Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Η μέχρι σήμερα ελληνική πρακτική

Κοινωνική Οικονομία & Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Κοινωνική Οικονομία & Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Κοινωνική Οικονομία Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Κοινωνικός επιχειρηματίας

Κοινωνική οικονομία Η Κοινωνική Οικονομία περιλαμβάνει οικονομικές δραστηριότητες που ασκούνται από επιχειρήσεις και οργανισμούς, η ίδρυση και λειτουργία των οποίων διέπεται από τις ακόλουθες αξίες: Την αλληλεγγύη και την κοινωνική συνοχή Την κοινωνική υπευθυνότητα Σκοπό έχουν κυρίως την παροχή υπηρεσιών προς τα μέλη τους ή την κοινωνία, παρά την επιδίωξη κέρδους Εφαρμόζουν δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων Αποδίδουν προτεραιότητα στα άτομα και την εργασία έναντι του κεφαλαίου

Κοινωνική Οικονομία & Επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη Σήμερα αντιπροσωπεύει περίπου το 10% των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και απασχολεί περίπου 11 εκατ. εργαζομένους, ενώ αντιπροσωπεύει περίπου το 5,9% της συνολικής απασχόλησης και το 6,7% της μισθωτής απασχόλησης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα: Ισπανία, Ιταλία (αύξηση στην απασχόληση σε μία δεκαετία κατά 58% & 400% αντίστοιχα), Βρετανία κ.α. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί σήμερα τον τομέα αυτό ως προνομιακό πεδίο εφαρμογής πολιτικών για την απασχόληση, την τοπική ανάπτυξη, την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού o οποίος ανοίγει νέες διεξόδους επιχειρηματικής δράσης ενώ δημιουργεί προϋποθέσεις επένδυσης στο λεγόμενο «κοινωνικό κεφάλαιο» και στην κοινωνική καινοτομία. 

Κοινωνική Οικονομία & Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα Η απασχόληση στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας αντιπροσωπεύει μόλις το 1,8% της συνολικής απασχόλησης και το 2,9% της μισθωτής εργασίας. Μέχρι πρότινος, στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο δεν υπήρχε καμία αναγνώριση του τομέα της κοινωνικής οικονομίας και κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Εμπόδια: Έλλειψη θεσμικού πλαισίου, γραφειοκρατία, έλλειψη επιχειρηματικής τεχνογνωσίας και ανάλογης εκπαίδευσης, δυσκολίες δικτύωσης και προώθησης των προϊόντων και υπηρεσιών κ.α.

Κοινωνική Οικονομία & Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα Ν. 4019/2011, ΦΕΚ Α 216/30.9.2011 Κοινωνική οικονομία και κοινωνική επιχειρηματικότητα και λοιπές διατάξεις. Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.) Θεσμικό πλαίσιο που διέπει την σύσταση και λειτουργία Κοινωνικών Επιχειρήσεων

Κοινωνική Επιχειρηματικότητα Οφέλη Με το νέο θεσμικό πλαίσιο (Ν. 4019/11) θεμελιώνεται η έννοια της  Κοινωνικής Οικονομίας και εισάγεται  μια νέα νομική μορφή κοινωνικής επιχείρησης. Επίσης, τίθενται οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση υφιστάμενων  νομικών μορφών, φορέων κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας. Συμβολή της κοινωνικής οικονομίας στο πεδίο της απασχόλησης ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού (διευκόλυνση πρόσβασης, ευκαιρίες απασχόλησης). Κοινωνικοοικονομική επανένταξη αποκλεισμένων κοινωνικά ομάδων και καταπολέμηση των διακρίσεων. Αντιμετώπιση της ανεργίας σε περιοχές έντονης οικονομικής κρίσης και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Παροχή σύγχρονων, ποιοτικών κοινωνικών υπηρεσιών. Προώθηση και ενδυνάμωση των εναλλακτικών μορφών επιχειρηματικότητας και τοπικής ανάπτυξης.

Κοινωνικές Επιχειρήσεις Χαρακτηριστικά Κοινωνικές Επιχειρήσεις Χαρακτηριστικά Η οργάνωσή τους με επιχειρηματικό πνεύμα Η επιδίωξη οικονομικών και κοινωνικών στόχων ταυτόχρονα Ο υψηλός βαθμός αυτονομίας Ο συμμετοχικός χαρακτήρας Η κινητοποίηση ομάδων και φορέων πολιτών Η επιδίωξή τους να βρίσκουν λύσεις στα προβλήματα της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού Η συμβολή τους σε μια οικονομική ανάπτυξη που ενισχύει την κοινωνική συνοχή Διασφαλίζεται ελάχιστο επίπεδο αμειβόμενης εργασίας Η περιορισμένης έκτασης διανομή κερδών Χαμηλό επενδυτικό προφίλ

Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Αστικός συνεταιρισμός κοινωνικού σκοπού με περιορισμένη ευθύνη των μελών του και διαθέτει εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα. Οι δραστηριότητες της Κοιν.Σ.Επ. εντάσσονται στα θεματικά πεδία του περιβάλλοντος, της κοινωνικής πολιτικής και του πολιτισμού. Η νέα αυτή νομική μορφή επιδιώκει να καλύψει κενά της αγοράς στη ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών, συνήθως κοινωνικού χαρακτήρα. Η Κοιν.Σ.Επ. έχει ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την κοινωνική ωφέλεια, μέσω της παραγωγής αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών συλλογικού και κοινωνικού χαρακτήρα. Πρόκειται για επιχείρηση η οποία διοικείται ισότιμα από τα μέλη της και η λειτουργία της βασίζεται στην επιδίωξη συλλογικού οφέλους.

Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Δίνει προτεραιότητα στην αύξηση της απασχόλησης, με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και όχι στη συσσώρευση κεφαλαίου.  Το κέρδος της Κοιν.Σ.Επ. προκύπτει από δράσεις που εξυπηρετούν κυρίως το κοινωνικό συμφέρον και η διανομή του γίνεται για την εξυπηρέτηση των καταστατικών σκοπών και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Κατηγορίες Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Ένταξης Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Κοινωνικής Φροντίδας Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού

Ειδικότερα: ΚΟΙΝΣΕΠ Ένταξης Αφορούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού. Ποσοστό 40% κατ' ελάχιστον των εργαζομένων σε αυτές τις επιχειρήσεις θα πρέπει να ανήκουν υποχρεωτικά στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού. Για την σύσταση τους απαιτούνται τουλάχιστον 7 πρόσωπα.

ΚΟΙΝΣΕΠ Κοινωνικής Φροντίδας Αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού – προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού όπως: οι ηλικιωμένοι τα βρέφη τα παιδιά τα άτομα με αναπηρίες τα άτομα με χρόνιες παθήσεις Για τη σύσταση απαιτούνται 5 πρόσωπα τουλάχιστον

ΚΟΙΝΣΕΠ Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην απασχόληση, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Αφορούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών σε τομείς όπως : πολιτισμός περιβάλλον οικολογία εκπαίδευση παροχές κοινής ωφέλειας τοπικά προϊόντα διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων Για τη σύσταση απαιτούνται 5 πρόσωπα τουλάχιστον.

Γενικά χαρακτηριστικά ΚΟΙΝΣΕΠ Απαιτείται η σύνταξη καταστατικού, στο οποίο αναγράφονται υποχρεωτικά κάποια στοιχεία, όπως επωνυμία, έδρα, όρους διαδικασία εισόδου μελών σε αυτών κ.α Το κεφάλαιο της επιχείρησης διαιρείται σε ίσης αξίας συνεταιριστικές μερίδες. Ο αριθμός των μερίδων και η ονομαστική τους αξία καθορίζονται στο καταστατικό της επιχείρησης. Τα μέλη της ΚΟΙΝΣΕΠ διαθέτουν τουλάχιστον από μία υποχρεωτική μερίδα, ως ελάχιστη χρηματική συμμετοχή στο κεφάλαιο της επιχείρησης. Κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, εφαρμόζεται η αρχή ένα πρόσωπο - μια ψήφος, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μερίδων που κατέχει το κάθε μέλος.

Γενικά χαρακτηριστικά ΚΟΙΝΣΕΠ Μέλη της Κοιν.Σ.Επ. μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα ή εταιρίες. Εκτελεστικό διοικητικό όργανο της ΚΟΙΝΣΕΠ είναι η Διοικούσα Επιτροπή. Κάθε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής είναι υποχρεωτικά και μέλος της επιχείρησης. Διανομή κερδών, ετήσια, ως εξής: αποθεματικό  5% εργαζόμενοι  έως 35% επανεπένδυση – δημιουργία νέων θέσεις εργασίας - δραστηριότητες επιχείρησης  τουλάχιστον 60%

Πόροι – Χρηματοδότηση ΚΟΙΝΣΕΠ Κεφάλαιο της επιχείρησης Δωρεές τρίτων Έσοδα από την αξιοποίηση της περιουσίας της Έσοδα από την επιχειρηματική της δραστηριότητα Επιχορηγήσεις από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και από άλλους θεσμικούς εθνικούς και κοινοτικούς πόρους  Έχουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, από το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης και μπορούν να εντάσσονται στον Επενδυτικό Νόμο 3908/2011  Μπορούν να εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, καθώς και σε προγράμματα του ΟΑΕΔ για τη στήριξη της εργασίας Εργαζόμενοι στις ΚΟΙΝΣΕΠ, που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και λαμβάνουν επιδόματα (πρόνοιας, επανένταξης κ.α.) συνεχίζουν να εισπράττουν αυτές τις παροχές, παράλληλα με την αμοιβή τους από την ΚΟΙΝΣΕΠ

Παραδείγματα Κοιν.Σ.Επ. Η ελληνική εμπειρία

Κοιν.Σ.Επ. Μύρτιλλο - Social Enterprise of the year 2014 κοινωνική ένταξη ατόμων από ευπαθείς ομάδες μέσω της απασχόλησης / εκπαίδευσης. Myrtillo Cafe στο Νέο Ηράκλειο Αττικής, το οποίο συνδυάζει τις λειτουργίες καφετέριας, κέντρου λόγου-τέχνης και χώρου εκπαίδευσης.

ΜΚΟ ΔΙΟΓΕΝΗΣ - Community Impact Award 2014 το περιοδικό ΣΧΕΔΙΑ εκδόθηκε το 2013 και είναι το μοναδικό ελληνικό περιοδικό δρόμου παρέχοντας σήμερα την ευκαιρία σε περισσότερους από 200 ανθρώπους (κυρίως αστέγους, πωλητές του περιοδικού) να εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα και να ξαναχτίσουν τις ζωές τους. Ο κοινωνικός αντίκτυπος από την επιτυχία του περιοδικού «Σχεδία», επεκτείνεται στους περισσότερους από 22.000 αναγνώστες του περιοδικού και στους δεκάδες χιλιάδες που αλληλοεπιδρούν καθημερινά με τους πωλητές της «Σχεδίας»

ΚΟΙΣΠΕ Τομέα Ψυχικής Υγείας Δωδεκανήσου Ο Κοινωνικός Συνεταιρισμός Περιορισμένης Ευθύνης του Τομέα Ψυχικής Υγείας Δωδεκανήσου ιδρύθηκε πριν από 15 χρόνια και έχει αναπτύξει δραστηριότητες στον αγροτικό τομέα, στην παραγωγή, τυποποίηση και εξαγωγή μελιού, στον εναλλακτικό τουρισμό, εμπλέκοντας ενεργά νοσηλευτές, ασθενείς με ψυχικά προβλήματα και την τοπική κοινωνία της Λέρου.

"ΓΗ ΘΕΣΣΑΛΙΣ" - Green Social Enterprise 2014 H "ΓΗ ΘΕΣΣΑΛΙΣ" ιδρύθηκε στη Λάρισα από σαράντα έξι (46) άτομα Ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Παράγει και εμπορεύεται οπωρολαχανικά & αρωματικά φυτά τα οποία έχουν παραχθεί με φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες

«Η Ηλιαχτίδα»  Σκοπός της είναι η άρση του αποκλεισμού των ΑΜΕΑ και των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού από το κοινωνικό σύνολο, μέσω της εργασιακής απασχόλησης. Τα άτομα με ειδικές ανάγκες που εργάζονται σήμερα στην «Ηλιαχτίδα» παράγουν κυρίως προσκλητήρια, δώρα, κάρτες, χειροποίητα κοσμήματα αλλά και σαπούνια. http://www.iliaktida-amea.gr/

Παραδείγματα κοινωνικών επιχειρήσεων από την Ευρώπη Παραδείγματα κοινωνικών επιχειρήσεων από την Ευρώπη

Fifteen Είναι μία παγκόσμια κοινωνική επιχείρηση, πρωτοπόρο πρόγραμμα εκμάθησης για νέους, ηλικίας 18-24 και ταυτόχρονα λειτουργεί σε καθημερινή βάση ένα εστιατόριο . Ο στόχος να προσφέρει μια δεύτερη ευκαιρία σε άνεργους νέους ώστε να αλλάξουν το μέλλον τους μέσα από το φαγητό Οι νέοι που εκπαιδεύονται εκεί είχαν άσχημο ξεκίνημα στη ζωή τους (π.χ. επαφή με το αλκοόλ και τα ναρκωτικά). http://www.fifteen.net/

«Skoll Foundation» το «Skoll Foundation» προσέφερε 250 εκατομμύρια δολάρια στα οποία περιλαμβάνονται επενδύσεις σε 85 κοινωνικές επιχειρήσεις και 70 οργανισμούς σε όλο τον κόσμο. έχει δημιουργήσει δύο προγράμματα μέσω τον οποίων «σφίγγονται» οι δεσμοί ανάμεσα στις κοινωνικές επιχειρήσεις ανά την υφήλιο, Tα τελευταία 10 χρόνια, έχει εντοπίσει και συνεργάζεται με τους πιο επιτυχημένους κοινωνικούς επιχειρηματίες του κόσμου. το «Skoll Foundation» είναι το «σημείο συνάντησης» όλων των κοινωνικών επιχειρήσεων του κόσμου http://www.skollfoundation.org/

«Fair Trade» Το «Fair Trade» είναι ένας εμπορικός συνεταιρισμός, Συνεισφέρει στη βιώσιμη ανάπτυξη προσφέροντας καλύτερες συνθήκες εμπορίου και διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των περιθωριοποιημένων παραγωγών και εργατών. Η Fair Trade Hellas άρχισε να προωθεί τη φιλοσοφία του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου, που έχει ως κύριο στόχο την καταπολέμηση της φτώχειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 2006, άνοιξε στην Αθήνα το πρώτο μη κερδοσκοπικό κατάστημα με προϊόντα από ολόκληρο τον κόσμο. http://www.fairtrade.gr/ και http://www.fairtrade.net/

«Noncello» Χαρακτηριστικό παράδειγμα κοινωνικού συνεταιρισμού στην Ιταλία αποτελεί το «Noncello», είναι ο μεγαλύτερος από τους περίπου 3.800 κοινωνικούς συνεταιρισμούς που λειτουργούν σήμερα στη χώρα. Ξεκίνησε το 1981 στην Πορντενόνε, με πρωτοβουλία 3 ψυχιάτρων και 6 ασθενών του ψυχιατρείου της περιοχής, ύστερα από την κατάργηση των ψυχιατρικών ασύλων σύμφωνα με την ιταλική Νομοθεσία. Αρχικά προσέφερε υπηρεσίες καθαρισμού σε νοσοκομεία και πανεπιστήμια της περιοχής. Στην συνέχεια, επεκτάθηκε και στον περιβαλλοντικό τομέα. Από το 1996, μάλιστα, δραστηριοποιείται και στην ανακύκλωση λευκών συσκευών. http://www.coopnoncello.it/

«Ashoka» η «Ashoka» έχει επεκταθεί παγκοσμίως, αριθμώντας εκατοντάδες εθελοντές και πάνω από 2000 συνεργάτες σε περίπου 60 χώρες. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι συνεργάζονται με στόχο την υποστήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων https://www.ashoka.org/

ΤΟΜΕΙΣ ΚΑΙ ΙΔΕΕΣ ΓΙΑ ΚΟΙΝΣΕΠ

Παραγωγή - Πώληση Τοπικών Παραδοσιακών & Βιολογικών προϊόντων.  Υπηρεσίες κηποτεχνίας, εξωραϊσμός – καθαρισμός εξωτερικών χώρων και παροχή αγροτικών. Κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά εστιατόρια, κοινωνικά ιατρεία-φαρμακεία κ.τ.λ. Καλλιτεχνικό εργαστήρι για την προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς   Ήπιες Μορφές Τουρισμού: Αγροτουρισμός – Οικοτουρισμός   Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας   Διαχείριση απορριμμάτων, αποβλήτων και υδάτινων πόρων  Υγεία – Κοινωνική στήριξη

Σας ευχαριστώ πολύ!