ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Η ΜΙΝΩΙΚΗ ΚΡΗΤΗ

TO “ΠΑΡΑΜΥΘΙ» ΤΗΣ ΚΝΩΣΟΥ Αρχή του παραμυθιού, καλησπέρα σας ! Μια φορά κι έναν καιρό ήταν στη μέση του πελάγου ένα μεγάλο νησί… Είχε χιλιάδες καράβια, είχε χιλιάδες στρατό και εκατό πολιτείες. Στη μέση του νησιού ήταν χτισμένη η πιο μεγάλη πολιτεία. Δεν ήταν τριγυρισμένη με φρούρια, γιατί δεν είχε κανένα φόβο να ‘ρθουν εχθροί να την χτυπήσουν. Γιατί χιλιάδες τα καράβια έζωναν το νησί και δεν άφηναν κανένα να ζυγώσει. Στη μέση της πολιτείας ήταν ένα ξακουσμένο παλάτι. Μπρούτζινες πόρτες με χρυσά κερκέλια. Έμπαινες, περνούσες αυλές, ανέβαινες, κατέβαινες σκάλες, άνοιγες εκατό πόρτες κι έφτανες στην πόρτα του βασιλιά. Ο θρόνος ήταν όλο χρυσάφι και δίπλα του ήταν ένα δέντρο από κοράλλι και στα κλαριά του τραγουδούσαν μαλαματένια καναρίνια. Ο βασιλιάς ήταν παντοδύναμος. Αν μάζευε τα φρύδια του, ο ήλιος σκοτείνιαζε, αν γελούσε τα κύματα της θάλασσας φωτίζουνταν, σαν να ‘βγαινε ο ήλιος. Κάποτε ανέβαινε στα βουνά, στις κορυφές και μιλούσε με το θεό. Μιλούσαν σαν δυο στρατηγοί, σαν δυο παλιοί φίλοι και τους άκουγε κάτω στον κάμπο ο λαός να γελούν και να μαλώνουν. Γιατί καμιά φορά μάλωναν και τότε το βουνό κουνούσε και γινόταν σεισμός. Μια μέρα ο βασιλιάς είπε: «Δε χωρώ πια στο νησί, θα κυριέψω τον κόσμο!». Αρμάτωσε τα καράβια, σήκωσε το στρατό, κίνησε. Τα κατάρτια των καραβιών έπηξαν τη θάλασσα. Δεν ήταν πια θάλασσα αυτή, ήταν δάσος. Κίνησε προς το βορρά ο βασιλιάς και μάζεψε τα νησιά που ήταν σκορπισμένα στα κύματα. Τράβηξε προς την ανατολή, έριξε τα πλοκάμια του στη δύση, ξεχύθηκε κατά νότου. Κι όταν γύρισε στο νησί του, τα καράβια του ήταν γεμάτα χρυσάφι και σκλάβους και γυναικείες πλεξούδες και κάθε ναύτης και στρατιώτης του φορούσε στο κεφάλι μια χρυσή κορόνα. Κερκέλι = κρίκος «Στα παλάτια της Κνωσού» Ν. Καζαντζάκης

«Υπάρχει κάποια χώρα Κρήτη, στη μέση του γυαλιστερού Πόντου, ωραία και γόνιμη, που βρέχεται από θάλασσα. Σ’ αυτή υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, αναρίθμητοι και ενενήντα πόλεις. Μιλούνε ανάμεικτη γλώσσα. Σ’ αυτή τη χώρα κατοικούν Αχαιοί, οι Κύδωνες, οι Ετεοκρήτες οι μεγαλόκαρδοι, κάποιοι από τους μακροτρίχηδες ή στα τρία χωρισμένους Δωριείς και οι θεϊκοί Πελασγοί. Σ’ αυτούς πρωτεύουσα είναι η Κνωσός, μεγάλη πόλη, όπου βασίλευε ο Μίνωας, ο ισχυρός, αγαπητός φίλος του Δία, ο πατέρας του δικού μου πατέρα, του μεγαλόψυχου Δευκαλίωνα, ο Δευκαλίωνας είναι αυτός που γέννησε εμένα (τον Αίθωνα) και το βασιλιά Ιδομενέα. Αλλά αυτός με τα κοίλα (πολεμικά) πλοία στην Τροία αναχώρησε μαζί με τους Ατρείδες, κι εγώ ονομάζομαι Αίθων, μικρότερος στην ηλικία.» (Οδύσσεια, ραψωδία τ 178 – 183)  

Στη περίοδο ακμής του Μινωικού Πολιτισμού επισκέφθηκε την Κρήτη ο Δαίδαλος, ένας από τους μεγαλύτερους τεχνίτες και εφευρέτες της εποχής. Σ' αυτόν αποδόθηκε η κατασκευή του λαβύρινθου, με τους πολυάριθμoυς διαδρόμους και δωμάτια, απ' όπου η έξοδος ήταν αδύνατη. Επίσης, αυτός πιστεύεται ότι έφτιαξε το ξύλινο ομοίωμα αγελάδας με το οποίο η Πασιφάη, γυναίκα του Μίνωα, ενώθηκε με τον μυθικό ταύρο και γέννησε τον Μινώταυρο. Ο Δαίδαλος και ο γιος του Ίκαρος για να γλιτώσουν από την οργή του βασιλιά Μίνωα τόλμησαν να φύγουν από τον αέρα, σαν πουλιά, προσαρμόζοντας στα χέρια τους κέρινα φτερά. Δυστυχώς όμως ο Ίκαρος εντυπωσιασμένος από τη μαγεία του ύψους και της ταχύτητας, παρασύρθηκε και πήγε πολύ ψηλά, κοντά στον ήλιο με αποτέλεσμα να καούν τα φτερά του και να πέσει μέσα στη θάλασσα που από τότε ονομάστηκε Ικάριο Πέλαγος.

Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία η Ευρώπη ήταν κόρη του Αγήνορα και της Τηλεφάεσσας, ηγεμόνων της Φοινίκης, και αδελφή του Κάδμου, ιδρυτή της Θήβας και μια μέρα, καθώς μεγάλωνε, πήγε στα λιβάδια της παραλίας, για να παίξει με τις φίλες της και να μαζέψει λουλούδια. Εκεί συνάντησε το θεό Δία. Εκείνον αμέσως τον χτύπησε ο Έρωτας και για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε ήρεμο, εύσωμο και δυνατό ταύρο και πήγε δίπλα της κάνοντας δήθεν ότι βόσκει, σκεπτόμενος με τι τρόπο θα την κατακτούσε. Εκείνη τότε πλησίασε τον ταύρο - Δία και άρχισε να τον χαϊδεύει γοητευμένη από την ωραία κορμοστασιά του και τη μυϊκή του δύναμη. Σε λίγο δε δίστασε και να τον ιππεύσει. Τότε αυτός άρχισε να τρέχει με αστραπιαία ταχύτητα. Η Ευρώπη έκλαιγε, μα δεν μπορούσε να πηδήσει, γιατί φοβόταν μήπως σκοτωθεί. Ο μεταμορφωμένος σε ταύρο θεός διέσχισε τη θάλασσα συνοδευόμενος από Τρίτωνες και Νηρηίδες και έφτασε στην Κρήτη. Όταν ο μεταμορφωμένος σε ταύρο θεός επιβιβάστηκε στο νησί, ο ταύρος δεν φαινόταν πια, αλλά ο Δίας πήρε από το χέρι την Ευρώπη και την οδήγησε στο Δικταίον άντρο, κατακόκκινη και με το βλέμμα χαμηλωμένο γιατί είχε πια καταλάβει που πήγαινε. Εκεί, στο Δικταίο άντρο, οι νύμφες και οι νεράιδες είχαν στρώσει το νυφικό κρεβάτι, όπου η Ευρώπη συνευρέθηκε με το Δία και αργότερα γέννησε το Μίνωα. Όταν ο Δίας εγκατέλειψε την Ευρώπη και πήγε στον Όλυμπο, για να γίνει βασιλιάς θνητών και αθανάτων, η Ευρώπη πήρε για δεύτερο σύζυγό της τον βασιλιά της Κρήτης Αστέριο, που υιοθέτησε τους γιους που εκείνη είχε αποκτήσει από το Δία, επειδή αυτός δεν είχε γιο, για να αφήσει ως διάδοχο. Μετά το θάνατο του βασιλιά Αστερίωνα, το θρόνο πήρε ο  Μίνωας.

Η ονομασία « Μίνως» αποτελεί τίτλο βασιλικού αξιώματος, όπως στην Αίγυπτο η ονομασία «Φαραώ». Ο Μίνωας παντρεύτηκε τη Πασιφάη, κόρη του Ήλιου και της νύμφης Κρήτης και απέκτησε οχτώ παιδιά, τον Ανδρόγεο, τον Κατρέα, το Γλαύκο, το Δαυκαλίωνα, την Αριάδνη, τη Ξενοδίκη, την Ακάλλη και τη Φαίδρα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, όταν ο Μίνωας ζήτησε από τον Ποσειδώνα σημάδι ότι μπορεί να γίνει βασιλιάς όλης της Κρήτης, από τη θάλασσα αναδύθηκε ένας πανέμορφος ταύρος που ο βασιλιάς λυπήθηκε να θυσιάσει. Θυσίασε λοιπόν κάποιον άλλο στη θέση του, προκαλώντας την οργή του Ποσειδώνα, που θέλησε να τιμωρήσει το Μίνωα κάνοντας τη γυναίκα του Πασιφάη να ερωτευτεί το λευκό ταύρο. Η τελευταία, με τη βοήθεια ξύλινου ομοιώματος αγελάδας, που κατασκεύασε ο Δαίδαλος, ενώθηκε με τον ταύρο και γέννησε το Μινώταυρο, που είχε σώμα ανθρώπου και κεφάλι ταύρου. Σύμφωνα με το μύθο, το τέρας αυτό ζούσε μέσα στο Λαβύρινθο, στο υπόγειο του παλατιού και τρεφόταν από αίμα νέων. Ο γνωστός Αθηναίος ήρωας Θησέας ήταν αυτός που κατάφερε να παλέψει και να νικήσει το Μινώταυρο και να απαλλάξει την Αθήνα από το σκληρό φόρο αίματος που πλήρωνε στο υπερφυσικό αυτό τέρας.

Ο Μινώταυρος τρεφόταν με ανθρώπινο αίμα και ο βασιλιάς Μίνωας είχε υποχρεώσει την πόλη της Αθήνας, θεωρώντας την υπεύθυνη για το θάνατο του γιου του Ανδρόγεου, να προσφέρει νέα αγόρια και κορίτσια ως βορά του υπερφυσικού τέρατος. Ανάμεσά τους ήταν και ο Θησέας, γιος του βασιλιά Αιγέα, που είχε σαν αποστολή την εξόντωση του Μινώταυρου και τη λύτρωση της πατρίδας του από αυτόν το βαρύ φόρο αίματος. Στο δύσκολο αυτό του έργο βρήκε πιστό σύμμαχο την κόρη του Μίνωα Αριάδνη που τον αγάπησε και προσφέρθηκε να τον βοηθήσει, με αντάλλαγμα να την παντρευτεί και να την πάρει μαζί του στην πατρίδα του. Έτσι πραγματοποίησε με επιτυχία την αποστολή του, πάλεψε και σκότωσε το Μινώταυρο και κατάφερε να βγει από το Λαβύρινθο τυλίγοντας το "Μίτο της Αριάδνης", ένα κουβάρι με κλωστή που είχε ήδη ξετυλίξει κατά την είσοδό του. Σύμφωνα όμως με το μύθο, ο Θησέας, αφού ενώθηκε με την Αριάδνη, στο νησάκι Δία, και έκανε μαζί της δύο παιδιά, τον Στάφυλο και τον Οινοπίωνα, ή τον Δημοφόντα και τον Ακάμα, την εγκατέλειψε. Η μυθολογία λέει ότι την άφησε, γιατί αγαπούσε την Αίγλη ή γιατί του το υπέδειξε η θεά Αθηνά ή ο θεός Διόνυσος που αγάπησε την Αριάδνη και ήθελε να ενωθεί μαζί της. Η επιστροφή του Θησέα είχε άσχημο τέλος, καθώς ο νεαρός ήρωας, μέσα στον ενθουσιασμό του, ξέχασε να ξεκρεμάσει το πένθιμο πανί από το καράβι του όπως είχε υποσχεθεί φεύγοντας στον πατέρα του Αιγέα. Ο τελευταίος, πιστεύοντας ότι ο Μινώταυρος νίκησε και σκότωσε τον Θησέα αυτοκτόνησε πέφτοντας στο πέλαγος που από τότε ονομάστηκε Αιγαίο.