Βακτηριακές λοιμώξεις Η ανοσία έναντι των βακτηριακών μολύνσεων επιτυγχάνεται με ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ, εκτός από τις περιπτώσεις των βακτηρίων εκείνων που έχουν τη δυνατότητα της ενδοκυτταρικής ανάπτυξης, οπότε και έχουν σημαντικό ρόλο οι αντιδράσεις ΥΠΕΡΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΟΜΕΝΟΥ ΤΥΠΟΥ. Είσοδος των βακτηρίων στο σώμα είτε μέσω των διαφόρων φυσικών οδών (π.χ. του αναπνευστικού, του γαστρεντερικού ή του ουροποιητικού συστήματος) ή μέσω φυσιολογικά μη προσβάσιμων οδών, οι οποίες ανοίγουν λόγω λύσης της συνέχειας του δέρματος ή των βλεννωδών μεμβρανών
Ανάλογα με τον αριθμό των μικροοργανισμών που εισέρχονται στο σώμα και τη λοιμογονικότητά τους, υπάρχουν διάφορα επίπεδα ανοσολογικής απόκρισης του ξενιστή Αν το μέγεθος του ενοφθαλμίσματος είναι μικρό και η λοιμογονικότητα του μικροοργανισμού χαμηλή, τα τοπικά φαγοκύτταρα των ιστών μπορούν να εξουδετερώσουν τα βακτήρια στα πλαίσια της ενδογενούς, μη ειδικής ανοσίας. Υψηλότερα επίπεδα ενοφθαλμίσματος ή μικροοργανισμοί με αυξημένη λοιμογόνο ικανότητα έχουν την τάση να επάγουν ειδική ανοσολογική απόκριση.
Τα ενδοκυτταρικά και τα εξωκυτταρικά βακτήρια μπορεί να επάγουν διαφορετική ανοσολογική απόκριση Τα εξωκυτταρικά βακτήρια μπορεί να είναι παθογόνα είτε επάγοντας τοπική φλεγμονώδη απόκριση ή παράγοντας τοξίνες Η μόλυνση από εξωκυτταρικά βακτήρια επάγει την παραγωγή αντισωμάτων, τα οποία εκκρίνονται από τα πλασματοκύτταρα των τοπικών λεμφαδένων και του υποβλεννογόνου χιτώνα του αναπνευστικού και του γαστρεντερικού συστήματος. Η χυμική ανοσοαπόκριση αποτελεί τον κύριο ανοσολογικό μηχανισμό έναντι των εξωκυτταρικών βακτηρίων. Τα αντισώματα προστατεύουν τον ξενιστή από τους εισβολείς με διάφορους μηχανισμούς, όπως είναι η απομάκρυνση των βακτηρίων και η εξουδετέρωση των τοξινών τους
Οι τοξίνες (ενδοτοξίνες ή εξωτοξίνες) των βακτηρίων είτε έχουν άμεση κυτταροτοξική δράση είτε διαθέτουν άλλους παθογενετικούς μηχανισμούς. παράδειγμα η τοξίνη της διφθερίτιδας, η οποία έχει κυτταροτοξική δράση επειδή αναστέλλει την πρωτεϊνοσύνθεση. Οι ενδοτοξίνες, π.χ ο λιποπολυσακχαρίτης (LPS), αποτελούν συνήθως συστατικά του κυτταρικού τοιχώματος των βακτηρίων, σε αντίθεση με τις εξωτοξίνες, όπως η τοξίνη της διφθερίτιδας, οι οποίες εκκρίνονται από τα βακτήρια.
Τα αντισώματα ως οψωνίνες Τα αντισώματα που συνδέονται με εύκολα προσβάσιμα επιφανειακά αντιγόνα ενός βακτηρίου μπορούν, μαζί με το θραύσμα C3b του συμπληρώματος, να δράσουν ως οψωνίνες, οι οποίες επάγουν τη φαγοκυττάρωση και, συνεπώς, την κάθαρση του βακτηρίου . Σε ορισμένες περιπτώσεις βακτηρίων, ιδιαίτερα των gram-αρνητικών, η ενεργοποίηση του συμπληρώματος μπορεί να προκαλέσει από μόνη της λύση του μικροοργανισμού.
Η μεσολαβούμενη από το αντίσωμα ενεργοποίηση του συμπληρώματος μπορεί να επάγει τοπικά την παραγωγή ανοσοδραστικών μορίων ενίσχυση και αύξηση της αποτελεσματικότητας της ανοσολογικής απόκρισης. Για παράδειγμα, τα προϊόντα διάσπασης του συμπληρώματος C3a και C5a, δρουν ως αναφυλατοξίνες, οι οποίες προκαλούν τοπικά αποκοκκίωση των μαστοκυττάρων και συνεπώς, αγγειοδιαστολή και εξαγγείωση λεμφοκυττάρων και κοκκιοκυττάρων από το αίμα στο μεσοκυτταρικό χώρο. Άλλα προϊόντα διάσπασης του συμπληρώματος έχουν ρόλο χημειοτακτικών παραγόντων για τα ουδετερόφιλα και τα μακροφάγα, βοηθώντας, έτσι, την προσέλκυση φαγοκυττάρων στην περιοχή της μόλυνσης.
Τα αντισώματα έναντι μίας βακτηριακής τοξίνης μπορεί να συνδεθούν με την τοξίνη και να την εξουδετερώσουν. Όπως κάθε άλλο ανοσοσύμπλεγμα, τα συμπλέγματα αντισώματος-τοξίνης απομακρύνονται στη συνέχεια από τα φαγοκύτταρα.
έμφυτη ανοσία έναντι των ενδοκυτταρικών παθογόνων βακτηρίων έμφυτη ανοσία έναντι των ενδοκυτταρικών παθογόνων βακτηρίων οι μηχανισμοί της έμφυτης ανοσίας δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί έναντι των ενδοκυτταρικών παθογόνων βακτηρίων, ΟΜΩΣ οι ενδοκυτταρικοί μικροοργανισμοί μπορούν να ενεργοποιούν τα ΝΚ κύτταρα, τα οποία, αποτελούν έναν πρώιμο αμυντικό μηχανισμό έναντι των βακτηρίων αυτών. Οι μολύνσεις που προκαλούνται από ενδοκυτταρικά βακτήρια έχουν την τάση να επάγουν κυτταρομεσολαβητική ανοσολογική απόκριση και ιδιαίτερα την επιβραδυνομένου τύπου υπερευαισθησία. Σε αυτό τον τύπο απόκρισης, σημαντικό ρόλο παίζουν οι κυτταροκίνες που εκκρίνονται από τα CD4+ Τ κύτταρα, με σημαντικότερη την IFN-γ, η οποία ενεργοποιεί τα μακροφάγα, ώστε να θανατώνουν πιο αποτελεσματικά τα παθογόνα που έχουν φαγοκυτταρώσει
Τα βακτήρια μπορούν να διαφεύγουν αποτελεσματικά από τους αμυντικούς μηχανισμούς του ξενιστή ΚΥΡΙΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ 1. Προσκόλληση στα κύτταρα του ξενιστή Ορισμένα βακτήρια διαθέτουν επιφανειακές δομές ή μόρια που αυξάνουν την ικανότητα προσκόλλησής τους στα κύτταρα του ξενιστή. Για παράδειγμα, πολλά gram- αρνητικά βακτήρια διαθέτουν επιμήκεις και λεπτές προεκβολές, οι οποίες τους παρέχουν τη δυνατότητα προσκόλλησης στη μεμβράνη του επιθηλίου του γαστρεντερικού και του ουροποιητικού συστήματος. Άλλα βακτήρια, όπως η Bordetella pertussis, εκκρίνουν μόρια προσκόλλησης τα οποία συνδέονται τόσο με το βακτήριο, όσο και με τα κύτταρα του κροσσωτού επιθηλίου του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
εκκριτικά IgA αντισώματα Τα ειδικά για αυτές τις βακτηριακές δομές εκκριτικά IgA αντισώματα, μπορούν να παρεμποδίσουν την προσκόλληση των βακτηρίων στα επιθηλιακά κύτταρα των βλεννογόνων και αποτελούν τον κύριο αμυντικό μηχανισμό έναντι της προσκόλλησής τους. Παρόλα αυτά, ορισμένα βακτήρια (όπως η Neisseria gonorrhoeae, ο Haemophilus influenzae και η Neisseria meningitidis) διαφεύγουν της IgA ανοσολογικής απόκρισης μέσω της έκκρισης πρωτεασών, οι οποίες διασπούν το μόριο της εκκριτικής IgA στην περιοχή αρμού. Τα θραύσματα Fab και Fc που προκύπτουν, έχουν μικρό χρόνο ημιζωής στις εκκρίσεις των βλεννογόνων και δεν έχουν την ικανότητα να προκαλούν συγκόλληση των μικροοργανισμών.
Μεταβολή επιφανειακών αντιγόνων-Neisseria gonorrhoeae Ορισμένα βακτήρια διαφεύγουν της IgA ανοσολογικής απόκρισης του ξενιστή μεταβάλλοντας τα επιφανειακά τους αντιγόνα. Για παράδειγμα, στην Neisseria gonorrhoeae η πιλίνη, μία πρωτεΐνη των προεκβολών, χαρακτηρίζεται από σημαντική δομική μεταβλητότητα. Η μεταβλητότητα της αμινοξικής αλληλουχίας της πιλίνης οφείλεται στις αναδιατάξεις των γονιδίων που την κωδικοποιούν 1-2 εκφραζόμενα και από 10-20 σιωπηρά γονίδια - Κάθε γονίδιο διατάσσεται σε έξι περιοχές που ονομάζονται μικροκασσέτες. Η δημιουργία διαφορετικών μορφών πιλίνης διαδικασία γονιδιακής μετατροπής: μία ή περισσότερες μικροκασσέτες από τα σιωπηρά γονίδια αντικαθιστούν μία μικροκασσέτα ενός εκφραζόμενου γονιδίου διαδικασία υπεύθυνη για τη δημιουργία σημαντικής αντιγονικής ποικιλομορφίας, συνεισφορα στην παθογένεια της N. gonorrhoeae, επειδή αυξάνει την πιθανότητα της προσκόλλησης των προεκβολών στα επιθηλιακά κύτταρα. Επιπλέον, οι συνεχείς μεταβολές της αντιγονικής δομής των προεκβολών, επιτρέπουν στο μικροοργανισμό να διαφεύγει της εξουδετέρωσης από την εκκριτική IgA.
Διαφυγή από την φαγοκυττάρωση-Streptococcus spp Ορισμένα βακτήρια έχουν επιφανειακές δομές που τους επιτρέπουν να διαφεύγουν της φαγοκυττάρωσης. Ένα κλασικό παράδειγμα είναι εκείνο του Streptococcus pneumoniae (πνευμονιοκόκκου), το πολυσακχαριτικό έλυτρο το οποίο αναστέλλει πολύ αποτελεσματικά τη φαγοκυττάρωση. 84 ορότυποι πνευμονιοκόκκου, οι οποίοι διαφέρουν μεταξύ τους ως προς συγκεκριμένους πολυσακχαρίτες του ελύτρου. Κατά τη διάρκεια της μόλυνσης, ο ξενιστής παράγει αντίσωμα ειδικό για το συγκεκριμένο ορότυπο. Το αντίσωμα αυτό προστατεύει από την επαναμόλυνση από τον ίδιο ορότυπο, αλλά δεν παρέχει καμία προστασία έναντι διαφορετικών οροτύπων. Με τον τρόπο αυτό, ο πνευμονιόκοκκος μπορεί, πολλές φορές, να προκαλεί μολύνσεις στο ίδιο άτομο Σε άλλα βακτήρια, όπως το Streptococcus pyogenes, η φαγοκυττάρωση αναστέλλεται από μία πρωτεϊνική προεκβολή της επιφάνειάς του, η οποία ονομάζεται πρωτεΐνη Μ. Ορισμένοι παθογόνοι σταφυλόκοκκοι έχουν την ικανότητα να κατασκευάζουν ένα προστατευτικό περίβλημα που αποτελείται από πρωτεΐνες του ξενιστή. Τα βακτήρια αυτά εκκρίνουν ένα ένζυμο πήξης, το οποίο δημιουργεί ένα στρώμα ινικής γύρω τους, προστατεύοντάς τα, έτσι, από τα φαγοκύτταρα.
Διαφυγή από τη δράση του συμπληρώματος σε ορισμένα gram-αρνητικά βακτήρια, οι επιμήκεις πλευρικές αλυσίδες του λιπιδίου Α του λιποπολυσακχαρίτη του κυτταρικού τους τοιχώματος, τους επιτρέπουν να ανθίστανται στην προκαλούμενη από το συμπλήρωμα λύση. Η Pseudomonas εκκρίνει ένα ένζυμο, την ελαστάση, η οποία αδρανοποιεί τις αναφυλατοξίνες C3a και C5a, περιορίζοντας σημαντικά την ένταση της τοπικής φλεγμονώδους αντίδρασης.
Επιβίωση μέσα στα φαγοκύτταρα η Listeria monocytogenes έξοδος από το φαγολυσόσωμα προς το κυτταρόπλασμα, το οποίο αποτελεί καταλληλότερο περιβάλλον για την ανάπτυξή τους το Mycobacterium avium, αναστέλλουν τη σύντηξη του λυσοσώματος με το φαγολυσόσωμα άλλα μυκοβακτήρια είναι ανθεκτικά στην οξειδωτική έκρηξη που συμβαίνει στο φαγολυσόσωμα.
Οι ανοσολογικές αποκρίσεις μπορεί να συμβάλλουν στην παθογένεια των βακτηρίων Σε ορισμένες περιπτώσεις, η νόσος δεν προκαλείται μόνο από το παθογόνο αυτό καθεαυτό, αλλά από την ανοσολογική απόκριση του ξενιστή στο παθογόνο λόγω της επαγόμενης από τους παθογόνους μικροοργανισμούς υπερπαραγωγής κυτταροκινών που οδηγεί στην εμφάνιση κλινικής εικόνας σηπτικού σοκ, τροφικής δηλητηρίασης ή του συνδρόμου τοξικού σοκ. Για παράδειγμα, οι ενδοτοξίνες του κυτταρικού τοιχώματος ορισμένων gram-αρνητικών βακτηρίων ενεργοποιηση μακροφάγων απελευθέρωση υψηλών επιπέδων IL-1 και TNF-α, κυτταροκινών που μπορεί να προκαλέσουν σηπτικό σοκ
επιβραδυνομένου τύπου υπερευαισθησία-κοκκίωμα Η ικανότητα της ενδοκυτταρικής επιβίωσης ορισμένων βακτηρίων στα μολυσμένα κύτταρα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη χρόνια αντιγονική ενεργοποίηση των CD4+ Τ κυττάρων, προκαλώντας, έτσι, ιστική βλάβη μέσω μίας κυτταρικής ανοσολογικής απόκρισης με χαρακτηριστικά αντίδρασης επιβραδυνομένου τύπου υπερευαισθησίας . Οι κυτταροκίνες που εκκρίνονται από τα ενεργοποιημένα CD4+ Τ κύτταρα μπορεί να προκαλέσουν σημαντική συσσώρευση και ενεργοποίηση των μακροφάγων, με αποτέλεσμα τη δημιουργία κοκκιώματος (granuloma).
Η φυματίωση (λοίμωξη από Mycobacterium tuberculosis) ελέγχεται κυρίως από τα CD4+ Τ κύτταρα θεωρείτο ότι είχε παύσει να αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας, τη δεκαετία του 1990 επανεμφανίστηκαν επιδημίες φυματίωσης κυρίως σε περιοχές με υψηλή συχνότητα HIV μόλυνσης.
M. tuberculosis αναστολή σχηματισμού φαγολυσοσωμάτων Ο μικροοργανισμός αυτός διασπείρεται εύκολα και η πνευμονική λοίμωξη είναι συνήθως αποτέλεσμα της εισπνοής μικρών σταγονιδίων των αναπνευστικών εκκρίσεων που περιέχουν μικρό αριθμό βακίλλων Οι εισπνεόμενοι βάκιλλοι φαγοκυτταρώνονται από τα κυψελιδικά μακροφάγα, μέσα στα οποία μπορούν να επιβιώνουν και να πολλαπλασιάζονται, αναστέλλοντας το σχηματισμό των φαγολυσοσωμάτων. Όταν, όπως τελικά γίνεται, επέλθει λύση των μακροφάγων, απελευθερώνεται μεγάλος αριθμός βακίλλων.
M. tuberculosis - CD4+ Τ κύτταρα Η δραστικότητα των CD4+ Τ κυττάρων έναντι απομονωμένου πρωτεϊνικού παρασκευάσματος μυκοβακτηρίου (PPD) είναι εκείνη που ελέγχεται με τη δερματική αντίδραση της φυματίνης
πνευμονική φυματίωση Η συνηθέστερη μορφή της λοίμωξης 90% περίπου αυτών που μολύνονται. Στη μορφή αυτή, τα CD4+ Τ κύτταρα ενεργοποιούνται σε 2-6 εβδομάδες μετά τη μόλυνση, προκαλώντας τη διήθηση του ιστού από μεγάλο αριθμό ενεργοποιημένων μακροφάγων. Τα κύτταρα αυτά περιορίζουν το μικροοργανισμό μέσα σε μία κοκκιωματώδη βλάβη, η οποία ονομάζεται φυμάτιο. φυμάτιο: λίγα μικρά λεμφοκύτταρα και από πολλά ενεργοποιημένα μακροφάγα, τα οποία ορισμένες φορές διαφοροποιούνται προς επιθηλιοειδή κύτταρα ή πολυπύρηνα γιγαντιαία κύτταρα.
συμπλέγματα Ghon Συχνά, η μαζική ενεργοποίηση των μακροφάγων που παρατηρείται μέσα στα φυμάτια έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη απελευθέρωση λυτικών ενζύμων. Τα ένζυμα αυτά καταστρέφουν τα παρακείμενα φυσιολογικά κύτταρα, δημιουργώντας περιοχές νεκρωτικού ιστού, οι οποίες τελικά σχηματίζουν μία περιοχή με τυροειδή υφή. Η επούλωση των περιοχών αυτών της τυροειδούς νέκρωσης συνοδεύεται και από την αποτιτάνωσή τους, γεγονός που τις καθιστά ορατές με τις απλές ακτινογραφίες, οπότε και ονομάζονται συμπλέγματα Ghon.
Η λοίμωξη περιορίζεται επειδή τα ενεργοποιημένα μακροφάγα καταστέλλουν τον πολλαπλασιασμό των φαγοκυτταρωμένων βακίλλων Οι κυτταροκίνες που παράγονται από τα CD4+ Τ κύτταρα (τον υποπληθυσμό ΤΗ1) παίζουν σημαντικό ρόλο σ’ αυτήν την ανοσοαπόκριση, ενεργοποιώντας τα μακροφάγα έτσι ώστε να μπορούν να θανατώνουν τους βακίλλους ή να αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό τους.
M. tuberculosis-IFN-γ- IL-12 Ο ρόλος της IFN-γ στην ανοσοαπόκριση έναντι των μυκοβακτηρίων έχει δειχθεί σε γενετικά τροποποιημένα ποντίκια που έχουν υποστεί τεχνητή εξάλειψη (knockout) του γονιδίου της IFN-γ. Τα ποντίκια αυτά πέθαιναν μετά από λοίμωξη με εξασθενημένο στέλεχος μυκοβακτηρίου (BCG), ενώ τα φυσιολογικά IFN-γ+ ποντίκια επιβίωναν. διαπιστώθηκε η ύπαρξη υψηλών επιπέδων IL-12 στις πλευριτικές συλλογές των ασθενών με φυματίωση. Τα αυξημένα επίπεδα της IL- 12, η οποία παράγεται από τα ενεργοποιημένα μακροφάγα, δεν προκαλούν ιδιαίτερη έκπληξη, δεδομένης της σημασίας της IL-12 στην πυροδότηση της ΤΗ1 κυτταρικής απόκρισης . Σε μοντέλα ποντικών με φυματίωση, δείχθηκε ότι η IL-12 αυξάνει την αντοχή στη νόσο. Η IL-12, όχι μόνο διεγείρει την ανάπτυξη των ΤΗ1 κυττάρων, αλλά επάγει την παραγωγή χημειοκινών, οι οποίες προσελκύουν τα μακροφάγα στο σημείο της λοίμωξης. Όταν, σε ποντίκια με φυματίωση, εξουδετερωθεί η IL-12 με ένα ειδικό για αυτήν αντίσωμα, ο σχηματισμός κοκκιώματος αναστέλλεται.
ΑΡΑ η CD4+ Τ κυτταρομεσολαβητική ανοσοαπόκριση η οποία αναπτύσσεται στην πλειονότητα των ατόμων που εκτίθενται στο M. tuberculosis, ελέγχει τη λοίμωξη και προστατεύει από την επαναλοίμωξη.
χρόνια πνευμονική ή εξωπνευμονική φυματίωση στο 10% των ατόμων που έχουν μολυνθεί από το M. tuberculosis μπορεί να παρατηρηθεί αρκετά χρόνια μετά την πρωτοπαθή λοίμωξη. η συσσώρευση υψηλών συγκεντρώσεων μυκοβακτηριακών αντιγόνων στα φυμάτια προκαλεί συνεχή και έντονη διέγερση των CD4+ Τ κυττάρων και, συνεπώς, ενεργοποίηση των μακροφάγων. Τα υψηλά επίπεδα λυτικών ενζύμων προκαλούν τη ρευστοποίηση των περιοχών της τυροειδούς νέκρωσης, οι οποίες πλέον αποτελούν κατάλληλο θρεπτικό μέσο για τον εξωκυτταρικό πολλαπλασιασμό των βακίλλων. Τελικά, επέρχεται ρήξη των βλαβών και διασπορά των βακίλλων μέσω του αίματος και των λεμφαγγείων προς τηνπλευριτική κοιλότητα, τα οστά, το ουρογεννητικό σύστημα, τις μήνιγγες, το περιτόναιο και το δέρμα.
ΑΝΕΠΙΤΥΧΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ -Directly Observed Therapy- DOT Ο συνδυασμός ισονιαζίδης και ριφαμπικίνης είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός. Η ενδοκυτταρική ανάπτυξη του M. tuberculosis καθιστά δυσχερή την πρόσβαση των φαρμάκων σε αυτό και ΓΙΑ ΝΑ ΕΚΡΙΖΩΘΟΥΝ ΟΙ ΒΑΚΙΛΛΟΙ, η θεραπεία πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 9 μήνες. Ορισμένοι φυματικοί ασθενείς δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα, ενώ ορισμένοι ασθενείς που εμφάνιζαν συμπτώματα αρχίζουν να αισθάνονται καλύτερα μέσα σε 2-4 εβδομάδες από την έναρξη της θεραπείας διακόπτουν τη λήψη των φαρμάκων, μόλις αισθανθούν καλύτερα, αλλά πολύ πριν τη συμπλήρωση της απαιτούμενης χρονικής περιόδου. Έτσι, λόγω του ότι μία μικρότερης διάρκειας θεραπεία μπορεί να μην εκριζώσει τους μικροοργανισμούς που είναι κατά κάποιον τρόπο ανθεκτικοί στα αντιβιοτικά, μπορεί να εμφανιστεί ένα πολυανθεκτικό στέλεχος τροχοπέδη στην προσπάθεια περιορισμού της εξάπλωσης της νόσου. Όπου είναι δυνατόν, η εφαρμογή του συστήματος άμεσης παρακολούθησης της θεραπείας (Directly Observed Therapy- DOT) διασφαλίζει τη συμμόρφωση με αυτό το μακροχρόνιο θεραπευτικό σχήμα.
BCG (Bacillus Calmette-Guerin το μόνο εμβόλιο έναντι του M. tuberculosis είναι ένα εξασθενημένο στέλεχος του M. bovis, που ονομάζεται BCG (Bacillus Calmette-Guerin). παρέχει αποτελεσματική προστασία έναντι της εξωπνευμονικής φυματίωσης, αλλά δεν έχει σταθερή αποτελεσματικότητα έναντι της πνευμονικής μορφής της νόσου. Σε διάφορες κλινικές μελέτες που έχουν διενεργηθεί, το ποσοστό των ασθενών στο οποίο το BCG έχει βρεθεί να παρέχει προστασία κυμαίνεται από 0% έως και 80%. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο εμβολιασμός με BCG βρέθηκε να αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης. μετά τον εμβολιασμό με BCG, δεν είναι δυνατή η χρήση της δερματικής αντίδρασης φυματίνης για την ανίχνευση της έκθεσης στο M. tuberculosis. Εξαιτίας της ποικίλης αποτελεσματικότητας του εμβολίου BCG και της αδυναμίας παρακολούθησης της έκθεσης στο μυκοβακτήριο με τη δερματική αντίδραση μετά τον εμβολιασμό, το εμβόλιο αυτό δεν χορηγείται στις ΗΠΑ. Η ανησυχητική, όμως, αύξηση των πολυανθεκτικών στελεχών έχει οδηγήσει σε ννέες προσπάθειες ανάπτυξης ενός αποτελεσματικότερου εμβολίου για τη φυματίωση.