Philip McCann Αστική και περιφερειακή οικονομική 2η έκδοση Αστική και περιφερειακή οικονομική 2η έκδοση Chapter 1

Κεφάλαιο 1 Χωροθέτηση δραστηριοτήτων

Περιεχόμενα διάλεξης Υπόδειγμα για τη χωροθέτηση της παραγωγής – Weber Ανάλυση χωρικών αγορών – Palander Συμπεριφορικές προσεγγίσεις

Επιλογή τοποθεσίας – Εισαγωγή Ποιοι παράγοντες καθορίζουν την επιλογή τοποθεσίας; Απόσταση από την αγορά πώλησης προϊόντων Απόσταση από τις πηγές των εισροών (πρώτες ύλης, εργασία κ.λπ.) Κόστος εισροών Κόστος μεταφοράς Απόσταση από τους ανταγωνιστές Κ.λπ. κ.λπ.

Επιλογή τοποθεσίας – Υποδείγματα Νεοκλασικό υπόδειγμα (Weber) Κατά Weber άριστη θέση μίας μεμονωμένης επιχείρησης Βλ. Κεφ. 1.1 – 1.3 (Παράρτημα 1.1 και 1.2) Ανάλυση της περιοχής αγοράς (Palander· Hotelling) Χωρική συμπεριφορά πολλαπλών επιχειρήσεων Βλ., Κεφ. 1.4 (Παράρτημα 1.4)

Επιλογή τοποθεσίας κατά Weber Μία αγορά πώλησης προϊόντων Δύο αγορές εισροών Κόστος μεταφοράς σε κάθε αγορά Επιλογή της τοποθεσία ‘K’ με στόχο την ελαχιστοποίηση του κόστους μεταφοράς Πωλήσεις K I1 I2

Παραδοχές της «Ανάλυσης Weber» Η επιχείρηση θεωρείται μία μεμονωμένη παραγωγική μονάδα: Δεν υπάρχει ανταγωνισμός Η επιχείρηση επιδιώκει να μεγιστοποιήσει τα κέρδη της μέσω της επιλογής τοποθεσίας Η τιμή της γης είναι παντού ίδια Το κόστος μεταφοράς είναι σταθερό (ανά μονάδα, ανά km) Συναρτήσεις παραγωγής Leontief Οι τιμές των τοπικών συντελεστών παραγωγής δεν μεταβάλλονται με το επίπεδο του προϊόντος

Μικρή παρέκβαση – Συνάρτηση παραγωγής Leontief Για κάθε μονάδα εκροής χρειαζόμαστε μια συγκεκριμένη, σταθερή ποσότητα εισροών: Συνάρτηση παραγωγής: X = min [ a1I1, a2I2 ] Σε ισορροπία: X = a1I1 = a2I2 Οι συντελεστές παραγωγής παραμένουν σταθεροί (I1 = a2I2 / a1), επομένως δεν εξαρτώνται από τις τιμές των εισροών Βλ. μικροοικονομική (συναρτήσεις παραγωγής)

Συνάρτηση παραγωγής Leontief – Γραφική αναπαράσταση X = 2 Γραμμές ίσης δαπάνης X = 1 a1 / a2 I1

Σύνοψη της «ανάλυσης Weber» Η μεγιστοποίηση του κέρδους προϋποθέτει ελαχιστοποίηση του κόστους μεταφοράς Το κόστος μεταφοράς εξαρτάται από: Τον αριθμό των μεταφερόμενων μονάδων Τις αποστάσεις Τη χρέωση των μεταφορικών: ανά μονάδα, ανά km Συνολικό κόστος μεταφοράς: Το άθροισμα του κόστος όλων των μεταφερόμενων μονάδων (εισροών και εκροών)

Περίπτωση Ας υποθέσουμε ότι η μεταφορά μίας εισροής ή μίας εκροής είναι δωρεάν (π.χ. της ηλεκτρικής ενέργειας) Το πρόβλημα χωροθέτησης γίνεται πρόβλημα επιλογής θέσης σε μία ευθεία Το πρόβλημα της άριστης θέσης μετατρέπεται σε ένα πρόβλημα με μία διάσταση Βλ. Παράρτημα 1.1

Αριστοποίηση σε χώρο δύο διαστάσεων «Αναζήτηση πλέγματος» (grid-search) για τον καθορισμό του κόστους κάθε θέσης στον χώρο (τρίγωνο του Weber) Καθορίζουμε τις θέσεις όπου τα κόστη ελαχιστοποιούνται Γύρω από τη θέση ελάχιστου κόστους μπορούμε να κατασκευάσουμε ισοϋψείς καμπύλες (= καμπύλες ίσης δαπάνης) όπου τα κόστη δεν διαφέρουν Μαθηματικός λογισμός: Εφαρμογή Πυθαγόρειου θεωρήματος…

«Αναζήτηση πλέγματος» σε EXCEL

Τρισδιάστατη αναπαράσταση

Κόστος μεταφοράς και εισροών Οι καμπύλες ίσης δαπάνης δείχνουν ότι κάποια τοποθεσία έχει υψηλότερο κόστος σε σχέση με την άριστη θέση Ας σκεφτούμε: Η τοποθεσία της επιχείρησης δεν βρίσκεται ακριβώς στη θέση ελάχιστου κόστους Δεν θα μετακινηθεί σε όλες τις περιπτώσεις Οι επιχειρήσεις μετακινούνται μόνο όταν το πλεονέκτημα της νέας τοποθεσίας αντισταθμίζει και το πρόσθετο κόστος της μετεγκατάστασης και το αυξημένο κόστος των μεταφορών

Συμπεράσματα της «ανάλυσης Weber» Οι επιχειρήσεις τοποθετούνται πιο κοντά στην άριστη θέση, καθώς το κόστος μεταφοράς μειώνεται Σημαντική προϋπόθεση: Δεν υπάρχει υποκατάσταση Βλ. Κεφ. 1.3: Moses Με υποκατάσταση: Η τοποθεσία επηρεάζει την τιμή των εισροών (συμπεριλαμβανομένου και του κόστους μεταφοράς), επομένως τον συνδυασμό εισροών. Ο συνδυασμός εισροών καθορίζει την άριστη τοποθεσία (βλ. Weber)

Περιορισμοί της «ανάλυσης Weber» Η αγορά πώλησης προϊόντων θεωρείται ως ένα σημείο στον χώρο Βλ. Κεφ. 1.4 Δεν υπάρχει ανταγωνισμός Βλ. Κεφ. 1.4 και Παράρτημα 1.4 Δεν υπάρχουν αποδόσεις κλίμακας στη μεταφορά ή στην παραγωγή Βλ. Παράρτημα 1.1

Ανάλυση της περιοχής αγοράς και συμπεριφορά χωροθέτησης Η αγορά πώλησης προϊόντων δεν είναι ένα σημείο στον χώρο Ακραίο παράδειγμα: Η αγοραία ζήτηση είναι ανομοιογενώς κατανεμημένη στον χώρο Ο χώρος είναι ένας σημαντικός παράγοντας ανταγωνιστικότητας Βασική ιδέα: Βλ. Διαγράμματα 1.15-1.17 και Παράρτημα 1.4

Καθορισμός μεγέθους αγοράς Ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν δύο πωλητές παγωτού (A και B) σε μια παραλία Οι λουόμενοι είναι ανομοιογενώς κατανεμημένοι στην παραλία Κάθε λουόμενος θέλει να αγοράσει ένα χωνάκι παγωτό και θεωρεί δυσάρεστη την απόσταση που πρέπει να διανύσει για να φτάσει με τα πόδια σε έναν πωλητή

Γραφική αναπαράσταση «κόστη» παγωτού Τιμή πωλητών A B

Γραφική αναπαράσταση «κόστη» παγωτού (συμπεριλαμβανομένης της απόστασης που πρέπει να διανυθεί με τα πόδια) A B

Γραφική αναπαράσταση – Περιοχή αγοράς «κόστη» παγωτού (συμπεριλαμβανομένης της απόστασης που πρέπει να διανυθεί με τα πόδια) A B

Περίπτωση 1: Η αποτελεσματικότητα του Α βελτιώνεται Περίπτωση 1: Η αποτελεσματικότητα του Α βελτιώνεται «κόστη» παγωτού (συμπεριλαμβανομένης της απόστασης που πρέπει να διανυθεί με τα πόδια) A B

Περίπτωση 2: Το κόστος μεταφοράς του A μειώνεται «κόστη» παγωτού (συμπεριλαμβανομένης της απόστασης που πρέπει να διανυθεί με τα πόδια) A B

Περίπτωση 3: Ο A μετακινείται «κόστη» παγωτού (συμπεριλαμβανομένης της απόστασης που πρέπει να διανυθεί με τα πόδια) A B

Συμπεράσματα ανάλυσης Palander Το μέγεθος μιας αγοράς εξαρτάται από Την αποτελεσματικότητα Το κόστος μεταφοράς Την επιλογή τοποθεσίας

Συμπερασματικές παρατηρήσεις Η επιλογή τοποθεσίας καθορίζεται από ποικίλους παράγοντες και μηχανισμούς Κόστος μεταφοράς, τιμές τοπικών συντελεστών παραγωγής, δυνατότητες παραγωγής και υποκατάστασης, δομή αγοράς, ανταγωνισμός, πληροφόρηση, κόστος μετεγκατάστασης κ.λπ.

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη, σύμφωνα με το Ν. 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975)