Παραδοσιακές Φορεσιές στην Ελλάδα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παράδοση της Ελλάδος είναι πλούσια και έχουν γραφτεί πολλά βιβλία λαογραφικού ενδιαφέροντος. Κάθε γωνιά της Ελλάδας έχει πλούσια ιστορία που θα ήταν χρήσιμο να την μελετήσουμε γιατί έτσι μόνο θα κρατήσουμε άσβεστη την εθνική μας ταυτότητα.

Μελετώντας την παραδοσιακή ενδυμασία παρακολουθούμε τις επιδράσεις του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, του βυζαντινού πολιτισμού αλλά και τις επιδράσεις των ξένων λαών που όμως ενσωματώθηκαν απόλυτα στο ελληνικό στοιχείο. Κάθε γωνιά της χώρας μας έχει τη δική της φορεσιά, η οποία αντικατοπτρίζει τις ιστορικές, κοινωνικές συνθήκες της ζωής των ατόμων.

Άλλοι παράγοντες που καθορίζουν τα χαρακτηριστικά μιας παραδοσιακής ενδυμασίας είναι το κλίμα ενός τόπου, η εργασία των κατοίκων της, το φυσικό περιβάλλον, οι πρακτικές ανάγκες των ανθρώπων. Όλα αυτά βέβαια συνδυάζονται και με την αισθητική καλλιέργεια των ανθρώπων κάθε περιοχής.

Αν προσέξουμε μια παραδοσιακή φορεσιά θα δούμε ότι τα κεντήματα που έχει ή γενικότερα ένα στοιχείο της διακόσμησης μπορεί να σχετίζεται με την ηλικία, την κοινωνική τάξη, τις περιστάσεις (γιορτές, γάμοι κλπ) του ατόμου που τη φορά. Στην παραδοσιακή ενδυμασία δεν επιλέγει το άτομο αλλά ακολουθεί τις επιταγές του τόπου χωρίς προσωπική επιλογή.

Άλλωστε οι ενδυματολογικές επιλογές σχετίζονται με την κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκει το άτομο. Η δημιουργία μιας παραδοσιακής ενδυμασίας ήταν μια ιεροτελεστία. Συμμετείχαν πολλές ειδικότητες: λαϊκοί τεχνίτες όπως ράφτες, υφάντρες, αργυροχόοι, κεντήστρες κλπ. Μεγάλο μέρος της συλλογής παραδοσιακών στολών βρίσκεται στα μουσεία.

Πολλές σπουδαίες στολές χάθηκαν στο χρόνο και ευτυχώς που το λύκειο ελληνίδων τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα ασχολείται ουσιαστικά με τη συλλογή και τη διαφύλαξη της παραδοσιακής ενδυμασίας. Να αναφέρουμε ακόμα το μουσείο Μπενάκη, τη Δώρα Στράτου, το Πελοποννησιακό λαογραφικό ίδρυμα, το λαογραφικό μουσείο της βόρειας Ελλάδος που βοηθούν στη διατήρηση της εθνικής μας κληρονομιάς.

ΜΑΝΗ

Η παραδοσιακή φορεσιά της Μάνης καθιερώθηκε την εποχή της Τουρκοκρατίας μαζί με όλες τις παραδοσιακές ενδυμασίες της Ελλάδας. Διατηρήθηκε μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα με τους τελευταίους να την φοράνε μέχρι το 1905-1910. Σε αντίθεση με όλη την υπόλοιπη Πελοπόννησο που είχε ως παραδοσιακή φορεσιά τη φουστανέλα, η οποία αργότερα, μετά το 1831 επισημοποιήθηκε ως εθνική ενδυμασία, η Μάνη χρησιμοποίησε τη φορεσιά που στη συντριπτική πλειοψηφία της την φορούσαν οι νησιώτικες περιοχές.

Οι άνδρες με μια πρώτη ματιά έμοιαζαν με ναυτικούς ή πειρατές του Μεσαίωνα.

ΓΥΝΑΙΚΕια: Η παραδοσιακή φορεσιά της Μάνης ήταν: βελέσι, σε σκούρο μπλε χρώμα, πουκάμισο μακρύ και κεντημένο στα άκρα, κοντογούνι (μπόρκα ή καμιγιόλα), ζώνη, τσεμπέρι ή τσεμπέρα, πολλές φορές κεφαλογιούρι από μέσα και από πάνω το τσεμπέρι, τσαρούχια και μπελερίνα.

Το χρώμα της τσεμπέρας ήταν ανάλογο της ηλικίας Το χρώμα της τσεμπέρας ήταν ανάλογο της ηλικίας. Οι μικρότερες φορούσαν άσπρο ή κίτρινο ή ανοικτό καφέ που με την ηλικία σκούραινε και γινόταν μαύρο στα γεράματα. Στο βελέσι, στο κατωκόρμι, ήταν ραμμένη μία λωρίδα κατακόκκινη, πλάτους μιας πιθαμής, το μπουγάζι. Το φορούσαν οι χαιράμενες, παντρεμένες και ανύπαντρες. Όταν πέθαινε ο άντρας της γυναίκας, πάνω στον τάφο του ξήλωνε ένα μέρος του μπουγαζιού, ενώ όταν πέθαινε ο αδελφός της ολόκληρο.

ΠΟΡΠΕΣ

ΑΝΔΡικη: Οι άνδρες φορούσαν βράκα σε σκούρο μπλε, πουκάμισο άσπρο κεντημένο, κοντογούνι, ζωνάρι, φέσι ή μαντήλι μαύρο (τσεμπεράκι) και τσαρούχια από δέρμα γουρουνιού. Όλα ήταν υφαντά, κεντημένα και φτιαγμένα από τους ίδιους. 

ΚΡΗΤΗ

ΑΝΔΡΙΚη: Οι Κρήτες για δυο αιώνες μετά την Βενετσιάνικη κατάκτηση (1204) συνέχισαν να κρατούν το Βυζαντινό ένδυμα που φόρεσαν μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Σαρακηνούς(961). Κατόπιν αρχίζουν να ντύνονται με τη Βενετσιάνικη μόδα.

Η  ανδρική παραδοσιακή φορεσιά με τη βράκα, το γελέκι, το «μεϊτάνι»  και τα «στιβάνια» κάνει την εμφάνισή της στις αρχές του 16ου αιώνα. Η άποψη ότι η βράκα ήταν άγνωστη στην Κρήτη πριν από την τουρκική κατάκτησή της δεν είναι εξακριβωμένη. Η ανδρική φορεσιά περιλαμβάνει τα εξής τεμάχια: βράκα, κάλτσες, γελέκι «μεϊτάνι», πουκάμισο, ζώνη, σπαστό φεσάκι, ή «σαρίκι», ασημομάχαιρο, «καδένα» και «στιβάνια». Το παραδοσιακό κεφαλοκάλυμμα της φορεσιάς είναι το κόκκινο σπαστό φεσάκι με τη μαύρη φούντα ή το «σαρίκι» με την μορφή της μεγάλης μαντήλας. 

ΚΡΗΤΙΚΑ ΜΑΧΑΙΡΙΑ

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ: Παρ΄ ότι από το 1204 η Κρήτη ενετοκρατείται, η Κρητικιά αρχόντισσα διατηρεί το βυζαντινό φόρεμα για δυόμισι αιώνες μετά, έως τη πτώση της Κωνσταντινούπολης (1453), και μάλιστα ένα φόρεμα παλαιό, όπως αυτό του 10ου αιώνα. Αυτό αποτελείται από δύο ιμάτια με μανδύα και τυμπάνιον στο κεφάλι. Οι απλές γυναίκες της υπαίθρου φορούσαν ρούχα κατώτερης ποιότητας και στη μέση μια ποδιά, το προσέργιον. Σύνηθες ήταν ακόμα και το σακοφίστανο (ζακέτα και φούστα).Από το τέλος του 15ου αιώνα το ρεύμα σπρώχνει προς την ιταλική μόδα και η εύπορη χωρική της Κρήτης ακολουθεί τη μόδα της Κρητικής αστής που ντύνεται σύμφωνα με τη μόδα της Βενετίας.

ΗΠΕΙΡΟΣ-ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Ανδρικη Ηπειρωτικη Φορεσια: Στην ηπειρωτική Ελλάδα η πιο συνηθισμένη αντρική φορεσιά αποτελείται από την πουκαμίσα, ένα απλό ρούχο με μανίκια που φοριέται πάνω από το εσωτερικό πουκάμισο, κουμπώνει μπροστά, και μπορεί να φτάνει μέχρι τα γόνατα. Καθώς η μέση σφίγγεται με το ζωνάρι , η πουκαμίσα ανοίγει προς τα κάτω και σχηματίζει δίπλες στον ποδόγυρο. Οι δίπλες αυτές είναι ένδειξη πολυτέλειας και στην προσπάθεια να γίνουν όσον το δυνατόν περισσότερες, δημιουργήθηκε σταδιακά ένα ιδιαίτερο ρούχο, η φουστανέλα.

Στα πόδια φορούν μαύρα παπούτσια ή τσαρούχια ανάλογα με την περιοχή. Μπουραζανα Ηπειρου Αποτελείται από το παντελόνι που είναι συνήθως σε μπεζ ή άσπρο χρώμα φτιαγμένο από χονδρό ύφασμα, τη λεγόμενη τσόχα και λέγεται μπουραζάνα ή βρακοπαντέλονο. Το πουκάμισο φτιάχνεται συνήθως από βαμβακερό ύφασμα σε άσπρο χρώμα ή σε διάφορες καρό αποχρώσεις. Ανάλογα με την περιοχή έχει στενά ή φαρδιά μανίκια. Το αμάνικο γιλέκο φτιάχνεται από μάλλινο ύφασμα σε σκούρα απόχρωση. Απαραίτητα εξαρτήματα της φορεσιάς είναι το ζωνάρι, το γούνινο καλπάκι για το κεφάλι, και η ασημένια αλυσίδα ή ο σταυραετός που στολίζει το στήθος. Στα πόδια φορούν μαύρα παπούτσια ή τσαρούχια ανάλογα με την περιοχή.

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ηπειρωτικη ΦΟΡΕΣΙΑ: ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ηπειρωτικη ΦΟΡΕΣΙΑ: Ένα σημαντικό μέρος της παραδοσιακής φορεσιάς είναι τα καλλωπιστικά της στοιχεία τα οποία, αποτελούν σύμβολα. Για παράδειγμα, ένας σταυρός συμβολίζει τη θρησκεία, ένα καράβι τη ζωή, ένα λουλούδι τη νεότητα. Επίσης ένα χρώμα ή κάποιο σχήμα συμβολίζουν κάποιες αξίες.

Ο κύριος σκοπός του φορέματος είναι να καλύπτει το σώμα από την μέση και κάτω. Μπορεί να έχει πανωκόρμι μονοκόμματο, ανοιχτό στην μέση, ή με τιράντες, μανικωτό ή αμάνικο. Όταν δεν έχει, τότε λέγεται φούστα. Υπάρχουν και εδώ πάρα πολλές παραλλαγές στο σχέδιο και στην ονομασία: φουστάνι, φόρεμα, τσούκνα, βελέσι, σάρτζα κλπ. Φοριέται πάνω από το πουκάμισο. Αρχικά, η ποδιά είναι ένα εξάρτημα με την σαφή πρακτική χρησιμότητα να προφυλάσσει το μπροστινό κάτω τμήμα της φορεσιάς, που είναι περισσότερο εκτεθειμένο στο λέρωμα και την φθορά.

ΑΣΗΜΟΖΟΥΝΑΡΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Ανδρικη Φορεσια Θεσσαλιασ: Η φορεσιά παίρνει το όνομά της από το μάλλινο βρακί τη μπουραζάνα. Αποτελείται από: Το άσπρο βαμβακερό φαρδομάνικο πουκάμισο με τα μάλλινα κεντητά μανίκια. Το μάλλινο βρακί. Το μάλλινο ζωνάρι. Το ολοκέντητο γιλέκο. Το μαύρο καλπάκι στο κεφάλι

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΟΡΕΣΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ: Στις γυναικείες φορεσιές της Θεσσαλίας το ενδυματολογικό ενδιαφέρον μονοπωλούν σχεδόν οι εντυπωσιακές φορεσιές της Καραγκούνας του κάμπου. Οι καραγκούνικες φορεσιές, παρόλο που διαφέρουν στις λεπτομέρειες από χωριό σε χωριό ανήκουν σε μια ξεκάθαρη οπτικά οικογένεια. Αποτελούνται από το λινομάνικο πουκάμισο, με πυκνά μαύρα κρόσσια στον ποδόγυρο και τα μανίκια, και διπλό «σαγιά» , δυο δηλαδή βαμβακερά φουστάνια.

ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑ

ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ ΚΑΡΑΓΚΟΥΝΑΣ

ΚΕΡΚΥΡΑ-ΛΕΥΚΑΔΑ

ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚη ΦΟΡΕΣΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ-ΛΕΥΚΑΔΑΣ: Οι φορεσιές ήταν συνήθως κεντημένες από γυναίκες της οικογένειας. Εντυπωσιακά είναι τα πολύπλοκα και πολύχρωμα σχέδια και απερίγραπτη η ποικιλομορφία αυτών ανάλογα με τον τόπο προέλευσης τους. Οι κεφαλόδεσμοι ήταν το πιο αντιπροσωπευτικό κομμάτι της γυναικείας κερκυραϊκής φορεσιάς, πάντα περίτεχνοι και πάντα ταιριαστοί με την κόμμωση. Απαραίτητο συμπλήρωμα της κερκυραϊκής νυφιάτικης και γιορτινής στολής ήταν τα χρυσά στολίδια. Τα κοσμήματα ήταν δώρα του γαμπρού προς τη νύφη και μαρτυρούσαν την οικονομική κατάσταση του ζεύγους. Τα κοσμήματα της Κέρκυρας έμοιαζαν με αυτά της Λευκάδας.

Λευκαδίτικη Φορεσιά

Γαμηλια Λευκαδιτικη Ενδυμασια Γαμηλια Λευκαδιτικη Ενδυμασια

ΑΝΔΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑσ: H ανδρική στολή απαρτίζεται από φανέλα, πουκάμισο, βράκα, ζωνάρι, γιλέκο και σακάκι, κάλτσες και τσαρούχια και στο κεφάλι φέσι τουνέζικο ή ψάθα. Ο Κερκυραίος φορούσε στο κεφάλι την τρίτσα (ψάθινο καπέλο) και σπανιότερα φέσι. Φορούσε, επίσης, άσπρο βαμβακερό πουκάμισο με πέτα και με μανίκια φουσκωτά που κατέληγαν σε μανσέτες στους καρπούς των χεριών. Το πουκάμισο είχε μια σειρά κουμπιών, αλλά άφηνε μεγάλο μέρος από το στήθος ανοιχτό. Μέσα από το πουκάμισο φορούσε μάλλινη φανέλα, τη μάγια. Από πάνω από το πουκάμισο φορούσε κοντό γιλέκο από μαύρη τσόχα και κεντημένο με σιρίτια σε ασημί απόχρωση. Κούμπωνε στο πάνω μέρος με ασημένια κουμπιά και αλυσίδες, που περνούσαν μέσα από θηλιές.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ-ΘΡΑΚΗ

ΑΝΔΡΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑσ: Τα αντρικά ενδύματα των αστών εμπίπτουν στην ίδια κατηγορία με τα αστικά του υπόλοιπου ελλαδικού χώρου και διατηρήθηκαν σε Καστοριά και Θεσσαλονίκη, κυρίως από τους Εβραίους ως το 1920. Οι αντρικές φορεσιές των αγροτών παρουσιάζουν ενότητα και δίνουν την εντύπωση ότι είναι μαύρες. Μόνο σε γιορτές σπάει η ομοιότητα των ενδυμασιών. Στο κεφάλι φορούν το κόκκινο φέσι το οποίο αντικαθίσταται μετά την Απελευθέρωση με γούνινο ή βελούδινο καπέλο της κάθε εποχής.

ΚΑΒΑΚΛΙ: Η φορεσιά προέρχεται από την Ανατολική Ρωμυλία και συγκεκριμένα από την περιοχή του Καβακλί που σήμερα ανήκει στη Βουλγαρία. Γιορτινή και νυφική φορεσιά,έχει συνήθως πουκάμισο με μπλέ σκούρο μπούστο και το κάτω μέρος άσπρο με κεντητό ποδόγυρο. Η τσούκνα,είδος αμάνικου φορέματος,έχει κεντητό ποδόγυρο και τραχηλιά.Από τα κεντήματα της τσούκνας ξεχωρίζονται οι ανύπαντρες από τις παντρεμένες και τις χήρες.Η ποδιά έχει κέντημα ανάλογο με την ηλικία της γυναίκας που τη φοράει.Τα μαλλιά χτενίζονται κοτσίδες,στο κεφάλι φορούν το φέσι και δυό τσεμπέρια και στο μέτωπο στερεώνουν ένα κόσμημα με φλουριά.

ΜΑΚΡΑ ΓΕΦΥΡΑ: Έχει βαμβακερό πουκάμισο και από πάνω φουστάνι,αμάνικο, ολοκέντητο.Ο χειμερινός με μανίκια επενδύτης είναι απ’το ίδιο ύφασμα με το φουστάνι και έχει παρόμοια κεντήματα με αυτό.Στη μέση φοριέται η ολοκέντητη ποδιά και πάνω της τυλίγεται το μακρύ ζωνάρι με την επισμαλτομένη πόρπη.Στα πόδια φορούν τα καλτσούνια.Στο κεφάλι,κόκκινο σκουφάκι με υποσαγόνιο το μαγγούρι.Ο κεφαλόδεσμος συμπληρώνεται από κόσμημα με πέντε χρυσά φλουριά.

ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΕΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΕΩΣ: Οι Σαρακατσάνες έφτιαχναν οι ίδιες τη φορεσιά τους,εκτός από τα τσαρούχια,τη δερμάτινη ζώνη, τα κοσμήματα και σπάνια το μαντήλι. Κατάσαρκα βάζουν τη φανέλα με πρόσθετα διακοσμητικά μανίκια,από πάνω λευκό υφαντό πουκάμισο με φαρδιά κεντημένα μανίκια και πολύπτηχη φούστα. Εμπρός στερεώνεται μικρή ολοκέντητη ποδιά. Την περιφέρεια τυλίγει φαρδύ ζωνάρι που σφίγγεται με δερμάτινη ζώνη και ασημένια πόρπη. Το λαιμό στολίζει δαντελλένια τραχηλιά και στα πόδια φοριούνται πλεκτά τσοράπια,τσαρούχια ή χοντρά παπούτσια.

ΡΟΥΜΛΟΥΚΙ: Η νυφική φορεσιά έχει λευκό βαμβακερό ή μεταξωτό πουκάμισο. Το ζωνάρι κεντημένο με ασημένιες πούλιες τυλίγεται στη μέση.Τη φορεσιά συμπληρώνει η ποδιά. Απαραίτητα είναι τα πρόσθετα βελούδινα μανίκια,αλλά εκείνο που τη χαρακτηρίζει είναι ο κεφαλόδεσμος που μοιάζει με περικεφαλαία.Το κατσούλι είναι το σκληρό,ωοειδές τμήμα του κεφαλόδεσμου όπου στερεώνονται το ένα μαύρο και τα δύο λευκά μαντήλια. Ένα καλό νυφικό κατσούλι έχει και ένα ζευγάρι φούντες. Τα μαλλιά κόβονται στο μέτωπο σε αφέλειες. Η φορεσιά συμπληρώνεται με κοσμήματα και άνθη.

ΠΟΡΠΕΣ

ΦΟΡΕΣΙΑ ΘΡΑΚΗΣ: Τοπικό χαρακτηριστικό είναι οι ποδιές του Σουφλίου, που αποτελούν αριστουργήματα υφαντικής τέχνης, συνήθως μονόφυλλες, μάλλινες ή βαμβακερές.

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ-ΚΥΚΛΑΔΕΣ

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ ΑΝΔΡΙΚΗ: Την αντρική φορεσιά δεν χρειάζεται να την εξετάσουμε ιδιαίτερα. Ήταν η γνωστή «βράκα», αρχικά λευκή- βαμβακερή και υφαντή που όταν πάλιωνε και κιτρίνιζε τη βάφανε μπλε ή μαύρη. Οι άντρες είναι πιο συντηρητικοί στην εμφάνισή τους και δεν άλλαξαν εύκολα μόδα. Σταδιακά και με αργούς ρυθμούς, αντικατέστησαν τις μπότες με παπούτσια, μετά το γιλέκο με σακάκι και τελικά έβγαλαν και τη «βράκα» και έγιναν «φραγκοφορεμένοι».

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ: Οι γυναίκες φορούσαν άσπρο λινό ή μεταξωτό μακρύ πουκάμισο, που φαινόταν μπροστά μέσα από τη ριγωτή μεταξωτή ψαλιδιά. Πάνω από το πουκάμισο φορούσαν το γιλέκιν. Πάνω από το γιλέκιν φορούσαν τοταμπάρο, μακρύ σαν παλτό και φαρδύ, με μεγάλες λόξες ραμμένο, που για τις πλούσιες ήταν χρυσομεταξοΰφαντο, φοδραρισμένο ολόκληρο με το πιο σπάνιο και χιονόλευκο γουναρικό της ερμίνας. Οι πλούσιες πάλι φορούσαν και μια ολόχρυση ζώνη με πόρπες. Χαρακτηριστικό στοιχείο της ενδυμασίας είναι ο κεφαλόδεσμος της που αποτελείται από 3 μαντήλια .

ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΑΝΔΡΙΚΗ: Η ανδρική φορεσιά ήταν πιο απλή, πιο πρακτική και πιο συγκρατημένη, όπως όλων των νησιωτών του Αιγαίου. Κύριο στοιχείο η βράκα. Αποτελείται από το φέσι με τη μακριά φούντα, το βαμβακερό σφιχτό ζωνάρι της μέσης, το γιλέκο από ίδιο ύφασμα με τη βράκα, λινό, που ένα του κουμπί κούμπωνε στο στέρνο και την πουκαμίσα με το φαρδύ και μεγάλο ανοιχτό γιακά και με τα μανίκια που έκαναν φουφούλα στον καρπό με λάστιχο, Λευκή γκιλότα στα πόδια και χαμηλά υποδήματα με τακουνάκι. Διαφοροποιήσεις εντοπίζονται και στην ποιότητα, η οποία ήταν ανάλογη με την κοινωνική τάξη, αλλά και την οικονομική δυνατότητα του καθενός.

ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ: Η φορεσιά αποτελείται από άσπρο λινό ή ποπλίνα υποκάμισο, με μυτάκι, σγουρή λαιμόκοψη και ραφή στη μέση. Μακρύ και φαρδύ μανίκι που κατέληγε κατσαρό. Μαύρο βελούδινο γιλέκο με στενά μανίκια και πρασινωπό ρέλιασμα στα μανίκια και στο στήθος. 'Aσπρη λινή φούστα, οβάλ, με πιέτες στα κόντρα για να μακραίνει και να κονταίνει, αλλά και για ομορφιά! Εμπρός, λινή ποδιά, με στενή δαντέλα κατά μήκος και φαρδιά κάτω, που ακουμπάει στις πιέτες. Δενόταν με ζώνη πίσω.

ΦΟΥΣΤΑΝΕΛΑ: Μια πλούσια φουστανέλα μπορεί να έχει μέχρι 400 λαγκιόλια, χρειάζεται δηλαδή ένα τόπι ύφασμα για να γίνει. Η φουστανέλα είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή στον χορό γιατί δίνει έμφαση στις στροφές και τα πηδήματα. Η φουστανέλα ήταν παραδοσιακό ένδυμα των αντρών, των ποιμενικών κυρίως ομάδων, στα Βαλκάνια. Πρόκειται για μια κοντή πολύπτυχη λευκή φούστα. Κατασκευάζεται από πολλά ορθογώνια τρίγωνα τεμάχια υφάσματος, που ράβονται μεταξύ τους ίσιο με λοξό και μετά σουρώνονται στη μέση. Τις πιο πολλές φορές η φουστανέλα κατασκευάζεται σε δύο ξεχωριστά τμήματα και δένει στη μέση δεξιά και αριστερά.

Το γεγονός ότι οι παλιότερες φουστανέλες είχαν κορμί, ήταν λιγότερο πτυχωτές και μακριές ως τη μέση της γάμπας, κάνει πιο πιθανή την προέλευσή της από το πουκάμισο. Μέχρι την δεκαετία του 1890 φοριόταν και στην Ελλάδα, οπότε και αντικαταστήθηκε για λόγους μόδας από "τα φράγκικα", αυτό δηλαδή που σήμερα αποκαλούμε παντελόνι. Αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι η φουστανέλα ήταν σε κοινή χρήση στην Ελλάδα ήδη από τον 12ο αιώνα .

ΤΣΑΡΟΥΧΙΑ: Το τσαρούχι είναι ένα ελαφρύ, δερμάτινο υπόδημα το οποίο φορούσαν οι χωρικοί στην ηπειρωτική Ελλάδα αλλά και σε άλλες ορεινές περιοχές στα Βαλκάνια και την Τουρκία μέχρι τον 19ο – αρχές του 20ου αιώνα. Σήμερα φοριούνται στην Ελλάδα ως υποδήματα μαζί με τη φουστανέλα και με τη στολή των Ευζώνων. Η λέξη προέρχεται από το τουρκικό «τσαρίκ» (carik).

Κατασκευαζόταν από ακατέργαστο ή κατεργασμένο δέρμα από τέσσερα συνήθως τεμάχια την «πατωσιά» (ή σόλα) τα δύο πλάγια και στην άκρη του τη «μύτη» σε διάφορες παραλλαγές, άλλοτε γυμνή και γυρισμένη προς τα πάνω είτε καλυμμένη με πλούσια, μάλλινη φούντα, η οποία ήταν συνήθως μαύρη για τους άνδρες και τις γυναίκες είτε πολύχρωμη για τα παιδιά. Το δέρμα από το οποίο κατασκευάζονταν ήταν το λεγόμενο «τελατίνι» χρώματος ερυθρού. Τα τσαρούχια καθημερινής χρήσης ήταν απλά χωρίς στολίδια, ενώ τα πλουσιότερα είχαν κορδόνια και πούλιες. Στη στρατιωτική ορολογία, το τσαρούχι που φέρουν οι εύζωνες (τσολιάδες) ονομάζεται «ταρρούχιον». Παρόλα' αυτά, όταν οι εύζωνες αναφέρονται σε αυτό, χρησιμοποιούν τον όρο «τσαρούχι».

ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1ο Βιβλίο Ελληνικές Φορεσιές-Ιωάννα Παπαντωνίου 1ο Βιβλίο Ελληνικές Φορεσιές-Ιωάννα Παπαντωνίου 2ο Βιβλίο Ελληνικές Φορεσιές-Ιωάννα Παπαντωνίου 3ο Βιβλίο Ελληνικές Φορεσιές-Ιωάννα Παπαντωνίου 1ος Τόμος Η Ελληνική Λαϊκή Φορεσιά- Αγγελική Χατζημιχαήλ 2ος Τόμος Η Ελληνική Λαϊκή Φορεσιά- Αγγελική Χατζημιχαήλ Ελληνικά Παραδοσιακά Κοσμήματα- Άγγελος Δεληβορριάς Διαδίκτυο

ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΜΑΣ Ντύσου Γδύσου Monsters Χρυσούλα Κανελλάκη Ιωάννα Δημητροπούλου Γεωργία Γομάτου Ίρις Δημητριάδου Αγγελική Παυλέρου Βιολέτα Γολοβκό Χαρά Βλαχοκωνσταντή Μαρία Αθανασοπούλου Τα Ποζέρια Ίσις Γιώργος Καψαλάκος Αγγελική Μαριανίδου Έλενα Θεοδωροπούλου Παναγιώτα Μηνακάκη Γιάννα Μήτσια Δήμητρα Μορφογένη Γιώργος Γεωργάκης Ελένη Μηνακάκη Άκης Καρράς Αγγελική Ανδριανού

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!!! ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!!!! PROJECT «Η κοινωνική διάσταση του φαινομένου της μόδας και η τεχνολογία των πρώτων υλών της» 26/4/2013 Α΄ ΓΕΛ Σπάρτης