Η έμφυλη βία. Ένα έγκλημα με παγκόσμιες διαστάσεις Εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών της ΕΝ.Π.Ε Καλλιθέα, 25 Νοεμβρίου 2013 ΜΑΡΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΗ Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο www.mariastratigaki.gr

Τι είναι η έμφυλη βία Γιατί είναι έγκλημα Γιατί έχει παγκόσμιες διαστάσεις Τι κάνουν τα θεσμικά όργανα και η κοινωνία των πολιτών Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς

Η βία κατά των γυναικών είναι έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις κατά των γυναικών με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ανάπτυξής τους αποτελεί παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των γυναικών και τις εμποδίζει να απολαμβάνουν αυτά τα δικαιώματα και τις ελευθερίες (Πρόγραμμα Δράσης του ΟΗΕ (Πεκίνο 1995).

Βία κατά των γυναικών είναι.. Κάθε βίαιη ενέργεια που βασίζεται στο φύλο και έχει αποτέλεσμα ή μπορεί να έχει αποτέλεσμα: τη φυσική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο στις γυναίκες, περιλαμβανομένων και των απειλών τέτοιων ενεργειών, την εξαναγκαστική ή αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, ανεξάρτητα από το αν αυτή συμβαίνει στον δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο.

Σύνδεση της βίας κατά των γυναικών με την πατριαρχία Φεμινιστικές θεωρητικές προσεγγίσεις Επιβολή κανόνων σεξουαλικής έκφρασης από τους άνδρες Η σεξουαλικότητα γίνεται πεδίο και εργαλείο άσκησης πατριαρχικής εξουσίας Μηχανισμός κοινωνικής νομιμοποίησης της ανδρικής υπεροχής και αναπαραγωγής της έμφυλης κοινωνική ιεραρχίας Δεν είναι ατομικό χαρακτηριστικό των ανδρών Δεν ασκείται λόγω οικονομικής εκμετάλλευσης

Μορφές της βίας κατά των γυναικών ΦΥΣΙΚΗ/ΣΩΜΑΤΙΚΗ (έλεγχος του σώματος) Ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων Ομαδικοί βιασμοί ως όπλο πολέμου Κακοποίηση από συζύγους/ συντρόφους Βιασμός εκτός και εντός γάμου Σεξουαλική βία Εγκλήματα τιμής Πορνεία -Εμπορία και διακίνηση γυναικών Εξαναγκαστικές αμβλώσεις ΘΕΣΜΙΚΗ ΒΙΑ (Νόμος Σαρία στη Θράκη) ΛΕΚΤΙΚΗ (υποτίμηση, εξευτελισμός, κοροϊδία)

Παγκόσμιες διαστάσεις 35% των γυναικών παγκοσμίως έχουν υποστεί είτε σωματική και/ή σεξουαλική βία από τον σύντροφο ή σεξουαλική βία από μη συντρόφους Σε μερικές χώρες 70% των γυναικών έχουν υποστεί σωματική και/ ή σεξουαλική βία στη διάρκεια της ζωής τους από τον σύντροφο. Στην ΕΕ 20-25% των γυναικών έχουν υποστεί σωματική βία τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους

Γάμος – εγκυμοσύνη ανήλικων γυναικών Περισσότερα από 64 εκατ. κορίτσια παντρεύτηκαν πριν ενηλικιωθούν, 46% των γυναικών 20-24 ετών στην νότια Ασία 41% των γυναικών στην Δυτική και Κεντρική Ασία Συνέπειες: πρώιμη και συχνά μη θελημένη εγκυμοσύνη η οποία προκαλεί κίνδυνο για τη ζωή τους. Οι επιπλοκές με την εγκυμοσύνη ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος των θανάτων των κοριτσιών 15-19 ετών.

Ακρωτηριασμός- trafficking Ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων 140 εκατ. γυναικες και κορίτσια παγκοσμίως 180 χιλιάδες κορίτσια κινδυνεύουν στην ΕΕ Trafficking - Οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν: To 55% όσων διακινούνται παράνομα με σκοπό την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης 98% όσων διακινούνται παράνομα με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση.

Βιασμός ως όπλο πολέμου ως όπλο υποταγής 20.000- 50.000 γυναίκες βιάσθηκαν κατά τον πόλεμο στην Βοσνία Ερζεγοβίνη το 1992-1995 250.000- 500.000 κατά τη γενοκτονία στη Ρουάντα το 1994 ως όπλο υποταγής Γαλλία: 198.000 γυναίκες (18-59 ετών) θύματα βιασμού ή απόπειρας βιασμού Δανία: 2000 βιασμοί ετησίως Τσεχία: 1-2 βιασμοί ημερησίως (8% των βιασμών καταγγέλλονται) Ελλάδα: 5000 καταγγελίες (20ετία) – καταδικάστηκαν 600 δράστες (μόνο το 6% των βιασμών)

Σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο δουλειάς ΗΠΑ: 83% των κοριτσιών 12-16 ετών υπέστησαν κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στα δημόσια σχολεία. ΕΕ: 40%-50% των γυναικών έχουν υποστεί ανεπιθύμητες σεξουαλικές προτάσεις, σωματική επαφή, και άλλες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας. Ελλάδα: 10% των γυναικών είχαν υποστεί και το 30% γνώριζαν περιστατικά

Οικονομικό κόστος της βίας κατά των γυναικών Στις ΗΠΑ η βία από τον σύντροφο υπολογίζεται σε 5.8 δισεκατομμύρια δολάρια, το 2003 Στην Αγγλία σε 22.9 δισεκατομμύρια λίρες το 2004. Στην Αυστραλία σε 13.6 δισεκατομμύρια Δολάρια Αυστραλίας.

Η βία κατά των γυναικών ως πρόβλημα δημόσιας πολιτικής Μετά τα νέα κοινωνικά κινήματα (αρχές της δεκαετίας του 1970) Θέσπιση κανόνων και νόμων Άσκηση δημόσιας πολιτικής Πρόληψη εγκλήματος Προστασία θυμάτων Καταδίκη δραστών Πολιτική ορθότητα (κίνδυνοι)

Δράσεις για την καταπολέμηση του φαινομένου UN – WΟΜΕΝ διεθνείς καμπάνιες – CEDAW –Πλατφόρμα του Πεκίνου Ευρωπαϊκή Ενωση DAPHNE, Στρατηγική ισότητας 2010-2015, Οδηγία για την προστασία των θυμάτων (29/2012) Συμβούλιο της Ευρώπης Σύμβαση για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (2010) Διεθνής Αμνηστία καμπάνια κατά του Α.Γ.Γ.Ο στην Ευρώπη Ευρωπαϊκό Λόμπυ Γυναικών καμπάνια κατά της πορνείας, Βαρόμετρο για τον βιασμό

Δράσεις στην Ελλάδα 2010-2015 (ΕΣΠΑ) Δράσεις στην Ελλάδα 2010-2015 (ΕΣΠΑ) Δράσεις της ΓΓΙΦ και του ΚΕΘΙ Γραμμή SOS 15900 Πανελλαδικές καμπάνιες 14 Συμβουλευτικά κέντρα για τη κακοποίηση στις έδρες των περιφερειών Συντονισμός όλων των φορέων Δράσεις των Δήμων Ξενώνες για γυναίκες θύματα Συμβουλευτικά Κέντρα (25 Δήμοι) Τοπική δικτύωση των φορέων

Δράσεις μετά το 2015?? Σύνδεση του στόχου με την αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ Χρηματοδότηση των δομών που δημιουργήθηκαν και ακόμα δημιουργούνται από το ΕΣΠΑ ΙΙ (2014-2020)

Ενεργοποίηση ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ Δικτύωση των δήμων για πανελλαδικό συντονισμό των προσπαθειών καταπολέμησης ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Δικτύωση των ΜΚΟ - Ενεργοποίηση του Παρατηρητηρίου ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ (ανδρών και γυναικών) Προσωπική ανοχή μηδέν Ενθάρρυνση καταγγελίας

Νομοθεσία και έρευνα ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΓΝΩΣΗ Παρακολούθηση της έκτασης και έρευνα για τις συνθήκες και τα αίτια ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ Τροποποίηση του νόμου 3500/2006 Κύρωση και Εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης

Ευρωπαϊκή Καμπάνια κατά του βιασμού Ευρωπαϊκή Καμπάνια κατά του βιασμού Ευρωπαϊκό Λόμπυ Γυναικών Συμβούλιο της Ευρώπης Διάρκεια: 25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ – 10 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 Στόχος Υπογραφή, κύρωση και εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης Εναρμόνιση της νομοθεσίας για τον βιασμό στην ΕΕ Καταγραφή στοιχείων (καταγγελίες/καταδίκες)