Στρατής Μυριβήλης (1892 - 1969) πεζογράφος της Γενιάς του ’30 αγάπη για τη ζωή για τον άνθρωπο και το φυσικό του περιβάλλον αντιπολεμική θεματολογία, λυρικό και ποιητικό ύφος καλοδουλεμένη γλώσσα

Από το μέτωπο της Μακεδονίας το 1917. Πρώτος αριστερά ο Μυριβήλης. Η οικογένεια του Στρατή Μυριβήλη

Πικέρμι 1934. Από αριστερά Γαλάτεια Καζαντζάκη, Μάρκος Αυγέρης, Θράσος Καστανάκης, Μυριβήλης, Έλλη Αλεξίου, Κώστας Βάρναλης.

Ο Μυριβήλης με τη σύζυγό του Ελένη Δημητρίου, πρόσφυγα από το Δικελί της Μικράς Ασίας που γνώρισε στη Μυτιλήνη, όταν ήταν αρχισυντάκτης της τοπικής εφημερίδας «Σάλπιγξ». Μαζί της απέκτησε τρία παιδιά. Πορτραίτο του συγγραφέα σχεδιασμένο στα χαρακώματα του Μοναστηρίου το 1918 από τον συμπολεμιστή του στρατιώτη Μαλούκη.

Πρόκειται για ένα αντιπολεμικό μυθιστόρημα με τη μορφή ημερολογίου, επικό, ρεαλιστικό, αλλά και λυρικό. Κεντρικό πρόσωπο, ο φοιτητής - λοχίας Αντώνης Κωστούλας, που καταγράφει στο ημερολόγιό του, όχι την ηρωική, αλλά τη φρικτή πραγματικότητα του πολέμου. Ο Μυριβήλης για τον πόλεμο: Η ρόδα του Πολέμου. (…) Γυρίζει χωρίς να βιάζεται, απελπιστικά αργά. Έχει τη σίγουρη κι αδυσώπητη κίνηση των φυσικών νόμων. Είναι ένα τεράστιο ζο με δόντια σιδερένια, μασά με απάθεια τη σπαρταριστή ανθρώπινη σάρκα. Όλο φρέσκια, ανθισμένη σάρκα. (από τη “ΖΩΗ ΕΝ ΤΑΦΩ”)   https://www.youtube.com/watch?v=zqcBXw8WJCg&feature=related

Τα ζα

H σκηνή της ζωοκτονίας: 1) Ρεαλιστικές εικόνες (τραυματισμός- αντιδράσεις των ζώων) 2) Εκφραστικά μέσα (μεταφορά – παρομοίωση- ασύνδετο) 3) Αντίθεση: Αντιτίθεται ο φριχτός θάνατος των ζώων με την ομορφιά της φύσης και τις απολαύσεις της ζωής. Ποιοι είναι οι στόχοι του; Εκφράζει α) συναισθήματα συμπόνιας για τα αθώα ζώα  που θυσιάζονται στο βωμό του ανθρώπινου παραλογισμού β) έντονη απέχθεια για τους αυτουργούς του εγκλήματος. Μεταφέρει τα συναισθήματα αυτά και στον αναγνώστη.

Το κείμενο θα μπορούσε να τελειώσει εδώ Το κείμενο θα μπορούσε να τελειώσει εδώ. Αφήνει για επίλογο το πιο απρόσμενο επεισόδιο. Γιατί επιλέγει την τελευταία λεπτομέρεια με τις μαργαρίτες;

Το 1936, λίγο πριν το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αρχίζει ο πρόδρομός του, ο εμφύλιος πόλεμος της Ισπανίας. Ο φασίστας στρατηγός Φράνκο, με τη βοήθεια του Χίτλερ, προσπαθεί να καταπνίξει τη νεαρή Ισπανική δημοκρατία. Και πράγματι το καταφέρνουν. Την πνίγουν στο αίμα. Τα αεροπλάνα του Χίτλερ βομβαρδίζουν αδιάκριτα τον άμαχο πληθυσμό. Ένα μικρό χωριό –η Γκουέρνικα– θα νιώσει βαθύ τον πόνο από τις βόμβες τους. Κατά το βομβαρδισμό του χωριού αυτού, το οποίο δεν εξυπηρετούσε κανένα στρατιωτικό σκοπό, σκοτώθηκαν περισσότερο παιδιά και γυναίκες. Μ’ αυτήν την πράξη έχουμε την πρώτη δολοφονία παιδιών που γνώρισε ο νεότερος πολιτισμένος κόσμος. Και αυτή έδειξε με σαφήνεια και με απόλυτη καθαρότητα το πρόσωπο της φασιστικής θύελλας που επερχόταν.

Ο πίνακας ζωγραφικής «Γκουέρνικα» έχει την αφετηρία του στην παραγγελία της Ισπανικής δημοκρατικής κυβέρνησης για ένα έργο κατάλληλο να αντιπροσωπεύσει την αγωνιζόμενη Ισπανία στη διεθνή έκθεση του Παρισιού το 1937. Πήρε τον τίτλο του από την καταστροφή του μικρού χωριού από τους χιτλερικούς αεροπόρους. Ο Πικάσο, βαθιά δημοκρατικός, επηρεασμένος από τη φρίκη του πολέμου, ζωγραφίζει με θέμα την «ΓΚΟΥΕΡΝΙΚΑ» ένα έργο μνημειακών διαστάσεων, ύψος 3,5 μέτρα και πλάτος 7,5 μέτρα. Στο έργο φαίνεται πεντακάθαρα η τάση του Πικάσο για ΑΠΟΣΥΝΘΕΣΗ - ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ της μορφής και των αντικειμένων, ώστε να εκφράσει καλύτερα την αγωνία και τη φρίκη των ανθρώπων μπροστά στον θάνατο. Για τον ίδιο λόγο θα χρησιμοποιήσει και σκούρα χρώματα, τόνους του μαύρου, του άσπρου και του γκρι

χέρια ανοικτά = Σταύρωση άλογο = λαός Ταύρος = βία, φασισμός γυναίκα με λάμπα = πολιτισμός κτίριο στις φλόγες μητέρα σε κραυγή χέρια ανοικτά = Σταύρωση άλογο = λαός γυναικείες μορφές που τρέχουν να γλυτώσουν

Κώστα Βάρναλη, «Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου» (απόσπασμα) Δε λυγάνε τα ξεράδια και πονάνε τα ρημάδια! Kούτσα μια και κούτσα δυο, της ζωής το ρημαδιό. Mεροδούλι, ξενοδούλι! Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι· ούλοι: δούλοι, αφεντικό και μ' αφήναν νηστικό. Tα παιδιά, τα καλοπαίδια, παραβγαίνανε στην παίδεια,  με κοτρώνια στα ψαχνά, φούχτες μύγα στ' αχαμνά! Aνωχώρι, Kατωχώρι, ανηφόρι, κατηφόρι και με κάμα και βροχή, ώσπου μου βγαινε η ψυχή. Eίκοσι χρονώ γομάρι σήκωσα όλο το νταμάρι κ' έχτισα, στην εμπασιά του χωριού, την εκκλησιά. Kαι ζεβγάρι με το βόδι (άλλο μπόι κι άλλο πόδι) όργωνα στα ρέματα τ' αφεντός τα στρέμματα. Kαι στον πόλεμ' «όλα για όλα» κουβαλούσα πολυβόλα να σκοτώνονται οι λαοί για τ' αφέντη το φαΐ. Kαι γι' αφτόνε τον ερίφη εκουβάλησα τη νύφη  και την προίκα της βουνό, την τιμή της ουρανό! Aλλ' εμένα σε μια σφήνα μ' έδεναν το Mάη το μήνα στο χωράφι το γυμνό να γκαρίζω, να θρηνώ. [πηγή: Κώστας Βάρναλης, Ποιητικά, Κέδρος, Αθήνα 2006, σ. 201-202]