Tema (07): Srukturat e tregut –maksimizimi i fitimit Universiteti i Prishtinës Fakulteti Ekonomik Studimet pasdiplomike / Master Lënda: Mikroekonomi e avancuar Tema (07): Srukturat e tregut –maksimizimi i fitimit

Çështjet që do të trajtohen: Maksimizimi i fitimit në periudhë afatshkurtër dhe afatgjatë në: Konkurrencë të plotë Monopol Konkurrencë monopolistike Oligopol 2. Diskriminimi i çmimeve

MODELI STRUKTURË-SJELLJE- PERFORMANCË (Modeli SCP: Structure- Conduct-Perfomance) KONKURRENCA E PLOTË KONKURRENCA MONOPOLISTIKE OLIGOPOLI MONOPOLI STRUKTURA (perqendrimi i frimave) Numri i firmave/ koncentrimi I firmave në degë Lloji i produktit / zëvendësuesit e afërt Hyrja në degë/ Pengesat në hyrje SJELLJA (konkurenca mes firmave) Përcaktimi I çmimit/ Sjellje bashkëpunimi apo konkurrencë PERFORMANCA (fuqia tregtare) Efiçenca prodhuese EP P=min ATC Efiçenca alokative- EA P=MC, P>MC Barazia (drejtësia) Zgjedhja konsumatore Inovacionet/R&D

Tiparet e formave të tregut Konkurrenca monopolistike Karakteristikat Konkurrenca e plotë Monopoli Konkurrenca monopolistike Oligopoli Numri i firmave Shumë Një Disa Llojet e produkteve Homogjene Të diferencuar Dif. jodifer. Kushtet e hyrjes E lehtë E pamundur Relativisht e lehtë E vështirë Kurba e kërkesës së firmës Horizontale E pjerrtë Profiti afatgjatë Zero Po varesisht

Konkurrenca monopolistike Struktura e tregut Më shumë konkurrente Më pak konkurrente Konkurrenca e plotë Konkurrenca monopolistike Oligopoli Monopoli

Maksimizimi i fitimit për firmat çmim-pranuese Konkurrenca e plotë Firma në konkurrencë të plotë nuk mund të përcakton çmimin, por mund të përcakton nivelin e prodhimit që maksimizon fitimin e saj. Shembull: Për të ilustruar problemin e firmës në zgjedhjen e nivelit të prodhimit që maksimizon fitimin, supozojmë se firma “A” ka vlerësuar se çmimi i tregut për produktin x do të jetë P=1$ për njësi. Tabela në vijim tregon të ardhurat e tërësishme (TR), kostot e tërësishme (TC) dhe fitimin (π) për nivele të ndryshme të prodhimit.

(mijë trëndafila në muaj) Të ardhurat e tërësishme, kostot e tërërsishme dhe fitimi për firmën “A” Q (mijë trëndafila në muaj) TR (mijë $ në muaj) TC π 60 95 -35 120 140 -20 180 145 35 240 150 90 300 210 360 420 460 -40 MR=MC Fitimi maksimal arrihet në Q=300.000 njësi muaj. ATC=0.7

Meqenëse MC=P, atëherë kushti maksimizimit të fitimit është MC=MR (q) = TR (Q) – TC(Q), TR =PxQ Të ardhurat marxhinale paraqesin ndryshimin në të ardhurat totale, kur prodhimi ndryshon me një njësi. MR(q) = {TR(Q + Q) - TR(Q)} / Q =  TR / Q (PXQ) / Q = P…..“përfitimi marxhinal" nga shitja. MR=P TR=PXQ, AR= TR/Q, AR=PxQ/Q AR=P Në konkurrencë të plotë, p=d = MR = AR Meqenëse MC=P, atëherë kushti maksimizimit të fitimit është MC=MR

Fig. 1. Maksimizimi i fitimit nga firma çmim-pranuese Fitimi total TR TC Te ardhurat totale, kostot totale, fitimi total P=MC Fitimi maksimal 1 Fig. 1. Maksimizimi i fitimit nga firma çmim-pranuese (a) Firma maksimizon fitimin në Q=300.000 (b) Firma maksimizon fitimin në P=MC.

Nëse P > MC, fitimi rritet nëse niveli prodhimit rritet. Nëse P < MC, fitimi bie nëse niveli prodhimit rritet. Kështu , kushti maksimizimit të fitimit për firmë çmimpranuese është P = MC.

Maksimizimi fitimit në periudhë afatgjatë: P* = MC(Q*) Fitimi ekonomik zero P* = AC(Q*) Kërkesa barazohet me ofertën Qd(P*) = n*x Q* …apo… n* = D(P*) / Q* (n*- numri i firmave) A B C

Çështjet e trajtuara gjenden në krerët: 9, 10, 12 dhe 13 në librin: “Microeconomics: An Integrated Approach” nga autorët: David A. Besanko dhe Ronald R. Braeutigam.