«Διεθνείς Διαπραγματεύσεις & Οικοδόμηση Διεθνούς Κοινού Συμφέροντος» ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «Διεθνείς Διαπραγματεύσεις & Οικοδόμηση Διεθνούς Κοινού Συμφέροντος» Ακαδημαϊκό Έτος 2018-2019 Κ.Μ: 120519 ΕΞΑΜΗΝΟ: Ε’ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: Υποχρεωτικό Επιλογής ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ Αλέξανδρος Καΐλης

Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος της Διεθνούς Συμφωνίας Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος της Διεθνούς Συμφωνίας Η διαπραγματευτική διαδικασία, για τη σύσταση διεθνούς συμφωνίας, υποδειγματοποιείται σε τρία επίπεδα: Α) σε επίπεδο πεδίου αναφοράς Β) σε επίπεδο μορφής, και Γ) σε επίπεδο περιεχομένου

Α) Υποδειγματοποίηση σε επίπεδο πεδίου αναφοράς Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Α) Υποδειγματοποίηση σε επίπεδο πεδίου αναφοράς Οι διαρθρωτικοί όροι αναφοράς (κριτήρια αναφορικότητας): Προσδιορισιμότητα (context identification) Συμβατότητα (contextual consistency) Προστιθέμενη Αξία – Ευρετικότητα (added value)

Α) Υποδειγματοποίηση σε επίπεδο πεδίου αναφοράς Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Α) Υποδειγματοποίηση σε επίπεδο πεδίου αναφοράς Προσδιορισιμότητα (context identification) Ανάγκη διασφάλισης μιας ολιστικής και δυναμικής προσδιορισιμότητας διεθνή συμβατικά καθεστώτα (σε ισχύ - υπό διαπραγμάτευση - δεν έχουν τεθεί σε ισχύ) αποφάσεις διεθνών οργανισμών διεθνή διακηρυκτικά κείμενα "υποκειμενικοποίηση" της προσδιορισιμότητας: αποκλεισμός ορισμένων διεθνών κειμένων – εξατομικευμένη εφαρμογή συμβατικού καθεστώτος

Α) Υποδειγματοποίηση σε επίπεδο πεδίου αναφοράς Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Α) Υποδειγματοποίηση σε επίπεδο πεδίου αναφοράς 2. Συμβατότητα (contextual consistency) Λειτουργική συνοχή κατάλληλος και αποτελεσματικός συντονισμός, της υπό διαπραγμάτευση συνθήκης, με το πεδίο αναφοράς αποφυγή συγκρουσιακών και οπισθοδρομικών κανονιστικών συσχετισμών παράδειγμα: άρθρο 237(2) UNCLOS – περιβαλλοντικές συμβάσεις Νομοθετική συνοχή απαραίτητη συγχώνευση της υπό διαπραγμάτευση συνθήκης, με τα συσχετικά συμβατικά καθεστώτα κατάλληλη ενσωμάτωση, ορισμών, εννοιών, υποχρεώσεων, δικαιωμάτων, επιστημονικών-τεχνικών προτύπων

Α) Υποδειγματοποίηση σε επίπεδο πεδίου αναφοράς Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Α) Υποδειγματοποίηση σε επίπεδο πεδίου αναφοράς 3. Προστιθέμενη Αξία – Ευρετικότητα (added value) Οριοθέτηση μεταξύ πεδίου αναφοράς και πεδίου προστιθέμενης κανονιστικής, ρυθμιστικής και θεσμικής αξίας   εστίαση στο τι καινούργιο κομίζει η υπό διαπραγμάτευση συνθήκη εντοπισμός των εξελικτικών ή πρωτοποριακών νομικών, πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών, επιστημονικών πτυχών του υπό διαπραγμάτευση καθεστώτος ιδιαίτερη σημασία, η πολυπαραγοντική ταυτοποίηση της περιοχής εφαρμογής του καθεστώτος

Β) Μορφολογική Υποδειγματοποίηση Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Β) Μορφολογική Υποδειγματοποίηση Το υπό διαπραγμάτευση κείμενο μιας διεθνούς συμφωνίας, μορφοποιείται, με βάση δύο προσεγγίσεις: την προσέγγιση Συμφωνία Πλαίσιο – Εκτελεστικά Πρωτόκολλα, την προσέγγιση Συμφωνία Πλαίσιο – Εκτελεστικά Παραρτήματα

Β) Μορφολογική Υποδειγματοποίηση Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Β) Μορφολογική Υποδειγματοποίηση Η προσέγγιση Συμφωνία Πλαίσιο – Εκτελεστικά Πρωτόκολλα εγκαθίδρυση του κανονιστικού και θεσμικού πλαισίου του συμβατικού καθεστώτος (Συμφωνία Πλαίσιο) στοιχειοθέτηση του ελάχιστα αποδεκτού πεδίου εξειδικευτικής εφαρμογής του συμβατικού καθεστώτος που κλιμακώνεται στο χρόνο (Εκτελεστικά Πρωτόκολλα) αναγνώριση της σημασίας της «διαπραγματευτικότητας» του συμβατικού καθεστώτος επιτυγχάνεται ο κατάλληλος «βηματισμός» της κλιμακούμενης ειδικής εφαρμογής του καθεστώτος στον χρόνο, και η ολοκληρωμένη εφαρμογή του τρόπος: διαρκής προσαρμογή Εκτελεστικών Πρωτοκόλλων μέσω τροποποίησης ή αντικατάστασης, και δημιουργία νέων Πρωτοκόλλων Συμφωνία Πλαίσιο μέσω Εκτελεστικών Πρωτοκόλλων: ιδιαίτερο καθεστώς διασύνδεσης – ανάπτυξη μιας δημιουργικής σχεσιακής πλατφόρμας

Β) Μορφολογική Υποδειγματοποίηση Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Β) Μορφολογική Υποδειγματοποίηση 2. Η προσέγγιση Συμφωνία Πλαίσιο – Εκτελεστικά Παραρτήματα λειτουργεί περισσότερο σε ένα συνολικό εξειδικευτικό πεδίο εφαρμογής, και όχι σε ένα ελάχιστα αποδεκτό πεδίο συνδέεται με την ύπαρξη μεγαλύτερης ομοιογένειας μεταξύ των διαπραγματευόμενων μερών αναγνώριση της σημασίας της «διαπραγματευτικότητας» του καθεστώτος – δυνατότητα κλιμακωτής επέκτασης του πεδίου εξειδικευτικής εφαρμογής (συμπλήρωση συνολικότητας) η συνολικότητα υποκειμενικοποιείται: υποχρεωτικά και προαιρετικά Παραρτήματα

Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση Τα βασικά στοιχεία της κανονιστικής υποδειγματοποίησης (περιεχόμενα της υπό διαπραγμάτευση συνθήκης): To Προοίμιο προσδιορίζεται: το πεδίο αναφοράς – η δικαιολογητική βάση – σκοπός συνθήκης καθοδηγητικό κριτήριο: διασφάλιση συνοχής του Προοιμίου με το κυρίως κείμενο στης συνθήκης το Προοίμιο αποτελεί το ερμηνευτικό πεδίο αναφοράς της υπό διαπραγμάτευση συνθήκης (ερμηνεία σκοπού και αντικειμένου συνθήκης) το Προοίμιο παρέχει και μία εργαλειακή λειτουργία: χρησιμοποίησή του ως τελικής «διαπραγματευτικής αποθήκευσης» γλωσσική διατύπωση: χρήση ρηματικών μετοχών (π.χ. Considering, Noting, Taking into account)

Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση 2. Νομοθετική Χρήση των Όρων ή Νομοθετικοί Ορισμοί σημασία, σε σχέση με τη διαπραγματευτική σύνταξη του κειμένου οι όροι κλειδιά νοηματοδοτούνται θετικά (π.χ. ο όρος σημαίνει…) ή θετικά και αρνητικά (ο όρος σημαίνει - ο όρος δεν σημαίνει…) περιπτώσεις όπου οι όροι ενσωματώνονται σε ειδικές θεματικές της συνθήκης (π.χ. UNCLOS) οι όροι κλειδιά έχουν περιεχόμενο νομικό και τεχνικό, και η νοηματοδότησή τους μπορεί να είναι κλειστή ή ανοικτή (ενδεικτική απαρίθμηση στοιχείων του ορισμού ή συμπληρωματικότητα με στοιχειά άλλων διεθνών και εθνικών κειμένων)

Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση 2. Νομοθετική Χρήση των Όρων ή Νομοθετικοί Ορισμοί σημασία, σε σχέση με τη διαπραγματευτική «νομοθέτηση» της συνθήκης οι όροι κλειδιά νοηματοδοτούνται για τους «σκοπούς της συνθήκης» περιπτώσεις-τρόποι νοηματοδότησης όρων κλειδιών: είτε δημιουργούνται στο πλαίσιο της διαπραγματευτικής συνόδου είτε γίνεται δεκτή, για πρώτη φορά, η αποτύπωσή τους σε συμβατικό κείμενο, με βάση την προηγηθείσα επιστημονική-τεχνική τεκμηρίωση είτε μεταφέρονται διαπραγματευτικά από άλλες συνθήκες, αυτούσια ή με τροποποιήσεις Παράδειγμα: ο ορισμός της «ρύπανσης θαλάσσιου περιβάλλοντος»

Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση 2. Νομοθετική Χρήση των Όρων ή Νομοθετικοί Ορισμοί Συμπερασματικά: η διαπραγμάτευση των όρων κλειδιών μιας συνθήκης, καθορίζεται από δύο παράγοντες: τον νομοθετικό σκοπό της συνθήκης, και το σχεσιακό χαρακτήρα αυτών των ορισμών, που αναπτύσσεται με βάση το εξωτερικό πεδίο εφαρμογής

Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση 3. Σκοπός και Πεδίο Εφαρμογής Δήλωση του σκοπού της συνθήκης (προσδιορισμός νομοθετικού σκοπού) περιγράφεται με όρους γενικούς και περιεκτικούς ενσωματώνεται ως αρχικό άρθρο στις περισσότερες συνθήκες ενδέχεται να εμπεριέχεται αυτοτελώς ή να συνυπάρχει με τον προσδιορισμό του υλικού πεδίου εφαρμογής

Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση 3. Σκοπός και Πεδίο Εφαρμογής Προσδιορισμός υλικού πεδίου εφαρμογής εξατομίκευση του ειδικού αντικειμένου της συνθήκης θετική ή/και αρνητική εξατομίκευση του υλικού πεδίου εφαρμογής (π.χ. η Σύμβαση θα εφαρμόζεται….η Σύμβαση δεν θα εφαρμόζεται..) συνοχή με το υπάρχον και το εξελισσόμενο εξωτερικό πεδίο εφαρμογής (π.χ. διεθνές δίκαιο, UNCLOS) δυνατότητα διατύπωσης αποποιητικών ρητρών (without prejudice clauses) – ουδετεροποίηση του πεδίου εφαρμογής: έναντι γενικών ή ειδικών πτυχών διεθνούς δικαίου (εξαιρέσεις), και έναντι παγιωμένων διαπραγματευτικών θέσεων δυνατότητα κλιμακωτής εξειδίκευσης υλικού πεδίου εφαρμογής (άρθρο Συνθήκης - Παράρτημα Συνθήκης - εθνική νομοθεσία για ευρύτερο προσδιορισμό) δυνατότητα παράλειψης του υλικού πεδίου εφαρμογής, όταν προσδιορίζεται στο τμήμα των ορισμών

3. Σκοπός και Πεδίο Εφαρμογής Η Φάση της Συστατικής Διαπραγμάτευσης Η Διαπραγμάτευση του Κειμενικού Υποδείγματος Γ) Υποδειγματοποίηση Περιεχομένου - Κανονιστική Υποδειγματοποίηση 3. Σκοπός και Πεδίο Εφαρμογής Προσδιορισμός γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής επίπεδο εξωτερικής οριοθέτησης (με πολιτικά και λειτουργικά, και όχι με επιστημονικά ή αμιγώς γεωγραφικά κριτήρια) επίπεδο χωρικής οριοθέτησης (κριτήριο η ολοκληρωμένη και αποτελεσματική αμιγώς χωρική-εδαφική εφαρμογή του καθεστώτος)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ραυτόπουλος, Ε. (2014) Διεθνείς Διαπραγματεύσεις: Θεωρία και Τεχνική Οικοδόμησης Διεθνούς Κοινού Συμφέροντος. Νομική Βιβλιοθήκη Raftopoulos, E., (2014) International Environmental Negotiation as a Governance Technique, στο Contributions to International Environmental Negotiation in the Mediterranean Context (eds. E. Raftopoulos and M. McConnell). Nomiki Bibliothiki (reprinted 1st Edition 2004), pp. 3-64 Fisher, R., Ury, W. and Patton, B. (1991) Getting to Yes – Negotiating Agreement Without Giving In. Penguin Books, Zartman, I. W. and Berman, M. R. (1982) The Practical Negotiator. Yale University Press Raiffa, A. (1982) The Art and Science of Negotiation. Cambridge, Mass.: Harvard University Press