ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΟΙ ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΟΙ ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΠΑΓΑΝΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΤΟΥΤΖΙΑΡΗ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΑΘΗΝΑ 2011

Διάρθρωση παρουσίασης Διεθνείς λεκάνες απορροής Προβλήματα στη διαχείριση των διεθνών λεκανών απορροής Διασυνοριακή συνεργασία - Συμβάσεις Διαμάχες για το νερό - Παραδείγματα

Διεθνείς λεκάνες απορροής 279 διεθνείς λεκάνες απορροής παγκοσμίως κατοικούνται από το 40% του πληθυσμού της γης βρίσκεται το 60% των διαθέσιμων υδατικών πόρων 145 χώρες έχουν τμήμα του εδάφους τους σε κάποια διεθνή λεκάνη απορροής 33 χώρες ανήκουν εξ ολοκλήρου σε διεθνή λεκάνη απορροής Πηγή: UNEP,2006

Διεθνείς λεκάνες απορροής Πηγή: World agreements, Atlas of international freshwater agreements Ήπειρος Ασία Αφρική Ευρώπη Β.Αμερική Ν.Αμερική Σύνολο Αριθμός διεθνών λεκανών απορροής 63 69 19 65 279

Διεθνείς λεκάνες απορροής Πηγή: http://www. transboundarywaters.orst.edu/publications/register/images/europe.gif

Διεθνείς λεκάνες απορροής Πηγή: http://www. transboundarywaters.orst.edu/publications/register/images/europe.gif

Διεθνείς λεκάνες απορροής Πηγή: http://www. transboundarywaters.orst.edu/publications/register/images/europe.gif

Διεθνείς λεκάνες απορροής Πηγή: http://www. transboundarywaters.orst.edu/publications/register/images/europe.gif

Διεθνείς λεκάνες απορροής Πηγή: http://www. transboundarywaters.orst.edu/publications/register/images/europe.gif

Προβλήματα στη διαχείριση των διεθνών λεκανών απορροής Φυσικά αίτια Διάβρωση και Προσχώσεις Μεταβολές στην κοίτη του ποταμού Πλημμύρες Ανθρωπογενή αίτια Δέσμευση υδάτων από το κράτος άνω ροής με την κατασκευή φραγμάτων Εκτροπή των υδάτων από διεθνή σε εθνική λεκάνη απορροής Πλημμύρες λόγω αποψίλωσης δασών Διατάραξη οικολογικής ισορροπίας Διασυνοριακή ρύπανση

ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ - ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ Γιατί είναι αναγκαία η διασυνοριακή συνεργασία στις διεθνείς λεκάνες απορροής; Ανταλλαγή πληροφοριών, γνώσεων, και σχεδίων διαχείρισης των διεθνών λεκανών απορροής Υιοθέτηση ολοκληρωμένης στρατηγικής διαχείρισης υδατικών πόρων Περιορισμός των δυσμενών επιπτώσεων των πλημμύρων Προστασία και ανάπτυξη του περιβάλλοντος

Διασυνοριακή συνεργασία - Συμβάσεις Προβλήματα που προκύπτουν από τη διασυνοριακή συνεργασία: Τομέας συντονισμού Τομέας σχεδιασμού Διαφορετική οικονομική ανάπτυξη Διαφορετική γλώσσα Διαφορετικός πολιτισμός

Διασυνοριακή συνεργασία - Συμβάσεις 3600 διεθνείς συμβάσεις από το 805 μέχρι το 1984 (πηγή: Wolf, 1998) Οι αρχικές συμφωνίες στόχευαν στην καλή ποιότητα των υδάτων και από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα εστίαζαν και στις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της διαχείρισης τους (πηγή: Giordano and Wolf, 2003) Δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια κοινής διαχείρισης των υδατικών πόρων στις 158 από τις 279 διεθνείς λεκάνες απορροής

Διασυνοριακή συνεργασία - Συμβάσεις Πρώτη διεθνής συμφωνία για το νερό το 2500π.Χ. (πηγή: Wolf, 1998) Σύμβαση του Ελσίνκι (1992) Ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων Προστασία και έλεγχος των διασυνοριακών υδάτων Η σύμβαση για το δίκαιο των διασυνοριακών υδάτων για χρήσεις άλλες από την ναυσιπλοΐα (1997) Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ

Διασυνοριακή συνεργασία - Συμβάσεις Πηγή: UNEP, 2002 Ο αριθμός των διεθνών συμβάσεων ανά διεθνή λεκάνη απορροής

Διαμάχες για το νερό Κατανομή ποσοτήτων νερού για την κάλυψη των αναγκών (ύδρευση, άρδευση, βιομηχανία κ.λπ.) Προστασία από τη ρύπανση Αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων (πλημμύρες, ξηρασία) Κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα κάθε χώρας

Παραδείγματα Σομαλία-Αιθιοπία Διαρρέονται από τον ποταμό Juba με την Αιθιοπία να αποτελεί το ανάντη κράτος και τη Σομαλία το κατάντη Η Διαφωνία: Η κατασκευή του φράγματος Baardhere στη Σομαλία Απόρριψη του σχεδίου από την Αιθιοπία Τελικά, μη κατασκευή του έργου λόγω δυσμενούς πολιτικής κατάστασης στη Σομαλία (1988)

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ Οι ποταμοί Τίγρης και Ευφράτης Ευνοϊκή θέση Πηγάζουν από την Τουρκία και διασχίζοντας τη Συρία και το Ιράκ εκβάλλουν στον Περσικό κόλπο αφού πρώτα ενωθούν μεταξύ τους (350.000km2) Τουρκία: Ευνοϊκή θέση Μονομερής κάλυψη αναγκών – πολιτικούς σκοπούς Φράγμα Ατατούρκ 1992 (σχέδιο GAP) Πλήρης έλεγχος Πηγή: z.about.com/d/ancienthistory/1/5/w/iraq.gif

Παραδείγματα Ο ποταμός Νείλος Ο μεγαλύτερος σε μήκος διεθνής ποταμός στον κόσμο (6670km) Μπουρούντι Κένυα Τανζανία Ουγκάντα Κονγκό Ρουάντα Αίγυπτος Ερυθραία Σουδάν Αιθιοπία Προβλήματα Μεγάλη ζήτηση (400 εκ. πληθυσμός) - Μέτρια παροχή (84 km3/y) Μονομερής προσέγγιση στην κατανομή νερού Κυρίως διαμάχη Αίγυπτος- Σουδάν- Αιθιοπία Ρόλος της Κίνας- Ανταλλαγή υπηρεσιών/ συμφερόντων με Αιθιοπία και Σουδάν

Παραδείγματα Ο ποταμός Νείλος (συνέχεια..) Συμφωνίες: 1929 Αίγυπτος (Μ. Βρετανία)- Σουδάν εκτός συμφωνίας η Αιθιοπία Πλήρης υποστήριξη της Αιγύπτου για εξασφάλιση των αναγκών και κατασκευή έργων ανάπτυξης 1956-1958 Έντονες διαμάχες μεταξύ Αιγύπτου- Σουδάν 1959 Νέα συμφωνία με αλλαγή στις παροχές Αίγυπτος: 48 km3 σε 55,5 km3 Σουδάν: 4 km3 σε 18,5 km3 1999 Nile Basin Initiative Επίτευξη βιώσιμης κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης μέσω της ισότιμης εκμετάλλευσης, της συνεργασίας και της κοινής δράσης (http://www.nilebasin.org)

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας