Φράγκοι και Λατίνοι στο Βυζάντιο Συνάντηση βυζαντινού και δυτικού πολιτισμού. Δυτικές επιρροές στην Τέχνη και τη Λογοτεχνία.

Η περίοδος της Φραγκοκρατίας αρχίζει με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους (1204) και τελειώνει με την Άλωση της Κωσταντινούπολης από τους Τούρκους (1453). Την περίοδο αυτή οι Φράγκοι κατακτητές συγκρούστηκαν με τον ντόπιο πληθυσμό. Παράλληλα, όμως, από τη συνάντηση δύο πολιτισμών που είχαν πίσω τους μια μεγάλη και διαφορετική παράδοση σημειώθηκαν πολιτιστικές ανταλλαγές.

Kαθώς η βυζαντινή τέχνη ήρθε σε επαφή με την τέχνη της Δύσης, επηρεάστηκε από αυτήν και ενσωμάτωσε στοιχεία σε δικά της έργα, που χαρακτηρίζονται «φραγκοβυζαντινά».

Γοτθική αρχιτεκτονική Η αρχιτεκτονική αποτέλεσε το κυριότερο εκφραστικό μέσο της γοτθικής τέχνης και με καταγωγή από τη Γαλλία, εμφανίζεται την περίοδο και πέτυχε μια μεγάλη τομή στον τρόπο κατασκευής των ναών. Η δομή του γοτθικού ναού ήταν ένας πέτρινος σκελετός με μεγάλα ανοίγματα όπου τοποθετούνταν τα μεγάλα παράθυρα τα οποία κατασκευάζονταν με χρωματιστά κομμάτια γυαλιού, ενωμένα μεταξύ τους με λωρίδες μολυβιού (βιτρό). Οι επίστεγες αντηρίδες, τα οξυκόρυφα τόξα και τα σταυροθόλια με τις νευρώσεις* ήταν ένα εντελώς νέο κατασκευαστικό σύστημα, που χαρακτηρίζει τη γοτθική αρχιτεκτονική.

Στις λατινικρατούμενες περιοχές ο φραγκοβυζαντινός τύπος συνδυάζει στοιχεία της βυζαντινής (όπως ο τρούλλος) και της γοτθικής αρχιτεκτονικής (όπως το οξυκόρυφο τόξο). Ο γοτθικός ναός της Αγίας Κυριακής του Πύργου Ηλείας Μονή Δαφνίου

Γοτθικές επιρροές στη ναοδομία Η Ομορφοκκλησσιά στο Γαλάτσι Πρόκειται για ένα σταυροειδή εγγεγραμμένο τρουλλαίο ναό με τέσσερις πεσσούς, διαστάσεων 10,52 x 11,02 μέτρων, που εντυπωσιάζει ακόμα και σήμερα με την αρχιτεκτονική του εμφάνιση και την άριστη διατήρησή του. Η Ομορφοεκκλησιά έχει νάρθηκα με τετραμερή στέγαση και στη νότια πλευρά προσαρτημένο ένα μονόκλιτο παρεκκλήσιο, με καταφανείς φραγκικές επιδράσεις. Ειδικά οι ισχυρές νευρώσεις των δύο σταυροθολίων του μονοκλίτου παρεκκλησίου δεν αφήνουν αμφιβολία για τον γοτθικό τους χαρακτήρα.

Γοτθικές επιρροές στην Τέχνη Η τοιχογραφία βρέθηκε το 1849 στα ερείπια του κατεστραμμένου ναού του Προφήτη Ηλία, κοντά στην αρχαία Αγορά της Αθήνας. Ίσως ήταν τοποθετημένη πάνω από την είσοδό του. Ανήκει στην κατηγορία έργων της εποχής της φραγκοκρατίας που χαρακτηρίζονται ως «φραγκοβυζαντινά», γιατί συνδυάζουν τη βυζαντινή παράδοση με στοιχεία της Δυτικής τέχνης. Ένθρονη Βρεφοκρατούσα (Παναγία των Καταλανών) Βυζαντινό Μουσείο Αθήνας

Αμφιπρόσωπη εικόνα με τον άγιο Γεώργιο ως ιππότηστην κύρια όψη και τις αγίες Μαρίνα και Ειρήνη στην πίσω. Συνδυάζει στοιχεία βυζαντινής και δυτικής τέχνης.( Βυζαντινό μουσείο Αθήνας) Άγιος Γεώργιος

Στη λογοτεχνία Οι ιστορικοί της λογοτεχνίας μας επισημαίνουν τη μεγάλη σημασία της περιόδου αυτής για τη λογοτεχνική μας παραγωγή και για τη συνέχιση της βυζαντινής παράδοσης μέσα από την επικοινωνία με τη Δύση.

Τα λογοτεχνικά έργα της εποχής έχουν χαρακτήρα λαϊκό και συνδυάζουν το ακριτικό με το ιπποτικό πνεύμα. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι το Χρονικόν του Μορέως, τα έμμετρα μυθιστορήματα και οι διάφορες Διηγήσεις. Με τα έργα αυτά προετοιμάζεται η ακμή της Κρητικής Λογοτεχνίας ( ). option=com_content&view=articl e&id=11:

Το Χρονικόν του Μορέως είναι μια έμμετρη χρονογραφία, που εξιστορεί κυρίως την κατάκτηση της Πελοποννήσου (του Μορέως) από τους Φράγκους και την κατοχή της από τους διάφορους πρίγκιπες. Οι ιστορικοί της λογοτεχνίας μας συμφωνούν στο ότι το έργο αυτό δεν χαρακτηρίζεται από λογοτεχνικές ή ποιητικές αρετές, αλλά το θέμα του, η περιγραφή δηλαδή της φραγκικής ιπποτικής ζωής των χρόνων εκείνων στα ελληνικά εδάφη, παρουσιάζει ενδιαφέρον, γιατί «αποτελεί μνημείο των πολιτισμικών ανταλλαγών ανάμεσα στους Έλληνες και τους δυτικούς, οι οποίες προέκυψαν από τις σταυροφορίες».

Ιπποτικά μυθιστορήματα Από το 13ο ως το 15ο αι. γράφονται στο Βυζάντιο έμμετρα ερωτικά ιπποτικά μυθιστορήματα σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο και γλώσσα λαϊκότερη. Μερικά από αυτά είναι διασκευές δυτικών προτύπων. Ο Εμμ. Κριαράς γράφει: « Τα μυθιστορήματα της περιόδου αυτής καθρεφτίζουν τον κόσμο που διαμορφώνεται στην Ανατολή με την εγκατάσταση των Φράγκων στις ελληνικές χώρες, έναν κόσμο που χωρίς να έχει πάψει να έχει τα χαρακτηριστικά της παλιότερης βυζαντινής κοινωνίας μεταμορφώνεται ως ένα βαθμό με τη φραγκική κατάκτηση και τις φραγκικές επιδράσεις». (Βυζαντινά ιπποτικά μυθιστορήματα, επιμέλεια Εμμ. Κριαρά, εκδ. Βασ. Βιβλιοθήκη, τόμ. 2, σ. 14). Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Α' Γενικού Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή A111/251/1845,5972/

Τα έμμετρα ιπποτικά μυθιστορήματα, έχουν για πρότυπά τους τα φραγκικά ιπποτικά έργα. Τα μυθιστορήματα αυτά («μυθιστορίαι») μοιάζουν με παραμύθια διασκευασμένα σε στίχους. Οι υποθέσεις των ερωτικών μυθιστοριών οικοδομούνται πάνω σε ένα κοινό και στερεότυπο αφηγηματικό υλικό. Ένας πρίγκιπας αγνοεί και περιφρονεί τον έρωτα και φεύγει από την πατρίδα του, είτε σε αναζήτηση ηρωικών κατορθωμάτων είτε σε αναζήτηση μιας ωραίας κόρης, την οποία όμως δεν έχει γνωρίσει από κοντά. Σε κάποιο θαυμαστό κάστρο συναντά την αγαπημένη των ονείρων του. Οι δύο νέοι εκδηλώνουν την αγάπη τους. Μεσολαβεί όμως κάποιο εμπόδιο που αναβάλλει ή ματαιώνει την ένωση των δύο εραστών. Σε ορισμένες περιπτώσεις το εμπόδιο αποδεικνύεται μοιραίο και το ευτυχές τέλος ματαιώνεται. Σε άλλες περιπτώσεις ωστόσο οι ήρωες χωρίζονται, ο ένας από τους δύο ή και οι δύο θεωρούνται κάποια στιγμή νεκροί. Μετά από περιπέτειες και περιπλανήσεις το ζευγάρι ξαναενώνεται χάρη στη βοήθεια τρίτου προσώπου (για παράδειγμα μιας μάγισσας). Από το βασικό σχήμα διαφοροποιούνται τα

Από την εποχή αυτή έχουν σωθεί πέντε ιπποτικά μυθιστορήματα. 1.Λίβιστρος και Ροδάμνη. 2. Κατά Καλλίμαχον και Χρυσορρόην, 3. Βέλθανδρος και Χρυσάντζα 4.Ιμπέριος και Μαργαρώνα 5.Φλόριος και Πλατζιαφλόρα