ECDL 5.0 - Ενότητα 1 (Έννοιες της Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνίας) Concepts of Information and Communication Technologies --- Έννοιες της Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνίας ECDL 5 Module 1 Dr. Stephanos Mavromoustakos Chrysostomos Chrysostomou

Ενότητα 1 – Κεφάλαιο 8 Λογισμικό Unit 1 – Chapter 8 Software

What is software (τι είναι λογισμικό) Τα προγράμματα (εντολές) που κάνουν τον Η/Υ να δουλεύει και εκτελούν διάφορες λειτουργίες. Κατηγορίες (Types): System Software (Λογισμικό Συστήματος) Yπεύθυνο για τις λειτουργίες και τον έλεγχο του Η/Υ (e.g. Operating system, File Management, etc) Λειτουργικό Σύστημα Συντήρηση συστήματος κ.α. Application Software (Λογισμικό Εφαρμογών) Χρησιμοποιήται για διάφορες εργασίες που αφορούν τον χρήστη (e.g. Word processing, Spreadsheets, Presentations, Email, etc.) Επεξεργασία κειμένου Υπολογιστικά φύλλα Παρουσιάσεις E-mail

Λειτουργικό Σύστημα (Operating System) Φορτώνεται αυτόματα με την εκκίνηση του Η/Υ και είναι υπεύθυνο για τη λειτουργία του Η/Υ. (responsible for the operation of the system) Σκοπός λειτουργικού συστήματος: (Purpose of the Operating System) Προσφέρει το περιβάλλων διασύνδεσης χρήστη – Η/Y (for user interface) και εκτέλεσης των προγραμμάτων. Διαχειρίζεται τη λειτουργία των πόρων (συσκευών) του Η/Y τόσο εσωτερικών (CPU, μνήμη) όσο και περιφερειακών. (for CPU, Memory, Peripherals management) Προσφέρει λειτουργίες διαχείρισης και προστασίας των αρχείων κ.α. (for File Management and security) Παλαιότερα βασίζονταν σε εντολές κειμένου (CLI-Command Line Interface in the past), σήμερα είναι βασισμένα σε τεχνολογίες γραφικών - (Today, GUI-Graphical User Interface) Γραφικό Περιβάλλον Εργασίας (παράθυρα, εικονίδια, μενού). Στο GUI οι εντολές δίνονται με το mouse.

CLI vs GUI CLI GUI

Παραδείγματα Λειτουργικών Συστημάτων Examples of Operating Systems CLI DOS UNIX GUI Windows XP Windows Vista Windows 7, 8 Mac OS Linux DOS UNIX Windows 7 Mac OS Linux

Application Software (Λογισμικό Εφαρμογών) Word processing (Eπεξεργασία κειμένου) Microsoft Word Spreadsheet Microsoft Excel Database Microsoft Access Presentation Microsoft PowerPoint E-mail Microsoft Outlook, Outlook express Web-browsing Microsoft Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome.

Systems development (Ανάπτυξη Συστημάτων) 2. Design (Σχεδιασμός) 3. Programming (Προγραμματισμός) 4. Testing (Έλεγχος) 1. Analysis (Ανάλυση)

Προσβασιμότητα Η/Υ System Accessibility Voice recognition software (Λογισμικό αναγνώρισης φωνής) Screen reader (Ανάγνωση οθόνης) Screen magnifier (Μεγεθυντικός φακός οθόνης) On-screen keyboard (Πληκτρολόγιο στην οθόνη)

Ενότητα 1 – Κεφάλαιο 9 Δίκτυα Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Unit 1 – Chapter 9 Computer Networks

What is a network (Τι είναι δίκτυο) Δίκτυο: Δύο ή περισσότεροι Η/Υ ενωμένοι μεταξύ τους ώστε να ανταλλάζουν δεδομένα. (2 or more computers connected to each to share resources) Σκοπός: (Purpose) Communication (Επικοινωνία) File sharing (χρήση κοινών αρχείων) Printer sharing (χρήση κοινών εκτυπωτών) Resource sharing (χρήση κοινών πόρων)

Τύποι δικτύων (Network Types) LAN - Local Area Network (Τοπικό Δίκτυο) WAN – Wide Area Network (Δίκτυο Ευρείας Περιοχής) WAN (Wide Area Network)

Network types (Τύποι δικτύων) WLAN Wireless Local Area Network (Ασύρματο Τοπικό Δίκτυο)

Network types (Τύποι δικτύων) Network Topologies (Τοπολογίες Δικτύων)

Client/Server (Πελάτης/Διακομιστής) The server provides “services” to the clients (ο διακομιστής παρέχει υπηρεσίες στους πελάτες).

Πλεονεκτήματα / Μειονεκτήματα δικτύων Advantages / Disadvantages of Networks Ανταλλαγή μηνυμάτων (επικοινωνία) – Exchange of messages (Communication) Χρήση κοινών αρχείων - File sharing Χρήση κοινών συσκευών (πόρων) - Share resources Χαμηλότερο κόστος αγοράς αδειών λογισμικού – low cost for software κ.α. - etc Μειονεκτήματα - Disadvantages Κόστος δημιουργίας και συντήρησης – Setup and maintenance cost Μειωμένη ασφάλεια πληροφοριών – low security Κίνδυνος εξάπλωσης ιών - viruses

Internet (Διαδύκτυο) A global network of interconnected networks (Παγκόσμιο δίκτυο αλληλοσυνδεόμενων δικτύων) WWW - World Wide Web (Παγκόσμιος Ιστός) All the web-sites on the Internet (Όλες οι ιστοσελίδες στο Internet)

Internet terms (Όροι του Internet) WWW (World Wide Web) Website / Webpage Hypertext / Hyperlink HTML (HyperText Markup Language) HTTP (Hypertext Transfer Protocol) Web browser URL (Uniform Resource Locator) http://www.google.com http://www.walthowe.com/glossary http://www.netlingo.com/dictionary

Internet applications (Εφαρμογές του Internet) WWW (World Wide Web) E-mail FTP (File Transfer Protocol) Social Media (e.g. Facebook) Chat (e.g. MSN) Newsgroups Forums E-commerce (on-line shopping) E-learning …

Intranet and Extranet Intranet (Ενδοδίκτυο) A small Internet accessed only from within an organization (Ένα μικρό Internet προσβάσιμο μόνο μέσα από κάποιον οργανισμό). Extranet (Ενδοδίκτυο Εξωτερικής Πρόσβασης) Intranet accessible from outside the organization through a password (Ενδοδίκτυο προσβάσιμο και απ΄εξω από τον οργανισμό με κωδικό πόσβασης)

Data transfer (Μεταφορά δεδομένων) Downloading and Uploading (Λήψη και φόρτωση) Transfer Rate (Ρυθμός Μεταφοράς) bps (bits per second) kbps (Kilobits per second) ≈ 1000 bps mbps (Megabits per second) ≈ 1 000 000 bps

Connection technologies (Τεχνολογίες σύνδεσης ) PSTN – Public Switch Telephone Network Analog network (αναλογικό) Connection through dial-up modem (dial-up connection) Transfer rate 56kbps ISDN – Integrated Services Digital Network Digital network (ψηφιακό) Transfer rate 128kbps DSL – Digital Subscriber Line Large bandwidth (εύρος ζώνης) Connection through DSL modem (broadband connection) Transfer rate 40Mbps ADSL – Asymmetric DSL (Ασύμμετρη DSL) Faster download than upload

ADSL modem Ethernet cables with RJ-45 plugs

Characteristics of broadband connection High speed (Ψηλές ταχύτητες) Always on (Μόνιμα συνδεδεμένη) Flat cost (Σταθερό κόστος) Increased danger for external attacks (Αυξημένος κίνδυνος για εξωτερικές επιθέσης)

Τρόποι σύνδεσης στο Internet Ways to Connect to the Internet Phone line (Τηλεφωνική γραμμή) Mobile phone (Κινητό τηλέφωνο) Wi-Fi 3G Mobile phone modem Cable connection (Καλωδιακή) Cytanet Cablenet Primetel etc. Wireless (Ασύρματη) Satellite (Δορυφορική)

Ενότητα 1 – Κεφάλαιο 10 Καθημερινές Χρήσεις Πληροφορικής Unit 1 – Chapter 10 Everyday use of IT

Τεχνολογία Πληροφορικής και Επικοινωνιών ICT = Information and Communication Technology (ΤΠΕ = Τεχνολογία Πληροφορικής και Επικοινωνίας) Προτερήματα χρήσης Η/Υ: (Advantages) Ταχύτητα - Speed Επεξεργασία μεγάλου όγκου πληροφοριών - Processing large volumes of information Αποθήκευση μεγάλου όγκου πληροφοριών – Storage of large volumes of information Ακρίβεια – Accuracy Ευελιξία - Flexibility Συνέπεια και αξιοπιστία - Consistency and reliability Χαμηλότερο λειτουργικό κόστος – Lower operating cost Περιορισμοί Η/Υ: (Limitations) Ανάληψη πρωτοβουλιών - Initiative Έλλειψη δημιουργικότητας – Lack of creativity Έλλειψη ανθρώπινης επαφής – Lack of Human Contact

Υπηρεσίες διαδυκτύου προς τους καταναλωτές Internet services to Consumers E-commerce (Ηλεκτρονικό Εμπόριο) E-banking (Ηλεκτρονικές τράπεζικές συναλλαγές) E-government (Ηλεκτρονική διακυβέρνηση) E-learning (Ηλεκτρονική Μάθηση) Teleworking (Τηλεργασία)

E-commerce πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα E-commerce advantages / disadvantages Πρόσβαση σε μεγάλη ποικιλία προϊόντων - Access to a wide variety of products Ψηλή διαθεσιμότητα – High Availability Χαμηλότερες τιμές – Lower Prices Ανεξαρτητοποίηση από γεωγραφική τοποθεσία - Independent of geographic location Αυξημένη πληροφόρηση – Increased information Σύγκριση τιμών – Price comparison Διεύρυνση κύκλου εργασιών – Expand turnover Μειονεκτήματα - Disadvantages Έλλειψη ανθρώπινης επαφής - Lack of Human Contact Έλλειψη δυνατότητας δοκιμής – Lack of trial Κίνδυνος οικονομικής απάτης – Risk of financial fraud

E-learning characteristics Χαρακτηριστικά Ηλεκτρ. Μάθησης Learning through electronic and usually on-line ways (μάθηση με ηλεκτρονικούς και συνήθος διαδυκτιακούς τρόπους) E-learning platforms, e.g. www.moodle.com (πλατφόρμες ηλεκτρονικής μάθησης) http://moodle.euc.ac.cy/ Characteristics: Flexible time and location (Ευέλικτος τόπος και χρόνος) Use of multimedia (χρήση πολυμέσων) Cost effectiveness (χαμηλότερο κόστος)

Teleworking (Τηλεργασία) Advantages (Πλεονεκτήματα) Less commuting (Λιγότερες μετακινήσεις) Increased concentration (Καλύτερη συγκέντρωση) Flexible schedule (Ευέλικτο πρόγραμμα) Reduced company space (Μειωμένες αναγκες χώρου) Disadvantages (Μειονεκτήματα) Lack of human contact (Έλλειψη ανθρώπινης επαφής) Less teamwork (Λιγότερη ομαδική εργασία) More self-discipline needed (Χρειάζεται περισσότερη αυτοπειθαρχία)

Ενότητα 1 – Κεφάλαιο 11 Ηλεκτρονική Επικοινωνία Unit 1 – Chapter 11 Electronic Communication

Communication (Επικονωνία) E-mail (Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο) Hotmail, Gmail, … Instant Messaging (Άμεσο μήνυμα) MSN Vo IP – Voice over Internet Protocol (Τηλεφωνία μέσω διαδικτύου) Skype (http://www.skype.com) Internet posting (έκδοση στο διαδίκτυο) RSS feed – Really Simple Syndication (Τροφοδοσία Ενημέρωσης Δημοσιεύσεων) Blog (Ιστολόγιο) Podcast (Εκπομπή κατ’ αίτηση) iPod + broadcast Εικονικές κοινωνίες (Virtual Communities)

Virtual communities (Εικονικές Κοινότητες) Social networking (Κοινωνική δικτύωση) Facebook, Twitter Internet forums (Διαδυκτική δημόσια συζήτηση) Chat rooms (δωμάτια συνομιλίας) Windows Live Messenger Online computer games (διαδυκτιακά παιχνίδια) Publishing and Content sharing (Δημοσίευση και διαμοιρασμός περιεχομένου) Facebook, YouTube

Ενότητα 1 – Κεφάλαιο 12 Υγεία και Περιβάλλον Unit 1 – Chapter 12 Health and Environment

Health (Υγεία) Θέματα υγείας - Health Εργονομία - Ergonomics Σύνδρομο Επαναληπτικής Καταπόνησης (RSI – Repetitive Strain Injury) Καταπόνηση αυχένα και πλάτης - Neck and back strain Καταπόνηση ματιών και πονοκέφαλοι - Eye strain and headaches Εργονομία - Ergonomics Κατάλληλος φωτισμός και εξαερισμός - Adequate lighting and ventilation Κατάλληλη στάση εργασίας - Proper work attitude Προφυλάξεις - Precautions Τεχνικές ευεξίας (τεντώματα, εναλλασσόμενη εστίαση ματιών κ.α.) - Wellness techniques (Stretch, Alternating eye focus, etc) Συχνά διαλείμματα - Taking breaks

Ergonomics – Body posture (Εργονομία)

Ergonomics – Body posture (Εργονομία)

Ενότητα 1 – Κεφάλαιο 13 Προστασία Η/Υ και δεδομένων Unit 1 – Chapter 13 Information Security

Κίνδυνοι ασφάλειας δεδομένων Data Security Risks Φυσικές καταστροφές – Natural Disasters Τρομοκρατικές ενέργειες - Terrorist actions Ανθρώπινα λάθη – Human errors Μηχανικές βλάβες - Mechanical damage Διακοπές-ανωμαλίες στο ηλεκτρικό ρεύμα – Electricity problems Ηλεκτρονικοί ιοί – Computer Viruses Καταστροφή / Κλοπή από μη εξουσιοδοτημένους χρήστες – Disaster / Theft from hackers

Πρόνοιες ασφάλειας – Security Provisions Username and password (Όνομα χρήστη και κωδικός) Καλές πολιτικές κωδικών – Good practices Private and secure (Προωπικός και ασφαλισμένος) Regular change (Συχνή αλλαγή) Long (Μεγάλο μήκος) Use mixed letters, numbers and symbols (Χρήση γραμμάτων, αριθμών και άλλων συμβόλων μαζι) Combine uppercase and lowercase letters (Συνδυασμός κεφαλαίων και πεζών γραμμάτων) Make sure you remember it (Σιγουρευτείτε ότι το θυμάστε)

Πρόνοιες ασφάλειας – Security Provisions Data backup (Εφεδρική αποθήκευση δεδομένων) Internet firewall (Τείχος προστασίας διαδικτύου) Theft prevention (Αποτροπή κλοπής) Locked doors (Κλειδωμένες πόρτες) Usernames / passwords (Κωδικοί) H/W Security cables (Καλώδια διασφάλισης H/W) Anti-virus protection (Προστασία από ιούς) Know what you are downloading (Κατεβάζεται μόνο ότι γνωρίζετε τι είναι) Do not open unknown email attachments (Μην ανοίγεται συνημμένα που δεν ξέρετε τι είναι) Do not exchange storage devices (Μην ανταλλάζεται μέσα αποθήκευσης) Use updated anti-virus software (Χρησιμοποιείτε ενημερωμένο πρόγραμμα κατά των ιών).

Ενότητα 1 – Κεφάλαιο 14 Πνευματικά δικαιώματα και νομοθεσία Unit 1 – Chapter 14 Intellectual Property and Law

Copyright (Πνευματικά δικαιώματα) Licensed software (Αδειούχο λογισμικό) EULA – End User License Agreement (Συμφωνία Άδειας Τελικου Χρήστη) Single user license (Άδεια ενός χρήστη) Multi user license (Άδεια πολλών χρηστών) Site license (Άδεια τοποθεσίας) Shareware (Δοκιμαστικό) Freeware (Δωρεάν) Open source (Ανοικτού κώδικα)

Προσωπικά Δεδομένα - Privacy Ονοματεπώνυμο - Name Στοιχεία επικοινωνίας – Address Ημερομηνία γέννησης – Date of Birth Οικογενειακή κατάσταση – Family status κ.α. - etc Προσωπικά δεδομένα ευαίσθητου χαρακτήρα – Personal Sensitive data Φυλετική / Εθνική προέλευση - Racial / Ethnic origin Πολιτικά φρονίματα - Political judiciously Υγεία - Health Ερωτικός προσανατολισμός – Erotic Orientation Ποινικές διώξεις - Prosecutions

Προστασία Προσωπικών Δεδομένων Privacy Policy Δικαιώματα υποκειμένου (ατόμου) - Rights The right to information (Δικαίωμα ενημέρωσης) The right to access (Δικαίωμα πρόσβασης) The right to correct or delete (Δικαίωμα διόρθωσης ή διαγραφής) Υποχρεώσεις υπεύθυνου επεξεργασίας – Obligations of the Controller Principle of purpose (Αρχή του σκοπού) Principle of proportionality (Αρχή της αναλογικότητας) Principle of accuracy (Αρχή της ακρίβειας) Principle of conservation (Άρχη της διατήρησης) Principle of Security (Ο διαχειριστής των δεδομένων πρέπει να τα διασφαλίζει)