ΔΙΓΟΥΑΝΙΔΙΑ Τα διγουανίδια αποτελούν μια άλλη κατηγορία υπογλυκαιμικών παραγόντων με κύρια δράση την αύξηση της ευαισθησίας των ιστών στην ινσουλίνη. Δεν προκαλούν απελευθέρωση ινσουλίνης από το πάγκρεας. Είναι, δηλαδή , στην ουσία αντιυπεργλυκαιμικά φάρμακα και όχι υπογλυκαιμικά φάρμακα. Αυξάνουν την ευαισθησία των ιστών στην ινσουλίνη (μειώνοντας έτσι την αντίσταση στην ινσουλίνη), γεγονός που διευκολύνει την πρόσληψη και την χρησιμοποίηση της γλυκόζης πλάσματος από τους περιφερικούς ιστούς. Επίσης μειώνουν την παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ αναστέλλοντας τη γλυκονεογένεση.. Τέλος, μειώνουν την απορρόφηση της γλυκόζης από το έντερο. Μετφορμίνη, Φαινφορμίνη Η κλινική χρήση της φαινφορμίνης είναι δυνατόν να οδηγήσει σε γαλακτική οξέωση, ανεπιθύμητη ενέργεια η οποία είναι λιγότερο συνήθης με το νεώτερης γενιάς διγουανίδιο μετφορμίνη. Στις περισσότερες χώρες του κόσμου έχει απαγορευτεί η χρήση της φαινφορμίνης Συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια της μετφορμίνης: γαστρεντερικές διαταραχές (δυσπεψία, μετεωρισμό, ναυτία, διάρροια) Η μετφορμίνη δεν αντενδείκνυται στην εγκυμοσύνη. Αντενδείκνυται σε νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, αλκοολισμό, shock, μεταβολική οξέωση. Θα πρέπει να διακόπτεται προσωρινά εφόσον ο ασθενής πρόκειται να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση ή σε εξέταση με χορήγηση σκιαγραφικού (π.χ. στεφανιογραφία) Η συνδυασμένη εφαρμογή διγουανίδιων με σουλφονυλουρίες παράγει αθροιστικά υπογλυκαιμικά αποτελέσματα, με ενδεχόμενη τη μείωση της ανάγκης για ινσουλινοθεραπεία σε ορισμένους ασθενείς με ΣΔ τύπου 2.

ΔΙΓΟΥΑΝΙΔΙΑ-ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ Η μετφορμίνη είναι το μοναδικό φάρμακο της κατηγορίας των διγουανιδίων που είναι πλέον διαθέσιμο στην αγορά . Η μετφορμίνη έχει χρόνο ημίσειας ζωής 1.5-3 ώρες, δεν συνδέεται με πρωτεϊνες του πλάσματος, δεν υφίσταται μεταβολισμό και απεκκρίνεται αμετάβλητη από τους νεφρούς. Καθώς η μετφορμίνη παρεμποδίζει την γλυκονεογένεση, μπορεί να αναστείλει τον ηπατικό μεταβολισμό του γαλακτικού οξέος. Σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, η μετφορμίνη αθροίζεται και έτσι μπορεί να αυξηθεί ο κίνδυνος γαλακτικής οξέωσης, η οποία φαίνεται ότι είναι μια δοσοεξαρτώμενη ανεπιθύμητη ενέργεια. Οι πιο συχνές παρενέργειες της μετφορμίνης είναι οι γαστρεντερικές διαταραχές (ναυτία, ανορεξία, έμετος, μετεωρισμός, δυσπεψία, διάρροια) οι οποίες παρουσιάζονται σε έως και 20% των ασθενών. Είναι δοσοεξαρτώμενες, συνήθως εμφανίζονται κατά την έναρξη της θεραπείας και συνήθως είναι παροδικές. Ωστόσο, σε ένα 3-5% των ασθενών μπορεί να χρειαστεί να διακοπεί η μετφορμίνη λόγω εμμένουσας διάρροιας. Η απορρόφηση της βιταμίνης Β12 φαίνεται να είναι ελαττωμένη κατά την μακροχρόνια θεραπεία με μετφορμίνη. Γι’ αυτό συνιστάται ετήσιος έλεγχος των επιπέδων της βιταμίνης Β12 στον ορό καθώς και γενική αίματος για έλεγχο αιμοσφαιρίνης και ερυθρών αιμοσφαιρίων. Επί απουσίας υποξαιμίας, νεφρικής και ηπατικής ανεπάρκειας, η γαλακτική οξέωση είναι πολύ σπάνια με την χορήγηση μετφορμίνης. Η μετφορμίνη αντενδείκνυται σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια, αλκοολισμό και συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια λόγω του αυξημένου κινδύνου γαλακτικής οξέωσης.

ΔΙΓΟΥΑΝΙΔΙΑ-ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ Η μετφορμίνη συστήνεται ως πρώτης γραμμής θεραπεία για τον ΣΔ τύπου 2. Η μετφορμίνη δεν επιδρά στην έκκριση ινσουλίνης, δεν αυξάνει το σωματικό βάρος και δεν προκαλεί υπογλυκαιμία. Αποτελεί την πρώτη επιλογή για παχύσαρκα άτομα με παθολογική ανοχή γλυκόζης και υπεργλυκαιμία νηστείας. Η μετφορμίνη μπορεί να συνδυαστεί με εκκριταγωγά της ινσουλίνης ή με θειαζολιδινεδιόνες σε διαβητικούς τύπου 2 στους οποίους η μονοθεραπεία δεν είναι επαρκής. Η δοσολογία της μετφορμίνης κυμαίνεται από 500 mg έως μέγιστη δόση 2550 mg την ημέρα, με σύσταση για χορήγηση της χαμηλότερης δυνατής αποτελεσματικής δόσης. Επιδημιολογικά δεδομένα υπαινίσσονται ότι η χρήση μετφορμίνης μπορεί να συνδέεται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης μερικών μορφών καρκίνου.