Σύγχρονα Ζητήματα Διεθνούς Ασφάλειας «Η τομή στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Συνέχεια και αλλαγή» Αγγελική Αλεξοπούλου 18.5.2018

Βλ. «μεταμόρφωση» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής από μέσα 90s Ομαλοποιήθηκαν οι σχέσεις με βόρειους γείτονες Δρομολογήθηκε νέα σχέση με στρατηγικό αντίπαλο, Τουρκία Ισχυροποιήθηκε η παρουσία της Ελλάδας στην ΕΕ, πολιτικά και οικονομικά (ένταξη στο ευρώ) Ενισχύθηκαν οι σχέσεις με κυρίαρχες μεταψυχροπολεμικά ΗΠΑ (παρά αντιαμερικανισμό ελληνικής κοινής γνώμης, βλ. ΝΑΤΟικοί βομβαρδισμοί Γιουγκοσλαβίας).

Η κυριαρχία της Τουρκικής απειλής παρέμεινε η κινητήριος δύναμη πίσω από τις περισσότερες πρωτοβουλίες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας από μέσα 70s έως τα πρώτα μεταψυχροπολεμικά χρόνια (Stearns 1995). Παρά τις διαφορές στις λεπτομέρειες, γενικά, εντός της 20ετίας 1975-1995, οι κυβερνήσεις, τόσο ΝΔ όσο και ΠΑΣΟΚ, συνέχισαν να θεωρούν την Τουρκία Νο1 παράγοντα διατάραξης της εθνικής ασφάλειας, βλ. εξοπλισμοί (Τσάκωνας 2010; 2012).

Helsinki EU Summit, Δεκέμβριος 1999 [χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας χώρας στην Τουρκία, μετά την απόφαση της Ελλάδας να άρει το πολύχρονο βέτο της] Αποτέλεσμα: 1. αναγνώρισης με βάση τη λογική των νέων αναγκών, 2. βαθειάς εννοιολογικής αλλαγής αντίληψης για τον «εξ Ανατολών κίνδυνο», 3. Εξευρωπαϊσμού στην διαμόρφωση εξωτερικής πολιτικής

Παραδοσιακές στρατηγικές εξισορρόπησης έναντι Τουρκίας 1996-1998: Διαχείριση/ management Στόχος: σταθερότητα στην κρίση 1999-2004: Ενεργή Κοινωνικοποίηση Στόχοι (κοντινοί και μέσοι): Σταθεροποίηση των σχέσεων και προώθηση της οικονομικής συνεργασίας Υπό όρους εμπλοκή Τουρκίας στο σύστημα ενσωμάτωσης της ΕΕ Απαλή προσχώρηση Κύπρου στην ΕΕ Επίλυση/ resolution της Ελληνοτουρκικής διαφοράς 1996-1998 & 1999-2004: ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΑΠΟΤΡΟΠΗ

Χρησιμοποιούμενα μέσα 1996-1998: διάλογος υπό όρους 1999-2004: ενεργός διάλογος (βλ. “exploratory talks) & δέσμευση Ελλάδας σε συμβιβαστική λύση από ΔΔ Χάγης Κυβέρνηση 1996-1998 -διμερώς: προσέγγιση «βήμα-βήμα» -πολυμερώς: προσπάθειες μετατροπής της ΕΕ σε «πάροχο ασφαλείας» και πολιτική κυρώσεων υπό όρους στις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες Τουρκίας

Χρησιμοποιούμενα μέσα από κυβέρνηση Σημίτη, 1999-2004 Χρησιμοποιούμενα μέσα από κυβέρνηση Σημίτη, 1999-2004 -διμερώς: δημιουργία «θεσμικού πλέγματος ασφάλειας» μέσω εφαρμογής και ανάπτυξης «μέτρων οικοδόμησης ασφάλειας» (CBMs), μέσω θέσπισης Κοινής Task Force προς την ευθυγράμμιση Τουρκίας με κεκτημένο ΕΕ, συνεργασία σε θέματα «χαμηλής πολιτικής» (βλ. ενέργεια, ΜΚΟ κλπ.) και σύνδεσή τους με διαπραγματεύσεις «υψηλής πολιτικής» (π.χ. διπλωματία των σεισμών)

-πολυμερώς: EE δρα ως «πλαίσιο» Ενεργή συμμετοχή στα σχετικά όργανα της ΕΕ (Κοινοβούλιο, Βουλή, Επιτροπή) προς διασφάλιση και ενίσχυση των αποφάσεων Ελσίνκι (βλ. παρακολούθηση συμπεριφοράς Τουρκίας εσωτερικά και εξωτερικά) ΕΕ δρα ως «ενεργός παίκτης» Η προσχώρηση Κύπρου δυνατή πέρα επίλυσης πολυετούς πολιτικού προβλήματος. Η επίλυση Ελληνοτουρκικού γίνεται αρχή της Κοινότητας, δηλαδή προαπαιτούμενο για μελλοντική ένταξη Τουρκίας.