Νοσηλευτές και Επαγγελματική Εξουθένωση 14ο Παγκύπριο Συνέδριο Νοσηλευτικής και Μαιευτικής 30.11.2007 – 1.12.2007 Νοσηλευτές και Επαγγελματική Εξουθένωση Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Η ιδέα ότι αύριο πρωί θα πάτε στη δουλειά, σας τρομάζει; Δεν έχετε καθόλου ενθουσιασμό για τη δουλειά σας και κάνετε συνεχώς λάθη, ακόμα και στις πιο απλές εργασίες; Κάνετε μόνο τα απαραίτητα, επιστρέφετε όμως στο σπίτι νιώθοντας κουρασμένοι, στρεσαρισμένοι και δίχως ίχνος ενέργειας; Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Επαγγελματική Εξουθένωση Ένα αίσθημα συναισθηματικής εξάντλησης και αδιαφορίας για την καριέρα, που διαρκεί για εβδομάδες, μήνες και μερικές φορές χρόνια. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Η επαγγελματική εξουθένωση δεν είναι ένα βραχυπρόθεσμο πρόβλημα που ξεκινάει το πρωί της Δευτέρας και τελειώνει το μεσημέρι της Παρασκευής… Η εξάντληση αυτού του τύπου κλιμακώνεται σταδιακά και έχει ως αποτέλεσμα πολλά μακροχρόνια προβλήματα όπως αισθήματα απελπισίας και ανεπάρκειας, ενώ συχνά επεκτείνεται σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Ο όρος «επαγγελματική εξουθένωση» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για την περιγραφή των συμπτωμάτων σωματικής και ψυχικής εξουθένωσης σε επαγγελματίες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και γενικότερα, σε χώρους που δημιουργούνται στενές σχέσεις μεταξύ επαγγελματιών και ατόμων που έχουν την ανάγκη τους. (Freudenberger, 1974) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Από έρευνες που έχουν γίνει διαφάνηκε ότι η επαγγελματική εξουθένωση είναι συχνότερη σε κάποια επαγγέλματα, όπως η Ιατρική και η Νοσηλευτική. (Jimmieson, 2000) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Αρχικά, η επαγγελματική εξουθένωση θεωρήθηκε αποτέλεσμα της καθημερινής επαφής με τον ανθρώπινο πόνο. (Demir και συν., 2003) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από τις δημοσιευμένες μελέτες για την επαγγελματική εξουθένωση, οι περισσότερες αφορούν στους επαγγελματίες της υγείας σε ποσοστό 34%. (Firth-Cozens & Payne, 1999) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Το 1/3 των νοσηλευτών σε ολόκληρο τον κόσμο παρουσιάζουν συμπτώματα επαγγελματικής εξουθένωσης από τα αρχικά ακόμα στάδια της καριέρας τους, ενώ ο κίνδυνος για την εμφάνιση ψυχικών διαταραχών στη συγκεκριμένη επαγγελματική ομάδα είναι πολύ μεγάλος. (Firth-Cozens, 1999) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Περικοπή του εργατικού δυναμικού Μεταρρυθμίσεις στις υπηρεσίες υγείας Η έρευνα των Fagin και συν. (2002) με δείγμα νοσηλευτικό προσωπικό κατέληξε ότι οι σημαντικότερες πηγές επαγγελματικής εξουθένωσης αφορούσαν σε οργανωτικά και διοικητικά προβλήματα: Περικοπή του εργατικού δυναμικού Μεταρρυθμίσεις στις υπηρεσίες υγείας Έλλειψη ενημέρωσης για τις αλλαγές αυτές. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Πιο πρόσφατη έρευνα των Hannigan και συν Για πολλούς από αυτούς, τα σημάδια αυτά αποτέλεσαν το κίνητρο για επανεκτίμηση της εργασίας τους, ενώ για άλλους αφορμή για να εγκαταλείψουν οριστικά το νοσηλευτικό επάγγελμα. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Είναι υπεύθυνοι για ανθρώπινες ζωές και όχι για απρόσωπα αντικείμενα Οι επαγγελματίες υγείας είναι περισσότερο επιρρεπείς στην επαγγελματική εξουθένωση από άλλους εργαζόμενους Είναι υπεύθυνοι για ανθρώπινες ζωές και όχι για απρόσωπα αντικείμενα (Caplan και συν., 1975˙ Sutherland & Cooper, 1999) Οι πράξεις ή οι παραλείψεις τους έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους ανθρώπους αυτούς (Rees & Cooper, 1991˙ Cooper και συν., 2001) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των άλλων επαγγελμάτων, η επαγγελματική επάρκεια και ικανότητα των νοσηλευτών τελεί υπό τη συνεχή επίβλεψη και κριτική των ασθενών. Τα σφάλματά τους είναι εύκολα αντιληπτά, με σοβαρές συνέπειες τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους ίδιους τους νοσηλευτές (Beechman, 2003). Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Άλλες πιθανές πηγές επαγγελματικής εξουθένωσης για τους νοσηλευτές Άμεση, πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία με τους ασθενείς, τους συγγενείς, το υπόλοιπο προσωπικό και τη διοίκηση του νοσοκομείου. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Άλλες πιθανές πηγές επαγγελματικής εξουθένωσης για τους νοσηλευτές Έκθεση στον αυξημένο κίνδυνο μετάδοσης κάποιας ασθένειας ή πρόκλησης ενός τραυματισμού. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Οι στρεσογόνοι παράγοντες είναι δυνατόν να επιδεινωθούν από την έντονη προσπάθεια που καταβάλλουν οι νοσηλευτές προκειμένου να φαίνεται ότι είναι ήρεμοι και ελέγχουν την κατάσταση, αλλά την ίδια στιγμή να συμμετέχουν συναισθηματικά και να δείχνουν ενδιαφέρον για τα προβλήματα των ασθενών τους. (Sutherland & Cooper, 1999) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Η φύση του επαγγέλματος των νοσηλευτών απαιτεί στενή αλληλεπίδραση με δέκτες που πολύ συχνά εκδηλώνουν αρνητική συμπεριφορά επιθετικότητας, παθητικότητας και αδράνειας. (Muldary, 1983) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

α) Εξαιτίας των αυξημένων ευθυνών Επαγγελματίες που δεν προσφέρουν άμεσα κοινωνικές υπηρεσίες, όπως οι διευθυντές νοσοκομείων, ενδεχομένως να αισθανθούν επαγγελματική εξουθένωση: α) Εξαιτίας των αυξημένων ευθυνών β) Επειδή ο ρόλος τους απαιτεί να συνδράμουν τους υπαλλήλους να επιλύουν όχι μόνο επαγγελματικά προβλήματα αλλά και να αντεπεξέρχονται σε προσωπικές δυσκολίες (Pines & Maslach, 1978˙ Schuler, 1983) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Οι Νοσηλευτές που βιώνουν συναισθηματική εξάντληση αισθάνονται συναισθηματικά «στεγνωμένοι» και απογοητευμένοι από τα περιστατικά της ημέρας (Burke & Greenglass, 2001) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Αισθάνονται κόπωση και δεν μπορούν να βοηθήσουν και να επικοινωνήσουν στοιχειωδώς με τους ασθενείς τους. Κάθε πρωί αντιμετωπίζουν το επάγγελμά τους ως αναπόφευκτο κακό από το οποίο δεν μπορούν να δραπετεύσουν. Πολλές φορές είναι αδύνατο να αναπτύξουν στενότερες ανθρώπινες σχέσεις με ανθρώπους που χρειάζονται την επιστημονική αλλά και τη συναισθηματική τους υποστήριξη. Προσπαθούν να κρατήσουν μια απόσταση ασφαλείας από άλλα άτομα που θεωρούνται ως πηγή της εξάντλησής τους. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Παρά το γεγονός ότι η επαγγελματική εξουθένωση αποτελεί ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο αντικείμενο έρευνας και έχει αποτελέσει το επίκεντρο μιας ταχέως αυξανόμενης διεπιστημονικής βιβλιογραφίας, δεν υπάρχει προς το παρόν ένας απολύτως αποδεκτός ορισμός. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Επαγγελματική Εξουθένωση «Η απώλεια ενδιαφέροντος για τους ανθρώπους με τους οποίους κάποιος εργάζεται, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής εξάντλησης και χαρακτηρίζεται από συναισθηματική εξάντληση όπου ο επαγγελματίας δεν έχει πλέον καθόλου θετικά αισθήματα συμπάθειας ή σεβασμού για τους πελάτες ή ασθενείς». (Christine Maslach, 1982) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

α) το βαθμό συναισθηματικής εξάντλησης β) τα επίπεδα αποπροσωποποίησης Ερευνητές υποστήριξαν ότι είναι δυνατό να αξιολογήσουμε την επαγγελματική εξουθένωση των εργαζόμενων χρησιμοποιώντας τον Κατάλογο Επαγγελματικής Εξουθένωσης (Maslach Burnout Inventory (MBI), Maslach & Jackson, 1986). Το ΜΒΙ αποτελεί μια ευρέως χρησιμοποιούμενη κλίμακα και αξιολογεί τρία βασικά στοιχεία: α) το βαθμό συναισθηματικής εξάντλησης β) τα επίπεδα αποπροσωποποίησης γ) την αίσθηση μειωμένων προσωπικών επιτευγμάτων Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Η συναισθηματική εξάντληση είναι το πρώτο στάδιο επαγγελματικής εξουθένωσης, που οδηγεί σε αποπροσωποποίηση και έλλειψη προσωπικής επίτευξης. (Μaslach & Jackson, 1984) Ωστόσο υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, που ενισχύουν την άποψη, ότι η αποπροσωποποίηση είναι απαραίτητος αμυντικός μηχανισμός του ατόμου που προηγείται των άλλων δύο. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Αποπροσωποποίηση Φυματίωση Παρουσιάζεται ως μια κυνική και αρνητική συμπεριφορά των νοσηλευτών απέναντι στους ασθενείς τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της συμπεριφοράς είναι η τάση να αναφέρονται στους ασθενείς τους όχι με τα ονόματά τους αλλά με τον αριθμό του δωματίου ή τον τύπο της ασθένειας. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Οι συνέπειες της εξάντλησης αυτής δεν αφορούν μόνο στη φυσική κατάσταση του ατόμου, αλλά και στη συμπεριφορά του, στην εργασία και στην προσωπική του ζωή. (Cushway, 1992) Η συχνή και μακροχρόνια έκθεση του επαγγελματία υγείας σε αντίξοες εργασιακές συνθήκες συνεπάγεται την υπερκόπωση και εξάντλησή του Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Τα συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης ομαδοποιούνται σε: σωματικά ψυχολογικά συμπεριφορικά Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Σωματικά Συμπτώματα Περιλαμβάνονται όλα τα χαρακτηριστικά που αφορούν στις τυπικές εκδηλώσεις στρες και άγχους όπως: Πονοκέφαλοι Γαστρεντερικά προβλήματα Δυσκολίες ύπνου Υπερένταση Σεξουαλική δυσλειτουργία Διαταραχές διατροφής Μυοσκελετικοί πόνοι (Tyler & Cushway, 1998) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Ψυχολογικά συμπτώματα Η ευάλωτη σωματική υγεία του εργαζόμενου επηρεάζει και την ψυχολογική του υγεία και συμπεριφορά, με κυρίαρχα συμπτώματα: Το έντονο στρες Την ανία Το χαμηλό «ηθικό» Την χαμηλή εργασιακή ικανοποίηση Την παραίτηση Τις συγκρούσεις Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Πάλι τα ίδια! Η προσωπική και κοινωνική ζωή του εργαζόμενου, επηρεάζεται, αφού μεταφέρει τα προβλήματα του εργασιακού του περιβάλλοντος στην οικογένεια και στον κοινωνικό του περίγυρο. Αποτέλεσμα να αυξάνονται οι εντάσεις στις σχέσεις με τα άλλα άτομα και να μειώνεται το ενδιαφέρον για κοινωνικές συναναστροφές. (Griffith και συν., 1999) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Το ιδιαίτερα φορτωμένο πρόγραμμα Η έλλειψη αυτονομίας και εξουσίας Πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι η επαγγελματική εξουθένωση οφείλεται κυρίως σε στρεσογόνες και δυσμενείς επαγγελματικές συνθήκες, όπως: Το ιδιαίτερα φορτωμένο πρόγραμμα Η έλλειψη αυτονομίας και εξουσίας Η ανεπαρκής ψυχολογική υποστήριξη Η αυταρχική διοίκηση του οργανισμού Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Άλλοι πάλι ερευνητές τονίζουν τη σημασία των ατομικών παραγόντων, υποστηρίζοντας, ότι η επαγγελματική εξουθένωση εξαρτάται από τις προσδοκίες που ο επαγγελματίας έχει από τον ίδιο του τον εαυτό αλλά και από το χώρο της υγείας στον οποίο εργάζεται. (Leiter & Maslach 1988, Dekker & Schaufeli 1995, Antoniou 1999, Firth-Cozens & Payne 1999) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Στάδια ανάπτυξης της επαγγελματικής εξουθένωσης, τα οποία ακολουθεί ο εργαζόμενος από την αρχή της καριέρας του. (Edelwich & Brodsky, 1980) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΣ Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Υπερεπενδύει στις σχέσεις που αναπτύσσει με τους ασθενείς. 1. Ενθουσιασμός Ο εργαζόμενος ξεκινάει την καριέρα του με ενθουσιασμό. Μόλις έχει μπει στον επαγγελματικό στίβο και έχει υπερβολικά υψηλούς στόχους και συχνά μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Στο στάδιο αυτό ο εργαζόμενος υπερεπενδύει στην εργασία του, αφιερώνοντας το χρόνο και την ψυχή του. Υπερεπενδύει στις σχέσεις που αναπτύσσει με τους ασθενείς. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΑΔΡΑΝΕΙΑ Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

2. Αμφιβολία και Αδράνεια Η εργασιακή καθημερινότητα διαψεύδει τις προσδοκίες του, με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται οι ανάγκες του μέσα από την εργασία του. Ο εργαζόμενος κατηγορεί τον εαυτό του για την αποτυχία και προσπαθεί ακόμη περισσότερο να επενδύσει στο επάγγελμά του, χωρίς όμως θετικό αποτέλεσμα. Σταδιακά αποϊδανικοποιεί την εργασία του, μη έχοντας όμως ακόμα αναθεωρήσει τις προσδοκίες του. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΜΑΤΑΙΩΣΗ Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

3. Απογοήτευση και Ματαίωση Ο εργαζόμενος βλέπει ότι οι προσπάθειές του να ολοκληρωθεί μέσα από την εργασία του ματαιώνονται και οδηγείται στην αποθάρρυνση και την απογοήτευση. Για να ξεφύγει από το αδιέξοδο πρέπει είτε να αναθεωρήσει τελικά τις προσδοκίες του είτε να απομακρυνθεί από τον εργασιακό του χώρο, από την πηγή δηλαδή του στρες. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

ΑΠΑΘΕΙΑ Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

4. Απάθεια Ο εργαζόμενος αποφεύγει κάθε υπευθυνότητα απέναντι στους άλλους, ενώ προσπαθεί να καταπολεμήσει την απογοήτευση και τη ματαίωση που του προκαλεί το επάγγελμά του. Ουσιαστικά συνεχίζει να εργάζεται για βιοποριστικούς λόγους, ενώ επενδύει ελάχιστη ενέργεια στα καθήκοντά του και αγνοεί τις ανάγκες των ασθενών/πελατών του, για να καλύψει την ανεπάρκεια που νιώθει απέναντί τους. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Συνάδελφοι, η επαγγελματική εξουθένωση δεν εμφανίζεται μέσα σε ένα βράδυ. Αντίθετα, τα προβλήματα επιδεινώνονται σταδιακά. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Τότε ίσως έχετε ένα από τα συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης! Έλλειψη κινήτρων Αν δεν σας ενδιαφέρει πια να κάνετε μία υποδειγματική δουλειά Αν η μόνη φιλοδοξία σας είναι να φύγετε από τη δουλειά σας όσο γρηγορότερα γίνεται Αν πιάνετε τον εαυτό σας να κάνει μόνο την ελάχιστη δουλειά που θα μπορούσε (μη έχοντας καμία φιλοδοξία για πρόοδο) Τότε ίσως έχετε ένα από τα συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης! Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Έντονη αποστροφή για την εργασία σας Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η εργασία μπορεί να είναι αφόρητη: Ίσως αντιπαθείτε τον προϊστάμενο σας Ίσως σας έχει κουράσει ο φόρτος εργασίας Ίσως δεν εκτιμούν την προσφορά σας Ίσως νιώθετε ότι δεν μπορείτε να βοηθήσετε τους ασθενείς σας Ίσως αισθάνεστε ότι η δουλειά σας δεν σας προσφέρει πια καμία πρόκληση και ότι το έργο σας έχει γίνει μονότονο και επαναληπτικό Ίσως νιώθετε ότι έχετε κολλήσει για καιρό στην ίδια θέση και έχετε χάσει τον ενθουσιασμό για την εργασία σας Το αίσθημα αυτό της αδιαφορίας σχετίζεται επίσης με την επαγγελματική εξουθένωση! Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Αίσθηση αποξένωσης Αρχίσατε πρόσφατα να αισθάνεστε απομονωμένοι από τους συναδέλφους σας; Αποφεύγετε τις κοινωνικές επαφές και τις συζητήσεις μαζί τους; Αρχίσατε να δυσφορείτε με το κακό τους χιούμορ ή τις φιλοδοξίες τους; Το να διαχωρίζετε τον εαυτό σας από τους συναδέλφους σας και το υπόλοιπο προσωπικό οδηγεί πάντα στην αποξένωση. Ο άνθρωπος που βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση συχνά αισθάνεται ότι «μένει απ’ έξω» (Όλοι φαίνονται να διασκεδάζουν με τη δουλειά τους, γιατί όχι κι εγώ;). Τα συναισθήματα αυτά μόνο επιδεινώνουν περισσότερο τη ματαίωση και την απογοήτευση. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Κακή διάθεση Οι άνθρωποι που βιώνουν συμπτώματα της επαγγελματικής εξουθένωσης συχνά ανακαλύπτουν ότι δεν έχουν καθόλου υπομονή για τα λάθη και τα προβλήματα των άλλων. Συχνά ξεσπάνε ή θέλουν να ξεσπάσουν στους συναδέλφους τους. Όλα αυτά, φυσικά, οδηγούν σε μεγαλύτερη απομόνωση στον εργασιακό χώρο. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Παράγοντες εργασιακής υπερφόρτωσης Η πίεση του χρόνου Οι υπερβολικές ευθύνες και υποχρεώσεις Η έλλειψη υποστήριξης Οι υπερβολικές απαιτήσεις από τον εαυτό σας και από τους άλλους γύρω σας. Οποιοσδήποτε από αυτούς τους παράγοντες, ή οποιοσδήποτε συνδυασμός μεταξύ τους, μπορεί να οδηγήσει σε επαγγελματική εξουθένωση. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Η πίεση του χρόνου Η σωστή διαχείριση του χρόνου είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ψυχική υγεία των επαγγελματιών υγείας, γιατί ενισχύει την αίσθηση του ελέγχου που έχουν στην εργασία τους (Macan, 1994). Η Lang (1992) ανακάλυψε ότι η σωστή διαχείριση του χρόνου σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα κατάθλιψης, στρες και σωματικών συμπτωμάτων σε επαγγελματίες με ιδιαίτερα αυστηρά και σκληρά προγράμματα εργασίας. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Η πίεση του χρόνου Ερευνητές έχουν συνδέσει τα αντίξοα ωράρια των επαγγελματιών υγείας (π.χ., βάρδιες) με την ευάλωτη σωματική και ψυχική τους υγεία. (Sparks και συν., 2001) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Ο έλεγχος και η διαχείριση του χρόνου μπορούν να επιτευχθούν… Θέσπιση στόχων Σχεδιασμό της εργασίας Καθορισμό προτεραιοτήτων Σχεδιασμό του χρόνου Ανάθεση εργασιών (Sutherland & Cooper, 2003) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Ρωτήστε τον εαυτό σας και απαντήστε με ειλικρίνεια… Ρωτήστε τον εαυτό σας και απαντήστε με ειλικρίνεια… Είστε επιρρεπείς στις αρνητικές σκέψεις για την εργασία σας; Εκνευρίζεστε εύκολα από μικρά προβλήματα ή από τους συναδέλφους και τους συνεργάτες σας; Νομίζετε ότι οι συνάδελφοι και οι συνεργάτες σας δεν σας κατανοούν και δεν σας εκτιμούν; Νομίζετε ότι προσπαθείτε λιγότερο από όσο θα έπρεπε; Νιώθετε πιεσμένοι από την ανάγκη να επιτύχετε; Αισθάνεστε ότι η εργασία σας δεν σας προσφέρει αυτό που θέλετε; Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Αισθάνεστε ότι βρίσκεστε σε λάθος μέρος ή κάνετε λάθος επάγγελμα; Αισθάνεστε ότι προβλήματα στην οργάνωση της εργασίας σας ή η γραφειοκρατία σας εμποδίζουν να εργαστείτε σωστά; Αισθάνεστε ότι η εργασία σας έχει περισσότερες απαιτήσεις από όσες μπορείτε να αντέξετε; Αισθάνεστε ότι δεν έχετε το χρόνο να κάνετε πράγματα που θα ήταν σημαντικά για την ποιότητα της εργασίας σας; Νομίζετε ότι δεν έχετε αρκετό χρόνο για προγραμματισμό της εργασίας σας όσο θα επιθυμούσατε;   Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Αξίζει να θυμόμαστε… Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό τρόπο να αντιμετωπίζει την επαγγελματική εξουθένωση που του προκαλεί η εργασία του. Για να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία την επαγγελματική εξουθένωση, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε την ύπαρξή της και να κατανοούμε από πού προέρχεται. Είναι σημαντικό να καθορίσουμε τους τομείς της εργασίας μας που μπορούμε οι ίδιοι να ελέγξουμε και για τους οποίους είμαστε εμείς υπεύθυνοι. Επιλέγουμε κάποια στρατηγική αντιμετώπισης που ταιριάζει περισσότερο με την κατάσταση. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

1. Δραστηριότητες που αποσπούν την προσοχή μας από τα καθημερινά προβλήματα της εργασίας Είτε πρόκειται για κάποιο χόμπι είτε για σωματική άσκηση, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι δραστηριότητες αυτές δεν αρκούν από μόνες τους για την αντιμετώπιση της εξουθένωσης, μας ξεκουράζουν όμως και μας ανακουφίζουν για λίγο. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

2. Τεχνικές χαλάρωσης Οι τεχνικές χαλάρωσης μπορούν να μας ανακουφίσουν από τα σωματικά προβλήματα που δημιουργεί η επαγγελματική εξουθένωση, ανεξάρτητα από τα αίτια που την προκαλούν. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

3. Αλλαγές στη συμπεριφορά Η βελτίωση των ικανοτήτων: Στην επικοινωνία Τη διαπραγμάτευση Την έκφραση των συναισθημάτων Την ανάπτυξη της διεκδικητικότητας (όπως το να λέμε «όχι» όταν χρειάζεται) Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Συμπεράσματα… Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για την αντιμετώπιση της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι η αναγνώριση της ύπαρξής της. Πολλοί νοσηλευτές δεν καταφέρνουν να αναγνωρίσουν ότι έχουν πρόβλημα, παρά μόνο όταν είναι ήδη αργά και έχουν ήδη εκδηλώσει σημαντικά συμπτώματα και διαταραχές στην ψυχοσωματική τους υγεία. Τα άτομα οφείλουν να είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται τα όριά τους και να αναζητούν βοήθεια όταν δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις πιεστικές συνθήκες της εργασίας τους. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Συμπεράσματα… Οι Νοσηλευτές επιβάλλεται να αναζητούν τρόπους αντιμετώπισης των συμπτωμάτων της επαγγελματικής εξουθένωσης, όταν οι ίδιοι αισθάνονται εξαντλημένοι και αδυνατούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. (Grassi & Magnani, 2000) Η ικανότητα αντιμετώπισης της επαγγελματικής εξουθένωσης διαφέρει σε μεγάλο βαθμό στα άτομα και δεν υπάρχουν προς το παρόν επαρκείς επιστημονικές εξηγήσεις για τους λόγους για τους οποίους μερικά άτομα καταφέρνουν να αναρρώσουν και να ωφεληθούν περισσότερο από κάποια άλλα. Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Chinese Saying… “ If you want to be happy for an evening, buy a bottle of wine…if you want to be happy throughout your life, enjoy your work.” Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας

Τέλος Π. Γαβριήλ, Επισκέπτρια Υγείας