυσής μας θα μιλάμε στο εξής για τράπεζες και όχι για διαμεσολαβητές και όταν το κρίνουμε απαραίτητο θα διευκρινίζουμε

Μιλήσαμε ήδη για εισροές (ενεργητικό, assets) και εκροές (παθητικό, liabilities) Εισροή ή στοιχείο του ενεργητικού των τραπεζών είναι ένα ιδιοκτησιακό στοιχείο το οποίο παρέχει μια ροή οφελών στη διάρκεια του χρόνου Εκροή είναι μια υποχρέωση προς κάποιον πελάτη η άλλο εταίρο της τράπεζας Ο ισολογισμός δείχνει το συνολικό πόσο εισροών και εκροών σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, άρα δεν δείχνει ροές (flows) αλλά απόθεμα (stock).

Απλοποιημένος ισολογισμός Assets Liabilities Ρευστά 10 Καταθέσεις Καταθέσεις στην ΚΤ 5 όψεως 40 Δάνεια αγοράς χρήματος 20 χρονικές 50 Επενδύσεις 20 Δάνεια 40 Ίδια κεφάλαια 10 Υποσχετικές και μετοχές 5 100 100

Οι διαμεσολαβητές διευκολύνουν τις καταθέσεις και το δανεισμό Στην πλευρά του ενεργητικού βλέπουμε τα δάνεια της τράπεζας προς τους πελάτες της Τα δάνεια στην αγορά χρήματος είναι βραχυπρόθεσμα δάνεια της διατραπεζικής αγοράς όπου οι τράπεζες αλληδανείζονται Επενδύσεις είναι συνήθως κυβερνητικά ή άλλα ομόλογα

Οι διαμεσολαβητές διευκολύνουν τις καταθέσεις και το δανεισμό Στην πλευρά του παθητικού εμφανίζονται τα χρεόγραφα της τράπεζας Οι καταθέσεις όψεως συνεπάγονται τη δυνατότητα άμεσης ρευστοποίησης Οι χρονικές ρευστοποιούνται σε συγκεκριμένη ημερομηνία ή με κάποια ποινή προεξόφλησης

Κεφάλαια και διαθέσιμα Αυτά δεν είναι εκροές με την αυστηρή έννοια του όρου Είναι κεφάλαια των μετόχων συν τα συσσωρευμένα κέρδη. Πολλές φορές αναφέρονται και ως ίδια κεφάλαια (equity) Τα ίδια κεφάλαια προκαλούν ουσιαστικά τον ισοσκελισμό του ενεργητικού και του παθητικού, άρα καταδεικνύουν το κατά πόσο το ενεργητικό υπερβαίνει το παθητικό Με άλλα λόγια δείχνουν την καθαρή αξία της επιχείρησης

Η αύξηση του δανεισμού και των καταθέσεων αυξάνουν τον όγκο του ισολογισμού Παράδειγμα: Έστω ότι μια τράπεζα αποφασίζει να αυξήσει το δανεισμό της κατά 10 χρηματικές μονάδες. Όταν το δάνειο εκτελείται συμβαίνουν τα εξής Τα δάνεια αυξάνονται κατά 10 Οι καταθέσεις αυξάνονται κατά 10. Γιατί; Το δάνειο εκτελείται μόνον όταν η τράπεζα αντλήσει αυτά τα κεφάλαια, πχ από καταθέτες, συνεπώς αυξάνεται η στιγμιαία αξία τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού

Βασικοί δείκτες Όπως κάθε επιχείρηση έτσι και οι διαμεσολαβητές οφείλουν να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους όταν αυτές λήγουν Συνεπώς οφείλουν να διατηρούν στο ενεργητικό τους ρευστά διαθέσιμα Αν ρίξουμε μια ματιά στο ενεργητικό ποια είναι τα πλέον ρευστά του στοιχεία;

Δείκτες ρευστότητας Στον ισολογισμό μας, οι ρευστές εισροές είναι 10+5=15. Είναι αυτό το ποσό μεγάλο ή μικρό; Οι καταθέσεις είναι 40+50=90 Μπορούμε να εξάγουμε τη ρευστότητα ως το ποσοστό των ρευστών διαθεσίμων επί των υποχρεώσεων της τράπεζας Στο παράδειγμά μας 15/90=16.7%

Δείκτες ρευστότητας Ένας άλλος δείκτης θα μπορούσε να δείχνει το ποσοστό των ρευστών εισροών προς το σύνολο των εισροών Στο παράδειγμά μας 15% Υπάρχουν και άλλοι δείκτες όπως ο δείκτης δανείων/καταθέσεων κλπ Ο καλύτερος δείκτης είναι κάθε φορά αυτός που μας ενημερώνει για το συγκεκριμένο τμήμα του ισολογισμού που αφορά την ανάλυσή μας

Κεφαλαιακή επάρκεια Κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα ενέχει ρίσκο Δώστε δύο παραδείγματα ρίσκου στο παράδειγμά μας Το ρίσκο συνεπάγεται και την πιθανότητα οι εισροές να μειωθούν σε αξία κάτω από τις εκροές Αυτό σημαίνει αρνητικά ίδια κεφάλαια το οποίο οδηγεί σε αδυναμία εξόφλησης των χρεών, άρα χρεοκοπία

Κεφαλαιακή επάρκεια Παρατηρήστε λοιπόν ότι τα ίδια κεφάλαια λειτουργούν σαν ένα δίχτυ ασφαλείας ώστε να απορροφηθούν τα τυχόν shocks και ουσιαστικά στέκεται μεταξύ ευρωστίας και χρεοκοπίας Το να αναλαμβάνουν το ρίσκο οι μέτοχοι φαίνεται η σωστή λύση, διότι οι καταθέτες ουσιαστικά χρηματοδοτούν την επιχείρησή των μετόχων Συνεπώς η κεφαλαιακή επάρκεια είναι ίσως το σημαντικότερο στοιχείο διαχείρισης του τραπεζικού κινδύνου

Μέτρηση της κεφαλαιακής επάρκειας Ο πλέον απλός δείκτης μέτρησης είναι ο δείκτης ιδίων κεφαλαίων/ενεργητικό, στο παράδειγμά μας 10% Ένας καλύτερος δείκτης είναι ο δείκτης κεφαλαίων/εισροές με κίνδυνο, στο παράδειγμά μας 10/85=11.8% Διάφοροι οργανισμοί κάνουν πλέον ανοικτά προτάσεις για το επίπεδο κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών Το θέμα κατά τη γνώμη μου οφείλει να περάσει στο στάδιο της πολιτικής (policy)

Διάβασμα ενός αναλυτικού ισολογισμού Ισολογισμός Εθνικής Τράπεζας για το έτος 2006