ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΘΗΝΑΣ Κοινό Πρόγραμμα Υπουργείων ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και ΠΕΧΩΔΕ

Ευρύτερη περιοχή πλατείας Μοναστηρακίου

ΕΡΓΟ : ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙΟΥ ΕΡΓΟ : ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙΟΥ

Μοναστηράκι : η μικρή, ακανόνιστη σε σχήμα, πλατεία στη σημαντικότερη αρχαιολογική ζώνη της Αθήνας, με θέα στην Ακρόπολη, ανάμεσα στην Αρχαία Αγορά, τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού και τη Ρωμαϊκή Αγορά. Το Μοναστηράκι ήταν από παλιά συγκοινωνιακός κόμβος. Ο σταθμός του τρένου Αθηνών – Πειραιώς κτίστηκε στο Μοναστηράκι από το 1888 έως το 1895, όταν αποφασίστηκε η επέκταση της γραμμής από το Θησείο έως την Ομόνοια. Σήμερα οι σταθμοί ΜΕΤΡΟ και ΗΣΑΠ εξυπηρετούν πλήθος πολιτών και επισκεπτών.

Μεγάλη είναι η ιστορική σημασία της πλατείας Μοναστηρακίου, όπου υπάρχουν ίχνη διαφόρων ιστορικών περιόδων της πόλης, αρχαίων αλλά και νεότερων. Ενδεικτικά σημειώνονται: - Παντάνασσα: Βυζαντινός Ναός του 10ου αιώνα. Το 1678 δωρίζεται στη Μονή Καισαριανής και γνωρίζει μεγάλη οικονομική άνθιση ως κέντρο υφαντικής, ενώ παράλληλα εξασφάλιζε πόρους από την εκμίσθωση μικρών μαγαζιών, καθώς και από τις ελιές στην περιοχή του Ελαιώνα. Μετά την απελευθέρωση παρακμάζει οπότε υποβιβάζεται λεκτικά από μοναστήρι στο «Μοναστηράκι» των ημερών μας.

Ιστορική Κρήνη: Κρήνη γνωστή ως «Κάτω Σιντριβάνι» που εξυπηρετούσε το «Κάτω Παζάρι», δηλαδή το τμήμα της Αγοράς της Αθήνας επί Τουρκοκρατίας, μεταξύ της βιβλιοθήκης του Αδριανού και της Παντάνασσας. Η βάση της κρήνης είχε κατασκευαστεί από αρχαίο μαρμάρινο σπάραγμα, ενδεχομένως τμήμα κίονα.

Η ιστορική κρήνη του «Κάτω Σιντριβανιού» πηγή: Ι Η ιστορική κρήνη του «Κάτω Σιντριβανιού» πηγή: Ι. Τραυλός, Η Πολεοδομική εξέλιξις των Αθηνών, 1993

Ηριδανός: ένα από τα τρία ποτάμια της αρχαίας Αθήνας Ηριδανός: ένα από τα τρία ποτάμια της αρχαίας Αθήνας. Πήγαζε στους πρόποδες του Λυκαβηττού και κατέληγε στον Κεραμεικό. Το μεγαλύτερο τμήμα του ήταν καλυμμένο ήδη από την αρχαιότητα. Στον αρχαιολογικό χώρο Κεραμεικού σήμερα είναι εμφανής η κοίτη του.

Τμήμα της εγκιβωτισμένης κοίτης του Ηριδανού

Τζισδαράκη Τζαμί (1759): κτίστηκε από τον Τζισδαράκη, τοπικό άρχοντα επί Τουρκοκρατίας, με οικοδομικά υλικά από παλαιότερα κτίσματα. Οι τοίχοι του είναι καλυμμένοι με μαρμαροκονίαμα από υλικό που προήλθε ύστερα από την ανατίναξη ενός από τους 17 κίονες του ναού του Ολυμπιείου Διός. Σήμερα το τζαμί λειτουργεί ως παράρτημα του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης.

Η Πλατεία Μοναστηρακίου πριν την έναρξη των εργασιών

Πλατεία Μοναστηρακίου (καλοκαίρι 2007)

Πλατεία Μοναστηρακίου (καλοκαίρι 2007)

Πλατεία Μοναστηρακίου (πριν την έναρξη των έργων)

Πλατεία Μοναστηρακίου (Σεπτέμβριος 2007, εργοταξιακή περίφραξη για έναρξη εργασιών)

- Α’ Βραβείο Πανευρωπαϊκού Αρχιτ - Α’ Βραβείο Πανευρωπαϊκού Αρχιτ. Διαγωνισμού - Έγκριση Μελέτης Εφαρμογής (2006) - Προϋπολογισμός Μελέτης 2.238.586 € (συμπ. ΦΠΑ) - Διενέργεια Διαγωνισμού με ανοικτή διαδικασία με την προσθήκη όρων στην Διακήρυξη (2007) - Ανάδοχος: ΕΤΒΟ ΑΤΕ (Υπογραφή Σύμβασης Σεπτ. 2007) - Προβλεπόμενη Διάρκεια Έργου : 6 μήνες ΤΟ ΕΡΓΟ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ Γ’ ΚΠΣ (ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ)

A΄ Βραβείο Πανευρωπαϊκού Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού

Στην εγκεκριμένη μελέτη προβλέπονται : - Διαμόρφωση όλης της έκτασης της πλατείας σε ενιαίο επίπεδο-λιθόστρωτο έτσι ώστε να αποτελέσει έναν ενιαίο-αδιάσπαστο ανοικτό χώρο. - Η Πλατεία οριοθετείται και αναδεικνύεται με ένα πολύχρωμο λιθόστρωτο του οποίου τα χρώματα παραπέμπουν σε μωσαϊκά και ψηφιδωτά. Για την επιλογή των πετρωμάτων ελήφθησαν υπόψη αφ’ ενός οι χρωματισμοί (ήπιοι γαιώδεις τόνοι) και αφ’ ετέρου τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους.

Δαπεδόστρωση με πολύχρωμο λιθόστρωτο

Η δαπεδόστρωση στο αρχιτεκτονικό πρόπλασμα

Δείγματα δαπεδόστρωσης

- Ανάδειξη του ναού Παντάνασσας με διαμόρφωση ενός σημαντικού χώρου γύρω από τον ναό σε χαμηλότερο επίπεδο. Ο χώρος διαμορφώθηκε σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρμόδιας Εφορείας του ΥΠΠΟ. - Ανάδειξη του υπόγειου αρχαιολογικού χώρου από το επίπεδο της Πλατείας μέσω ενός ειδικά διαμορφωμένου ανοίγματος, μιας «αρχαιολογικής τομής». Η ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου στο επίπεδο του ΜΕΤΡΟ έχει ήδη ολοκληρωθεί.

Πρόπλασμα αρχιτεκτονικής μελέτης

- Κατασκευή νέας κρήνης ως υπόμνηση της ιστορικής κρήνης του «Κάτω Σιντριβανιού». Ο σχεδιασμός της νέας κρήνης έγινε με την ενσωμάτωση της βάσης της παλαιάς κρήνης (αρχαίο σπάραγμα, ενδεχομένως τμήμα κίονα) στη θέση όπου βρισκόταν. - Αναμόρφωση των αεραγωγών και μηχανολογικών απολήξεων του Μετρό σε τρισδιάστατες μεταλλικές κατασκευές με μορφή γλυπτών από ανοξείδωτο χάλυβα. Κατά τη διάρκεια της νύκτας τα γλυπτά μετατρέπονται σε φωτιστικά σώματα.

- Υγρομόνωση σήραγγας και αποβάθρας ΗΣΑΠ - Νέες ρύσεις της Πλατείας που αναπαράγουν υπαινικτικά την αρχαία τοπογραφία της περιοχής. Τα δύο κεκλιμένα επίπεδα συγκλίνουν σε μια κεντρική μεταλλική εσχάρα απορροής ομβρίων υδάτων, η οποία τοποθετείται στον άξονα ροής του Ηριδανού, ως υπόμνηση του αρχαίου ποταμού.

Πρόπλασμα αρχιτεκτονικής μελέτης

Πρόπλασμα αρχιτεκτονικής μελέτης

Πρόπλασμα αρχιτεκτονικής μελέτης