Τι είναι το μελάνωμα; Το μελάνωμα είναι μία επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα (κύτταρα που παράγουν μελανίνη).  Τα περισσότερα είναι συνήθως καφέ και μαύρα , αλλά μπορεί να είναι ροζ, αχυρόχρωμα, ή ακόμα και λευκά.

Έχοντας σκούρα χρώση του δέρματος, μειώνεται ο κίνδυνος μελανώματος σε αυτές τις θέσεις, αλλά ο καθένας μπορεί να κάνει μελάνωμα στις παλάμες των χεριών στα πέλματα των ποδιών, και κάτω από τα νύχια. Μελανώματα σε αυτές τις περιοχές αποτελούν ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος των μελανωμάτων σε αφρικανικούς Αμερικανούς από ό, τι σε λευκούς. Μελανώματα μπορούν επίσης να σχηματίθσουν και σε άλλα μέρη του σώματός σας, όπως τα μάτια, το στόμα, τα γεννητικά όργανα, και στην περιοχή του πρωκτού, αλλά αυτά είναι πολύ λιγότερο συχνά από ό, τι το μελάνωμα του δέρματος. Το μελάνωμα είναι πολύ λιγότερο συχνό από ό, τι το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα του δέρματος. Αλλά το μελάνωμα είναι πιο επικίνδυνο γιατί είναι πολύ πιο πιθανό να εξαπλωθεί και σε άλλα μέρη του σώματος, αν δεν διαγνωσθεί έγκαιρα.

Αίτια εμφάνισης του μελανώματος Ξενιστή Περιβαλλοντικοί Κληρονομικότητα : οικογενή μελάνωμα συνδέεται με μεταλλάξεις της εξαρτώμενης απο κυκλίνη κινάσης CDK4 , CDKN2A, σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων, Μεγάλος αριθμός μελανοκυτταρικών σπίλων , ή δυσπλαστικών σπίλων Φωτότυπος I,II Ανοσοκαταστολή Εγκυμοσύνη Γιγαντιαίος σπίλος Έκθεση στον ήλιο , ιδιαίτερα διαλείπουσα, έντονη έκθεση σε UVA,UVB Ηλιακά εγκαύματα με φυσαλλίδες στην παιδική ηλικία

Πώς αντιμετωπίζεται το μελάνωμα; Η πρόωρη διάγνωση και η έγκαιρη χειρουργική αφαίρεση του μελανώματος συνδέονται με άριστη πρόγνωση. Αντίθετα, σε προχωρημένα στάδια, το μελάνωμα μπορεί να επεκταθεί σε άλλα όργανα και να κάνει μεταστάσεις, δυσχεραίνοντας σημαντικά την δυνατότητα μίας επιτυχούς θεραπευτικής παρέμβασης. Η τακτική εξέταση του δέρματος και η εφαρμογή των κανόνων αντιηλιακής προστασίας αποτελούν τον αποτελεσματικώτερο τρόπο γιά την έγκαιρη διάγνωση και πρόληψη του μελανώματος. Ορισμένα ιδιαίτερα γνωρίσματα, μπορούν να μας βοηθήσουν να ξεχωρίσουμε το μελάνωμα από τους συνήθεις σπίλους και να εντοπίσουμε το πρόβλημα σε πρώιμο στάδιο.

Πώς διακρίνεται το μελάνωμα από τους συνήθεις σπίλους; Το μελάνωμα αναπτύσσεται από κύτταρα του δέρματος που ονομάζονται μελανοκύτταρα και παράγουν την χρωστική του δέρματος (μελανίνη). Η χρωστική αυτή προκαλεί το "μαύρισμα"του δέρματος μετά την έκθεση στον ήλιο, και το προστατεύει από τις βλαβερές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας. Μερικές φορές, μία ομάδα μελανοκυττάρων μαζί με τον ιστό που τα περιβάλλει, δημιουργούν καλοήθεις "αλλοιώσεις" του δέρματος που ονομάζονται σπίλοι (κοινώς ελιές). Οι σπίλοι είναι πολύ συχνοί και οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μεταξύ 10 με 40 σπίλων. Το χρώμα τους κυμαίνεται από ανοιχτό ερυθρό, καφέ, έως μαύρο, ωστόσο μερικές φορές προσεγγίζει το φυσικό τόνο του δέρματος. Οι σπίλοι μπορεί να είναι επίπεδοι ή επηρμένοι. Το σχήμα τους είναι συνήθως στρογγυλό ή ωοειδές και μικρότερο από τη γόμα ενός μολυβιού

Υπάρχουν τριών ειδών σπίλοι: οι συγγενείς σπίλοι που βρίσκονται παρόντες κατά την γέννηση, oι συνήθεις (κοινοί) σπίλοι που αναπτύσσονται στην παιδική ή νεαρή ηλικία (πρίν την ηλικία των 40 ετών), "δυσπλαστικοί" σπίλοι, που είναι συνήθως πιό μεγάλοι και ανομοιόμορφοι σε σχέση με τους κοινούς σπίλους. Σε αντίθεση με τους σπίλους, το μελάνωμα είναι ένας κακοήθης όγκος του που προέρχεται από τη εξαλλαγή των μελανοκυττάρων της επιδερμίδας. Στην αρχική φάση εξέλιξής τους, τα καρκινικά κύτταρα του μελανώματος αναπτύσσονται οριζόντια στην επιφάνεια του δέρματος χωρίς να εισέρχονται βαθύτερα στο δέρμα. Η φάση αυτή διαρκεί από λίγους μήνες εως και λίγα έτη. Στη συνέχεια, τα κύτταρα του μελανώματος αναπτύσσονται κάθετα εντός του δέρματος και διηθούν τα βαθύτερα στρώματα του δέρματος, αυξάνοντας την πιθανότητα μετάστασης στους λεμφαδένες και στα εσωτερικά όργανα. 

 Η πιθανότητα να αναπτύξει κάποιος μελάνωμα αυξάνεται με την ηλικία, αν και η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Το μελάνωμα είναι σπάνιο στη μαύρη φυλή ή σε άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα. Όταν αναπτύσσεται σε άτομα με σκούρο χρώμα δέρματος, έχει τη τάση να εμφανίζεται στην υπονύχια περιοχή των άνω και κάτω άκρων, στις παλάμες ή τα πέλματα.

Η σχέση μεταξύ σπίλων ("ελιών") και μελανώματος παραμένει ασαφής Η σχέση μεταξύ σπίλων ("ελιών") και μελανώματος παραμένει ασαφής. Οι περισσότεροι σπίλοι είναι καλοήθεις και παραμένουν έτσι καθ΄όλη τη διάρκεια του βίου. Ωστόσο, το 1/3 των περιπτώσεων μελανώματος αναπτύσσονται πάνω σε ένα σπίλο που προυπάρχει, συνήθως συγγενή (από την γέννηση) ή "δυσπλαστικό". Το μελάνωμα εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα με πολλαπλούς σπίλους, και ιδιαίτερα "δυσπλαστικούς" σπίλους. Για το λόγο αυτό, κάθε "ελιά" που "αλλάζει" θα πρέπει να εξετάζεται από δερματολόγο, και, αντίστοιχα, κάθε άτομο που έχει πολλές "ελιές" θα πρέπει να παρακολουθείται τακτικά και να προστατεύει το δέρμα του από τον ήλιο. 

Παράγοντες κινδύνου για μελάνωμα 1) Υπεριώδη ακτινοβολία (UV) έκθεση στο φως Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) Τεχνητές πηγές υπεριώδους ακτινοβολίας (solarium) . Ενώ οι ακτίνες UV αποτελούν μόνο ένα πολύ μικρό μέρος των ακτίνων του ήλιου,είναι η κύρια αιτία για τις βλαβερές συνέπειες του ήλιου στο δέρμα. UV ακτίνες βλάπτουν το DNA των κυττάρων του δέρματος. Οι καρκίνοι του δέρματος αρχίζουν όταν αυτή η βλάβη επηρεάζει το DNA των γονιδίων που ελέγχουν την ανάπτυξη των κυττάρων του δέρματος.

"Δυσπλαστικοί" σπίλοι: Οι δυσπλαστικοί σπίλοι είναι αρκετά συχνοί και σημαντικό ποσοστό του γενικού πληθυσμού παρουσιάζει έναν ή περισσότερους από αυτούς τους σπίλους. Διαφέρουν από τους κοινούς σπίλους στο ότι έχουν μεγαλύτερο μέγεθος, σχετικά ανώμαλο σχήμα και χρώμα. Ο κίνδυνος μελανώματος είναι μεγαλύτερος στα άτομα που έχουν δυσπλαστικούς σπίλους, καθώς και σε αυτούς με οικογενειακό ιστορικό δυσπλαστικών σπίλων και μελανώματος.

Σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων Τα άτομα με αυτή την κληρονομική πάθηση έχουν πολλούς δυσπλαστικούς σπίλους και τουλάχιστον έναν στενό συγγενή που είχε μελάνωμα. Εχουν πολύ υψηλό κίνδυνο μελανώματος, οι ασθενείς αυτοί πρέπει να διδάσκονται να κάνουν μηνιαία δέρματο αυτο-εξετάση.

Σύνδρομο άτυπων σπίλων

Συγγενής μελανοκυτταρικοί σπίλοι Είναι παρόντες κατά τη γέννηση .Ο κίνδυνος μελανώματος σε συγγενή μελανοκυτταρικό σπίλο υπολογίζεται να είναι μεταξύ 0 και 10%, ανάλογα με το μέγεθος του σπίλου. Για παράδειγμα, ο κίνδυνος μελανώματος σε συγγενή σπίλο μικρότερο από την παλάμη του χεριού σας είναι πολύ χαμηλός, ενώ εκείνος που καλύπτει μεγάλα τμήματα πλάτης και γλουτούς ,έχουν σημαντικά υψηλότερους κινδύνους.

ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΓΙΓΑΝΤΙΑΙΟΣ ΣΠΙΛΟΣ

ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΣΠΙΛΟΣ

Ανοιχτόχρωμο δέρμα: Το μελάνωμα εμφανίζεται συχνότερα στα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα που καίγονται εύκολα στον ήλιο και μαυρίζουν ελάχιστα ή παρουσιάζουν εφηλίδες (κοινώς φακίδες), ή έχουν ανοιχτόχρωμα μαλλιά (κόκκινα, ξανθά) και μάτια (μπλέ, γκρί). Οι λευκοί άνθρωποι παρουσιάζουν μελάνωμα πολύ συχνότερα από τα άτομα της μαύρης φυλής, πιθανώς επειδή οι βλαπτικές επιδράσεις του ήλιου είναι εντονότερες και συχνότερες στους πρώτους

Μεγάλος αριθμός (>50) κοινών σπίλων: Η ύπαρξη πολλών κοινών σπίλων (με φυσιολογικό σχήμα, χρώμα και όρια) αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος.

Ατομικό ιστορικό μελανώματος ή καρκίνου του δέρματος: Οι άνθρωποι που έχουν ιστορικό μελανώματος βρίσκονται στην ομάδα υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη δεύτερου μελανώματος. Ατομα με ιστορικό ενός ή περισσοτέρων από τους κοινούς καρκίνους δέρματος (βασικοκυτταρικό καρκίνωμα ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να νοσήσουν από μελάνωμα

Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος Ο κίνδυνος μελανώματος είναι μεγαλύτερος αν ένας ή περισσότεροι από τους συγγενείς πρώτου βαθμού (γονείς, αδέλφια, αδελφές, ή τα παιδιά) είχαν μελάνωμα. Περίπου το 10% όλων των ατόμων με μελάνωμα έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου. Ο αυξημένος κίνδυνος μπορεί να οφείλεται σε ένα κοινό τρόπο συχνής έκθεσης στον ήλιο, μια οικογένεια τάση να έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα, ορισμένες γονιδιακές αλλαγές (μεταλλάξεις) που λειτουργούν σε μια οικογένεια, ή έναν συνδυασμό παραγόντων. Ατομα με οικογενειακό ιστορικό μελανώματος δε χρήζουν γενετικό έλεγχο για να δούμε για μεταλλάξεις, καθώς δεν είναι ακόμη σαφές πόσο χρήσιμο είναι αυτό. Αντίθετα, θα πρέπει : Τακτικές εξετάσεις του δέρματος από δερματολόγο Εξετάση δέρματος μία φορά το μήνα Να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί σχετικά με προστασία από τον ήλιο και την αποφυγή τεχνητών ακτίνων UV (όπως αυτές από τους θαλάμους μαυρίσματος

Έχοντας ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα Το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου βοηθά στην καταπολέμηση του καρκίνου του δέρματος και άλλων οργάνων. Οι άνθρωποι με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (από ορισμένες ασθένειες ή ιατρικές θεραπείες) είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν πολλούς τύπους καρκίνου του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος.

Σοβαρά εγκαύματα από τον ήλιο: Τα άτομα που αναφέρουν στο ιστορικό τους τουλάχιστον ένα σοβαρό ηλιακό έγκαυμα -με εμφάνιση παρατεταμένης κοκκινίλας ή φυσαλίδων- ιδιαίτερα ως παιδιά ή έφηβοι, έχουν αυξημένο κινδύνο για την ανάπτυξη μελανώματος. Γι΄αυτό, οι γιατροί συμβουλεύουν τους γονείς να προστατεύουν το δέρμα των παιδιών τους από τον ήλιο. Η προστασία αυτή μειώνει τον κίνδυνο μελανώματος στην ενήλικο ζωή. Τα έντονα ηλιακά εγκαύματα στην ενήλικο ζωή αποτελούν επίσης παράγοντα κινδύνου. 

pigmentosum ξηροδερμίας Μελαγχρωστική ξηροδερμία (XP) είναι μια σπάνια, κληρονομική πάθηση που επηρεάζει την ικανότητα των κυττάρων του δέρματος να επισκευάσει τη βλάβη στο DNA τους. Οι άνθρωποι με XP έχουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος και για   άλλες μορφές καρκίνου του δέρματος όταν είναι νέοι, ειδικά σε ήλιο εκτεθειμένες περιοχές του δέρματος τους.

Πώς εμφανίζεται συνήθως το μελάνωμα και ποια είναι τα συχνότερα συμπτώματα του; Ένα χρήσιμο μνημονικό τέχνασμα , το "ABCD", μπορεί να σας βοηθήσει να θυμηθείτε τι πρέπει να προσέχετε:  Α- (asymmetry) Ασυμμετρία -Η ασυμμετρία του σχήματος της βλάβης. Εαν χωρίσουμε την βλάβη με μία γραμμή στην μέση, τα δύο "μισά" τμήματα δεν ταυτίζονται  Β- (border) Περιφέρεια της βλάβης -Τα όρια της βλάβης είναι συχνά υπερυψωμένα, ασαφή, θολωμένα, ή ανώμαλα και η μελάγχρωση εκτείνεται στο περιβάλλον δέρμα . C- (color) Χρώμα-το χρώμα της βλάβης δεν είναι ομοιόμορφο. Υπάρχουν διάφορες αποχρώσεις του μαύρου, του καφέ καθώς και περιοχές λευκής απόχρωσης, γκρι, κόκκινης, ροζ, ή μπλε. D- (diameter) Διάμετρος -υπάρχει αλλαγή στο μέγεθος της βλάβης, συνήθως αύξηση. Τα μελανώματα είναι συνήθως-αλλά όχι πάντα- μεγαλύτερα από τη γόμα ενός μολυβιού (6 χιλ).

Θυμηθείτε: H πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση του μελανώματος σώζει ζωές Περισσότερα από τα μισά μελανώματα που διαγιγνώσκονται έχουν ανιχνευθεί από τους ίδιους τους ασθενείς. Η σωστή ενημέρωση και η αυτο-εξέταση του δέρματος έχουν θεμελιώδη σημασία γιά τη διάγνωση του μελανώματος Ασθενείς με παράγοντες κινδύνου γιά μελάνωμα θα πρέπει να εφαρμόζουν πιστά τους κανόνες αντιηλιακής προστασίας και να εξετάζονται τακτικά από δερματολόγο

Σε ποιες ιατρικές πράξεις προβαίνει ο ιατρός σας αν διαπιστώσει δερματική βλάβη ύποπτη για μελάνωμα; Σε βιοψία και μικροσκοπική εξέταση (ιστολογική εξέταση). Κατά την διαδικασία αυτή, ο ιατρός αφαιρεί χειρουργικά όλη την ύποπτη περιοχή. Σε περίπτωση μελανώματος, η μικροσκοπική εξέταση παρέχει πολύτιμες πληροφορίες γιά το βάθος του όγκου και τη αναγκαιότητα ή μη συμπληρωματικών εξετάσεων και θεραπείας. 

Α) Η τακτική εξέταση του δέρματος από δερματολόγο Α) Η τακτική εξέταση του δέρματος από δερματολόγο Η εξέταση του δέρματος από δερματολόγο γίνεται με την απλή εξέταση (επισκόπηση), Με την δερματοσκόπηση (εξέταση με ειδικό φακό που "φωτίζει" τις μικροσκοπικές λεπτομέρειες των σπίλων), Χρήση ψηφιακής φωτογράφησης και ανάλυσης από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η τελευταία αυτή μέθοδος επιτρέπει την φωτογράφηση των σπίλων σε μία δεδομένη στιγμή και την σύγκριση των εικόνων αυτών σε μία μελλοντική εξέταση του ασθενούς γιά την ανίχνευση πιθανών αλλαγών στους σπίλους αυτούς.

Β) Η περιοδική αυτοεξέταση του δέρματος από τον ίδιο τον ασθενή Β) Η περιοδική αυτοεξέταση του δέρματος από τον ίδιο τον ασθενή Ο καλύτερος χρόνος για να εξετάζετε το δέρμα σας είναι μετά από ένα ντους ή ένα μπάνιο. Πρέπει να βρίσκεστε σε ένα καλά φωτισμένο δωμάτιο χρησιμοποιώντας έναν ολόκληρο καθρέφτη και έναν φορητό καθρέφτη. Είναι καλύτερα να αρχίσετε με την εξέταση όλων των εκ γενετής δερματικών βλαβών, των σπίλων, και των άλλων κηλίδων, συγκρατώντας την εικόνα τους στη μνήμη σας. Ελέγξτε εάν υπάρχουν συγκεκριμένες αλλαγές στο δέρμα σας:  Ένας νέος σπίλος (ο οποίος φαίνεται ανώμαλος)  Μια αλλαγή στο μέγεθος, τη μορφή, το χρώμα, ή τη σύσταση ενός σπίλου  Μια πληγή που δεν κλείνει Ένας σπίλος που αιμορραγεί Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται από τη κεφαλή έως τα πόδια. Μην ξεχάσετε να ελέγξετε όλες τις περιοχές του δέρματος, συμπεριλαμβανομένης της πλάτης, του τριχωτού της κεφαλής, της περιοχής μεταξύ των γλουτών, και της γεννητικής περιοχής. 

1. Εξετάστε το πρόσωπο, το λαιμό, τα αυτιά, και το τριχωτό της κεφαλής 1. Εξετάστε το πρόσωπο, το λαιμό, τα αυτιά, και το τριχωτό της κεφαλής. Ίσως να χρειασθεί να χρησιμοποιήσετε μια χτένα ή έναν σεσουάρ για να μετακινήσετε τις τρίχες, έτσι ώστε να ελέγξετε καλύτερα τις υποκείμενες περιοχές. Μπορείτε επίσης να ζητήσετε από ένα συγγενή ή φίλο να ελέγχει την περιοχή του κρανίου, μιας που είναι δύσκολο να το κάνετε μόνοι σας.  2. Εξετάστε το πρόσθιο και το οπίσθιο μέρος του σώματός σας στον καθρέφτη, κατόπιν σηκώστε τα χέρια σας και εξετάστε τις αριστερές και δεξιές πλευρές σας.  3. Διπλώστε τους αγκώνες σας και εξετάστε προσεκτικά τα νύχια, τις παλάμες, τα αντιβράχια (συμπεριλαμβανομένης και της κάτω επιφάνειας), και το ανώτερο μέρος των βραχιόνων σας.  4. Εξετάστε το πίσω, το μπροστινό, και τις πλάγιες πλευρές των ποδιών σας. Επίσης ελέγξτε την μεσογλουτιαία περιοχή και την περιοχή γύρω από τα γεννητικά σας όργανα.  5. Καθίστε και εξετάστε πολύ προσεχτικά τα πόδια σας, συμπεριλαμβανομένων των άκρων των δακτύλων, των πελμάτων, και των διαστημάτων μεταξύ των δακτύλων. Εξετάζοντας συχνά το δέρμα σας, θα εξοικειωθείτε με την εικόνα του. Είναι συχνά χρήσιμο να καταγράφονται οι ημερομηνίες της αυτοεξέτασης του δέρματός και να σημειώνονται οι αλλαγές. Εάν βρείτε τίποτα ασυνήθιστο, επισκεφθείτε άμεσα τον ιατρό σας. 

Γ) Η ορθή εφαρμογή των κανόνων αντι-ηλιακής προστασίας Γ) Η ορθή εφαρμογή των κανόνων αντι-ηλιακής προστασίας Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο κατά τις μεσημβρινές ώρες (από τις 10 π.μ. έως τις 4 μ.μ.) όποτε είναι δυνατόν. Τις ώρες της ημέρας που η σκιά σας είναι κοντύτερη από το ύψος σας, θυμηθείτε να προστατευθείτε από τον ήλιο.  Εάν πρέπει να βγείτε έξω, φορέστε ρούχα με μακριά μανίκια, μακριά παντελόνια, και καπέλο με ευρύ γείσο.  Θυμηθείτε ότι η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να διαπερνά τον ελαφρύ ρουχισμό, το παρμπρίζ του αυτοκινήτου και τα παράθυρα.  Προστατευθείτε από την UV ακτινοβολία που αντανακλάται από την άμμο, το νερό, το χιόνι, ή τον πάγο. 

Η χρήση αντιηλιακών μειώνει τον κίνδυνο μελανώματος, ειδικά όταν αυτά απορροφούν ή ανακλούν και τους δύο τύπους της υπεριώδους ακτινοβολίας (υπεριώδης A και Β). Τα αντιηλιακά αυτά προϊόντα ονομάζονται "ευρέως-φάσματος." Ο βαθμός της αντιηλιακής προστασίας εκτιμάται από έναν παράγοντα προστασίας από την ηλιακή ακτινοβολία (SPF). Όσο υψηλότερος o δείκτης SPF, τόσο μεγαλύτερη προστασία κατά του ηλιακού εγκαύματος . Αντιηλιακά με δείκτη προστασίας από 2 έως 11 παρέχουν μικρή προστασία ενάντια στα ηλιακά εγκαύματα. Αντιηλιακά με SPF από 12 έως 29 παρέχουν μέτρια προστασία. Αυτά με SPF 30 ή υψηλότερο παρέχουν την μέγιστη προστασία ενάντια στο ηλιακό έγκαυμα. 

Μην χρησιμοποιείτε τα αντιηλιακά με σκοπό να παρατείνετε την παραμονή σας στον ήλιο Τα αντιηλιακά προστατεύουν σε μετρημένες εκθέσεις στον ήλιο και όταν συνδυάζονται με τις άλλες μεθόδους αντιηλιακής προστασίας (αποφυγή του μεσημβρινού ήλιου, παραμονή στη σκιά, χρήση κατάλληλου ρουχισμού). Φορέστε γυαλιά ηλίου με φακούς που απορροφούν την UV ακτινοβολία. Η ετικέτα πρέπει να διευκρινίζει ότι οι φακοί απορροφούν τουλάχιστον το 99 τοις εκατό της UVA και UVB ακτινοβολίας. Τα γυαλιά ηλίου προστατεύουν τα μάτια καθώς και το δέρμα γύρω από τα μάτια.  Αποφεύγετε την χρήση solarium και τις τεχνητές πηγές μαυρίσματος. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η ακτινοβολία που εκπέμπουν μπορεί να προκαλέσει τα ίδια προβλήματα με τη φυσική ηλιακή ακτινοβολία και ότι η μακροχρόνια χρήση τους μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση καρκίνου του δέρματος.

Tι είναι η υπεριώδης ακτινοβολία και πως επιδρά στο δέρμα; Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι μία μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας η οποία αποτελεί ένα μικρό αλλά ιδιαίτερα δραστικό, από βιολογικής απόψεως, κλάσμα των ακτίνων του ήλιου (μήκη κύματος από 200 ως 400 nm). Οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου απορροφούνται σε κάποιο βαθμό από το φίλτρο του όζοντος στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, αλλά, ένα σημαντικό μέρος τους φτάνει στην επιφάνειας της γής και προσπίπτει πάνω στο δέρμα που αποτελεί την προστατευτική ασπίδα του ανθρώπινου οργανισμού απέναντι στους διάφορους περιβαντολογικούς παράγοντες. 

Σε αντίθεση με τις άλλες ακτίνες του ηλιακού φάσματος, η υπεριώδης ακτινοβολία, η οποία χωρίζεται σε ακτίνες Α (UVA) και B (UVB), είναι αόρατη και ενοχοποιείται για την πρόκληση οξείων και χρόνιων μεταβολών στο ανθρώπινο δέρμα. Μερικές από αυτές είναι ωφέλιμες γιά την λειτουργία του οργανισμού, όπως η παραγωγή της βιταμίνης D, απαραίτητη γιά την ανάπτυξη και τον μεταβολισμό των οστών, και η μελάγχρωση ("μαύρισμα") που ενισχύει την προστασία του δέρματος από την βλαπτική δράση των ηλιακών ακτίνων. Αλλες επιδράσεις πάλι βλάπτουν το δέρμα όπως το ηλιακό ερύθημα ("έγκαυμα"), και, σε χρόνια βάση, η φωτογήρανση και ο καρκίνος του δέρματος. Υπολογίζεται ότι η μείωση του όζοντος της ατμόσφαιρας κατά 2% τα τελευταία 20 χρόνια έχει επιφέρει μία αύξηση της συγκέντρωσης της υπεριώδους ακτινοβολίας κατά 4%. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να αυξήσει τα προβλήματα από τις βιολογικές επιδράσεις της ακτινοβολίας αυτής στο δέρμα, και ιδιαίτερα στο θέμα του καρκίνου του δέρματος.

Κλινική και ιστολογική ταξινόμηση μελανώματος Επιπολής επεκτεινόμενο Οζώδες Κακοήθης φακή (lentigo) Μελάνωμα των βλεννογόνων και των άκρων: α) στις παλάμες, β)στο πέλμα, γ)υπονύχιο. Δεσμοπλαστικό – νευροτροπικό Αμελανωτικό Μυρμηκιώδες Πολυποειδές Με εξαίρεση το οζώδες μελάνωμα οι υπόλοιποι υπότυποι προέρχονται από μιά in situ οριζόντια φάση ανάπτυξης , που δεν έχει μεταστατική ικανότητα.

ΔΕΣΜΟΠΛΑΣΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ

ΕΠΙΠΟΛΉΣ ΕΠΕΚΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ

Ε.Ε.Μ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΟ ΕΠΙ ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΣΠΙΛΟΥ Ε.Ε.Μ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΟ ΕΠΙ ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΣΠΙΛΟΥ

ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΌΣ ΣΠΙΛΟΣ ΕΞΕΛΙΣΣΌΜΕΝΟΣ ΣΕ ΜΕΛΑΝΩΜΑ

ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΕΠΙ ΚΑΚΟΗΘΟΥΣ ΦΑΚΗΣ

ΥΠΟΝΥΧΙΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ

ΥΠΟΝΥΧΙΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ

ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΤΩΝ ΑΚΡΩΝ

Χειρουργική αντιμετώπιση υπονύχιου μελανώματος Ευρεία τοπική εκτομή για υπονύχιο μελάνωμα συνήθως απαιτεί ακρωτηριασμό λόγω της σπανιότητας των μαλακών ιστών μεταξύ του όγκου και παρουσίας οστού κάτω από το νύχι. Παραδοσιακά, εγγύς ακρωτηριασμούς ήταν η ευνοϊκότερη μεταχείριση, αλλά οι πρόσφατες εμπειρίες έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στο ποσοστό επιβίωσης και ποσοστό υποτροπής με εγγύς ακρωτηριασμό IP έναντι μετακαρποφαλαγγική ή transmetacarpal ακρωτηριασμό. Περιφερεικός ακρωτηριασμός είναι επαρκής, και η αποκατάσταση γίνεται με κατάλληλους τοπικούς κρημνούς και συνδέεται με χαμηλό κίνδυνο υποτροπής και καμία μείωση στην επιβίωση.

Οζώδες μελάνωμα: Μοιάζει με σπυράκι αλλά δεν είναι… Οζώδες μελάνωμα: Μοιάζει με σπυράκι αλλά δεν είναι…  Το οζώδες μελάνωμα είναι η πιο επιθετική μορφή μελανώματος.Εφανίζει εξαρχής κάθετη φάση ανάπτυξης. Η κακοήθεια συνήθως εντοπίζεται όταν πια έχει σχηματιστεί στην επιδερμίδα εμφανές εξόγκωμα. Το οζώδες μελάνωμα είναι συνήθως μαύρο, όμως η απόχρωσή του μπορεί να είναι επίσης γκριζωπή, λευκή, καφετί, μπλε ή κοκκινωπή. Δεν αποκλείεται να έχει ακριβώς την ίδια απόχρωση με την επιδερμίδα και στην περίπτωση αυτή είναι ακόμη πιο δύσκολο να εντοπιστεί. Σε αντίθεση με άλλους τύπους μελανώματος, το οζώδες μελάνωμα δεν μεγαλώνει εμφανώς σε διάμετρο εξωτερικά, κοντά στην επιφανειακή στιβάδα του δέρματος, ώστε να γίνει άμεσα αντιληπτό, αλλά εξαπλώνεται σε βάθος.

Οζώδες μελάνωμα

Οζώδες μελάνωμα

Οζώδες μελάνωμα

Οζώδες μελάνωμα

Χειρουργική αντιμετώπιση εντοπισμένης νόσου Χειρουργική αντιμετώπιση εντοπισμένης νόσου - Ευρεία εκτομή των πρωτοπαθών όγκων με περιθώρια ασφάλειας 0,5 cm για in situ μελανώματα, - 1 cm για όγκους με πάχος έως 2 mm, - 2 cm για μεγαλύτερο πάχος όγκων, Τροποποιήσεις, με μειωμένα περιθώρια ασφαλείας, είναι αποδεκτά, για τη διατήρηση της λειτουργίας των άκρων και μελάνωμα προσώπου και θα πρέπει να διεξάγεται με μικρογραφική χειρουργική επέμβαση.

Χειρουργική αντιμετώπιση Πάχος Όριο εκτομής In situ < 1mm 1-4mm > 4mm 0,76 – 1mm 0,5 cm 1cm 2cm βιοψ. Φρ. λεμ/να 2-3cm >> Βιοψ.φρ.λεμ/να

Πρόγνωστικοί παράγοντες Πάχος του όγκου (breslow) Μιτωτική δραστηριότητα Εξέλκωση Υποστροφή Κάθετη ή οριζόντια φάση ανάπτυξης Διήθηση αγγείων Ύπαρξη δορυφόρων εστιών Έλλειψη διήθησης του όγκου από λεμφοκύτταρα Οζώδης τύπος Υγιή όρια εκτομής

Σταδιοποίηση Στάδιο I , T1,T2 Στάδιο ΙΙ, Τ3,Τ4 (χωρίς μεταστατικούς λεμφαδένες) Στάδιο ΙΙΙ, κάθε Τ, Ν1,Ν2(με επιχώριους μεταστατικούς λεμφαδένες ή δορυφόρες /intransit) Στάδιο IV, κάθε Τ, Ν,Μ1(με απομακρυσμένες μεταστάσεις)

ευχαριστώ