Διαχείριση Υδατικών Πόρων & Ενεργειακών διαθεσίμων Οικονομική Αξιολόγηση Επενδύσεων

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Οι επενδύσεις (πχ. εξοικονόμησης ενέργειας, ΑΠΕ, διαχείρισης υδάτων) απαιτούν σημαντική αρχική χρηματοροή (επένδυση), ενώ τα οφέλη προκύπτουν αργότερα. Ερωτήματα που συχνά τίθενται είναι τα ακόλουθα: Ποια είναι η παρούσα και μελλοντική αξία του χρήματος; Είναι η υπόψη επένδυση συμφέρουσα; (όχι αν δεν αποφέρει περισσότερα κέρδη από την κατάθεση σε μία τράπεζα) Τι εναλλακτικές υπάρχουν; Είναι η υπόψη επένδυση πιο συμφέρουσα σε σχέση με άλλες (σύγκριση εναλλακτικών επενδύσεων); 2

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Για την οικονομική αξιολόγηση μιας επένδυσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι δείκτες όπως: Ο χρόνος Απόσβεσης (ΧΑ) ή αποπληρωμής, Η Καθαρή Παρούσα Αξία (NPV - ΚΠΑ), Ο Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης (IRR - ΕΒΑ), Η Έντοκη Περίοδο Αποπληρωμής (ΕΠΑ - DPP) Οι συνηθέστερα χρησιμοποιούμενοι οικονομικοί δείκτες για την αξιολόγηση των διαφόρων ενεργειακών επενδύσεων, είναι: Ο δείκτης της Καθαρής Παρούσας Αξίας (NPV - ΚΠΑ), και Ο δείκτης του Εσωτερικού Βαθμού Απόδοσης (IRR - ΕΒΑ) 3

ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΣΒΕΣΗΣ PAY BACK PERIOD (PP) Χρόνος απόσβεσης (ΧΑ) ή χρόνος αποπληρωμής: Ο οικονομικός αυτός δείκτης δίνει στον υποψήφιο επενδυτή μία πρώτη εκτίμηση της χρονικής περιόδου στην οποία η επένδυση βρίσκεται σε κίνδυνο αλλά δεν λαμβάνει υπόψη: - την επίδραση του χρόνου στην αξία του χρήματος και - το οικονομικό όφελος της επένδυσης μετά την απόσβεση (αποπληρωμή). Παράδειγμα: Ιδιοκτήτης μιας Επιχείρησης επιθυμεί να μειώσει το ετήσιο ενεργειακό του κόστος και προσανατολίζεται στην αλλαγή λαμπτήρων με λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας και αυτοματισμό στον φωτισμό των χώρων συνολικής αρχικής επένδυσης 2.500€. Το ετήσιο όφελος υπολογίζεται σε 700€. 4

ΚΑΘΑΡΗ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ (ΚΠΑ) NET PRESENT VALUE (NPV) Αν η ΚΠΑ έχει θετική τιμή τότε η επένδυση θεωρείται βιώσιμη (Παρούσα Αξία Κερδών – Παρούσα Αξία Κόστους). Όπου Κ0 κόστος αρχικής επένδυσης ΚΤΡ η Καθαρή Ταμειακή Ροή του έτους t N η διάρκεια οικονομικής ζωής του έργου i το επιτόκιο αναγωγής σε παρούσα αξία (ελάχιστη απαιτούμενη απόδοση επένδυσης) ΥΑN υπολειμματική αξία της επένδυσης στο Ν-οστό έτος 5

ΚΑΘΑΡΗ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ (ΚΠΑ) NET PRESENT VALUE (NPV) Επιτόκιο αναγωγής (i) αντιπροσωπεύει τον τρόπο με τον οποίο μελλοντικές χρηματοροές συνδέονται με σημερινές τιμές ανάγει μελλοντικά ποσά ώστε να ισοδυναμούν με σημερινά. αντιπροσωπεύει την ελάχιστη απαιτούμενη απόδοση των κεφαλαίων που επενδύονται. συνήθως χρησιμοποιείται το επιτόκιο δανεισμού κεφαλαίων (αν και συνδέεται από τον επενδυτή και το εμπορικό περιβάλλον όπως το κόστος δανεισμού, το επιτόκιο καταθέσεων, την απόδοση μετοχών) 6

ΚΑΘΑΡΗ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ (ΚΠΑ) NET PRESENT VALUE (NPV) Καθαρή Ταμειακή Ροή (ΚΤΡ) Ισούται με το αλγεβρικό άθροισμα των χρημάτων που δαπανώνται ή κερδίζονται κάθε χρόνο από την συγκεκριμένη επένδυση στο τέλος κάθε έτους σε όλη την διάρκεια ζωής του. Για παράδειγμα μία επένδυση τον 1ο χρόνο έχει δαπάνες 2.000€ (πχ. λειτουργία και συντήρηση εξοπλισμού, αποπληρωμή δανείων, ασφάλιση) και έσοδα 1.000€ (πχ. πώληση ηλ. ενέργειας, κέρδη από εξοικονόμηση ενέργειας) για το έτος αυτό η ΚΤΡ είναι -1.000€. 7

ΚΑΘΑΡΗ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ (ΚΠΑ) NET PRESENT VALUE (NPV) Συντελεστής Προεξόφλησης (ΣΠ) υπολογίζει τη διαχρονική μείωση της αξίας του χρήματος καθώς τα χρήματα που αποδίδονται σήμερα αξίζουν περισσότερα από τα χρήματα που θα αποδοθούν μετά από ένα χρονικό διάστημα (πχ. 1 ή 2 έτη). τα χρήματα που αποδίδονται σήμερα μπορούν να επενδυθούν και να αποφέρουν κέρδη μέχρι τη χρονική στιγμή που θα αποδοθεί το ίσης αξίας ποσό στο μέλλον. Έτσι 100.000 € σήμερα δεν ισούται με 100.000 € σε ένα έτος καθώς ακόμη και σε προθεσμιακή κατάθεση με ετήσιο επιτόκιο πχ. 2% το ποσό αυτό σε ένα έτος θα είχε αξία 102.000€ Η διαχρονική μείωση της αξίας του χρήματος υπολογίζεται από την σχέση: Παρούσα Αξία (PV) = ΚΤΡ * ΣΠ δηλ. 1 / (1+i)n i = επιτόκιο αναγωγής n = έτος 8

ΚΑΘΑΡΗ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ (ΚΠΑ) NET PRESENT VALUE (NPV) Παράδειγμα Η επένδυση Α και η επένδυση Β έχουν το ίδιο αρχικό κόστος επένδυσης πχ. 90.000€, διάρκεια ζωής 5 έτη και συνολικά κέρδη 150.000€ κατανεμημένα ως έξης: Επένδυση Α (κέρδη) Επένδυση Β (κέρδη) 1ο έτος 30.000€, 1ο έτος 30.000€ 2ο έτος 30.000€, 2ο έτος 40.000€ 3ο έτος 30.000€, 3ο έτος 30.000€ 4ο έτος 30.000€ και 4ο έτος 40.000€ 5ο έτος 30.000€ 5ο έτος 10.000€ Ποια είναι η πιο συμφέρουσα επένδυση από άποψη ΚΠΑ (για επιτόκιο αναγωγής 9%); 9

ΚΑΘΑΡΗ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ (ΚΠΑ) NET PRESENT VALUE (NPV) Παράδειγμα NPV= Παρούσα Αξία Κερδών – Παρούσα Αξία Κόστους Επένδυση Α: Παρούσα Αξία Κερδών1 = Κέρδος / (1+i)n=1 = 30.000/(1+0,09) = 27.523 € Παρούσα Αξία Κερδών2 = Κέρδος / (1+i)n=2 = 30.000/(1+0,09)2 = 25.250 € Παρούσα Αξία Κερδών3 = Κέρδος / (1+i)n=3 = 30.000/(1+0,09)3 = 23.165 € Παρούσα Αξία Κερδών4 = Κέρδος / (1+i)n=4 = 30.000/(1+0,09)4 = 21.253 € Παρούσα Αξία Κερδών5 = Κέρδος / (1+i)n=5 = 30.000/(1+0,09)5 = 19.498 € Σύνολο = 116.678 € Παρούσα Αξία Κόστους = 90.000 € NPVΑ = 116.678 € – 90.000 € = 26.678 € 10

ΚΑΘΑΡΗ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ (ΚΠΑ) NET PRESENT VALUE (NPV) Παράδειγμα NPV= Παρούσα Αξία Κερδών – Παρούσα Αξία Κόστους Επένδυση Β: Παρούσα Αξία Κερδών1 = Κέρδος / (1+i)n=1 = 30.000/(1+0,09) = 27.523 € Παρούσα Αξία Κερδών2 = Κέρδος / (1+i)n=2 = 40.000/(1+0,09)2 = 33.667 € Παρούσα Αξία Κερδών3 = Κέρδος / (1+i)n=3 = 30.000/(1+0,09)3 = 23.165 € Παρούσα Αξία Κερδών4 = Κέρδος / (1+i)n=4 = 40.000/(1+0,09)4 = 28.337 € Παρούσα Αξία Κερδών5 = Κέρδος / (1+i)n=5 = 10.000/(1+0,09)5 = 6.499 € Σύνολο = 119.192 € Παρούσα Αξία Κόστους = 90.000 € NPVΒ = 119.192 Ευρώ – 90.000 € = 29.192 € Επιλέγεται η Επένδυση Β 11

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (ΕΒΑ) INTERNAL RATE OF RETURN (IRR) Είναι το επιτόκιο αναγωγής (i) για το οποίο η ΚΠΑ (NPV) = 0 ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης εκφράζει την απόδοση κεφαλαίου της αρχικής επένδυσης κατά τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου ζωής της. Μεταξύ δύο επενδύσεων προκρίνεται αυτή με το μεγαλύτερο IRR. Όταν το IRR είναι μεγαλύτερο από το i ή από μία τιθέμενη τιμή η επένδυση είναι αποδεκτή. Όταν το IRR είναι μικρότερο από το i ή από μία τιθέμενη τιμή η επένδυση είναι μη αποδεκτή (απορρίπτεται). 12

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (ΕΒΑ) INTERNAL RATE OF RETURN (IRR) Παράδειγμα Υπολογίστε το IRR των επενδύσεων Α και Β. Ποια είναι η προτιμητέα επένδυση ; Για i=15% Επένδυση Α: Παρούσα Αξία Κερδών1 = Κέρδος / (1+i)n=1 = 30.000/(1+0,15) = 26.087 € Παρούσα Αξία Κερδών2 = Κέρδος / (1+i)n=2 = 30.000/(1+0,15)2 = 22.684 € Παρούσα Αξία Κερδών3 = Κέρδος / (1+i)n=3 = 30.000/(1+0,15)3 = 19.725 € Παρούσα Αξία Κερδών4 = Κέρδος / (1+i)n=4 = 30.000/(1+0,15)4 = 17.153 € Παρούσα Αξία Κερδών5 = Κέρδος / (1+i)n=5 = 30.000/(1+0,15)5 = 14.915 € Σύνολο = 100.565 € Παρούσα Αξία Κόστους = 90.000 € NPVΑ = 100.565 € – 90.000 € = 10.565 € 13

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (ΕΒΑ) INTERNAL RATE OF RETURN (IRR) Παράδειγμα Για i =20% Επένδυση Α: Παρούσα Αξία Κερδών1 = Κέρδος / (1+i)n=1 = 30.000/(1+0,2) = 25.000 € Παρούσα Αξία Κερδών2 = Κέρδος / (1+i)n=2 = 30.000/(1+0,2)2 = 20.833 € Παρούσα Αξία Κερδών3 = Κέρδος / (1+i)n=3 = 30.000/(1+0,2)3 = 17.361 € Παρούσα Αξία Κερδών4 = Κέρδος / (1+i)n=4 = 30.000/(1+0,2)4 = 14.468 € Παρούσα Αξία Κερδών5 = Κέρδος / (1+i)n=5 = 30.000/(1+0,2)5 = 12.056 € Σύνολο = 89.718 € Παρούσα Αξία Κόστους = 90.000 € NPVΑ = 89.718 € – 90.000 € = - 282 € Συνεπώς το IRR είναι περίπου στο 20% (19,9%) 14

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (ΕΒΑ) INTERNAL RATE OF RETURN (IRR) Παράδειγμα Για i =15% Επένδυση Β: Παρούσα Αξία Κερδών1 = Κέρδος / (1+i)n=1 = 30.000/(1+0,15) = 26.087 € Παρούσα Αξία Κερδών2 = Κέρδος / (1+i)n=2 = 40.000/(1+0,15)2 = 30.246 € Παρούσα Αξία Κερδών3 = Κέρδος / (1+i)n=3 = 30.000/(1+0,15)3 = 19.725 € Παρούσα Αξία Κερδών4 = Κέρδος / (1+i)n=4 = 40.000/(1+0,15)4 = 22.870 € Παρούσα Αξία Κερδών5 = Κέρδος / (1+i)n=5 = 10.000/(1+0,15)5 = 4.972 € Σύνολο = 103.900 € Παρούσα Αξία Κόστους = 90.000 € NPVΒ = 103.900 € – 90.000 € = 13.900 € 15

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (ΕΒΑ) INTERNAL RATE OF RETURN (IRR) Παράδειγμα Για i =22% Επένδυση Β: Παρούσα Αξία Κερδών1 = Κέρδος / (1+i)n=1 = 30.000/(1+0,22) = 24.590 € Παρούσα Αξία Κερδών2 = Κέρδος / (1+i)n=2 = 40.000/(1+0,22)2 = 26.875 € Παρούσα Αξία Κερδών3 = Κέρδος / (1+i)n=3 = 30.000/(1+0,22)3 = 16.521 € Παρούσα Αξία Κερδών4 = Κέρδος / (1+i)n=4 = 40.000/(1+0,22)4 = 18.056 € Παρούσα Αξία Κερδών5 = Κέρδος / (1+i)n=5 = 10.000/(1+0,22)5 = 3.700 € Σύνολο = 89.742 € Παρούσα Αξία Κόστους = 90.000 € NPVΒ = 89.742 € – 90.000 € = - 258 € Συνεπώς το IRR είναι περίπου στο 22% (21,9%) και η επένδυση Β επιλέγεται συγκρινόμενη με την Α 16

ΕΝΤΟΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΠΟΠΛΗΡΩΜΗΣ (ΕΠΑ) DISCOUNTED PAYBACK PERIOD (DPP) Είναι το χρονικό διάστημα (t) για το οποίο η ΚΠΑ (NPV) = 0 (θεώρηση ότι η υπολειμματική αξία της επένδυσης είναι μηδέν). ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ - μεταβολή δεικτών ως προς κάποια παράμετρο………………………………….. - εύρος μεταβολής παραμέτρου ώστε η συγκεκριμένη επένδυση να συνεχίζει να υπερισχύει στη σύγκριση με άλλες (πχ. ποσοστό επιχορήγησης) 17

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 18