Теориялық мүмкіндікпен салыстырғанда зат шығымын есептеу. №19 М.Мақатаев атындағы жалпы орта мектебі» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің химия пәнінің мұғалімі Битабарова Хадиша Исабековна Сандық есептер. Теориялық мүмкіндікпен салыстырғанда зат шығымын есептеу. . 9 сынып

Сабақтың мақсаты: Теориялық мүмкіндікпен салыстырғанда зат шығымын есептеу кезіндегі формулаларды еске түсіру. Есептерді шығару барысында химиялық реакция теңдеулерінің дұрыс жазылу керектігін түсіндіру. Формулаларды есептер шығаруда қолдану. Сандық есептерді шығару барысындағы қолданылатын формулаларды талдау. Оқушылардың тақырып бойынша алған білімдерін жинақтау. Ойлауға мүмкіндік бере отырып, шығармашылық қабілеттерін бағалау.

Күтілетін нәтиже: Теориялық мүмкіндікпен салыстырғанда зат шығымын есептеу кезіндегі формулаларды еске түсіру. Есептерді шығару кезінде реакция теңдеулерінің дұрыс жазылу керектігін түсінеді. Формулаларды есептер шығару кезінде дұрыс қолдана алады. Сандық есептерді шығару барысында қолданылатын формулалар-ды талдай алады Оқушылар тақырып бойынша алған білімдерін жинақтай алады. бетімен ойлай алады, шешімін айта алады

1- аялдама. «Сұрақты ұстап ал» әдісі --

І-топ 1. Кремний қышқылының басқа қышқылдардан айырмашылығы неде? 2. Кремний қышқылын қалай алуға болады? 3. Калий силикатының тұз қышқылымен әрекеттесу реакциясының молекулалық және иондық теңдеуі жазыңдар 4. Шыны өндірісінде келесі химиялық реакциялар жүреді: Осы реакцияларды толықтырыңдар. Na2CO3+SiO2 Na2SiO3+… CaCO3+SiO2 ….+ CO2↑ Na2CO3 +CaSiO3+4SiO2 Na2O∙CaO∙ …..

ІІ-топ 1. Кремнийдің периодтық жүйедегі орны 2. Кремнийдің физикалық және химиялық қасиеттері. 3. Табиғатта кремний: а) кремнеземнің (құмның) SiО2 ә) каолиниттің Аl2О3 · 2SiО2 · 2Н2О; б) ортоклаздың К2О · Аl2О3 · 6SiО2 құрамында кездеседі. Осы минералдардың қайсысында кремний (ІV) оксидінің массалық үлесі көп екенін есептеп табыңдар. 4. Өнеркәсіпте кремний оксидінен кремнийді алғанда көбіне кокс (көмір) колданылады. Реакция теңдеуін жазып, тотықтырғыш пен тотықсыздандырғышты анықтаңдар.

ІІІ-топ 1. Кремний атомының электрондық формуласын жазыңдар. Оның сыртқы энергетикалық деңгейінде неше электрон бар екенін тайып, көміртектің атом құрылысымен салыстырыңдар. 2. Кремнийдің тотығу дәрежелерінің ең төменгі және ең жоғары мәндеріне мысалдар келтіріңдер. 3. Кремний нағыз металдарға қандай белгілері бойынша ұқсас және оның металдардан физикалық және химиялық жағынан қандай айырмашылықтары бар? 4. Кремний (ІV) оксидін кремниймен қосып қыздырғанда онымен көміртегі (ІV) оксидінің көмірмен әрекеттескеніндей реакциядасады. Осы реакция теңдеуін құрып, түзілетін ұшқыш қосылыстағы кремнийдің тотығу дәрежесін көрсетіңдер.

2-аялдама. «Білегі күшті бірді, білімі күшті мыңды жығады» -- 2-аялдама. «Білегі күшті бірді, білімі күшті мыңды жығады» --

ІІ-тапсырма. Мына өзгерістерді жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жаз: Mg → Mg2Si → SiH4 → SiO2 → CaSiO3 ↓ Si → Na2SiO3 → H2SiO3 Шешуі: 2Mg + Si → Mg2Si Mg2Si + 4HCI → 2MgCI + SiH4↑ SiH4 + 2O2 → SiO2 + 2H2O SiO2 + CaCO3 → CaSiO3 + CO2↑ SiO2 + C → Si + 2CO↑ Si + 2NaOH + H2O → Na2SiO3 + 2H2↑ Na2SiO3 + 2HCI → H2SiO3↓ + 2NaCI

Мына өзгерістерді жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жаз: Si→SiO2 →Na2SiO3→H2SiO3 Шешуі: Si + O2  SiO2 SiO2 + Na2CO3 - Na2SiO3 + CO2↑ Na2SiO3 + H2SO4(конц.) H2SiO3↓ + Na2SO4

«Мықты болсаң тауып көр» Есептер шығару «Мықты болсаң тауып көр» Есептер шығару

234 г ас тұзына күкірт қышқылымен әсер еткенде131,4 г хлорсутек алынса, хлорсутектің шығымы (%) Шешуі: 2NaСІ + H2SO4→ Na2SO4 + 2HСІ М(NaСІ) = 58,5 г/моль m(NaСІ) = ν · М(NaСІ) = 2 моль · 58,5 г/моль = 117 г М(HСІ) = 73 г/моль m(HСІ) = ν · М(HСІ) = 1 моль · 73 г/моль = 73 г х г HСІ---- 234 г NaСІ 73 г HСІ ---- 117 г NаСІ х % ------ 131,4 г НСІ 100% ----- 146 г НСІ

Массасы 120 г темір (ІІІ) оксидін көміртекпен тотықсыздандырғанда массасы 67,2 г темір түзілді.Темірдің теориялықпен салыстырғандағы шығымы (%) Шешуі: 2Ғе2О3 + 3С→ 4Ғе + 3СО2 М(Ғе2О3)= 160 г/моль m(Ғе2О3) = ν · М(Ғе2О3) = 2 моль · 160 г/моль = 320 г М(Ғе)= 56 г/моль m(Ғе) = ν · М(Ғе) = 4 моль · 56 г/моль = 224 г 120 г Ғе2О3 ----- х г Ғе 320 г Ғе2О3 ---- 224 г Ғе 84 г ---- 100 % 67,2 г ---- х %

1,7 г аммиак тұз қышқылымен әрекеттескенде 5 г аммоний хлориді алынды 1,7 г аммиак тұз қышқылымен әрекеттескенде 5 г аммоний хлориді алынды.Түзілген өнімнің шығымы (%) Шешуі: NН3 + НСІ → NН4СІ М(NН3)= 17 г/моль m(NН3) = ν · М(NН3) = 1 моль · 17 г/моль = 17 г М(NН4СІ) = 53,5 г/моль m(NН4СІ) = ν · М(NН4СІ) = 1 моль · 53,5 г/моль = 53,5 г 1,7 г NН3----- х г NН4СІ 17 г NН3---- 53,5 г NН4СІ 5,35 г ----- 100 % 5 г ---- х %

ІІІ –аялдама. Үйге тапсырма. 1. 11,2 г темір тұз қышқылымен әрекеттескенде 4,45 л (қ.ж.) сутек бөлінеді. Реакция өнімінің шығымы (%). 2. 20 кг алюминий оксидінен 10 кг алюминий алынды. Реакция өнімі шығымының массалық үлесін анықтаңыз. 3. 5,64 кг техникалық темір (ІІ) сульфаттын ауада өртегенде, шығымы 75 болған қатты өнімнің (FeO) зат мөлшері (моль)

Назарларыңызға рахмет ! -- Назарларыңызға рахмет ! --