Μουσειοπαιδαγωγικές δραστηριότητες

Εκπαιδευτικός ρόλος σύγχρονου μουσείου Εκπαιδευτικές μορφές άμεσης επικοινωνίας: εκπαιδευτικά προγράμματα Έμμεσες εκπαιδευτικές μορφές: εκπαιδευτικό υλικό, μουσειοσκευές, εκπαιδευτικές εκθέσεις, εφαρμογή πολυμέσων Ο σχεδιασμός κάθε διαφορετικής μουσειοπαιδαγωγικής εφαρμογής λαμβάνει υπόψη διαφορετικά κριτήρια (χαρακτηριστικά κάθε μέσου, ιδιαιτερότητες, διαδικασίες που μπορούν να αναπτυχθούν…)

Κεντρικοί στόχοι Ο πρωτεύων ρόλος του επισκέπτη σύμφωνα με τις θεωρίες μάθησης και το πολιτισμικό πλαίσιο επικοινωνίας Η εκπαιδευτική αξιοποίηση αυθεντικών αντικειμένων και των εκθέσεων ως χώρων εμπειριών Η σύνδεση της μάθησης/εμπειρίας με την ψυχαγωγία

Μουσειοπαιδαγωγικός σχεδιασμός Προώθηση ενεργητικής στάσης των επισκεπτών, Παροχή δυνατοτήτων βιωματικής προσέγγισης των μουσειακών αντικειμένων Διευκόλυνση επικοινωνίας με εμψυχωτές και άλλα μέλη της ομάδας Παροχή δυνατότητας διαφορετικών προσεγγίσεων (συζήτηση, εξερεύνηση, προσωπική δημιουργία…) → διαμόρφωση νοημάτων μέσα από την έκφραση προσωπικών απόψεων, ερμηνειών και κρίσεων

Αρχές μουσειοπαιδαγωγικού σχεδιασμού Αποδόμηση της αντίληψης του μουσείου ως «αυθεντίας», όπου οι επισκέπτες ανακαλύπτουν την μόνη αλήθεια → Διαφορετικές αφηγήσεις μέσα σε ένα χώρο αλληλεπίδρασης & ένα πεδίο συζήτησης & επικοινωνίας

Αρχές μουσειοπαιδαγωγικού σχεδιασμού Το μουσείο ως χώρος μη τυπικής εκπαίδευσης επιτρέπει διαδικασίες που: βασίζονται αλλά και στοχεύουν στη δημιουργικότητα, συνδέουν τη μάθηση με την ψυχαγωγία, επιτρέπουν ποικίλους ρυθμούς μάθησης αλλά και επικοινωνίας-αλληλεπίδρασης

Παράμετροι που λαμβάνουμε υπόψη μας κατά το σχεδιασμό ενός μουσειοπαιδαγωγικού προγράμματος Κοινό: η ομάδα επισκεπτών καθορίζει την επιλογή των περιεχομένων, των στόχων και των μεθόδων αλλά και των μέσων (για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας ανάγνωση παραμυθιού, δραματοποίηση…) Μουσειακός χώρος: ο μουσειακός χώρος πρέπει να μπορεί να μετατραπεί σε χώρο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με δυνατότητα για εφαρμογή μιας ποικιλίας μεθόδων δράσεων (θεατρικό παιχνίδι, εικαστική έκφραση, εφαρμογή υλικών ή εικαστικών ή κατασκευαστικών δραστηριοτήτων με χαρακτηριστικά την ευελιξία και τη δυνατότητα χρήσης διαφορετικών υλικών) με στόχο την προώθηση της προσωπικής δημιουργικής έκφρασης των επισκεπτών. Κοινωνική διάσταση: Οι εμψυχωτές (μουσειο-παιδαγωγοί) εμπλουτίζουν τις δυνατότητες διάδρασης επισκέπτη-εκθέματος μέσα από την αλληλεπίδραση με αφορμή τα εκθεσιακά περιεχόμενα.

Στάδια ανάπτυξης μουσειοπαιδαγωγικών προγραμμάτων για σχολικές τάξεις Προετοιμασία στη σχολική τάξη: τι μπορεί να περιλαμβάνει; Εισαγωγή στο μουσείο και στη θεματική του εκπαιδευτικού προγράμματος: πώς μπορεί να συνδεθεί με την προηγούμενη φάση; Προσέγγιση εκθεμάτων μέσα από δραστηριότητες συζήτησης & εξερεύνησης Βιωματικές μέθοδοι προσέγγισης των θεματικών του εκπαιδευτικού προγράμματος (συμμετοχή σε υλικές-αισθητικές δραστηριότητες, σε παιχνίδια, σε δραματοποιήσεις… Εμβάθυνση στη σχολική τάξη μετά τη συμμετοχή στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες στο μουσείο - απάντηση των ερωτημάτων που προέκυψαν

Παραγωγή-αξιοποίηση εκπαιδευτικού υλικού Εποπτικό υλικό: κατόψεις, φωτογραφίες, σχέδια, σκίτσα που συμπληρώνουν το ερμηνευτικό υλικό της έκθεσης Υποστηρικτικό υλικό: φύλλα εργασίας, εκπαιδευτικά παιχνίδια

Μορφές άμεσης επικοινωνίας Αφήγηση Κατευθυνόμενη συζήτηση Δραματοποίηση Εξερεύνηση Βιωματική μάθηση (υλική-αισθητηριακή δραστηριότητα, παιχνίδι, project, μουσειακές εργασίες,

Αφήγηση Διήγηση ιστοριών: σενάριο με αρχή μέση και τέλος (παραμύθι, ιστορία πραγματική η φανταστική που σχετίζεται με τα εκθέματα…) και στοχεύει στη συναισθηματική εμπλοκή των επισκεπτών. Επίδειξη ειδικών: παρουσίαση μιας διαδικασίας που απαιτεί ειδικές γνώσεις (πηλοπλαστική, κατασκευή ψηφιδωτού…)

Κατευθυνόμενη συζήτηση Με αφορμή ένα μουσειακό αντικείμενο ή και το εποπτικό ερμηνευτικό υλικό οι υπεύθυνοι θέτουν ερωτήματα ή παρακινούν τους επισκέπτες να θέσουν τα δικά τους ερωτήματα προσανατολίζοντάς τους σε παρατήρηση, διάδραση με το έκθεμα, στοχασμό, συζήτηση, διατύπωση προσωπικών ερμηνειών (διάδραση με τους άλλους συμμετέχοντες)…

Δραματοποίηση Οι υπεύθυνοι υποδύονται συγκεκριμένους ρόλους υποδυόμενοι έναν χαρακτήρα της εποχής στην οποία αναφέρεται το εκθεσιακό περιεχόμενο Παιχνίδια ρόλων: οι επισκέπτες υποδύονται συγκεκριμένους ρόλους, σε μικρά σκετς που έχουν προετοιμάσει ή κατά τη διάρκεια του προγράμματος ή στο τέλος του εκπαιδευτικού προγράμματος (αναβίωση μιας ιστορικής περιόδου, αναπαράσταση ζωής σε απομακρυσμένους χώρους, κατασκευή φανταστικής ιστορίας με αφορμή ένα εικαστικό έργο…)

Εξερεύνηση Οι επισκέπτες μόνοι ή κατά ομάδες προσεγγίζουν τον μουσειακό χώρο αξιοποιώντας ειδικά σχεδιασμένο υλικό (φύλλα εργασίας) ή συμμετέχουν σε παιχνίδια εξερεύνησης (παιχνίδια θησαυρού) Σημασία στον μουσειακό προσανατολισμό του σχεδιασμού αυτού του υλικού