Πολλαπλασιαστική εκδήλωση VISTE Ημερίδα «Εκπαίδευση και Λειτουργικότητα» Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών, 24 Νοεμβρίου 2018 Empowering Spatial Thinking of Students with Visual Impairment Project Number: 2016-1-EL01-KA201-023731 Ενδυνάμωση της χωρικής σκέψης σε μαθητές με προβλήματα όρασης μέσω του έργου VISTE (Erasmus+) Μαρίνος Κάβουρας Διευθυντής Εργαστηρίου Χαρτογραφίας ΕΜΠ Συντονιστής ερευνητικού προγράμματος VISTE The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents, which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use, which may be made of the information contained therein.

Εταίροι VISTE Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας στην Πληροφορική & τον Αυτοματισμό (INRIA) INTRASOFT International SA Κέντρο Κατάρτισης Εκπαιδευτικών Κλουζ (CCDC) Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Τυφλών Καλλιθέας Ειδικό Γυμνάσιο για Μαθητές με Προβλήματα Όρασης Κλουζ-Ναπόκα (LSDV)

VISTE Project “EMPOWERING SPATIAL THINKING OF STUDENTS WITH VISUAL IMPAIRMENT” Μια ερευνητική συνεργασία για καινοτομία και ανταλλαγή ορθών πρακτικών. Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του προγράμματος Erasmus+ (2016-2019). Συντονίζεται από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Αντικείμενο: Η ενδυνάμωση της χωρικής σκέψης των μαθητών με τυφλότητα ή χαμηλή όραση.

Μα, τι είναι η χωρική σκέψη;

Παραδείγματα χωρικής σκέψης Βασιζόμαστε στη χωρική σκέψη καθημερινά, προκειμένου, για παράδειγμα: να κατανοήσουμε τη χωρική κατανομή ενός φαινομένου, να προσανατολιστούμε σε ένα εμπορικό κέντρο ή ένα σταθμό τρένου, να διαβάσουμε ένα χάρτη, να ερμηνεύσουμε ένα διάγραμμα, να τακτοποιήσουμε τα αντικείμενά μας να χειριστούμε εργαλεία.

Τι είναι η χωρική σκέψη; Η χωρική σκέψη είναι η γνωσιακή ικανότητα απεικόνισης και ερμηνείας της τοποθεσίας, της θέσης, της απόστασης, της κατεύθυνσης, των σχέσεων και των αλλαγών στο χώρο, σε διαφορετικές καταστάσεις και σε διαφορετικές κλίμακες. [Sinton, D., Bendarz, S. Gershmehl, P. et al (2013). The People’s Guide to Spatial Thinking. Washington, DC: National Council for Geographic Education].

Χωρική σκέψη vs Χωρική ικανότητα Ικανότητα Οπτικοποίηση Περιστροφή Προοπτική Κλίμακα τραπεζιού Χρονικές δοκιμές

Η περιστροφή στον αφηρημένο χώρο, το χώρο ενός τραπεζιού και το γεωγραφικό χώρο ΔΕΝ είναι ίσες διεργασίες για το μυαλό μας (Sinton, D., 2013)

Χωρική σκέψη & εκπαίδευση Η ικανότητα χωρικής σκέψης δεν είναι αυτονόητη. Mπορεί και πρέπει να καλλιεργείται μέσω της εκπαίδευσης. H ενίσχυση της χωρικής σκέψης στο σχολείο έχει συνδεθεί με θετικά αποτελέσματα, πχ: επιτυχία στους κλάδους STEM, κάλυψη αναγκών της αγοράς εργασίας, προαγωγή της καινοτομίας άμβλυνση κοινωνικών ανισοτήτων.

Αποκλεισμοί: Διαφορές γεωχωρικού εγγραματισμού Με βάση την ηλικία, την εκπαίδευση, το πολιτισμικό και εθνοτικό υπόβαθρο και τις συνθήκες διαβίωσης. Ειδικές ομάδες-στόχοι (π.χ. μαθητές απομακρυσμένων περιοχών και μικρών νησιών, μετανάστες πρώτης γενιάς) χρειάζονται κατάλληλα συστατικά χωρικής σκέψης για να ενισχύσουν τις χωρικές δεξιότητές τους. Λόγοι: Τα άτομα με διαφορετικό γλωσσικό, πολιτισμικό και θρησκευτικό υπόβαθρο αντιμετωπίζουν συχνότερα φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό, ενώ οι μαθητές μειονεκτικών περιοχών έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες σχολικής αποτυχίας.

GEOTHNK Project “SEMANTIC PATHWAYS FOR BUILDING A SPATIALLY-THINKING SOCIETY” http://www.geothnk.eu/index.php/en/ Βασικοί στόχοι έργου GEOTHNK: Ενδυνάμωση της χωρικής σκέψης μέσω μιας καινοτόμου προσέγγισης με βάση τις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας και ενός ανοιχτού, συνεργατικού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Παροχή μιας μεθοδολογικής προσέγγισης η οποία επιτρέπει τη διεπιστημονική οργάνωση και σημασιολογική σύνδεση της γνώσης. Έχει αναπτυχθεί μια συνεργατική εκπαιδευτική διαδικτυακή κοινότητα (πλατφόρμα), στην οποία οι επιστημονικές (γεωχωρικές) έννοιες δεν διδάσκονται μεμονωμένα, αλλά με τρόπο που αναδεικνύει τις μεταξύ τους σχέσεις.

Χωρική σκέψη & μαθητές με προβλήματα όρασης Χωρική σκέψη & μαθητές με προβλήματα όρασης Για τους μαθητές με προβλήματα όρασης, η χωρική σκέψη είναι, επιπρόσθετα, μια κρίσιμη αντισταθμιστική ικανότητα, η οποία επιτρέπει την κατανόηση των σχέσεων μεταξύ αντικειμένων στο χώρο και τη λειτουργική αξιοποίηση των χωρικών εμπειριών. Συμβάλλει: στην κινητικότητα, την ανεξαρτησία, την ακαδημαϊκή εξέλιξη των μαθητών κατ’ επέκταση, στην κοινωνική ένταξη και τη μελλοντική επαγγελματική σταδιοδρομία τους. Φωτογραφία: Εφαρμογή εκπαιδευτικού σεναρίου VISTE (LSDV)

Χωρική σκέψη & εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς Χωρική σκέψη & εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς Η χωρική σκέψη μπορεί να αποτελέσει τη βάση συνεκπαίδευσης, μέσω ανοιχτών δραστηριοτήτων επίλυσης προβλημάτων επιστημονικής διερεύνησης, οι οποίες προκαλούν το ενδιαφέρον των μαθητών και προωθούν τη μεταξύ τους συνεργασία, με πολλαπλά οφέλη για όλους. Οι απτικοί χάρτες, αλλά και καινοτόμα χωρικά εργαλεία Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας, μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμα βοηθήματα στην κατεύθυνση αυτή.

EMPOWERING SPATIAL THINKING OF STUDENTS WITH VISUAL IMPAIRMENT http://visteproject.eu Project Number: 2016-1-EL01-KA201-023731

Στόχοι του έργου VISTE Να καλύψει ανάγκες των μαθητών με προβλήματα όρασης, ενισχύοντας τις χωρικές τους δεξιότητες Να καλλιεργήσει τις δεξιότητες αυτές μέσω συνεργατικών δραστηριοτήτων με βλέποντες μαθητές, έτσι ώστε να ενισχύεται η ένταξη των μαθητών με προβλήματα όρασης στο κεντρικό σύστημα εκπαίδευσης. Στην κατεύθυνση αυτή, δημιουργείται μια μεθοδολογική, σημασιολογική και τεχνική υποδομή για την ενίσχυση της χωρικής σκέψης σε συνεργατικά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, χωρίς αποκλεισμούς. Ομάδες-στόχοι: Μαθητές 11-15 ετών, εκπαιδευτικοί, επιμορφωτές εκπαιδευτικών και λοιπό προσωπικό του χώρου της εκπαίδευσης.

Αναμενόμενα αποτελέσματα έργου VISTE Το εκπαιδευτικό μεθοδολογικό πλαίσιο χωρίς αποκλεισμούς, για την διδασκαλία της χωρικής σκέψης σε μαθητές με προβλήματα όρασης Τα εκπαιδευτικά συστατικά της χωρικής σκέψης Η καινοτόμος εργαλειοθήκη Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας Ο οδηγός καλής πρακτικής και προτεινόμενων πολιτικών Δημοσιεύσεις και παρουσιάσεις. + Πολλαπλασιαστικές εκδηλώσεις Κοινές εκδηλώσεις κατάρτισης εκπαιδευτικών

1. Εκπαιδευτικό μεθοδολογικό πλαίσιο χωρίς αποκλεισμούς VISTE Διερευνήθηκε και τεκμηριώθηκε το κατάλληλο μεθοδολογικό εκπαιδευτικό πλαίσιο για την ενίσχυση των χωρικών δεξιοτήτων των μαθητών με προβλήματα όρασης. Έχει ολοκληρωθεί: Τελική έκθεση (8/2017) Συναντήσεις εργασίας για την ανάλυση αναγκών των χρηστών, Αθήνα & Cluj-Napoca

2. Eκπαιδευτικά «συστατικά» χωρικής σκέψης Σχεδιάζονται και εφαρμόζονται ολοκληρωμένα σχέδια μαθημάτων/ εκπαιδευτικά μονοπάτια/μαθησιακά σενάρια και επικυρώνονται τα αποτελέσματά τους. Αφορούν σ’ ένα εύρος γνωστικών πεδίων, τάξεων και προγραμμάτων σπουδών. Αξιοποιούν ανοιχτά μαθησιακά εργαλεία. Από το εκπαιδευτικό σενάριο «Ο κύκλος του νερού» (Ειδικό Δημ. Σχολείο Τυφλών Καλλιθέας)

3. Η καινοτόμος εργαλειοθήκη Τεχνολογιών Πληροφορίας & Επικοινωνίας Πρώτος πυλώνας: Διαδικτυακή εκπαιδευτική κοινότητα VISTE Φιλοξενεί τους εκπαιδευτικούς πόρους που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του έργου. Επιτρέπει στα μέλη της να προτείνουν υφιστάμενους εκπαιδευτικούς πόρους που έχουν εντοπίσει ή να συνεργαστούν για τη δημιουργία νέων. Στιγμιότυπο οθόνης της διαδικτυακής κοινότητας VISTE

3. Η καινοτόμος εργαλειοθήκη Τεχνολογιών Πληροφορίας & Επικοινωνίας Δεύτερος πυλώνας: Πρωτότυπα χωρικά εκπαιδευτικά εργαλεία με δυνατότητες μη οπτικής διάδρασης Πολυαισθητηριακός Χάρτης Επαυξημένης Πραγματικότητας Albouys-Perrois, Jérémy Laviole, Carine Briant and Anke M. Brock. 2018. Towards a Multisensory Augmented Reality Map for Blind and Low Vision People: A Participatory Design Approach. In Proceedings of the 2018 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems. ACM, New York, NY, USA, Paper 629, 14 pages. DOI: https://doi.org/10.1145/3173574.3174203 https://www.youtube.com/watch?v=W5XO6T490DU

4. Ο οδηγός καλής πρακτικής και προτεινόμενων πολιτικών 4. Ο οδηγός καλής πρακτικής και προτεινόμενων πολιτικών Συντάσσεται με βάση την εμπειρία από την εφαρμογή του προγράμματος Φωτογραφία: Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Τυφλών Καλλιθέας

5. Δημοσιεύσεις και παρουσιάσεις ACM Virtual Reality AGILE Computer Human Interaction CHI 2018 SIG: Making Maps Accessible and Putting Accessibility in Maps GET'17 - Journées Multimédia, Géomatique, Enseignement & Apprentissage International Council for Education of People with Visual Impairment (ICEVI) International Mobility  Robotics and Education Open Schools for Open Societies World Haptics, etc.

Κοινές εκδηλώσεις κατάρτισης VISTE

Πολλαπλασιαστικές εκδηλώσεις VISTE Επικοινωνία με την ευρύτερη εκπαιδευτική – επιστημονική κοινότητα Πολλαπλασιαστική εκδήλωση VISTE στο Κέντρο Κατάρτισης Εκπαιδευτικών της Κλουζ (CCDC)

Βράβευση VISTE Βραβείο Αριστείας από τον εκπαιδευτικό φορέα της Ρουμανίας edumanager.ro. Απονεμήθηκε στο CCDC.

Μπορείτε να συμμετάσχετε: Eγγραφείτε στη κοινότητα VISTE. Συμβάλετε με την πείρα σας και αξιοποιήστε το διαθέσιμο υλικό. Συμμετάσχετε στα εργαστήρια, τα σεμινάρια και τις εκδηλώσεις του VISTE. Επόμενη εκδήλωση στην Αθήνα: Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2019 Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Τυφλών Καλλιθέας Βραβείο Αριστείας από τον εκπαιδευτικό φορέα της Ρουμανίας edumanager.ro. Απονεμήθηκε στο CCDC. http://visteproject.eu/ https://www.facebook.com/visteproject/ https://twitter.com/visteproject https://www.researchgate.net/project/VISTE-Empowering-spatial-thinking-of-students-with-visual-impairment

Ευχαριστούμε! http://visteproject.eu/ https://www.facebook.com/visteproject/ https://twitter.com/visteproject https://www.researchgate.net/project/VISTE-Empowering-spatial-thinking-of-students-with-visual-impairment