ο αντιλαμβανομενος ρολος του εκπαιδευτικοy ςτην αντιμετωπιςη περιςτατικων πενθους ςτη ςχολικη τaξη Σοφία Χατζηνικολάου, Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας. Υποψήφια Διδάκτωρ Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Μαρία Πλατσίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Θεσσαλονίκη, 27/05/2011

eiςαγωγη Το σχολικό περιβάλλον επιδρά στο κάθε άτομο ως μια κοινωνία, μέσα στην οποία εντάσσεται και στους κόλπους της οποίας καλείται να μάθει κάποιους ρόλους, και να αναλάβει συγκεκριμένες υποχρεώσεις.

Ο ρολος του εκπαιδευτικου ςτο ςυγχρονο ςχολειο Οι μεταβολές της κοινωνίας και κατ΄επέκταση και του σχολείου μεταλλάσσουν το ρόλο του εκπαιδευτικού και διαμόρφωσαν μια άλλη αντίληψη για το ρόλο αλλά και το έργο του εκπαιδευτικού, η οποία ενισχύεται και με τη θεώρηση του εκπαιδευτικού έργου ως κοινωνικού ρόλου.

Ο ρολος του εκπαιδευτικου ςτο ςυγχρονο ςχολειο Aσάφεια στην οριοθέτηση του ρόλου του εκπαιδευτικού με τις διαφορετικές εκτιμήσεις και ερμηνείες του ρόλου και του έργου τους. Ο τρόπος με τον οποίο ο εκπαιδευτικός θα αντιμετωπίσει όλες εκείνες τις υποχρεώσεις, οι οποίες είναι απόρροια του ρόλου του, εξαρτάται από το νόημα και τη βαρύτητα που ο ίδιος δίνει στο ρόλο του καθώς και από την ίδια τη σχολική πραγματικότητα στο πλαίσιο της οποίας υλοποιείται ο ρόλος αυτός.

Η αναγκαιοτητα του ςυμβουλευτικου ρολου του εκπαιδευτικου Ένας σχετικά υψηλός αριθμός μαθητών φαίνεται να αντιμετωπίζει διάφορα «προσωπικά» προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων και του πένθους, στο σχολείο(Mπίμπου,2001). Η παιδική θλίψη επηρεάζεται σημαντικά από την ποιότητα υποστήριξης που τα παιδιά λαμβάνουν κατά τη διαδικασία του πένθους(Cullinan, 1990. Βowie,2000. Holland,2008. Corr,2010). Το σχολείο λοιπόν οφείλει να συμπληρώνει και να ολοκληρώνει την περιθανάτια αγωγή που ξεκινάει στην οικογένεια και να αναπτυχθεί μια γόνιμη επικοινωνία οικογένειας – σχολείου (Παπάς,2000. Diamond, 2000. McNeal,2001. Carcia,2004. Χατζηνικολάου,2008). Διαρκώς αυξανόμενη επιφόρτιση του διδακτικού έργου των εκπαιδευτικών, λόγω ελλειμματικής συμπεριφοράς των μαθητών σε συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο(Mπρούζος,2009).

Η αναγκαιοτητα του ςυμβουλευτικου ρολου του εκπαιδευτικου Ο εκπαιδευτικός οφείλει να είναι ο βασικότερος λειτουργός συμβουλευτικής στο σχολείο, αναπτύσσοντας : ενσυναίσθηση γνησιότητα και αυθεντικότητα, ανάπτυξη ειλικρινής διαπροσωπικής σχέσης, ενεργητική ακρόαση εκτίμηση και αποδοχή του μαθητή

Μεθοδος Δειγμα ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΒΑΘΜΙΔΑ Μεθοδος Δειγμα ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΒΑΘΜΙΔΑ 239 εκπ/κοί (37,5%) 399 εκπ/κοί (62,5%) ΦΥΛΟ 161 άντρες (25,2%) 477 γυναίκες (74,8%) Σύνολο συμμετεχόντων: 638 εκπαιδευτικοί

ΜΕΘΟΔΟΣ Δειγμα Οι συμμετέχοντες ως προς την ηλικία ήταν από 23 έως 60 ετών (Μ.Ο.: 43,06, Τ.Α.:6,62), και με υπηρεσία στο σχολείο από 1 έως 34 χρόνια (Μ.Ο.: 16,50, Τ.Α.:8,38). Χαρακτηριστικό είναι για την έρευνα, ότι το 96,4% των συμμετεχόντων δεν πραγματοποίησε ποτέ πρόγραμμα περιθανάτιας αγωγής στην εκπαιδευτική του πορεία και το71,7% δεν είχαν καμία επιμόρφωση.

ΣΤΟΧΟΣ Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει πώς οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για το ρόλο τους γενικά, καθώς και οι απόψεις για το βαθμό εμπλοκής τους σε ένα περιστατικό παιδιού που βιώνει την απώλεια επηρεάζουν την ετοιμότητά τους να συμμετάσχουν σε ένα πρόγραμμα διαχείρισης πένθους στο σχολικό πλαίσιο.

Ψυχομετρικα εργαλεια Ερωτηματολόγιο ετοιμότητας Ερωτηματολόγιο ετοιμότητας (Νιώθω έτοιμος/η να μιλήσω στα παιδιά της τάξης για την απώλεια και το θάνατο) (Θα ήθελα να εφαρμόσω ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης των παιδιών για το θάνατο μέσα στην τάξη μου) Ερωτηματολόγιο για το ρόλο του εκπαιδευτικού Γενικός ρόλος α) Κλασικός- Παραδοσιακός ρόλος (-Αξιολογητής, ως προς το εξεταστικό – βαθμολογικό – επιλεκτικό σύστημα -Μεταδότης γνώσεων, ως προς αυτό που προδιαγράφει το Αναλυτικό πρόγραμμα) ……..

β) Παιδαγωγικό ς- Νέος ρόλος (-Καθοδηγητής – Κοινωνικός, ως προς το πρότυπο μίμησης σε αξίες, σχέσεις και συμπεριφορές -Συμβουλευτικός – Υποστηρικτής, ως προς τη βοήθεια και συμπαράσταση που δίνει στα παιδιά στα όποια προβλήματά τους) Ρόλος ως προς ένα παιδί που πενθεί: α)Προσωπική - συναισθηματική εμπλοκή (-Να μιλήσω κατ’ ιδίαν με το παιδί που πενθεί σχετικά με το θέμα  -Να ενθαρρύνω τη συμπαράσταση στο παιδί που πενθεί από τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης)

β)Γνωστική διαχείριση (-Να μειώσω τις σχολικές απαιτήσεις και προσδοκίες από το παιδί -Να το κρατώ διαρκώς απασχολημένο, ώστε να ξεχνάει τον πόνο του )  γ)Αποσιώπηση θέματος (-Να αποσιωπήσω το θέμα για να μην πληγώσω το παιδί που πενθεί  - Να κάνω τη δουλειά μου όπως πριν, για να μη διαταραχτεί η ηρεμία της τάξης ).

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η επίδραση του φύλου: Ως προς το παιδαγωγικό ρόλο των εκπαιδευτικών, οι γυναίκες εκπαιδευτικοί (Μ.Ο.= 4.46) υπερείχαν έναντι των ανδρών εκπαιδευτικών (Μ.Ο. =4.34). Ως προς την προσωπική εμπλοκή των εκπαιδευτικών, οι γυναίκες εκπαιδευτικοί (Μ.Ο.= 4.12) υπερείχαν έναντι των ανδρών εκπαιδευτικών (Μ.Ο. =3.99).

Αποτελεςματα ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΣ r= .167, p< .01 ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΛΟΚΗ r= .270, p< .01 ΑΠΟΣΙΩΠΗΣΗ r= -.216, p< .01

Συγκριςη κλαςικου –παιδαγωγικου ρολου ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΛΟΚΗ r= .139, p< .01 r= .354, p< .01 ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ r= .170, p< .01 r= .084, p< .05 ΑΠΟΣΙΩΠΗΣΗ r= .206, p< .01 r= -.122, p< .01

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η στάση των εκπαιδευτικών να προσφέρουν υποστήριξη στα παιδιά που πενθούν  σχετίζεται άμεσα από το πώς βλέπουν το ρόλο τους στο σχολικό πλαίσιο (παραδοσιακός ή παιδαγωγικός). Ο εκπαιδευτικός που είναι προσηλωμένος στον παραδοσιακό του ρόλο δύσκολα θα αναλάβει να υποστηρίξει ένα παιδί που θρηνεί, επιλέγει την αποσιώπηση ή έστω τη γνωστική διαχείριση και κατ΄επέκταση δεν είναι έτοιμος να αναλάβει ένα πρόγραμμα περιθανάτιας αγωγής (Π.ΑΓ.).

ςυμπεραςματα Ο εκπαιδευτικός που υιοθετεί τον παιδαγωγικό ρόλο τείνει να είναι θετικός ως προς την προσωπική συναισθηματική εμπλοκή και υποστήριξη σε ένα παιδί που πενθεί και κατ΄επέκταση πιο θετικός στο να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα Π.ΑΓ. Επιρροή κι από ένα ευρύ φάσμα άλλων παραγόντων (προσωπικά χαρακτηριστικά, δημογραφικά, εργασιακές εμπειρίες, γνώσεις και δεξιότητες).

Προταςεις: Ανάγκη για υποστήριξη επιμόρφωση και κινητοποίηση των εκπαιδευτικών Να σχεδιαστούν προγράμματα διαλεκτικής συμβουλευτικής και ευαισθητοποίησης των εκπαιδευτικών Σημαντική η συνεχιζόμενη κατάρτιση στο πλαίσιο της ενδοσχολικής επιμόρφωσής τους . Ενδυνάμωση της διεπαγγελματικής συνεργασίας οικογένειας, εκπαιδευτικών και σχολικών ψυχολόγων.

«Είναι καλύτερα να προσπαθήσουμε να πούμε το σωστό, από το να μην πούμε τίποτα, επειδή ανησυχούμε μήπως πούμε κάτι λάθος. Είναι πάντα καλύτερο για τον ενήλικο που νοιάζεται πραγματικά για ένα παιδί να πει ή να κάνει κάτι, από το να σιωπά ή να μένει αμέτοχος» (Stevenson,1999). Σας ευχαριστώ…..