Βυζαντινό-Νομισματικό Μουσείο Αθηνών 2012 Κακαριάρη Άννα Κουβά Ρεγγίνα

Η αρχαιολογική έρευνα αποκάλυψε ότι γύρω στο τέλος του 6ου αιώνα μ.Χ. κάτι φοβερό συνέβη σε μια περιοχή νότια από το Άργος, στην Πελοπόννησο. Μια ομάδα περίπου 33 ανθρώπων που ζούσαν εκεί αναγκάστηκαν να κρυφτούν σε ένα σπήλαιο. Οι περισσότεροι ήταν παιδιά, έφηβοι και νέες γυναίκες. Χρειάστηκε να κατέβουν από ένα στενό και απότομο βάραθρο 14 μέτρων για να φτάσουν στο μεγάλο σκοτεινό σπήλαιο που πίστευαν ότι θα τους σώσει. Ήρθαν οργανωμένοι, κουβάλησαν διάφορα αντικείμενα για να ζήσουν εκεί, μέχρι να περάσει ο κίνδυνος. Καθώς οι αρχαιολόγοι βρήκαν τους σκελετούς τους δίπλα στα αντικείμενα που μετέφεραν, συμπέραναν ότι για κάποιον λόγο τελικά δεν κατάφεραν να βγουν από το σπήλαιο. Μήπως αποκλείστηκαν εκεί και πέθαναν όταν τελείωσαν οι προμήθειες. Ποιά αντικείμενα επέλεξαν να μεταφέρουν μαζί τους;

Δερμάτινα παπούτσια, 5 ος -8 ος αι. Μάλλινος παιδικός χιτώνας, 6 ος αι. Πήραν μαζί τους μάλλινο παιδικό χιτώνα και δερμάτινα παπούτσια για να προστατέψουν τα παιδιά τους από το κρύο και την υγρασία της σπηλιάς.

Πήλινα αγγεία του 6 ου αι. Αριστερά, από δίδυμο τάφο στη Σταμάτα Αττικής. Δεξιά από την περιοχή Μακρυγιάννη στην Αθήνα. Κτερίσματα από δίδυμο τάφο, που βρέθηκε στην Ανάβυσσο Αττικής τέλη 4 ου -αρχές 5 ου αι. [Πήλινη χύτρα, κούπα, αγγεία, χάλκινη πόρπη, νομίσματα] Πήραν μαζί τους πήλινες χύτρες, αγγεία και κούπες για να μεταφέρουν τρόφιμα και λάδι για μαγείρεμα και θέρμανση φωτισμό.

Ζωγραφισμένες κούπες Πήλινα τσουκάλια, 10 ος -14ος αι. Αν και τα συγκεκριμένα πήλινα τσουκάλια και κούπες είναι μεταγενέστερων αιώνων, πιθανά πήραν παρόμοια μαζί τους για να μεταφέρουν τρόφιμα και λάδι ή για να συλλέγουν και να πίνουν νερό από το σπήλαιο.

Χειρόγραφα σε περγαμηνή με θρησκευτικό περιεχόμενο / Πορφυρός Κώδικας, 15ος αι. Αφού το θρησκευτικό στοιχείο της εποχής ήταν έντονο και τα χειρόγραφα κείμενα σπάνιζαν, πιθανά -εάν είχαν στην κατοχή τους-, να πήραν αντίστοιχες περγαμηνές της εποχής.

Μεταλλικός σταυρός, 15 ος αι. Μικρά μεταλλικά σταυρουδάκια («Κύριε βοήθει Φώτιον μοναχόν») Άν και οι παρακάτω σταυροί είναι του 15 ου αι. και κατά τον 6 ο ή 7 ο αι. οι άνθρωποι θα μπορούσαν να μεταφέρουν τέτοια θρησκευτικά σύμβολα, ως σύμβολα πίστης και φυλαχτά.

Νομίσματα Πήραν μαζί και την περιουσία τους για να μπορούν να ξεκινήσουν μια νέα ζωή σε περίπτωση που ξέφευγαν από τον εχθρό.

Ασημένια επιτραπέζια σκεύη (δίσκοι, πινάκια, κουτάλια) και ασημένια κανδήλα, 7 ος αι. Πήραν επίσης μαζί τους και επιτραπέζια σκεύη, τα οποία αφού ήταν ασημένια, ανήκαν στα περιουσιακά τους στοιχεία.

Φύλλα τριπτύχου, 15ος αι. Τα φύλλα τρίπτυχου απεικονίζουν τον Κύριο στον οποίο πιστεύουν. Μέσα από την αναπαράσταση ενισχύεται η πίστη τους, γι’ αυτό και πολύ πιθανά πήραν μαζί τους τέτοιες εικόνες.

Μολύβδινη μυροδόχη-ευλογία, 9 ος -12 ος αι. Το μύρο αποτελείται από διάφορα αρώματα και αιθέρια έλαια και χρησιμοποιείται σε τελετές. Πιθανά λοιπόν, να το πήραν μαζί τους όπως και τα υπόλοιπα θρησκευτικού περιεχομένου αντικείμενα. Αν και είναι του 9 ου -12 ου αι. θα μπορούσε να υπάρχει κάτι αντίστοιχο κατά τον 6 ο ή 7 ο αι.

Λειψανοθήκες, δισκοπότηρα ποτήρια και κουτάλια με σταυρό στη λαβή τους, 19 ος αι. Επίσης θα πήραν ίσως θρησκευτικού περιεχομένου αντικείμενα που αποτελούσαν μερικώς κάποια περιουσία για την ενορία. Τα πήραν μαζί τους για να τα επαναφέρουν στην εκκλησία κρατήσουν, αν ξέφευγαν από την απειλή που τους κατεδίωκε.

Αριστερά: Τοιχογραφία σε τάφο που απεικονίζει σταυρό. Δεξιά: Η ανασύνθεση της πλήρους τοιχογραφίας που απεικονίζεται στην αριστερή φωτογραφία. Ο σταυρός είναι το κυρίαρχο σύμβολο του χριστιανισμού και απεικονίζεται παντού. Εδώ το συναντάμε στο εσωτερικό ενός τάφου. Οι άνθρωποι στο σπήλαιο ενδεχομένως να χάραξαν τέτοιου είδους σύμβολα για να ενισχύσουν την πίστη τους όσο περίμεναν για να περάσει ο κίνδυνος δραπετεύσουν.

Ευχαριστούμε Κακαριάρη Άννα Κουβά Ρεγγίνα