ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ (PCOS) Κρυσταλλένια Αλεξανδράκη Ενδοκρινολόγος Επιστ.Συνεργάτης Ιατρικής Σχολής Αθηνών Ακαδημαϊκός υπότροφος

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ Η πιο συχνή ενδοκρινοπάθεια γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας Πρώτη μελέτη πραγματικού επιπολασμού ΣΠΩ ΕΥΡΩΠΗ 1999 Λέσβος/Ελλάδα: 192 γυναίκες ―> 6.77% ΕΥΡΩΠΗ 2000 Μαδρίτη/Ισπανία: 154 γυναίκες ―> 6.5% Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ), αποτελεί την πιο συχνή ενδοκρινοπάθεια γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, με επιπολασμό 6.77%. ΑΜΕΡΙΚΗ 2004 Alabama/Birmingham: 400 γυναίκες ―> 6.6% (ΑΝΑΙΡΕΣΑΝ 1998: 4.0%)

ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΥΠΕΡΑΝΔΡΟΓΟΝΑΙΜΙΑ (ΥΑ) (ΚΛΙΝΙΚΗ ή/και ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ) ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ (ΟΛΙΓΟ- ΑΡΑΙΟΜΗΝΟΡΟΙΑ: Στειρότητα/υπογονιμότητα: 74%, Δυσλειτουργική αιμορραγία: 29%, Αμηνόρροια: 51%) ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ παρουσία 2 κριτηρίων Αποκλεισμός άλλων παθήσεων Το ΣΠΩ ορίζεται ως οι παρουσία 2 εκ των 3 κριτηρίων: 1. Υπερανδρογοναιμία (ΥΑ) (κλινική ή/και βιοχημική) 2. Χρόνια ανωοθυλακιορηξία (ολιγο- αραιομηνόροια που οδηγεί σε υπογονιμότητα σε ποσοστό 74%, δυσλειτουργική αιμορραγία στο 29%, αμηνόρροια στο 51%) 3. Πολυκυστικές ωοθήκες (ΠΩ) που ορίζεται ως η εμφάνιση ≥12 ωοθυλάκια διαμ. 2–9 mm ή αυξημένος όγκος ωοθήκης (>10 cm3) σε μια τουλάχιστον ωοθήκη. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί ο αποκλεισμός άλλων παθήσεων όπως η υπερπρολακτιναιμία, συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων, νεόπλασμα ωοθηκών, σύνδρομο cushing. Επιπλέον, η ινσουλινο-αντίσταση και η επακόλουθη υπερινσουλιναιμία αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του ΣΠΩ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΗ ΥΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜΙΑ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΠΩ Rotterdam ESHRE/ASRM-Sponsored PCOS consensus workshop group. Hum Reprod 2004

ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ

Διαταραχές εμμήνου ρύσεως Kύκλοι σταθερά > 35 μέρες Λιγότερες από 10 περίοδοι /έτος

αυξημένος όγκος ωοθήκης (>10 cm3 ≥12 ωοθυλάκια διαμ. 2–9 mm ή / και αυξημένος όγκος ωοθήκης (>10 cm3

Παθήσεις που πρέπει να αποκλείονται Πάθηση Κλινική/ βιοχημική ΥΑ Διαταραχή έμμηνης ρύσης Μερική έλλειψη 21 ΟΗ/Συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων ++ 75% Σύνδρομο Cushing + 80% Yπερ-PRL +/- 85-90% Μεγαλακρία 70% Αρρενοποιητικοί όγκοι επινεφριδίων/ωοθηκών +++ 90-100% Αντίσταση στην ινσουλίνη 50% Λήψη φαρμάκων Ποικίλει Διαταραχές θυρεοειδικής λειτουργίας

ΟΙ ΦΑΙΝΟΤΥΠΟΙ ΤΟΥ ΣΠΩ Α Α1 ΒΥΑ+ΧΑ+ΠΩ  ± Α2 ΒΥΑ+ΧΑ Χ Α3 ΒΥΑ+ΠΩ Β Β1 ΟΜΑΔΕΣ ΥΠΟΜΑΔΕΣ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΗΞΙΑ (ΧΑ) ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΥΠΕΡΑΝΔΡΟΓΟΝΑΙΜΙΑ (ΒΥΑ) ΚΛΙΝΙΚΗ ΥΠΕΡΑΝΔΡΟΓΟΝΑΙΜΙΑ (ΚΥΑ) ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ ΣΤΟ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ (ΠΩ) Α Α1 ΒΥΑ+ΧΑ+ΠΩ  ± Α2 ΒΥΑ+ΧΑ Χ Α3 ΒΥΑ+ΠΩ Β Β1 ΚΥΑ+ΧΑ+ΠΩ Β2 ΚΥΑ+ΧΑ Β3 ΚΥΑ+ΠΩ Γ ΧΑ+ΠΩ Σύμφωνα με τον ανωτέρω ορισμό, 7 διαφορετικοί φαινότυποι του ΣΠΩ, 2 πληρώντας από 3 κριτήρια και οι υπόλοιποι 5 φαινότυποι από 2 κριτήρια ο καθένας

ΦΑΙΝΟΤΥΠΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΠΩ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Πρόσφατα είδαμε πως το 86% αφορά σε παλιά κριτήρια που δεν ελάμβαναν υπόψη την παρουσία ΠΩ και το 14% λαμβάνοντας υπόψη και τις προσφάτως περιγραφείσες ΠΩ Diamanti-Kandarakis & Panidis, Clinical Endocrinology (2007) 67 , 735–742

ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ Φυσιολογικά η ινσουλίνη έχει: Αγγειοδιασταλτική δράση στο μυϊκό σύστημα των αγγείων => διατήρηση του αγγειακού τόνου και πρόσληψη γλυκόζης (μεσολαβείται από το ΝΟ) Αντιφλεγμονώδη δράση (μεσολαβείται από ΝΟ) Αντιαιμοπεταλική δράση Φυσιολογικά η ινσουλίνη έχει α) αγγειοδιασταλτική δράση στο μυϊκό σύστημα των αγγείων που οδηγεί στη διατήρηση του αγγειακού τόνου και στην πρόσληψη γλυκόζης (η οποία μεσολαβείται από το ΝΟ), β) αντιφλεγμονώδη δράση (η οποία μεσολαβείται από το ΝΟ) και γ) αντιαιμοπεταλική δράση. Η ινσουλινο-αντίσταση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για μακροαγγειοπάθεια ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗ: παράγοντας κινδύνου για μακροαγγειοπάθεια

ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΟΧΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗ/ Ευγλυκαιμικό προδιαβητικό «καθεστώς» => ↑ καρδιαγγειακού κινδύνου (αθηροσκλήρυνση) ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΙΣΤΑΣΗ σημαντική παράμετρος του Μεταβολικού Συνδρόμου Η ινσουλινο-αντίσταση, χαρακτηρίζεται ως ένα ευγλυκαιμικό προδιαβητικό «καθεστώς» που οδηγεί σε αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο (αθηροσκλήρυνση). Επιπλέον, η ινσουλινο-αντίσταση αποτελεί σημαντική παράμετρο του μεταβολικού συνδρόμου

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ (ΙΑ): Μεταβολικό Σύνδρομο (ΙΑ, Υπερινσουλιναιμία, Δυσλιπιδαιμία, Παχυσαρκία, Αρτηριακή Υπέρταση) ↑ καρδιαγγειακού κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΚΥΗΣΗ ΗΛΙΚΙΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Η ινσουλινο-αντίσταση έχει κεντρικό ρόλο στο μεταβολικό σύνδρομο που με τη σειρά του εμπεριέχει την ινσουλινο-αντίσταση, την υπερινσουλιναιμία, τη δυσλιπιδαιμία, την παχυσαρκία, και την αρτηριακή υπέρταση και αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο για Στεφανιαία Νόσο ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΣΠΩ ΥΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΛΙΠΙΔΙΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΌΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ

ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΣΠΩ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΙΑ => μειωμένη παραγωγή του ΝΟ => μειωμένη αγγειοδιασταλτική δραστηριότητα Υπερινσουλιναιμία ενισχύει τη δραστηριότητα του συμπαθητικού συστήματος Κατεχολαμίνες και γλυκοκορτικοειδή από τα επινεφρίδια Ενδοθηλίνη 1 Ινσουλίνη: ενεργοποιεί το σύστημα Ρενίνης-Αλδοστερόνης- Αγγειοτενσίνης, αυξάνει την έκφραση των υποδοχέων τύπου Ι της Αγγειοτενσίνης Όσον αφορά την υπέρταση στο ΣΠΩ, η ινσουλινο-αντίσταση οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή του ΝΟ, που προκαλεί μειωμένη αγγειοδιασταλτική δραστηριότητα. Επιπλέον, η υπερινσουλιναιμία ενισχύει τη δραστηριότητα του συμπαθητικού συστήματος, ενώ η ινσουλίνη ενεργοποιεί το σύστημα Ρενίνης-Αλδοστερόνης- Αγγειοτενσίνης, αυξάνοντας την έκφραση των υποδοχέων τύπου Ι της Αγγειοτενσίνης. Τέλος, κάποιος ρόλος έχει αποδοθεί στην έκκριση των κατεχολαμινών και των γλυκοκορτικοειδών από τα επινεφρίδια και στην ενδοθηλίνη 1

ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΣΠΩ ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Η λειτουργικότητα του ενδοθηλίου είναι διαταραγμένη στις γυναίκες με ΣΠΩ Βιοχημική μέθοδος: ΕΤ-1 Αιμοδυναμική μέθοδος: FMD (NID), φλεβοαποφρακτική πληθυσμογραφία Η υπερανδρογοναιμία και η ινσουλινο-αντίσταση σχετίζονται θετικά με τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου Η λειτουργικότητα του ενδοθηλίου είναι διαταραγμένη στις γυναίκες με ΣΠΩ. Αυτό επιβεβαιώθηκε με βιοχημική μέθοδο (μέτρηση της ενδοθηλίνης, ΕΤ-1), με αιμοδυναμική μέθοδος (αγγειοδιαστολή μέσω ροής, ενδοθηλιο-εξαρτώμενη, flow mediated dilation, FMD και επαγόμενη από τα νιτρώδη αγγειοδιαστολή, μη ενδοθηλιο-εξαρτώμενη, nitrate induced dilation, NID) και φλεβοαποφρακτική πληθυσμογραφία. Αξίζει να σημειωθεί πως η υπερανδρογοναιμία και η ινσουλινο-αντίσταση σχετίζονται θετικά με τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου Paradisi et al, Circulation 2001, 103, 1410-5 Diamanti-Kandarakis et al, EJE 2005, 152:749–756 Orio et al., JCEM 2004, 89: 4588-4593 Tarkun et al., JCEM 2004 Nov;89(11):5592-6 Lakhani et al, Hum Reprod 2005, 20, 3219-24 Mohiyiddeen et al , J Obstet Gynaecol. 2013 ;33:165-70

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ ΚΑΙ ΣΠΩ ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΝΟΧΗΣ ΣΤΗ ΓΛΥΚΟΖΗ ΑΠΟΤΙΤΑΝΩΣΗ ΑΓΓΕΙΩΝ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΑΧΥΝΣΗ ΕΣΩ- ΜΕΣΟΥ ΧΙΤΩΝΑ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ ΣΔ2 ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ & ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ β-ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΔΙΑΣΤΟΛΙΚΗΣ/ ΣΥΣΤΟΛΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Η ινσουλινο-αντίσταση και η δυσλειτουργία των β-κυττάρων σχετίζονται με την καρδιαγγειακή νόσο και το ΣΠΩ. ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΝΙΚΗΣ ΑΠΝΟΙΑΣ ΠΡΟΑΘΗΡΟΓΟΝΟΙ/ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΙΠΩΔΗΣ ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΗΞΕΩΣ

ΣΠΩ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ/ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ: ΕΤ-1, FMD, ΦΑΠ ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΕΣ ΕΛΑΣΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΓΓΕΙΩΝ (↓ ενδοτικότητα, ↑σκληρία) ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΝΟΧΗΣ ΣΤΗ ΓΛΥΚΟΖΗ: 30-40% ΣΔ2:10% (3η– 4η δεκαετία) ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ: ↑ [τριγλυκερίδια], ↓ [HDL] ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ: 50% (κεντρικού τύπου) ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ: 40-46% ΣΠΩ & ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ Η ινσουλινο-αντίσταση και το ΣΠΩ εμφανίζουν μεταβολικές και αγγειακές διαταραχές. Όσον αφορά τις μεταβολικές διαταραχές, 30-40% έχουν διαταραχή ανοχής στη γλυκόζη , 10% σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (3η-4η δεκαετία), 40-46% διαβήτη κύησης, δυσλιπιδαιμία (με υπερτριγλυκεριδαιμία και χαμηλά επίπεδα HDL), σύνδρομο υπνικής άπνοιας, 50% παχυσαρκία κεντρικού τύπου, παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (αυξημένα επίπεδα ομοκυστείνης και AGEs), προαθηρογόνους παράγοντες- φλεγμονή (με αυξημένα επίπεδα CRP, sICAM, sE-selectin, sVCAM, λευκών. Οι αγγειακές διαταραχές εμπεριέχουν την καρδιαγγειακή νόσο, την υπέρταση, την ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, την αυξημένη πάχυνση έσω- μέσου χιτώνα, την παρουσία προαθηρογόνων και φλεγμονωδών παραγόντων, τις διαταραχές πήξεως (με αυξημένα επίπεδα ινωδογόνου και ΡΑΙ-1), διαταραγμένες ελαστικές ιδιότητες αγγείων (μειωμένη ενδοτικότητα, αυξημένη σκληρία), αποτιτάνωση των αγγείων, διαταραχές των παραμέτρων της καρδιακής διαστολικής και συστολικής λειτουργίας ΠΡΟΑΘΗΡΟΓΟΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ-ΦΛΕΓΜΟΝΗ: ↑ [CRP], ↑ [sICAM], ↑ [sE-selectin], ↑ [sVCAM], ↑ [WBC], AGEs ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚOΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ: ↑ [ομοκυστεΐνης], ↑ [AGEs] ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΗΞΕΩΣ: ↑ [ινωδογόνο], ↑ [ΡΑΙ-1]

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΠΩ ΥΠΕΡΑΝΔΡΟΓΟΝΑΙΜΙΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΕΣ ΩΟΘΗΚΕΣ ΑΚΜΗ ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ ΥΠΕΡΤΡΙΧΩΣΗ ΣΠΩ & ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΑΛΩΠΕΚΙΑ Οι κλινικές εκδηλώσεις του ΣΠΩ, διακρίνονται στις εκδηλώσεις υπερανδρογοναιμίας (ακμή, υπερτρίχωση, ανδροειδής αλωπεκία), στις αναπαραγωγικές διαταραχές (ΠΩ και ανωοθυλακιορρηξία) και στις δερματικές εκδηλώσεις όπως η μελανίζουσα ακάνθωση. ΜΕΛΑΝΙΖΟΥΣΑ ΑΚΑΝΘΩΣΗ ΔΕΡΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Μελανίζουσα Ακάνθωση

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ (ΣΔ2, ΚΑΝ) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ (ΣΔ2, ΚΑΝ) ΑΤΟΜΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ (εμμηναρχή, ΕΡ, ακμή, υπερτριχωση,F-G, μαιευτικό ιστορικό) ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΓΙΑ 2παθές ΣΠΩ (CS, Acro) Μελανίζουσα ακάνθωση ΒΜΙ, ΑΠ ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΟΧΗΣ: Περιφέρεια μέσης προς περιφέρεια ισχίου Η κλινική εξέταση μιας ασθενούς με ΣΠΩ, εμπεριέχει: 1. Το οικογενειακό ιστορικό (με ιδιαίτερη έμφαση στην παρουσία ΣΔ2, ΚΑΝ). 2. Το ατομικό ιστορικό (εμμηναρχή, ΕΡ, ακμή, υπερτρίχωση, F-G, μαιευτικό ιστορικό). 3. Κλινικά σημεία ενδεικτικά για 2παθές ΣΠΩ (CS, Acro). 4. Μελανίζουσα ακάνθωση. 5. ΒΜΙ, ΑΠ. 6. Έναν κλινικό δείκτη ινσουλινο-αντίστασης (περιφέρεια μέσης προς περιφέρεια ισχίου)

ΚΛΙΜΑΚΑ FERRIMAN-GALLWEY

ΚλIμακα Ferriman-Gallwey

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Μεταβολικό σύνδρομο ΔΑΓ 31% ΣΔ2 7.5% ΣΔ2 15% Διαταραγμένο προφίλ λιπιδαιμικό  HDL  TG ΔΑΓ 31% ΣΔ2 7.5% ΣΔ2 15% Αναπαραγωγή ηλίκια Ο έλεγχος του Μεταβολικού συνδρόμου Εμπεριέχει το λιπιδαιμικό προφίλ που πιθανόν να είναι διαταραγμένο με μειωμένα επίπεδα HDL και υπερτριγλυκεριδαιμία καθώς και τη διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (ΔΑΓ) που αφορά 31% στην αναπαραγωγική ηλικία και το ΣΔ2 που αφορά το 7.5% στην αναπαραγωγική ηλικία και το 15% στην εμμηνόπαυση. Εμμηνόπαυση

ΣΠΩ και Δείκτες Ινσουλινο-αντίστασης (IR) Όσον αφορά τους δείκτες Ινσουλινο-αντίστασης (IΑ), η ευγλυκαιμική υπερινσουλιναιμική αντλία αποτελεί τη μέθοδο αναφοράς για την εκτίμηση της IR, αλλά η εφαρμογή της είναι τεχνικά δύσκολη (ακριβή, επεμβατική, δυσχερής, χρονοβόρος). Ωστόσο, τα μαθηματικά μοντέλα εκτίμησης της IR (τιμές γλυκόζης/ ινσουλίνης, νηστείας ή κατά τη διενέργεια καμπύλης σακχάρου) είναι πιο εύκολα στην εφαρμογή Diamanti-Kandarakis et al, JCEM 2004, 89:1273-1276 DeFronzo RA et al, Am J Physiol 1979, 237:E214-23

GIR = Γλυκόζη νηστείας / ινσουλίνη νηστείας Δείκτης ΗΟΜΑ-R: ΔΕΙΚΤΕΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΟΧΗΣ που περιγράφουν μια στατική φυσιολογική κατάσταση (τιμές νηστείας) των υπό μελέτη ατόμων Δείκτης GIR: GIR = Γλυκόζη νηστείας / ινσουλίνη νηστείας Δείκτης ΗΟΜΑ-R: ΗΟΜΑ = [INS νηστείας (μU/ml) x GLU νηστείας (mmol/liter)] / 22.5 Δείκτης QUICKI: QUICKI= 1/ [log (INS νηστείας) + log (GLU νηστείας)] Υπάρχουν δείκτες ινσουλινο- αντίστασης που περιγράφουν μια στατική φυσιολογική κατάσταση (τιμές νηστείας) των υπό μελέτη ατόμων, όπως ο Δείκτης GIR: όπου GIR = Γλυκόζη νηστείας / ινσουλίνη νηστείας Ο δείκτης ΗΟΜΑ-R όπου ΗΟΜΑ = [INS νηστείας (μU/ml) x GLU νηστείας (mmol/liter)] / 22.5 Ο δείκτης QUICKIόπου QUICKI= 1/ [log (INS νηστείας) + log (GLU νηστείας)] Orio et al, JCEM 20042004;89:4588-93 Legro RS et al, JCEM 1998;83:2694–2698

Άλλοι Δείκτες Ινσουλινο-αντίστασης (IR) ΔΕΙΚΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ β-ΚΥΤΤΑΡΩΝ: Δείκτης ΗΟΜΑ-B: ΗΟΜΑ-B = [20xINS νηστείας (μU/ml)] / [GLU νηστείας (mmol/liter) - 3.5] Δείκτης προγνωστικός της 1ης φάσης έκκρισης ΙΝΣ (1st PHIS) :
1283 + [1.289 x ΙΝΣ 30’ (pmol/L)] - [138.7 x GLU 30’ (mmol/L)] + [3.772 x ΙΝΣ νηστείας (pmol/L)] Δείκτης προγνωστικός της 2ης φάσης έκκρισης ΙΝΣ (2nd PHIS): 287 + [0.4164 x ΙΝΣ 30’ (pmol/L)] - [26.07 x GLU 30’ (mmol/L)] + [0.9226 x ΙΝΣ νηστείας (pmol/L)]. Οι δείκτες λειτουργιάς των β-κυττάρων όπως Ο δείκτης ΗΟΜΑ-B, ο προγνωστικός δείκτης της 1ης φάσης έκκρισης και ο προγνωστικός δείκτης της 2ης φάσης έκκρισης ΙΝΣ

ΔΕΙΚΤΕΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΑΝΤΟΧΗΣ που περιγράφουν μια δυναμική φυσιολογική κατάσταση (τιμές κατά τη διενέργεια της καμπύλης σακχάρου) των υπό μελέτη ατόμων AUCGIR = Εμβαδόν κάτω από την καμπύλη για τη Γλυκόζη / Εμβαδόν κάτω από την καμπύλη για την ινσουλίνη MATSUDA (M) = 10.000/ τετραγωνική ρίζα [(Γλυκόζη νηστείας x ινσουλίνη νηστείας) x (μέση τιμή γλυκόζης x μέση τιμή ινσουλίνης κατά την OGTT)] ΔΕΙΚΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΟΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ (SI-index)= 0.226 - [0.0032 x BMI] - [0.0000645 x ΙΝΣ 120’ (pmol/L)] -[0.00375 x GLU 90’(mmol/L)] Αλλά και οι δείκτες ινσουλινο- αντίστασης που περιγράφουν μια δυναμική φυσιολογική κατάσταση (τιμές κατά τη διενέργεια της καμπύλης σακχάρου) των υπό μελέτη ατόμων, όπως το εμβαδόν κάτω από την καμπύλη για τη Γλυκόζη προς το εμβαδόν κάτω από την καμπύλη για την ινσουλίνη, ο MATSUDA και ο δείκτης ινσουλινο-ευαισθησίας Katz A et al, JCEM 2000 85:2402-10 Bergman RN J Clin Invest 1987 79:790-800 Matsuda M, DeFronzo RA Diabetes Care 2004;27:S11-S14

Ορμονολογικός έλεγχος Υπερανδρογοναιμία Ωοθηκικής προέλευσης τεστοστερόνη Δ4Α DHEA Επινεφριδιακής προέλευσης DHEAS  SHBG= free T  FAI Ο ορμονολογικός έλεγχος αφορά στην Υπερανδρογοναιμία Ωοθηκικής προέλευσης, οπότε εκτιμώνται τα επίπεδα τεστοστερόνης, Δ4Α, DHEA και επινεφριδιακής προέλευσης το DHEAS. Η μείωση των επιπέδων της SHBG οδηγεί σε αύξηση της fT με αποτέλεσμα την αύξηση του FAI (free androgen index)

Στεροιδογένεση γονάδες και επινεφρίδιο (διακεκομμένες γραμμές) Στεροιδογένεση γονάδες και επινεφρίδιο (διακεκομμένες γραμμές). Τα ένζυμα που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή των ανδρογόνων είναι παρόμοια υπό τον ελεγχο των LH και ACTH. 17β-HSD: 17β-hydroxysteroid dehydrogenase Alexandraki & Kaltsas, Front Horm Res. 2013;40:142-57

Ορμονολογικές Εξετάσεις Υπεροιστρογοναιμία Αυξημένη δραστηριότητα των ωοθυλακίων Πρώιμη ευαισθησία στην LH Υψηλά επίπεδα οιστρόνης Χαμηλά επίπεδα SHBG/ παχυσαρκία Αυξημένη ελεύθερη E2 Επίσης παρατηρείται υπεροιστρογοναιμία, η οποία οφείλεται στην αυξημένη δραστηριότητα των ωοθυλακίων, την πρώιμη ευαισθησία στην LH, στα υψηλά επίπεδα οιστρόνης, στα χαμηλά επίπεδα SHBG λόγω παχυσαρκίας και στην αυξημένη ελεύθερη E2

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Συνδυασμός βιοχημικών μεθόδων και αιμοδυναμικών μη επεμβατικών, υψηλής επαναληψιμότητας τεχνικών: [ΕΤ-1], hsCRP, sICAM, selectin, AGEs => διαταραχή αγγειακής αντιδραστικότητας FMD => ενδοθηλιακή δυσλειτουργία μακροκυκλοφορία (ΝΟ) Παρατεταμένος χρόνος επίτευξης της μέγιστης αιματικής ροής αντιβραχίου => ακεραιότητα περιφερικής αγγειακής αντιδραστικότητας με καθυστέρηση αγγειοδραστικής απάντησης => Στοιχεία πρώιμης διαταραχής της μικροκυκλοφορίας Αποκατάσταση της διαταραγμένης λειτουργίας ενδοθηλίου σε επίπεδο παρόμοιο με ομάδα μαρτύρων μετά 6μηνη χορήγηση μετφορμίνης Η μελέτη του καρδιαγγειακού κινδύνου γίνεται με συνδυασμό βιοχημικών μεθόδων και αιμοδυναμικών μη επεμβατικών, υψηλής επαναληψιμότητας τεχνικών στον ίδιο χρόνο: Οι υψηλές τιμές [ΕΤ-1], hsCRP, sICAM, selectin, AGEs οδηγούν σε διαταραχή της αγγειακής αντιδραστικότητας Οι μειωμένες τιμές FMD οδηγούν σε ενδοθηλιακή δυσλειτουργία της μακροκυκλοφορία (ΝΟ) Ο παρατεταμένος χρόνος επίτευξης της μέγιστης αιματικής ροής του αντιβραχίου οδηγεί στην ακεραιότητα της περιφερικής αγγειακής αντιδραστικότητας με καθυστέρηση της αγγειοδραστικής απάντησης και στη συνέχεια σε στοιχεία πρώιμης διαταραχής της μικροκυκλοφορίας Η αποκατάσταση της διαταραγμένης λειτουργίας του ενδοθηλίου σε επίπεδο παρόμοιο με ομάδα μαρτύρων παρατηρήθηκε μετά από εξάμηνη χορήγηση μετφορμίνης Η διαταραγμένη λειτουργία του ενδοθηλίου στα αγγεία νεαρών γυναικών με ΣΠΩ, ανιχνεύεται σφαιρικά με βιοχημική και αιμοδυναμικές μεθόδους και προηγείται της ανιχνεύσιμης πάχυνσης του τοιχώματος των περιφερικών αγγείων Διαταραγμένη λειτουργία ενδοθηλίου στα αγγεία νεαρών γυναικών με ΣΠΩ: προηγείται ανιχνεύσιμης πάχυνσης του τοιχώματος των περιφερικών αγγείων Diamanti-Kandarakis EJE 2005;152:749-56, Diamanti-Kandarakis Hum Reprod. 2006;1:1426-31 Alexandraki Hormones (Athens). 2006;5:126-36, Diamanti-Kandarakis EJCI 2006;36:691-7 Diamanti-Kandarakis Metabolism 2007;56:129-34.

Θεραπεία: Συμπτωματική Δίαιτα- Διατροφή Άσκηση Φαρμακευτική αγωγή Ινσουλινο-ευαισθητοποιητές Αντισυλληπτικά- ενημέρωση για  πρόσληψης άλατος Αντι-ανδρογόνα Τρόπος ζωής Τα πρώτα βήματα της θεραπείας αφορούν τις μεταβολές του τρόπου ζωής, κυρίως της δίαιτας ή διατροφής και της άσκησης. Δεύτερο βήμα αποτελεί η φαρμακευτική αγωγή όπως τα αντισυλληπτικά (αφού προηγηθεί ενημέρωση για να μειώσουν την πρόσληψης άλατος), τα αντι-ανδρογόνα και οι ινσουλινο-ευαισθητοποιητές

Απώλεια Βάρους: Άσκηση Βάρος Σώματος Ενεργειακή πρόσληψη Ενεργειακή κατανάλωση  Eνεργειακής πρόσληψης  Eνεργειακής κατανάλωσης Η απώλεια βάρους αποτελεί βασικό βήμα στη θεραπεία του ΣΠΩ εφόσον το βάρος σώματος (ΒΣ) είναι αυξημένο. Προκειμένου να επιτευχθεί όπως απαιτείται τόσο μείωση της ενεργειακής πρόσληψης, όσο και αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης Απώλεια βάρους =

ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΡΜΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΔΡΟΓΟΝΑ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΒΗΜΑ ΟΡΜΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΔΡΟΓΟΝΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΜΜ. ΡΥΣΕΩΣ ΥΠΕΡΤΡΙΧΩΣΗ/ ΑΚΜΗ KΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΟΣ Οπότε ο τρόπος ζωής αποτελεί σημαντική παράμετρο που οδηγεί στις ορμονικές διαταραχές, οι οποίες αφορούν τόσο τα ανδρογόνα (που οδηγούν σε υπερτρίχωση και ακμή, ανωοθυλακιορρηξία και ΔΕΡ) στα οποία θα δράσουν τα αντιανδρογόνα και τα αντισυλληπτικά, όσο και την ινσουλίνη που οδηγεί στο διαβήτη που με τη σειρά του οδηγεί στην καρδιαγγειακή νόσο που θα τροποποιηθούν από τη λήψη μετφορμίνης ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ ΑΝΤΙΑΝΔΡΟΓΟΝΑ/ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΑ

ΑΝΤΙΑΝΔΡΟΓΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Αντιανδρογόνα Αλληλεπίδραση με υποδοχείς των ανδρογόνων. Αμιγή αντιανδρογόνα: συναγωνιστικοί αναστολείς τεστοστερόνης/ DHT στο επίπεδο του υποδοχέα των ανδρογόνων. ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ασφαλής αντισύλληψη α) Στεροειδή Αντιανδρογόνα Οξεϊκή Κυπροτερόνη Η προσθήκη αιθυλικής οιστραδιόλης ενισχύει δραστικότητά ΣΠΙΡΟΝΟΛΑΚΤΟΝΗ Ανταγωνιστής της αλδοστερόνης Κανρενόνη, ασθενές αντιανδρογόνο 0.020/ 0.030 mg αιθινυλοιστραδιόλη+3 mg δροσπιρενόνε β) Μη Στεροειδή Αντιανδρογόνα Σιμετιδίνη ΦΛΟΥΤΑΜΙΔΗ Τα αντιανδρογόνα αλληλεπιδρούν με υποδοχείς ανδρογόνων. Τα αμιγή αντι-ανδρογόνα είναι συναγωνιστικοί αναστολείς των τεστοστερόνη/ DHT στο επίπεδο του υποδοχέα των ανδρογόνων. Ωστόσο, επιβάλλεται η ασφαλής αντισύλληψη. α) τα στεροειδή αντιανδρογόνα περιλαμβάνουν την οξεϊκή κυπροτερόνη όπου η προσθήκη αιθυλικής οιστραδιόλης ενισχύει τη δραστικότητά της, τη σπιρονολακτονη, που αποτελεί ανταγωνιστή της αλδοστερόνης, την κανρενόνη, ασθενές αντιανδρογόνο και το συνδυασμό 0.020/ 0.030 mg αιθινυλοιστραδιόλη+3 mg δροσπιρενόνε β) τα μη Στεροειδή Αντιανδρογόνα περιλαμβάνουν τη σιμετιδίνη και τη φλουταμίδη

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΕΡΤΡΙΧΩΣΗΣ Ριζική αποτρίχωση Laser/ Φωτόλυση κρέμες/ κερί ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΛΩΠΕΚΙΑΣ Μινοξιδιλίνη Σπιρονολακτόνη Φιναστερίδη (?αποτελεσματική) Χειρουργικές επεμβάσεις Η θεραπεία της υπερτρίχωσης περιλαμβάνει τη ριζική αποτρίχωση, το laser, τη φωτόλυση, τις κρέμες και το κερί Η θεραπεία αλωπεκίας περιλαμβάνει τη μινοξιδιλίνη, τη σπιρονολακτόνη, τη φιναστερίδη (?αποτελεσματική) καθώς και εξειδικευμένες χειρουργικές επεμβάσεις

ΙνΣουλινοευαιΣθητοποιητΕΣ Διγουανίδιο μετφορμίνη: παχύσαρκα/ λεπτόσωμα (Πρωτόκολλα αναπαραγωγής + κλομιφαίνη) D-chiro-ινοσιτόλη (ΙΝS-1) Βελτίωση μεταβολικών ΚΑΙ αναπαραγωγικών διαταραχών Οι ινσουλινοευαισθητοποιητές περιλαμβάνουν το διγουανίδιο μετφορμίνη για παχύσαρκα και λεπτόσωμα άτομα (αλλά χρησιμοποιείται και σε πρωτόκολλα αναπαραγωγής με τη κλομιφαίνη), οι θειαζολιδινεδιόνες που έχουν όμως αποσυρθεί, η D-chiro-ινοσιτόλη (ΙΝS-1). Οδηγούν σε βελτίωση μεταβολικών και αναπαραγωγικών διαταραχών

ΣΠΩ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ/ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ ΟΡΜΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΕΡΑΝΔΡΟΓΟΝΑΙΜΙΑ: ↓ ΤΤ (25-60%), ↓ fT (20-73%), ↓ Δ4A (25-50%), ↓ 17OHP (50%), ↓ DHEAS (28-40%), ↑ SHBG ΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗ: ↓ ΣΑΠ/ΔΑΠ ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ: ↓ ΕΤ-1 ΦΛΕΓΜΟΝΗ: ↓ [CRP], ↓ [sVCAM], ↓ WBC (PMN) ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚOΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ↓ επίπεδα AGEs ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΗΞΕΩΣ: ↓ [ΡΑΙ-1] ΙΝΣΟΥΛΙΝΟ-ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ: ↑ ΥΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜΙΑ: ↓ (± γλυκόζη νηστείας) ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ:↑ HDL ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ: ↓ BMI, ↓ WHR ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ: ↓10% ΣΠΩ & ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ Η μετφορμίνη στο ΣΠΩ επιδρά στις μεταβολικές διαταραχές με μείωση των επιπέδων ινσουλίνης και γλυκόζης, του ΒΜΙ και της περιφέρειας μέσης, με αύξηση της ινσουλινοευαισθησίας, με βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ με αύξηση της HDL, στην υπερανδρογοναιμία με μείωση των επιπέδων ολικής τεστοστερόνης, της Δ4, της 17ΟΗΡ, του DHEAS και αύξηση της SHBG, στις αγγειακές διαταραχές με μείωση των επιπέδων ενδοθηλίνης, μείωση των επιπέδων PAI-1 και των AGEs, μείωση των CRP, sVCAM, WBC (PMN) και επίδραση στην αναπαραγωγική λειτουργία με αύξηση της συχνότητας ωορρηξίας, των ποσοστών εμφύτευσης εμβρύου, επιτυχιών τεχνητής γονιμοποίησης, των επιπέδων glycodelin. ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ↑ συχνότητας κύκλων (ωορρηξίας), εμφύτευσης εμβρύου, ↑ τεχνητής γονιμοποίησης, ↑ [glycodelin], ↓ [AMH], ↓ ωοθυλακίων

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΜΕ ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ ΣΤΟ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟ Παρέμβαση με μετφορμίνη βελτίωσε λειτουργία ενδοθηλίου Ανεξάρτητα από μεταβολές BMI ( ολικής χοληστερόλης)  διάρκειας και μεγέθους αντιδραστικής υπεραιμίας: πιθανόν μικρότερου βαθμού ιστική βλάβη κατά την ισχαιμία Μετφορμίνη στην ενδοθηλιακή λειτουργία δεν είναι γνωστοί μέσω: κατασταλτικής δράσης στην κυκλοφορία ανδρογόνων πιθανής βελτίωσης ευαισθησίας ινσουλίνης (μη ανιχνεύσιμη με δείκτες παρούσας μελέτης) διαφορετικών μηχανισμών βελτίωσης της δυσλιπιδαμίας Επιπλέον, η παρέμβαση με μετφορμίνη βελτίωσε τη λειτουργία του ενδοθηλίου, ανεξάρτητα από μεταβολές BMI (αφού οδηγεί σε πτώση της ολικής χοληστερόλης) και μείωση της διάρκειας και του μεγέθους της αντιδραστικής υπεραιμίας. Οι μηχανισμοί της μετφορμίνης στην ενδοθηλιακή λειτουργία δεν είναι γνωστοί, αλλά πιθανών δρα μέσω κατασταλτικής δράσης στην κυκλοφορία ανδρογόνων, μέσω πιθανής βελτίωσης της ευαισθησίας της ινσουλίνης (μη ανιχνεύσιμη με δείκτες παρούσας μελέτης), μέσω διαφορετικών μηχανισμών (ΙΑ και ΥΑ), μέσω βελτίωσης της δυσλιπιδαμίας.

METABOΛΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ Γυναίκες με ΣΠΩ: ιδιαίτερο βιολογικό πρότυπο με μεταβολικές και ορμονικές δράσεις στο ενδοθήλιο ακόμα και χωρίς προφανείς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου Παρουσία διαταραγμένης λειτουργίας ενδοθηλίου, πρώιμα: βελτιώθηκε χορήγηση μετφορμίνης για έξι μήνες Ανεξάρτητη επίδραση του ΣΠΩ στην ΕΔ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ = ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΧΧ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΣΥΣΤΑΣΗ: Διερεύνηση παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου: Πρωτογενή Πρόληψη (διάγνωση ΣΠΩ) => Ανίχνευση Αγγειακών Μεταβολών- Πρόδρομες Κλινικές Εκδηλώσεις Καρδιαγγειακών Διαταραχών => καθυστέρηση εξέλιξης Υποκλινικής Αθηροσκληρυντικής διεργασίας (υψηλού κινδύνου πληθυσμό) Κλινικές στρατηγικές θεραπείας (↓ ανδρογόνων/βελτίωση ΙΑ) => πιθανόν πρόληψη κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο στο γυναικείο πληθυσμό (μείωση νοσηρότητας) Οι γυναίκες με ΣΠΩ αποτελούν ιδιαίτερο βιολογικό πρότυπο με μεταβολικές και ορμονικές δράσεις στο ενδοθήλιο ακόμα και χωρίς προφανείς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Η παρουσία της διαταραγμένης λειτουργίας του ενδοθηλίου βελτιώθηκε με χορήγηση μετφορμίνης για έξι μήνες, ενώ ήταν ανεξάρτητη η επίδραση του ΣΠΩ στην ΕΔ. Συνιστάται 1. Η διερεύνηση των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου με την Πρωτογενή Πρόληψη (δηλαδή τη διάγνωση του ΣΠΩ) που οδηγεί στην ανίχνευση Αγγειακών Μεταβολών ή Πρόδρομων Κλινικών Εκδηλώσεων Καρδιαγγειακών Διαταραχών με συνέπεια την καθυστέρηση εξέλιξης της Υποκλινικής Αθηροσκληρυντικής διεργασίας (ως υψηλού κινδύνου πληθυσμό) και 2. Οι κλινικές στρατηγικές θεραπείας (με μείωση ανδρογόνων και βελτίωση της ΙΑ) που πιθανόν οδηγεί σε πρόληψη κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο στο γυναικείο πληθυσμό (ως μείωση νοσηρότητας)

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΧΧ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ Ινσουλινο-αντοχή και υπερινσουλιναιμία μακροπρόθεσμες διαταραχές Συνοπτικά το ΣΠΩ αποτελεί τη γυναικεία εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου (ΜΣ), αφού η ΙΑ και η ΥΙ οδηγούν σε μακροπρόθεσμες διαταραχές που χαρακτηρίζεται ως ειδικός τύπος του ΜΣ που σχετίζεται με το φύλο. ειδικός τύπος του ΜΣ που σχετίζεται με το φύλο

ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑ Απλές μέθοδοι αποκατάστασης της ωορρηξίας Αν οι γυναίκες είναι υπέρβαρες μια μικρή (5-10%) μείωση βάρους πιθανόν  ΣΒ και αποκατάσταση ωορρηξίας   αποβολών 1ου 3μήνου   % διαβήτη κύησης Γαστρικό μανίκι, λαπαροσκοπική περίδεση: υπέρβαρες με αποτυχία  ΣΒ παρά τη μεταβολή τρόπου ζωής

Ovulation + intercourse ΚΙΤΡΙΚΗ ΚΛΟΜΙΦΑΙΝΗ Χαμηλού κόστους και κινδύνου, δίδυμη (5-7%) και τρίδυμη κύηση (0.3%)- ποσοστό ανταπόκρισης: 60-85% Ποσοστό κύησης 50% μετά από 6 ωορρηκτικούς κύκλους Day 1 Day 5 start clomiphene Day 9 stop clomiphene Day 11-13 scan Day 21 Progesterone If no response increase dose Period Ovulation + intercourse +/- trigger ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗ: χρήσιμη στις γυναίκες με αντίσταση στην κλομιφαίνη- μονοθεραπεία γυναίκες με  ΒΜΙ

FSH Ovulation Induction Protocol ΓΟΝΑΔΟΤΡΟΦΙΝΕΣ Συνθετική FSH για τη διέγερση της ωορρηξίας- κυρίως στις γυναίκες με αντίσταση στην κλομιφαίνη- σπάνια δεν απαντούν Επιπρόσθετη διέγερση hCG 5000u Starting dose Scan d7 Scan d14 Scan d21 Follicle =16mm Increase dose by 50% Increase dose by 50% 25-50iu/day FSH Ovulation Induction Protocol

Λαπαροσκοπικός ηλεκτροκαυτηριασμός των ωοθηκών με laser (drilling ωοθηκών) αντικατέστησε την παλαιότερα εφαρμοζόμενη μέθοδο της σφηνοειδούς εκτομής της ωοθήκης Αποκατάσταση ωορρηξίας σε 60-80% των γυναικών εντός ολίγων μηνών Μειωμένος κίνδυνος πολλαπλών κυήσεων

ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ (ΙN VITRO FERTILISATION)  ευαισθησία στα φάρμακα

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ