Ερευνητική Εργασία: Από την Αρχέγονη Κατοικία έως τη Σύγχρονη Σχολικό Έτος 2012-2013 | Α΄ Λυκείου | 2ο Γ.Ε.Λ. Λαμίας Μέλη Ομάδας: Βαλάρης Σωτήριος Καλότυχος Στέφανος Διώτης Κωνσταντίνος Υπεύθυνοι Καθηγητές: Πλάκας Ηλίας Σακελλαρίου Ειρήνη

Η Κατοικία Το σπίτι (ή οικία ή κατοικία) είναι ένα κτήριο που χρησιμοποιείται για στέγαση ανθρώπων. Συνήθως έχει τοίχους και οροφή για να προστατεύει τον εσωτερικό του χώρο από τη βροχή, τον άνεμο , τη ζέστη και το κρύο . Οικογένειες, καθώς και άλλες κοινωνικές ομάδες, συνήθως ζουν μόνιμα σε σπίτια. Πολλοί άνθρωποι εγκαταλείπουν το σπίτι τους κατά τη διάρκεια της ημέρας για λόγους εργασίας και ψυχαγωγίας και επιστρέφουν σε αυτό για ύπνο, ξεκούραση ή για άλλες δραστηριότητες. Ας δούμε όμως την πορεία κατασκευής των κατοικιών καθώς και τα υλικά κατασκευής τους αλλά και τους τρόπους συντήρησής τους χρονολογικά, δηλαδή από τη μία εποχή στην άλλη.

Παλαιολιθική εποχή  Στην Παλαιολιθική εποχή (600.000-9/8.000 π.Χ.) οι άνθρωποι ζούσαν από το κυνήγι και γι’ αυτό ήταν αναγκασμένοι να ακολουθούν τα ζώα στις μετακινήσεις τους. Συνήθως κατέφευγαν προσωρινά σε σπήλαια ή σε πρόχειρες καλύβες που έφτιαχναν από κλαδιά. Oι καλύβες αυτές αποτελούν την αρχαιότερη κατασκευή ανθρώπινης κατοικίας

Σπήλαια Ως σπήλαιο ορίζεται οποιαδήποτε φυσική κοιλότητα στο εσωτερικό της γης, στην οποία μπορεί να έχει πρόσβαση ο άνθρωπος. Η διείσδυση του νερού της βροχής στις σχισμές των ασβεστολιθικών πετρωμάτων τα διαλύει πολύ αργά, δημιουργώντας σταδιακά ολοένα και μεγαλύτερες κοιλότητες στο εσωτερικό τους. Μέσα στα σπήλαια συναντούμε διάκοσμο από ασβεστολιθικές αποθέσεις. Το νερό που διαλύει τα ασβεστολιθικά πετρώματα και δημιουργεί το σπήλαιο γίνεται πλούσιο σε ανθρακικό ασβέστιο, το οποίο και εναποθέτει βαθμηδόν στα σημεία όπου υπάρχει σταγονορροή.

Νεολιθική εποχή Στη Νεολιθική εποχή (9/8.000- 3.000 π.Χ.) δημιουργήθηκαν οι πρώτοι μόνιμοι οικισμοί, ως αποτέλεσμα της γενικότερης μεταβολής του τρόπου ζωής των ανθρώπων, οι οποίοι έγιναν γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Oι νεολιθικοί οικισμοί ήταν συχνά οχυρωμένοι και αποτελούνταν από σπίτια κυκλικά ή ορθογώνια με ένα ή δύο δωμάτια, μικρά παράθυρα και εστία.

Κατοικίες από χώμα Αποτελείται από μείγμα χώματος (άργιλο και άμμο σε αναλογία 3:1 περίπου), άχυρο για αντοχή σε εφελκυσμό καθώς και άλλους σταθεροποιητές προαιρετικά (μαλλί ζώων, τσιμέντο κ.α.). Οι διαστάσεις τους ποικίλουν, μία ενδεικτική είναι 33x13x8 εκατοστά Φώτο: Πλινθόκτιστη κατοικία στην περιοχή των Τρικάλων

Πλεονεκτήματα κατοικίας από χώμα Ένα κτήριο από πλίνθους έχει σχεδόν σταθερή θερμοκρασία χειμώνα – καλοκαίρι (θερμική αδράνεια) και σχετική υγρασία (διαπνοή). Έτσι δημιουργεί ένα αίσθημα άνεσης, σε όσους μένουν σε αυτό. Μειονεκτήματα κατοικίας από χώμα Περιορισμοί – θέματα υπό διερεύνηση. Ακατάλληλα τα υπερβολικά αμμώδη εδάφη, όπως και τα υπερβολικά αργιλώδη .Το χώμα από μόνο του είναι υλικό ανομοιογενές, οπότε είναι δύσκολο να πιστοποιηθεί η αντοχή του. Απαιτείται προστασία από τη βροχή και την υγρασία. Η συμπεριφορά του χώματος από μόνο του προβληματική στο σεισμό και κυρίως στις δράσεις από εφελκυσμό.  

Η κατοικία σε Μεσοποταμία και Αίγυπτο Η κατοικία σε Μεσοποταμία και Αίγυπτο   Oι πρώτες πόλεις σχηματίστηκαν στη Μεσοποταμία και στην Αίγυπτο την Εποχή του Χαλκού (3.000-1.200 π.Χ.). Τα σπίτια στη Μεσοποταμία ήταν συνήθως διώροφα, με εσωτερική αυλή (αίθριο), άλλοτε στεγασμένη και άλλοτε όχι. Τα σπίτια των πλουσίων είχαν και δευτερεύουσες αυλές, ιδιωτικά ιερά, λουτρά με αποχέτευση και δωμάτια υποδοχής. Στην Αίγυπτο, οι φτωχοί κατοικούσαν σε απλά πήλινα ορθογώνια σπίτια. Oι κατοικίες των πλουσίων ήταν ισόγειες και πολύ ευρύχωρες. Διέθεταν και χώρους υγιεινής, καθώς και δωμάτια για τους δούλους.

Η κατοικία στην αρχαία Ελλάδα Oι κατοικίες στην αρχαία Ελλάδα (12ος-1ος αι. π.Χ.) ήταν ορθογώνιες, με δωμάτια γύρω από μια ακάλυπτη εσωτερική αυλή (αίθριο) που αποτελούσε και την κύρια πηγή για το φωτισμό και αερισμό των χώρων. Το ισόγειο περιλάμβανε τον ανδρώνα (δωμάτιο όπου τελούνταν τα συμπόσια), το καθημερινό, την τραπεζαρία, την κουζίνα, το λουτρό και ένα κελάρι. Τα υπνοδωμάτια, ο γυναικωνίτης και τα δωμάτια των δούλων βρίσκονταν στον πάνω όροφο. Τα θεμέλια ήταν λίθινα και οι τοίχοι από πηλό και ξύλο, ενώ οι στέγες σκεπάζονταν με κεραμίδια. Γενικά, τα σπίτια ήταν απλά, χωρίς ιδιαίτερη πολυτέλεια, σύμφωνα με το λιτό τρόπο ζωής των αρχαίων Ελλήνων.

Κατοικίες από ξύλο Το ξύλο αποτέλεσε και αποτελεί πρώτη ύλη για τον άνθρωπο από την στιγμή της εμφάνισης του στη γη . Με αυτό κατασκεύασε τα πρώτα του όπλα για να αμυνθεί , τα εργαλεία του, την κατοικία του για να προστατευθεί από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες και το χρησιμοποίησε σαν καύσιμο υλικό για να ζεσταθεί και να μαγειρέψει. Ας σταθούμε όμως στις κατοικίες που κατασκευάστηκαν, οι οποίες αποτέλεσαν τα θεμέλια για να κατασκευαστούν μέχρι σήμερα πολύτιμης αξίας κατοικίες, άφθαρτες στο χρόνο και στις καιρικές συνθήκες.

Πλεονεκτήματα κατοικίας από ξύλο Η ξήρανση της ξυλείας σε ειδικά ξηραντήρια καθιστούν το ξύλο σε ένα από τα πιο ενδεδειγμένα οικοδομικά υλικά για προκατασκευασμένα σπίτια με αντοχές έως και 80% υψηλότερες από τη συμβατική ξυλεία. Κανένα δομικό υλικό δεν μπορεί να συγκριθεί με την ζεστασιά και την αρμονία που προσδίνει το ξύλο. Είναι οργανικό μη τοξικό και είναι η πιο σημαντική φυσική ανανεώσιμη πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται ως δομικό υλικό. Έχει θερμομονωτική και αντισεισμική συμπεριφορά.  Είναι πλήρως αδιάβροχο (κλάση 3), έχει μεγάλες θερμομονωτικές και ηχομονωτικές ιδιότητες, υψηλές μηχανικές αντοχές συμβάλλοντας στη καλύτερη στατική του κτιρίου, κλάση υγιεινής Ε1, ανακυκλώνεται και είναι φιλικό προς το περιβάλλον. Χαμηλό κόστος κατασκευής. Μειονεκτήματα κατοικίας από ξύλο Εάν μπορεί να καταλογιστεί κάποιο μειονέκτημα αυτό θα ήταν σίγουρα το γεγονός ότι το συγκεκριμένο είδος κατοικίας υστέρει από τα άλλα είδη όπως π.χ.) η μεταλλική σε περίπτωση πυρκαγιάς

Η κατοικία στο Βυζάντιο  Η κατοικία στο Βυζάντιο Την εποχή του Βυζαντίου (4ος-15ος αι. μ.Χ.), για λόγους προφύλαξης από τις εχθρικές επιδρομές, τα σπίτια κτίζονταν μέσα σε οχυρωμένους οικισμούς (κάστρα), όπου ο χώρος ήταν περιορισμένος. Έτσι ήταν συνήθως πολύ απλά διώροφα. Τα αρχοντικά όμως είχαν συχνά και έναν πύργο για λόγους προστασίας. Στην Κωνσταντινούπολη υπήρχαν και πολυτελέστατες κατοικίες.

Η κατοικία στη Δύση κατά το Μεσαίωνα Στα χρόνια του Μεσαίωνα στη Δυτική Ευρώπη (5ος-15ος αι. μ.Χ.), οι αριστοκράτες ζούσαν στην ύπαιθρο, σε οχυρωμένες κατοικίες. Κάθε κατοικία αποτελούνταν από έναν τριώροφο πέτρινο πύργο όπου ζούσε ο άρχοντας, και διάφορους βοηθητικούς χώρους που βρίσκονταν σε μια αυλή περιφραγμένη με πέτρινο τείχος. Oι χωρικοί κατοικούσαν σε απλές φτωχικές καλύβες. Αστικές κατοικίες άρχισαν να δημιουργούνται μετά το 1000 μ.Χ., όταν άρχισαν να σχηματίζονται οι πρώτες πόλεις. Τα σπίτια αυτά, συνήθως ξύλινα, ήταν διώροφα ή τριώροφα.

Κατοικίες από πέτρα Στο παρελθόν και πριν η εξέλιξη των δομικών υλικών δημιουργήσει το σημερινό τρόπο δόμησης, η πέτρα ήταν το κυρίαρχο υλικό λόγω αφθονίας της στην φύση αλλά και των μηχανικών της ιδιοτήτων. Βέβαια η πέτρα συνεχίζει να είναι ένα χρησιμοποιούμενο στη δόμηση υλικό, καθώς η εξέλιξη της τεχνολογίας στην εξόρυξη, στη μεταφορά, στην κοπή, στην επεξεργασία και στο φινίρισμα της, έδωσε την δυνατότητα δημιουργίας νέων προϊόντων, ενώ παράλληλα έκανε την χρήση της πιο προσιτή μειώνοντας το κόστος κατασκευής.

Πλεονεκτήματα πέτρινης κατοικίας Παρουσιάζει ιδιαίτερες μηχανικές ιδιότητες που το καθιστούν σαν υλικό ιδιαίτερα ανθεκτικό στο χρόνο, απαιτεί μικρή συντήρηση, έχει μεγάλη θερμοχωρητικότητα και ηχομονωτική ικανότητα. Συνδυάζεται άριστα με το φυσικό τοπίο και είναι υλικό το οποίο χαρακτηρίζεται απόλυτα ανακυκλώσιμο. Σε κάθε περίπτωση πάντως το αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα είναι άμεσα συνδεδεμένο με την εμπειρία και την τεχνική του συνεργείου καθώς και την αρχιτεκτονική μελέτη. Δεν υπάρχουν αξιόλογα μειονεκτήματα ώστε να τεθούν υπο συζήτηση.

Η κατοικία στους νεότερους χρόνους Την εποχή της Αναγέννησης (15ος-16ος αι. μ.Χ.), δημιουργήθηκαν δύο τύποι κατοικίας που επέζησαν επί αιώνες στην Ευρώπη, το μέγαρο και η έπαυλη. Κάθε μέγαρο καταλάμβανε ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο. Είχε εσωτερική αυλή με κιονοστοιχίες, ακολουθώντας την ελληνορωμαϊκή αρχιτεκτονική και συνήθως ήταν τριώροφο και πέτρινο. Oι επαύλεις ήταν μεγαλοπρεπή κτίρια που κτίζονταν στην εξοχή.

Κατά το 17ο αιώνα, εποχή του ρυθμού Μπαρόκ, οι αρχοντικές κατοικίες στολίζονταν με πλούσια διακόσμηση και είχαν πολλά μικρά δωμάτια. Κατά το 18ο αιώνα το κίνημα του Νεοκλασικισμού, που εμπνεόταν από την ελληνορωμαϊκή τέχνη, επηρέασε πολύ την κατοικία. Έτσι, η διαρρύθμιση και η διακόσμηση των σπιτιών έγιναν πιο απλές. Κατά το 19ο αιώνα, η Βιομηχανική Επανάσταση επέδρασε στον τομέα της κατοικίας. Κυριαρχούσαν τα μεγάλα αστικά σπίτια, με πολυτέλεια και ανέσεις που άρχισε να προσφέρει η τεχνολογία. Συγχρόνως άρχισαν να κτίζονται και πολυκατοικίες, για να στεγαστεί ο μεγάλος αριθμός των εργατών. Ωστόσο, οι μεγαλύτερες αλλαγές συνέβησαν κατά τον 20ό αιώνα. Η αύξηση των μεγαλουπόλεων, η μεγάλη τεχνολογική πρόοδος και η χρήση νέων υλικών οικοδομής, κυρίως του μπετόν-αρμέ, άλλαξαν ριζικά την κατοικία. Επικράτησαν οι πολυκατοικίες, σχεδόν ομοιόμορφες, με διαμερίσματα-κουτιά. Αυτά πρόσφεραν ανέσεις, αλλά ήταν σχεδιασμένα χωρίς ενδιαφέρον για την ομορφιά του χώρου και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Από τα τέλη του αιώνα όμως άρχισε να γίνεται προσπάθεια ώστε να κτίζονται κατοικίες που να έχουν καλύτερη σύνδεση με το περιβάλλον και με τον άνθρωπο.

Κατοικίες από τούβλα Το τούβλο είναι ένα από τα πιο ανθεκτικά από τα παραδοσιακά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στο εξωτερικό ενός σπιτιού. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι έχτισαν δρόμους από τούβλο που είναι ακόμα σε χρήση σήμερα. Τα τούβλα μπορούν να ανακυκλωθούν.

Κατοικίες από μέταλλο Τα μεταλλικά κτίρια (σύμμεικτες κατασκευές) χρησιμοποιούν ως κύριο δομικό στοιχείο του φέροντα οργανισμού τους τον χάλυβα (μέταλλο), ο οποίος σε συνδυασμό με το σκυρόδεμα, προσφέρει ασφάλεια, ταχύτητα κατασκευής, ποιότητα κατασκευής, οικονομία, ενώ παράλληλα παρέχει την δυνατότητα επίλυσης - υλοποίησης σημαντικών αρχιτεκτονικών επιλογών που δύσκολα μπορούν να επιτευχθούν με τις συνήθεις «συμβατικές» μεθόδους κατασκευής. Εδώ και αρκετές δεκαετίες, ο σκελετός από χάλυβα είναι το βασικό δομικό στοιχείο στην κατασκευή πολυώροφων κτιρίων σε όλο τον κόσμο και φαίνεται ότι θα αποτελέσει τον κυρίαρχο παράγοντα όλων των μελλοντικών κατασκευών. Στην Ελλάδα οι μεταλλικές κατασκευές (σκελετοί) χρησιμοποιούνται εδώ και μερικά χρόνια κυρίως για την κατασκευή αποθηκών και βιομηχανικών κτιρίων ενώ τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει η χρήση τους και στις περιπτώσεις κατοικιών.

Πλεονεκτήματα κατοικίας από μέταλλο • Η μεγάλη ταχύτητα ανέγερσης της οικοδομής • Ο ελάχιστος δυνατός συντελεστής ΙΚΑ δεδομένου ότι η κατασκευή υπάγεται στην κατηγορία των προκατασκευών. • Τα μεγάλα ανοίγματα (μεγαλύτερα από αυτά που μπορούμε να επιτύχουμε στις κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα) χωρίς ενδιάμεση υποστύλωση • Το μικρότερο βάρος • Η απουσία προβλημάτων από σεισμούς με συνεπακόλουθο την έλλειψη ανάγκης για μετασεισμικές επιδιορθώσεις • Η ευκολία επέκτασης του κτιρίου• Μεγαλύτερη ηχομόνωση • Μεγαλύτερη θερμομόνωση • Μεγαλύτερη διάρκεια ζωής της κατασκευής • Ιδιαίτερα μικρό χρονοδιάγραμμα κατασκευής • Χαμηλό κόστος εργασιών (που εξαρτάται βεβαίως και από την επιλογή υλικών που θα χρησιμοποιηθούν στη φάση αποπεράτωσης του έργου π.χ. κουφώματα, δάπεδα κ.α.) • Μεγάλη δυνατότητα αρχιτεκτονικών λύσεων.   Μειονεκτήματα μεταλλικής κατοικίας Η έλλειψη μειονεκτημάτων είναι και η αιτία επικράτησης του συγκεκριμένου είδους κατοικίας έναντι των άλλων τα τελευταία χρόνια.

Βιβλιογραφία el.wikipedia.org klimahouse.gr pi-schools.gr teucris.com kormos.com.gr youdesign.gr e-katoikia.com prokathomes.gr xtizontasmexoma.com www.cob.gr/‎

Σας Ευχαριστούμε πολύ!