Βασιλεία ΙΙ και Κίνδυνος Αθέτησης Υποχρέωσης Assurance and Advisory Business Services April 3, 2017 Βασιλεία ΙΙ και Κίνδυνος Αθέτησης Υποχρέωσης Παρουσίαση στη Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών Ιούνιος 2009 ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Δ. ΜΑΝΟΣ

Assurance and Advisory Business Services ΤΡΑΠΕΖΑ Assurance and Advisory Business Services April 3, 2017 ΛΙΑΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ Μεγάλες Επιχειρήσεις Ναυτιλία Επενδυτική Τραπεζική Σύνθετες Χρηματοδοτήσεις Private Banking Καταστήματα Επιχειρηματικά Κέντρα Υποστηρικτικές Μονάδες Μονάδα Διαχείρισης Κινδύνου Μονάδα Καθυστερημένων Πιστοδοτήσεων Μονάδα Επικοινωνίας και Προβολής Μονάδα Marketing και Σχεδιασμού προϊόντων Μονάδα Διαχείρισης Πληροφοριών Τομέας επιθεώρησης / Εσωτερικός έλεγχος

ΤΜΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΛΑΤΕΙΑΣ Assurance and Advisory Business Services April 3, 2017 Πελατεία Επιχειρήσεων Πελατεία Ιδιωτών Εξυπηρετείται στο δίκτυο καταστημάτων Προνομιούχα πελατεία Μεγάλες Επιχειρήσεις ΚΕΠ * >= € 60,000 ή ΚΕΠ+ΔΑΝ * >= € 200,000 ΚΕΠ * >= € 25,000 & # προϊόντων >=4 Μεσαίες Επιχειρήσεις Μαζική πελατεία Μικρές επιχειρήσεις & Επαγγελματίες * ΚΕΠ : Καταθέσεις & Επενδύσεις, ΔΑΝ : Δανειακές Υποχρεώσεις/Πιστωτικά Υπόλοιπα Διακρίνονται πέντε διαφορετικές αγορές πελατών Η προσέγγιση της πελατείας προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητες κάθε αγοράς Αναπτύσσουμε συνέργιες ανάμεσα στα διάφορα τμήματα αγοράς ανάλογα με τις επαγγελματικές και προσωπικές ανάγκες κάθε επιμέρους τμήματος

Τομέας Επιχειρήσεων : διάκριση αγοράς επαγγελματιών, μεσαίων επιχειρήσεων, και μεγάλων επιχειρήσεων Κύκλος Εργασιών €3εκατ. €50εκατ. Εξυπηρετούνται στο δίκτυο καταστημάτων Μικρές Επιχειρήσεις & Επαγγελματίες €1εκατ. Μεσαίες Επιχειρήσεις Μεγάλες Επιχειρήσεις Πιστωτικό Όριο Εξυπηρετούνται σε ειδικευμένα επιχειρηματικά κέντρα Εξυπηρετούνται από τη Μονάδα Μεγάλων Επιχειρήσεων

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Διαδέχθηκε την 1η Συμφωνία της Βασιλείας του 1988 και δημοσιεύθηκε αρχικά τον Ιούνιο του 2004 Η δημιουργία ενός διεθνούς προτύπου το οποίο οι ρυθμιστικές αρχές θα μπορούν να χρησιμοποιούν κατά την δημιουργία κανονισμών σχετικά με το πόσο κεφάλαιο (κεφαλαιακή επάρκεια) πρέπει οι Τράπεζες να έχουν στην διάθεσή τους, για την προστασία τους ενάντια στους χρηματοοικονομικούς και λειτουργικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν. ΣΤΟΧΟΣ Αποθέματα Κεφαλαίου Η χρήση του κεφαλαίου είναι περισσότερο ευαίσθητη στους κινδύνους Διαχωρισμός Λειτουργικού και Πιστωτικού κινδύνου Διασφάλιση της φερεγγυότητας της εκάστοτε Τράπεζας και της γενικότερης οικονομικής σταθερότητας Κίνδυνος

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ των συνολικών κεφαλαιακών απαιτήσεων ΠΥΛΩΝΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΙΙ Εποπτικές πρακτικές εφαρμογής της Βασιλείας ΙΙ (supervisory review process) Ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις (ανάλογα με την ανάληψη κινδύνου) Απαιτήσεις αναφορών προς τηv εποπτική αρχή (market discipline) Μεγαλύτερη σταθερότητα στο χρηματοοικονομικό σύστημα Πιστωτικός Κίνδυνος Κίνδυνος Αγοράς Λειτουργικός Κίνδυνος ~ 20% ~ 70% ~ 10% των συνολικών κεφαλαιακών απαιτήσεων

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ = Βασικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας ≥ 8% ΠΥΛΩΝΑΣ 1 – ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Tier 1 (core) capital – Βασικά Ίδια Κεφάλαια Το κεφάλαιο Tier 1 , αποτελείται κυρίως από τα ίδια κεφάλαια των μετόχων. Με άλλα λόγια είναι το ποσό που καταβάλλεται για την αρχική εξαγορά των μετοχών (όχι η τρέχουσα χρηματιστηριακή τους αξία), τα κέρδη εις νέον μείον τις συσσωρευμένες ζημιές. Στο Tier 1 κεφάλαιο δεν λαμβάνεται υπόψη η «Φήμη και Πελατεία» Π.χ. Αν οι αρχικοί μέτοχοι κατέβαλλαν € 100 για να αγοράσουν τη μετοχή τους και η Τράπεζα πραγματοποιούσε ετήσια κέρδη € 10, δεν κατέβαλλε κανένα μέρισμα και δεν πραγματοποίησε καμία ζημιά τότε ύστερα από 10 έτη το Tier 1 κεφάλαιο της Τράπεζας θα είναι € 200. Tier 2 (supplementary) capital – Συμπληρωματικά Ίδια Κεφάλαια Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας Εποπτικά Ίδια Κεφάλαια = Ενεργητικό Σταθμισμένο με τον κίνδυνο + Εκτός ισολογισμού στοιχεία του ενεργητικού Βασικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας ≥ 8% Συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας ≥ 10% Τουλάχιστον το ήμισυ των απαιτούμενων κεφαλαίων πρέπει να ανήκει στην κατηγορία των βασικών ιδίων κεφαλαίων (Tier I) και το υπόλοιπο στην κατηγορία των συμπληρωματικών ιδίων κεφαλαίων (Tier II)

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Στα βασικά ίδια κεφάλαια (Tier I) περιλαμβάνονται: Mετοχικό κεφάλαιο Αποθεματικά από κεφαλαιοποίηση κερδών, διαφορές υπέρ το άρτιον και λοιπά αποθεματικά Κέρδη εις νέον Καινοτόμοι τίτλοι Τier I, ιδίως προνομιούχες μετοχές μη σωρευτικού μερίσματος Δικαιώματα μειοψηφίας και Αρνητικές διαφορές ενοποίησης Από τον υπολογισμό των βασικών κεφαλαίων (Τier I) αφαιρούνται: Ο αριθμός των ιδίων μετοχών Οι καθαρές ζημιές προηγούμενων ετών καθώς και οι ζημιές του τρέχοντος έτους Η υπεραξία της επιχείρησης Οι ενδιάμεσες μη δημοσιευμένες καθαρές ζημιές Το 50% του σωρευτικού ελλείμματος από τυχόν ασφαλιστικά προγράμματα καθορισμένων παροχών, Αρνητικές διαφορές αποτίμησης (μετά φόρων) του διαθέσιμου προς πώληση μετοχικού χαρτοφυλακίου και Οι θετικές διαφορές ενοποίησης.

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Στα συμπληρωματικά κεφάλαια (Τier II) περιλαμβάνονται κυρίως: Αποθεματικά από την επανεκτίμηση της αξίας των παγίων Αποθεματικά για την κάλυψη γενικών τραπεζικών κινδύνων Δάνεια μειωμένης εξασφάλισης με ελάχιστη διάρκεια πέντε ετών Το 45% των θετικών διαφορών αποτίμησης του διαθεσίμου προς πώληση μετοχικού χαρτοφυλακίου και Άλλα πιστωτικά μέσα αόριστης διάρκειας που προσομοιάζουν με ίδια κεφάλαια εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, όπως προνομιούχες μετοχές σωρευτικού μερίσματος και υποχρεωτικώς μετατρέψιμα χρεόγραφα. Από το άθροισμα των βασικών (Tier I) και συμπληρωματικών (Tier II) ιδίων κεφαλαίων πρέπει να αφαιρούνται: Τοποθετήσεις σε μη ενοποιημένες θυγατρικές και σε άλλα χρηματοδοτικά ιδρύματα για ποσό άνω του 10% των κεφαλαίων Το 50% του σωρευτικού ελλείμματος από ασφαλιστικά προγράμματα καθορισμένων παροχών για το προσωπικό και Το άθροισμα όλων των συμμετοχών στο μετοχικό κεφάλαιο άλλων χρηματοδοτικών ιδρυμάτων, κατά το μέτρο που υπερβαίνει το 10% της κεφαλαιακής βάσης του πιστωτικού ιδρύματος. Τα συμπληρωματικά ίδια κεφάλαια δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν τα κύρια ίδια κεφάλαια.

Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Η Τράπεζα “X" έχει ενεργητικό αξίας 100 € το οποίο αποτελείται από: Μετρητά : 10 € Κρατικά Ομόλογα : 15 € Στεγαστικά Δάνεια : 20 € Λοιπά Δάνεια : 50 € Λοιπά στοιχεία ενεργητικού : 5 € Η Τράπεζα "A" έχει Καταθέσεις 95 €. Εξ ορισμού, τα Ίδια Κεφάλαια ισούνται με το ενεργητικό Μείον το δανεισμό (καταθέσεις), ή αλλιώς 5 €. Τα Σταθμισμένα με βάση τον κίνδυνο στοιχεία του ενεργητικού της Τράπεζας “X" υπολογίζονται ως εξής: Μετρητά : 10 € * 0% = 0 € Κρατικά Ομόλογα : 15 € * 0% = 0 € Στεγαστικά Δάνεια : 20 € * 50% = 10 € Λοιπά Δάνεια : 50 € * 100 % = 50 € Λοιπά στοιχεία ενεργητικού : 5 € * 100% = 5 € Σύνολο Στοιχείων του ενεργητικού σταθμισμένα στον κίνδυνο = 65 Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας = 7,69%

ΔΥΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΥΛΩΝΑ ΙΙ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ ΠΥΛΩΝΑΣ 2 – Εποπτικές πρακτικές εφαρμογής της Βασιλείας ΙΙ Αναφέρεται στην εποπτεία και στις εσωτερικές διαδικασίες που είναι απαραίτητες ώστε να εξασφαλίζεται αποτελεσματική αξιολόγηση όλων των κινδύνων της Τράπεζας σύμφωνα με τον Πυλώνα Ι. Επιπλέον παρέχει ένα πλαίσιο αντιμετώπισης και των υπολοίπων κινδύνων που αντιμετωπίζει μια Τράπεζα, όπως π.χ.κίνδυνος ρευστότητας, κίνδυνος φήμης και πελατείας, κίνδυνος επιτοκίων κλπ ΔΥΟ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΥΛΩΝΑ ΙΙ Συμπληρωματική Προσέγγιση Η διαδικασία της εποπτικής αξιολόγησης έχει σκοπό να συμπεριλάβει κινδύνους που δεν καλύπτει πλήρως ο Πυλώνας Ι. πχ. Κίνδυνος φήμης και πελατείας Ολιστική Προσέγγιση καλύπτει καθόλου ο Πυλώνας Ι. πχ. Κίνδυνος επιτοκίων δανειακού χαρτοφυλακίου

ΠΥΛΩΝΑΣ 3 – ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗV ΕΠΟΠΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ ΠΥΛΩΝΑΣ 3 – ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗV ΕΠΟΠΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειθαρχία της Αγοράς •Απαιτεί δημοσιοποίηση αυξημένου πλήθους στοιχείων από πλευράς της Τράπεζας. •Απαιτήσεις δημοσιοποίησης: επιπέδου εφαρμογής διαχείρισης κινδύνων, εποπτικών ιδίων κεφαλαίων έκθεσης σε κίνδυνο και εκτίμηση κινδύνων •Στόχος: να έχει η αγορά μια καλύτερη εικόνα του συνολικού κινδύνου της Τράπεζας, έτσι ώστε οι αντισυμβαλλόμενοι της Τράπεζας να συναλλάσσονται μαζί της με τον πλέον κατάλληλο τρόπο.

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ των συνολικών κεφαλαιακών απαιτήσεων ΠΥΛΩΝΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΙΙ Εποπτικές πρακτικές εφαρμογής της Βασιλείας ΙΙ (supervisory review process) Ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις (ανάλογα με την ανάληψη κινδύνου) Απαιτήσεις αναφορών προς τηv εποπτική αρχή (market discipline) Μεγαλύτερη σταθερότητα στο χρηματοοικονομικό σύστημα Πιστωτικός Κίνδυνος Κίνδυνος Αγοράς Λειτουργικός Κίνδυνος ~ 20% ~ 70% ~ 10% των συνολικών κεφαλαιακών απαιτήσεων

Λειτουργικός Κίνδυνος ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Λειτουργικός Κίνδυνος O Λειτουργικός Κίνδυνος αναφέρεται στην πιθανότητα ζημιών λόγω προβλημάτων στις εσωτερικές διαδικασίες, τα συστήματα, το ανθρώπινο δυναμικό και τα εξωτερικά γεγονότα Περιλαμβάνεται ο νομικός κίνδυνος αλλά δεν περιλαμβάνεται ο επιχειρηματικός κίνδυνος και ο κίνδυνος φήμης Κίνδυνος Αγοράς Ο Κίνδυνος Αγοράς αναφέρεται στην πιθανή ζημία που μπορεί να προέλθει από τις μεταβολές των μεταβλητών της αγοράς Επιτόκια Συναλλαγματικές ισοτιμίες τιμές μετοχών τιμές προϊόντων/εμπορευμάτων μεταβλητότητες αυτών των παραγόντων κινδύνου

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Πιστωτικός Κίνδυνος Ελάχιστες Κεφ. Απαιτήσεις Πιστωτικός Κίνδυνος Μέθοδος Εσωτερικών Διαβαθμίσεων Μορφή Θεμελιώδης Τυποποιημένη Εξελιγμένη Πλεονέκτημα για πιστοδοτήσεις με καλή βαθμολόγηση Χρήση εξωτερικών αξιολογήσεων Υιοθέτηση εσωτερικών πιθανοτήτων αθέτησης Δεδομένα για 3 χρόνια τουλάχιστον ως το 2006 και περαιτέρω συλλογή τους Καθορισμένες προσαρμογές στην αξία των εξασφαλίσεων Εκτεταμένη χρήση υποδειγμάτων και δεδομένων (% ζημιών, έκθεση την στιγμή της αθέτησης, εξασφαλίσεις) Μεταβλητή αναγνώριση εμπραγμάτων εξασφαλίσεων Ενσωμάτωση εκτιμώμενης ληκτότητας

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Τυποποιημένη Μέθοδος Εκτίμηση Σταθμισμένου Ενεργητικού Σταθμισμένο Ενεργητικό = Άνοιγμα x Συντελεστής Στάθμισης Απαιτούμενα Εποπτικά Κεφάλαια = Σταθμισμένο Ενεργητικό x 8% Συντελεστές στάθμισης κινδύνων με βάση την εξωτερική βαθμολόγηση των πιστούχων Ελάχιστες ελληνικές επιχειρήσεις ! Συντ. 150% για το ανασφάλιστο τμήμα των απαιτήσεων που βρίσκονται σε καθυστέρηση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 90 ημερών • Η ΤτΕ είναι υπεύθυνη για την αντιστοίχηση των διαβαθμίσεων των διαφόρων οίκων αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας με τις βαθμίδες 1-6 • Οι Τράπεζες πρέπει να χρησιμοποιούν με συστηματικό τρόπο τους οίκους αξιολόγησης και να δημοσιοποιούν ποιους οίκους χρησιμοποιούν

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Τυποποιημένη Μέθοδος ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΣΤΑΘΜΙΣΗΣ Σχόλιο:Η Ελλάδα είναι στη βαθμίδα 2. (Αν όμως την χρηματοδοτούμε σε EUR έχει στάθμιση 0%. Αν τη χρηματοδοτούμε σε άλλο νόμισμα έχει στάθμιση 20%) Παράδειγμα: Αν δανείσουμε 100.000 EUR σε μια επιχείρηση που έχει αξιολογηθεί στη βαθμίδα 4, τότε τα ίδια κεφάλαια της Τράπεζας επιβαρύνονται με τουλάχιστον 8.000 ΕUR για αυτή την χρηματοδότηση.

Η σημασία των συστημάτων διαβάθμισης πιστοληπτικής ικανότητας ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Εσωτερικά Υποδείγματα Η σημασία των συστημάτων διαβάθμισης πιστοληπτικής ικανότητας Λήψη αποφάσεων για χορήγηση δανείων Λήψη αποφάσεων για τιμολόγηση δανείων Συστηματική παρακολούθηση δανειακού χαρτοφυλακίου και πιστωτικού κινδύνου Βελτίωση επιχειρηματικής αποτελεσματικότητας Μέτρηση απόδοσης Πλαίσιο κοινής γλώσσας επικοινωνίας Βάση για την ανάπτυξη της πιστωτικής πολιτικής και κουλτούρας της Τράπεζας

Foundation IRB και Advanced IRB ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Εσωτερικά Υποδείγματα Foundation IRB και Advanced IRB Η χρήση τους από τις Τράπεζες προϋποθέτει την έγκριση της Εποπτικής Αρxής και υπόκειται σε αυστηρά κριτήρια σχετικά με τη χρησιμοποιούμενη μεθοδολογία και την παροχή στοιχείων F-IRB:Η Τράπεζα εκτιμά τις PD ενώ οι υπόλοιπες παράμετροι κινδύνου παρέχονται από την εποπτική αρχή A-IRB:Η Τράπεζα εκτιμά όλες τις παραμέτρους κινδύνου

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Εσωτερικά Υποδείγματα Λεπτομερής υπολογισμός συστατικών κινδύνου Πιθανότητα Αθέτησης (Probability of Default) Ζημιά σε περίπτωση αθέτησης (Loss Given Default) Έκθεση σε κίνδυνο την στιγμή της αθέτησης (Exposure At Default) Ληκτότητα των απαιτήσεων (Maturity) Στην Θεμελιώδη Μορφή, το Πιστωτικό Ίδρυμα χρησιμοποιεί μόνο το 1 Υπολογισμός Κεφαλαιακής Απαίτησης με δεδομένους τύπους Συσχέτιση (Correlation) ; Επιτρέπεται στα Πιστωτικά Ιδρύματα να χρησιμοποιήσουν τις εσωτερικές τους διαβαθμίσεις εάν: Συμβαδίζουν με τον μακροοικονομικό κύκλο (Procyclicality requirement), και ικανοποιούν μια σειρά αρκετά αυστηρών προτύπων ποιότητας

ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ – ΠΕΛΑΤΗΣ: ΔΑΝΕΙΟ 100 € ΤΡΑΠΕΖΑ Y (ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ) ΤΡΑΠΕΖΑ X (ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ) ΕΠΟΠΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 8 € ΕΠΟΠΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΜΕΧΡΙ 50 €

Formula for Corp., Sov., Bank Exposures ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ PD=2,5% LGD=45% EAD=100εκ € Μ=2,5 Formula for Corp., Sov., Bank Exposures Correlation (R) = 0.12 x (1 - EXP(-50xPD)) / (1 - EXP(-50) + 0.24 x [1 – (1 – EXP(-50 x PD)) / (1 – EXP (-50))] Maturity Adjustment (b) = (0.11852 – 05478 x ln(PD))^2 Capital Requirement (K) = [LGD x N[(1 – R)^-0.5 x G(PD) + (R / (1 – R))^0.5 x G(0.999)] – PD x LGD] x (1 – 1.5 x b)^-1 x (1 + (M – 2.5) x b) Risk-weighted assets (RWA) = K x 12.5 X EAD Εισάγοντας τα παραπάνω στην εξίσωση σταθμισμένου ενεργητικού (RiskWeighted Assets function) για επιχειρήσεις έχουμε ότι: RWA= 113%

Τεχνικές Άμβλυνσης του πιστωτικού κινδύνου ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Τεχνικές Άμβλυνσης του πιστωτικού κινδύνου Περιορίζεται η αναγνώριση εξασφαλίσεων Ενοχικών (guarantees): Συντελεστής Στάθμισης Κινδύνου (Risk weight) εγγυητού Εμπράγματων (collateral) Συγκεκριμένες προϋποθέσεις και συγκεκριμένα καλύμματα Μετρητά, χρυσός Χρεόγραφα με υψηλή βαθμολόγηση Μετοχές (δυσκολότερα) Αστικά και εμπορικά ακίνητα υπό (αυστηρές) προϋποθέσεις Ρευστοποιήσιμα στοιχεία δύσκολα Άμεση ανάγκη μηχανογραφικής προσαρμογής των εξασφαλίσεων κάθε μορφής Περιοδικός υπολογισμός αξίας τους (ανά 6μηνο !) Επανεξέταση θεσμικού πλαισίου για «ιδιάζουσες» εξασφαλίσεις π.χ. Μεταχρονολογημένες επιταγές, Συναλλαγματικές κλπ

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ η ταξινόμηση (rating) του πιστούχου μετατρέπεται σε ταξινόμηση πιστοδότησης (facility rating) για κάθε μια πιστοδότηση, με βάση τη διάρκειά της και την αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων εξασφαλίσεων. Η ποσοτικοποίηση του πιστωτικού κινδύνου : δημιουργεί βάση σύγκρισης μεταξύ των πιστοδοτήσεων παρέχει τη δυνατότητα σύνδεσης κινδύνου και τιμολόγησης συμβάλλει στη δημιουργία ακριβέστερων προβλέψεων διευκολύνει την αξιολόγηση των κεφαλαιακών απαιτήσεων από τις εποπτικές αρχές συντελεί στη λήψη εγκριτικών αποφάσεων και στον καθορισμό πιστωτικής πολιτικής. Η χρονική στιγμή κατά την οποία μία πιστοδότηση θεωρείται ότι περιέρχεται σε κατάσταση “αθέτησης υποχρέωσης” ( default status) και η οποία υπολογίζεται πλέον από την 1η ημέρα καθυστέρησης της πιστοδότησης Σε περίπτωση που μία από τις πιστοδοτήσεις πελάτη περιέρχεται σε κατάσταση “αθέτησης υποχρέωσης”, αυτό συμπαρασύρει και όλες τις λοιπές πιστοδοτήσεις του πελάτη.

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ οι χρηματικές ροές αποκτούν μεγαλύτερη αξία ως κριτήριο χρηματοδότησης. Άρα οι εταιρείες θα πρέπει να πείσουν με την ικανότητα αποπληρωμής του δανείου τους και όχι με τον αριθμό ακινήτων που διαθέτει η επιχείρηση ή ο βασικός φορέας οι τράπεζες υποχρεούνται να διατηρούν κεφάλαια ανάλογα με την πιστοληπτική ικανότητα των επιχειρήσεων που δανειοδοτούν. Έτσι, οι τράπεζες, διατηρούν λιγότερα κεφάλαια για εταιρείες με καλύτερη πιστοληπτική ικανότητα και μπορούν να τιμολογούν χαμηλότερα. Οι επιχειρήσεις από την άλλη πλευρά, προσπαθούν να παρουσιάζουν καλύτερα οικονομικά στοιχεία για να έχουν καλύτερη πιστοληπτική ικανότητα και καλύτερη τιμολόγηση. Στην καλή εικόνα των οικονομικών στοιχείων καθοριστικό ρόλο παίζουν οι χρηματικές ροές (cash flow) μιας επιχείρησης. (IAS και IFRS συμβάλλουν σε αυτόν το σκοπό) οι τράπεζες υποχρεούνται να προβαίνουν σε τεχνική έκθεση εκτίμησης της εμπορικής αξίας των ακινήτων που έχουν σε ενέχυρο για τη χορήγηση δανείων προκειμένου να διαπιστώνουν την ουσία της προσημείωσης υποθήκης για την εξασφάλιση της Τράπεζας σε ενδεχόμενη αθέτηση της υποχρέωσης του πιστούχου να αποπληρώσει το δάνειό του.

Μονάδα Καθυστερημένων Πιστοδοτήσεων ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ

ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΔΑΝΕΙΑ ΙΔΙΩΤΩΝ, ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ ΑΠΌ ΤΗΝ 1η ΜΕΡΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗΣ Προσωρινές Καθυστερήσεις (Early Collection) Χρονική καθυστέρηση 1-89 ημέρες (bucket 1-3) για τα δάνεια χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις και πιστωτικές κάρτες. 1-179 ημέρες (bucket 1-6) για τα δάνεια με εμπράγματες εξασφαλίσεις. Εργαλεία διαχείρισης : Τηλεφωνικές επικοινωνίες και επιστολές Στόχος της διαχείρισης είναι η είσπραξη των καθυστερημένων οφειλών με απώτερο σκοπό την συγκράτηση μετακύλησης των καθυστερήσεων σε χειρότερες περιόδους .

ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΗΣ Στάδιο πριν τις νομικές ενέργειες (Pre – Legal status) Χρονική καθυστέρηση 90 - 119(bucket 4) ημέρες για τα δάνεια χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις και τις πιστωτικές κάρτες. 180 – 209 (bucket 7) ημέρες καθυστέρησης για τα δάνεια με εμπράγματες εξασφαλίσεις. Εργαλεία διαχείρισης : Τηλεφωνικές επικοινωνίες Ο στόχος της διαχείρισης στο στάδιο αυτό είναι η ομαλοποίηση των οφειλών μέσω δομημένου πλαισίου προτάσεων διακανονισμού. Η προσέγγιση των οφειλετών διεξάγεται από εξειδικευμένη εσωτερική ομάδα διακανονιστών με ανάλογες δεξιότητες και εκπαίδευση. Νομικές ενέργειες (Legal status) Χρονική καθυστέρηση 120 + (bucket 5+) ημέρες για τα δάνεια χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις και τις πιστωτικές κάρτες. 210+ (bucket 8+) ημέρες καθυστέρησης για τα δάνεια με εμπράγματες εξασφαλίσεις.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ Σύγκριση του πιστωτικού κινδύνου Δυνατότητα σύνδεσης κινδύνου και τιμολόγησης Δημιουργία ακριβέστερων προβλέψεων Αξιολόγηση κεφαλαιακών απαιτήσεων από τις εποπτικές αρχές Λήψη εγκριτικών αποφάσεων Καθορισμό πιστωτικής πολιτικής ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΠΡΟ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΙΙ Κ: Κανονική ΚΑ: Κανονική με ενδείξεις αδυναμιών ΕΚ: Εκτός κριτηρίων ΕΜ: Εμπλοκή ΑΕ: Ανεπίδεκτη είσπραξης ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ A+, A, B+, B, C+, C, C - K D+, D, D , E+, E, E KA, EK F, Z EM, AE Βασικά Κριτήρια Χρηματοοικονομική κατάσταση επιχείρησης και δυνατότητα ανταπόκρισης στις υποχρεώσεις της Θωράκιση απέναντι σε μεταβολές του οικονομικού περιβάλλοντος

ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ & ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ - Ταξινόμηση: Κ, ΚΑ και ΕΚ 60 ημέρες < ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ < 90 ημέρες Εγκεκριμένα όρια > 300.000 € Καθυστερήσεις > 30.000 € Καθώς και Πιστοδοτήσεις που πιθανόν δεν χαρακτηρίζονται από τα παραπάνω κριτήρια για τις οποίες όμως έχουν οριστικοποιηθεί προβλέψεις από τη Διεύθυνση Διαρκούς Ελέγχου και Επιχειρησιακού Κινδύνου της Μονάδας Διαχείρισης Κινδύνων ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ Μέγιστη διάρκεια 3 μηνών από την ημέρα ανάληψης της διαχείρισης ΣΚΟΠΟΣ: Η ΟΜΑΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ (TURNAROUND STRATEGY)

Κάμψη πωλήσεων λόγω γενικότερης μείωσης της ζήτησης – κατανάλωσης ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Κάμψη πωλήσεων λόγω γενικότερης μείωσης της ζήτησης – κατανάλωσης Αύξηση του κόστους δανεισμού λόγω προβλημάτων ρευστότητας στις τράπεζες Αύξηση της ποσότητας των αποθεμάτων (μειωμένη ρευστότητα) Μείωση στις τιμές των αποθεμάτων Μείωση στις τιμές πώλησης των προϊόντων Αύξηση της κυκλοφοριακής ταχύτητας των απαιτήσεων Μείωση της κυκλοφοριακής ταχύτητας των προμηθευτών Αδυναμία πληρωμής μεταχρονολογημένων επιταγών πελατών των επιχειρήσεων (φαινόμενο domino) ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΕΞΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΛΑΔΟΙ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ ΕΝΤΟΝΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Μεθόδευση ενός διορθωτικού προγράμματος δράσης με ημερομηνίες – στόχους, προκειμένου να ελέγχεται η δραστηριότητα της επιχείρησης και ιδιαίτερα των δαπανών και πληρωμών, με προγράμματα προϋπολογισμών και προβλέψεων Επαναδιαπραγμάτευση των όρων ή και της χρονικής διάρκειας και του τρόπου και χρόνου εξόφλησης των δανείων και πιστώσεων, τόσο της Τράπεζας όσο και των λοιπών τραπεζών και πιστωτών π.χ. Μετατροπή τοκοχρεολυτικών δανείων σε Αλληλόχρεα δάνεια (Revolving Loans) Κεφαλαιακή ή πιστωτική ενίσχυση της επιχείρησης από τους φορείς της Sale and Leaseback παγίων στοιχείων Ρευστοποίηση αποθεμάτων Αναζήτηση άλλων δυνατοτήτων υποστήριξης (πιστώσεις και από άλλα πιστωτικά ιδρύματα μέσω κοινοπρακτικών σχημάτων, πιθανές επιχορηγήσεις, κλπ)

ΛΗΨΗ ΝΕΩΝ Ή ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ συνήθως σε ποσοστό 125% ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Ρευστοποίηση παγίων (επιχείρησης, μετόχων ή φορέων της επιχείρησης) Μείωση λειτουργικών εξόδων (Μισθοδοσία, Αριθμός υπαλλήλων, πάγια έξοδα κλπ) Εισαγωγή στο χρηματιστήριο για την άντληση κεφαλαίων ΛΗΨΗ ΝΕΩΝ Ή ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ Εγγραφή περαιτέρω προσημειώσεων υποθήκης για εξασφάλιση της Τράπεζας Ασφάλιση των προσημειωμένων ακινήτων στην εμπορική τους αξία με εκχώρηση των ασφαλιστηρίων συμβολαίων στη Τράπεζα για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων της Ενεχυρίαση επιταγών πελατείας του πιστούχου της Τράπεζας συνήθως σε ποσοστό 125%

ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΙΑΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ & ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ - Ταξινόμηση: ΕΜ και ΑΕ Πιστοδοτήσεις Επιχειρήσεων με καθυστέρηση > 90 ημέρες Πιστοδοτήσεις Επιχειρήσεων με καθυστέρηση < 90 ημέρες εφόσον αποφασιστεί η υποβάθμισή τους για διάφορους λόγους (π.χ. εμφάνιση δυσμενών στοιχείων στο ΤΕΙΡΕΣΙΑ, προβληματική αποπληρωμή πιστοδοτήσεων σε άλλη Τράπεζα, έντονη χειροτέρευση των οικονομικών στοιχείων του πελάτη που οδηγούν αναπόφευκτα σε έντονο πρόβλημα ρευστότητας, αθέτηση χρηματοοικονομικών όρων του δανειακού συμβολαίου – covenants κλπ.) ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΙΙ Οι εγκρίσεις πιστοδότησης παύουν να ισχύουν και τίθενται σε εφαρμογή οι διαδικασίες επανείσπραξης των δανείων με βάση τις εξασφαλίσεις που έχει στη διάθεσή της η Τράπεζα και πάντα σε συνεννόηση με τη Νομική υπηρεσία

ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΜΕΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΦΩΝ Στοιχεία του Ενεργητικού που αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος τους Στοιχεία εκτός ισολογισμού (Εγγυητικές επιστολές, Ενέγγυες πιστώσεις και αχρησιμοποίητα όρια πιστώσεων (20% για τις βραχυπρόθεσμες πιστώσεις και 75% για τις μακροπρόθεσμες σύμφωνα με τη Βασιλεία ΙΙ) ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ Τρέχον υπόλοιπο Επίπεδο ταξινόμησης ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΜΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΜΕΙΩΣΗΣ ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΜΕΙΩΣΗΣ ΠΙΣΤΟΔΟΤΗΣΕΩΝ Με βάση: Ταξινόμηση πιστούχου Επιδείνωση πιστοληπτικής ταξινόμησης Σημαντικές οικονομικές δυσκολίες του πιστούχου Αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων Ομαδοποίηση με βάση: Κατηγορία – Τύπος πιστοδότησης Κατηγορία Ταξινόμησης Περίοδο Καθυστέρησης και χρησιμοποιούνται οι παράμετροι Probability of default και Loss Given Default